دولت دین | اندیشکده مرصاد
1.54K subscribers
1.17K photos
193 videos
20 files
1.5K links


خبر و تحلیل از «نهاد دین در جهان اسلام». نهادی که می باید به جایگاه راستین خویش، یعنی رهبری جوامع باز گردد.

هیئت تحریر: میز «نهادها»ی اندیشکده حوزوی مرصاد
https://tttttt.me/mersadcss

ارتباط با مدیر: @dolatdin
Download Telegram
پدر معنوی صوفیۀ #مصر در مصاحبه‌ای به ریشه‌یابی علت عدم کامیابی #صوفیه در پر کردن خلاء سیاسی ایجاد شده پس از سقوط اخوان المسلمین پرداخت.
علاء #ابوالعزائم با انکار اینکه اختلافات میان ائمۀ طرق علت اصیل ضعف صوفیه در نقش آفرینی سیاسی پس از کودتای 30 ژوئن شده است گفت: «اختلافات به عدم کفایت منابع مالی برای حمایت طرق صوفیه برمی‌گردد. به خلاف گذشته که قانون 1976 را داشتیم که #اوقاف را مکلف به تحویل 10 درصد از درامدهایش به طرق می کرد. یا صندوق احمد البدوی که صددرصد صوفی است درامدهایش را اوقاف بر میدارد.»
ابوالعزائم در ادامه با ذکر مصداقی، به عدم توانایی مالی صوفیه در چهار سال گذشته برای خرید دو ساعت از آنتن شبکه های ماهواره ای اشاره کرد. جالب تر آنکه گفته شده که آنها از برای خروج از این وضعیت دست به دامان نجیب ساویرس شده اند تا 4 ساعت در هفته را به آنها اختصاص دهد اما وی با وجود وعدۀ اولیه به این درخواست ترتیب اثر نداده است.
معنای این استمداد از ساویرس را تنها کسانی که با فعالیت های این میلیاردر #قبطی آشنا باشند می فهمند. باید دید آیا حمایت جانانۀ صوفیه از سیسی بالاخره منجر به جلب حمایت های دولتی به شیوخ طرق خواهد شد یا این گروه مجبور خواهند شد به دنبال حامیانی عجیبتر از ساویرس بروند!
https://goo.gl/3GfA18
____________
@dolatedin
✍️ زاویه نشینان میدان جنگ؛ مناسبات و پویایی‌های سیاسی اجتماعی متصوفه یمن

👤 ایمان محمدی

🔹تصوف در یمن با توجه به پراکندگی، سابقه تاریخی و کنش‎گری اجتماعی قوی، دارای نقش تاثیرگذاری در جامعه این کشور و به عنوان یک فرصت مطرح است. همین امر باعث شده، بازیگران سیاسی سعی ‎کنند این جریان مذهبی را در راستای اهداف خود به کارگیری کنند. ضدیت اجتماعی سلفیه از جهت اعتقادی و فعالیت‌های نظامی تکفیری‎ها بر علیه صوفیان، سبب شده این گرایش مذهبی از دولت هادی و عربستان به عنوان حامی اصلی تفکر سلفیه در یمن فاصله بگیرد؛ اما أبوظبی و دولت نجات ملی در صنعا به خوبی توانسته‎اند از این گرایش مذهبی در راستای منافع خود استفاده کنند.

🔹 تحرکات سلفیه و حزب اصلاح و القاعده برعلیه صوفیان در یمن و صبغه تاریخی این تفکر بر علیه صوفیان سبب شده این گرایش مذهبی از پیروان تفکر سلفی فاصله بگیرد. اقداماتی همچون قتل و ترور شیوخ ، تخریب زاویه و رباط‎ها و همچنین قبور بزگان، منع برگزاری جلسات و مناسک مربوط به اهل تصوف و تلاش عربستان برای تاسیس مدارس سلفیت برای تغییر ترکیب مذهبی در مناطق حضور تاریخی این مذهب باعث فاصله گرفتن صوفیان از دولت هادی و عربستان به عنوان حامیان اصلی حزب اصلاح و سلفیه شده است.

#یمن #صوفیه #مذهب #زیدیه #امارات

🔗 متن کامل این یاداشت را اینجا بخوانید.


