داش بولاق - چاراویماق

بیچین تؤرنلری

آصف جوادی، قوشاچای

با ما همراه باشید تا ترمین ها و آیینهای مخصوص درو کردن گندم (بیچین بیچمه) را مختصرا شرح دهیم.

‏مراسم "ال قویما"/əl qoyma/
در زمانهایی نه چندان دور در اواسط تیرماه کشاورزان کم کم آماده اجرای مراسمی خاص می شدند. این مراسم که هنگام برداشت محصول گندم و جو اجرا می شد در میان مردم به "ال قویماق" یا "بیچینه ال قویماق" مشهور بود.

‏برای اجرای این مراسم کشاورزان می بایستی روز مقدس و خوش یمنی را انتخاب می کردند. در باور مردم بعضی نقاط آذربایجان روز یکشنبه از تمامی روزها خوش یمن تر و به قول خودشان "اوغورلو" و "قوتلو" تر بود.
مردم به روز یکشنبه "سود گونو" می گفتند.

‏در این روز کشاورزان با داسهای خودشان سر زمین گندم زار جمع می شدند و بعد از دعا و نیایش و طلب یاری و کمک و فزونی نان و برکت از درگاه خداوند هر کدام یک دسته کوچک از گندم را درو می کردند. کشاورزان سپس دسته های گندم را روی زمین گذاشته و شادی کنان به خانه های خود باز می گشتند.

‏به گفته پدرانمان یکی از اهداف مهم در این کار زود و بدون مشکل تمام شدن کار و موفقیت در انجام هرچه بهتر آن بود. در باور مردم کاری که روی آن دست گذاشته می شود(ال قویولور) محکوم به تمام شدن است. از این رو در باورهای دیگر مردم ترمینهایی مانند "الی یونگول اولماق" نیز وجود دارد

‏کارهایی از این دست را در روزهایی مقدس و خوش یمن به افرادی می دهند که دستشان نیز سبک یا خوش یمن باشد.

‏مراسم بیچین "پوزماق" یا "صلواتلاماق"/biçin pozmaq-sələvatlamaq/
بعد از دهها روز کار طاقت فرسا در گرمای تابستان، کم کم کار درو کردن و چیدن گندم ها به پایان می رسد. در آخرین روز کاری، همه کشاورزان خوشحال و شاد گرد هم می آیند و برای آخرین بار کار درو کردن را انجام می دهند.

‏بعد از چیدن آخرین ساقه های گندم همه کشاورزان به صورت هماهنگ داس های خود را بلند کرده و رو به آسمان می گیرند. در همین حال نگاهشان نیز به آسمان خیره گشته و زیر لب دعای شکرگزاری می خوانند. سپس داسها را پایین آورده و یک صدا صلوات میفرستند. همدیگر را در آغوش می کشند

‏و شادی کنان خدا را شکر می نمایند که بدون بیماری و قضا و قدر توانستند یک سال دیگر برای خانواده هایشان توشه زمستان فراهم سازند.

‏مراسم "تیکانلیق"/tikanlıq/
در شب تمام شدن کار و بعد از مراسم بیچین پوزماق کشاورزان(بیچین چی لر)در خانه ارباب جمع می شدند.هدف از این کار برگزاری جشن و شادی بود. برای این کار ارباب شام خوبی ترتیب می داد و بعد از خوردن شام، زیرنا-قاوالچی و عاشق ها مشغول خواندن و اجرای آهنگ می شدند.

‏"باششاق"/başşaq/
باششاق نوعی کار بود که زنان آن را انجام می دادند؛ در هنگام فصل درو کردن گندم، مردان خانواده برای این کار راهی زمینهای کشاورزی می شدند. اکثرا این زمینها مال ارباب بود و مردان حق برداشتن حتی مقدار کمی از آن را برای سیر کردن شکم زن و بچه های خود نداشتند؛

‏از این رو زنان به مزارع کشاورزی و گندم زارها می رفتند و خوشه هایی که از دست دروگران بر زمین افتاده بود را یکی یکی جمع کرده و با خود به خانه می بردند.
سپس خوشه های مورد نظر را با چوبی کوبیده و گندم آن را از ساقه ها و کاه آن جدا می کردند؛

‏معمولا در حدود یک کیلو گندم از این کار به دست می آمد. در مرحله بعدی این کار، گندم ها را در وسیله ای به نام "دَستَی"/dəstəy/ می ریختند و آن را می چرخاندند تا از آن آرد به دست بیاورند. دَستَی، نوعی آسیاب دستی گندم بود؛ در مرحله آخر گندمی از این کار حاصل می شد که با آن نان میپختند

‏جالب اینجاست که زنان سختکوش، در فصل درو، این کار را هر روز تکرار می کردند و برای هر روز فرزندان خود از این راه نان تهیه می نمودند.

‏برخی مواقع، کار از این هم سخت تر می شد و آن زمانی بود که زنی دارای نوزاد کوچکی نیز می بود؛ در این صورت زنان، بچه های خود را بوسیله چادر به پشت خود می بستند و با این وجود به کار باششاق می رفتند.

‏ردیف و صف بیچین چی لر در چیدن گندم (بیچین چی لر ردیفی):
دروگران یا همان بیچین چی ها به صورت گروهی و منظم در کنار یک دیگر کار درو را انجام می دادند. هر یک از این افراد کار مخصوصی را به عهده می گرفت که این کارها عنوان و ترمین خاصی داشت؛

‏کوخا/koxa/: سردسته دروگران. کوخا شخصی است که جلوتر از همه کار درو را انجام می دهد و به نوعی سخت ترین کار در بین تقسیم کار دروگران بر عهده کوخا می باشد لذا شخص کوخا از بین ماهرترین و قوی ترین بیچین چی ها انتخاب می شود.

‏قولتوقچو/qoltuqçu/: شخصی که در کنار کوخا مشغول به کار می شود.
یانچی//yançı: شخصی که در کنار قولتوقچو کار می کند.
آرالیق/aralıq/: شخصی که در وسط زمین و مابین کوخا، قولتوقچو و یانچی کار می کند.

‏👇👇👇

690 viewsedited 16:23