©️ @mersadcss 🔷🔷🔷
💢مولد النبي در نگاه مذاهب اسلامی

🔹بی بی سی عربی: تزیینات و چراغانی، شیرینی ها و غذاهای پرطرفدار، جلسات مداحی و ذکر، پرچم ها و راهپیمایی های مختلف... در بسیاری از شهرها و روستاهای عربی، از غرب گرفته تا شرق، هر ساله به چندین روش #جشن_میلاد_پیامبر (ص) را برگزار می کنند.

🔹و از آنجایی که این جشن به عنوان یک مناسبت، ریشه در سنت های عامیانه دارد، این سوال هر ساله در مورد نظر #مذاهب_فقهی بین حلال و حرام بودن این مراسم، مطرح می شود.

🔹مانند بسیاری از مسائل اسلامی، علمای فقه رویکرد واحدی به جشن میلاد پیامبر (ص) نداشته، حتی در تاریخ ولادت حضرت محمد (ص) نیز میان #اهل_سنت و #شیعه اختلاف است.

🔹درست است که بیشتر مراجع بر این عقیده هستند که پیامبر (ص) در ماه ربیع الاول بر اساس تقویم هجری قمری متولد شده است، اما اهل سنت این سالگرد را در دوازدهم ربیع الاول جشن می گیرند و شیعیان در هفدهم جشن می گیرند. بنابراین، تمام ماه ربیع الاول ماه جشن محسوب می شود.

🔹به دلیل این اختلاف در تاریخ میلاد پیامبر (ص) و از سال 1981(امام راحل) روح الله خمینی آن به نام هفته #وحدت_اسلامی نام گذاری و به عنوان وسیله ای برای #تقریب میان سنی ها و شیعیان شد.

🔹آغاز جشن سالروز ولادت پیامبر (ص) به خلیفه فاطمی #المعز_لدین_الله پس از ورود وی به مصر در سال 969 میلادی نسبت داده می شود. بر اساس منابع تاریخی، برپایی جشن های سازماندهی شده میلاد پیامبر و تعدادی از خاندان او، وسیله ای برای نزدیک شدن آن خلیفه به مصریان از طریق مناسبت های عمومی و شادی بود.

🔹با تغییر حکومت و اختلافات پی در پی اسلامی و با توجه به اولویت های سلطنت ها، جشن میلاد پیامبر ص رو به محو شدن می رفت، بدین ترتیب ایوبیان از آن جلوگیری کردند، سپس بار دیگر ممالیک اجازه برگزاری آن را دادند، تا اینکه در زمان #محمدعلی_پاشا به یک #سنت صوفیانه تبدیل شد.

🔹فرقه های #صوفیه، مکاتب اسلامی هستند که بیش از همه به احیای میلاد پیامبر(ص) و به طور کلی میلاد اولیای صالح می پردازند. این جشن‌ها از جمله سنت‌های جاافتاده در مصر است.

🔹بر خلاف تصوف، علمای #سلفی به رهبری عالم دینی سعودی #بن_باز، جشن میلاد پیامبر را #بدعت دانسته و معتقدند که شرع اشاره ای به این مساله نکرده است، زیرا نه پیامبر (ص) و نه صحابه آن را جشن نمی گرفتند، پس بدعت است.

🔹موضوع احیای میلاد پیامبر (ص) یکی از اختلافات رایج فقهی میان سلفیان و صوفیه است که ممکن است منجر به #تکفیر نیز شود.

🔹از سوی دیگر، علمای #الأزهر در فتواهای متعددی که در طول سالیان متمادی صادر شده، موضع مثبتی در مورد جشن میلاد پیامبر (ص) گرفته اند. درست است که در قرآن و روایات به صراحت به جشن میلاد اشاره نشده است، اما بر اساس فتاوا (علمای الأزهر) یکی از مظاهر تجلیل از رسول خدا و نشان دادن عشق به ایشان، نکوداشت میلاد پیامبر (ص) است.

🔹این نظر در میان اکثر مفسران اهل سنت نیز رایج است، زیرا جشن میلاد اگرچه واجب نیست، اما در نظر آنان مردود هم نیست، زیرا میلاد پیامبر اکرم (ص) مظهر رحمت الهی بر انسانها است.

🔹در میان علما و مفسران کسانی هستند که جشن میلاد پیامبر (ص) را #بدعتی_نیکو توصیف می کنند، افرادی همچون ابن حجر #عسقلانی و جلال الدین عبدالرحمن #سیوطی معتقداند که این عمل بدعتی نیکو است که به صاحبش پاداش داده می شود.

🔹از نگاه علمای شیعه، جشن میلاد پیامبر (ص)، ابراز محبت، عزت و ترفیع مقام پیامبر (ص) است.

🔹نزاع اعتقادی امروزه نیز مانند #تاریخ_اسلام، گاهی ابعاد سیاسی پیدا می کند. با روی کار آمدن #حوثی_ها در #یمن، برگزاری جشن میلاد پیامبر (ص) در آنجا فراگیرتر شده است. از سوی دیگر، #داعش از برگزاری جشن میلاد در مناطق تحت کنترل خود در #سوریه و #عراق جلوگیری می کرد.

@dolatedin
⭕️ مرجعیت دینی در الجزایر؛ از تصوف تا سلفی‌گری

✍️ رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در الجزایر

📌بخش اول

🔹جامعه #الجزایر همچون سایر جوامع در شمال آفریقا، مصر، مغرب و تونس در تاریخ گذشته خود مهد #تصوف و محبت #اهل_بیت عصمت و طهارت بوده است.

🔹زندگی دینی مردم این خطه همیشه به وسیله علمایی که به طور عمده فارغ‌التحصیل زوایا بودند اداره می‌شد و شیوخ زوایا رهبری دینی مردم بر عهده داشتند. شخصیت‌های تاریخی این کشور امثال امیر عبد القادر و... خود از شیوخ زوایا بودند.

🔹شیوخ تصوف و مریدانشان در فقه پیرو مذهب #مالکی و در عقاید و کلام #اشعری بوده و در عین حال سلوک صوفیانه را نیز در شیوه دین‌ورزی حفظ می‌کردند. صدها #زاویه (خانقاه) و هزاران مزار از بزرگان #صوفیه که در شهر و روستای الجزایر وجود دارد کانون‌های دینورزی مردم به شمار می‌رفته است. این شیوه دین‌داری در عین حال همچون سایر فرقه‌ها، با بسیاری از انحرافات و خرافات هم همراه بوده است.

🔹همزمان با یکصدمین سال اشغال الجزایر توسط #فرانسه، جمعی از علمای الجزایری که تحت تأثیر حرکت #وهابیت و #سلفی‌گری قرار گرفته بودند، گرد هم جمع شدند و جمعیتی را به نام «#جمعیت_علمای_مسلمان_الجزایر» در این کشور تأسیس کردند. عبد الحمید بن بادیس و محمد بشیر ابراهیمی از جمله فعال‌ترین این افراد بودند. در ابتدا تمام خطوط فکری دینی از قبیل: سلفی‌ها، صوفی‌ها، اباضی‌ها، علمای رسمی وابسته به حاکمیت فرانسوی در آن عضو بودند. این جمعیت خود را از ادامه‌دهندگان راه سید جمال‌الدین اسدآبادی، محمد عبده و محمد ابن عبد الوهاب معرفی کرده و هدفش را اصلاح وضعیت دینی الجزایر اعلام نمود.

🔹اما به زودی مشخص شد که هدف از اصلاح اعلام شده چیزی جز مبارزه با تصوف نبوده است. از همین روی درگیری و کشمکش بین اعضای ارشد جمعیت علمای مسلمان و به ویژه محمد بشیر ابراهیمی با شیوخ تصوف آغاز و منجر به کناره‌گیری شیوخ تصوف از جمعیت شد.

🔹جمعیت علمای مسلمان در عین مبارزه بی‌امان با تصوف که بسیاری از شیوخ آن از انقلابیون ضد استعمارگری فرانسه بودند، با اشغالگران فرانسوی مماشات و گاهی همکاری می‌کردند و در دوران مبارزات انقلابی مردم بر علیه فرانسه هم همیشه از قافله عقب بوده و حتی گاهی انقلابیون را به خرابکاری و اخلالگری متهم می‌ساختند. پس از پیروزی انقلاب الجزایر و تشکیل دولت ملی، انقلابیون به قدرت رسیده اعتنایی به جمعیت علما نکرده و این جمعیت مدتی منحل شده و در عمل در حالت انزوا به سر می‌برد. البته افراد موجه و علمای انقلابی هم به ندرت در صف اعضای جمعیت حضور داشتند.

🔹مشی جمعیت در دوره‌های اخیر مبتنی بر سلفی‌گری تبلیغی و تربیتی بوده و در بخش عظیمی از مساجد، دانشگاه‌ها، روزنامه‌ها، آموزش و پرورش و مدارس حضور فعال دارد. در جریان حراک شعبی و تغییر حکومت و با روی کار آمدن آقای عبد المجید تبون، عبد الرزاق قسوم، رئیس جمعیت در دیداری با او تقاضای تأسیس منصب افتاء در الجزایر و گنجاندن آن در قانون اساسی شد. تقاضایی که از سوی رئیس جمهور جدید مورد بی‌اعتنایی قرار گرفت.

👇 ادامه دارد...

@dolatedin
📣 جماعت اسماعیل آقا و پیچ بزرگ تاریخی آن

👤 مسعود صدرمحمدی

✂️برش هایی از متن

🔹اگر ادعا کنیم که با مرگ محمود افندی عملاً یک فصل مهم در تاریخ نقشبندیه در تاریخ معاصر ترکیه به پایان رسید و مرحله نوینی از تاریخ این جماعت در این کشور آغاز شد، ادعای گزافی نخواهد بود. اگرچه جماعت اسماعیل آقا تنها نماینده جریان نقشبندی تاریخی در جامعه ترکیه نیست و جماعت‌هایی مانند منزل و ارن کوی و اسکندرپاشا نیز هر کدام به عنوان جناح‌ها و شاخه‌های مختلف از جریان نقشبندی در صحنه ترکیه حضور دارند اما جماعت اسماعیل آقا به دلایلی که در ادامه اشاره خواهد شد از اهمیتی فراوان برخوردار است و در مقایسه با دیگر طریقت‌ها این طریقت به عنوان نماینده نقشبندیه در ترکیه شناخته می‌شود.

🔹اگر به استانبول سفر کرده باشید و خصوصا در حوالی مسجد فاتح قدم زده باشید قطعا با مردانی که با شلوارهایی خاص، جبه (مانند عبای روحانیون ایرانی) و کلاهی با عمامه ای پیچیده شده بر دور آن با ریش‌هایی طولانی تر از حد متعارف روبرو شده‌اید. همچنین زنانی چادری که اگرچه از پوشیه استفاده نمی‌کنند اما صرفا قرص صورتشان نمایان است و بقیه بدن به طرز کاملا اسلامی با چادری سیاه پوشیده شده است. این سبک پوشش اختصاص به بزرگسالان ندارد و قطعا با کودکان و نوجوانانی که مانند پدر و یا مادر خود لباس پوشیده‌اند نیز مواجه خواهید شد که همه اینها اصلی‌ترین و نمایان‌ترین نماد جماعت اسماعیل آقا است.

🔹مبارزه با وهابیت را یکی از ثمره‌های تبلیغی این جماعت دانست. با توجه به زیربنای طریقتی این جریان، رهبران فکری آن مقاومت بالایی در برابر جریان وهابی از خود نشان داده و نقش عمده ای در عدم ترویج اندیشه‌های تکفیری و وهابی در جامعه ترکیه داشته‌اند.

🔹نخستین ویژگی این جریان عدم تشکیلات‌سازی در درون دولت است. در حالی که دیگر طریقت‌ها و جماعات دینی مانند جریان گولن و یا اکنون جماعت منزل که به شدت در حال تشکیلات‌سازی در درون حاکمیت است و شهوت بالایی در دسترسی به قدرت و ثروت حاکمیتی از خود نشان داده‌اند و می‌دهند، اما این جماعت حداقل آنچنان که در ظاهر به چشم می‌آید هیچ تلاشی برای تشکیلات‌سازی در درون حاکمیت نکرده و تلاش کرده است طیف طبقه متوسط و خصوصاً اصناف و کسبه را به عنوان اصلی‌ترین پایگاه اجتماعی خود حفظ کند.

🔗متن کامل این یادداشت را اینجا بخوانید.

#ترکیه #صوفیه #نقشبندیه

©️ @mersadcss 🔷🔷🔷
دولت دین | اندیشکده مرصاد
✍️ فتوای تازه #دار_الافتاء #مصر درباره جواز #توسل به اولیای الهی با واکنش‌های گسترده‌ای روبه‌رو شد و بار دیگر از رشد شدید #سلفیت در مصر پرده برداشت. 🔹شب گذشته دار الافتاء در صفحه فیسبوک خود بر جواز توسل و اعمالی همچون دست کشیدن یا بوسیدن ضریح تأکید کرد و…
💢 «اشعری‌های الازهر» در برابر خدایان تکفیر

📌 بخش اول

🔹النهار: در جریان زیارت جمعی از دانشجویان #الازهر به همراهی دکتر محمد إبراهیم العشماوی استاد حدیث دانشگاه الازهر از مرقد سید احمد البدوی قطب صوفیه در شهر طنطا، عده‌ای از مدافعان جریان‌های سلفی نسبت به این اقدام دانشجویان الازهر اعتراض کردند که موجب ایجاد درگیری لفظی بین این دو گروه شد.

🔹«جریانات سلفی» با سوء استفاده از این اتفاق، موجی از #تکفیر شیوخ الازهر به عنوان نماینده مکتب #اشعری به راه انداختند و رویکرد آنان را به چالش کشیدند. این جریانات همچنین از این مساله به عنوان فرصتی برای ابراز مخالفت خود نسبت به اتفاقات اخیر در صحنه سیاسی ملی و منطقه‌ای استفاده می‌کنند.

🔹مصادیق روشنی از علاقه به مکتب صوفیانه مدرن در دولت #مصر وجود دارد، از قانون‌گذاری و فقه، توانمندسازی اجتماعی آن و سرمایه‌گذاری عملی در مهار پروژه گروه‌های افراطی تا تلاش برای جایگزینی هویت فکری و فرهنگی و اجرای طرح توسعه مساجد و حرم‌های اهل بیت که نمادهای بارز سلوک معنوی میان پیروان فرقه‌های #صوفیه هستند.

🔹با وجود بودجه و حمایت زیاد از جریان‌های #سلفی و تعداد قابل توجه مراکز تحقیقاتی و آکادمیک متعلق به این جریان، با توجه به ترس همیشگی از کوچکتر شدن حوزه‌ی نفوذشان، تمرکز فعلی جریان‌های سلفی به «فضای مجازی» منتقل شده‌ است.

🔹ده‌ها مرکز تحقیقاتی معتبر مرتبط با «جریان سلفی» اخیراً به ارائه تحقیقات فقهی مفصلی پرداخته‌اند که عقاید اشعری را به چالش می‌کشد. در عین حال یوتیوبرهای سلفی را برای برخورد با مکاتب صوفیه و مکاتب قدیمی و معاصر آن‌ها فعال کرده‌اند. جریان‌های سلفی معتقدند مکتب صوفیانه مدرن خصوصا پس از افول جریان‌های مربوط به اسلام حَرَکی در سال‌های اخیر، در جامعه و مخصوصا جوانان نفوذ چشمگیری داشته است.

🔹بسیاری جنبش صوفیانه مدرن را نقطه کانونی در پروژه ریشه‌کنی افراط فکری و ناهنجاری‌های رفتاری دینی می‌دانند که دقیقا مقابل آن چیزی است که از سوی جریان‌های سلفی-جهادی براساس مبانی فقهی ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب حمایت و ترویج می‌شود.

🔹«جریان‌های سلفی» به دلیل اختلاف فکری محمد بن سلمان ولیعهد سعودی با دکترین محمد بن عبدالوهاب که در سخنرانی وی در مارس 2022 ایراد شد، نسبت به وی نگاه مثبتی ندارند. بن سلمان در این سخنرانی گفته بود محمد بن عبدالوهاب نماینده پادشاهی سعودی نیست، او فقط یک واعظ است نه یک پیام‌آور و هیچ شخصی نمی‌تواند دکترین مشخص و خاصی را بر پادشاهی عربستان تحمیل کند.

🔹#عربستان سعودی به تدریج در حال جایگزینی فرقه اشعریه به جای سلفیه است. برای اولین بار قسمت‌هایی از یک برنامه تلویزیونی با گرایش صوفیانه توسط شیخ جابر بغدادی (یکی از نمادهای مکتب صوفیه مصر) از داخل مدینه المنوره ضبط و در ماه رمضان سال گذشته با عنوان «حالة حب» از شبکه «اقرأ» پخش شد. در این برنامه از رابطه حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم با اصحاب و خاندان مکرمش صحبت شده است.

👇 ادامه دارد...

@dolatedin
⭕️ جلسه ستاد انتخاباتی سیسی با مشایخ صوفیه در مصر

هیئتی از مشایخ فرقه‌های صوفیه به ریاست دکتر عبدالهادی القصبی، رئیس شورای عالی فرقه‌های صوفیه و دکتر علی جمعه مفتی سابق مصر در مقر رسمی ستاد انتخاباتی عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر، در استان قاهره حضور یافتند.

🔗ادامه مطلب:
syaaq.com/29439

🏷 #تصوف_مصر #صوفیه #عبدالفتاح_السیسی #مصر

@dolatedin