🇦🇿 bərqut برقۇت

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 golden eagel
فار= عقاب طلایی
(عقاب= عربی، طلا=به ظاهر عربی مأخوذ از واژه تالا ترکی)
🇩🇪 der Steinadler
🇹🇷 berkut / kaya qartalı
🎭 @Azturkce 🎭 #dirgi

🇦🇿 Tuğrul تۇغرۇل
Toğrul quşu تۏغرۇل قۇشۇ
Doğrul دۏغرۇل

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Turul, toghril
فار= طغرل، پرنده طغرل
(طغرل=ترکی)
🇩🇪 der Turul, Toghril
🇹🇷 tuğrul, toğrul, togrıl
@Azturkce #dirgi

🇦🇿 ayı آیی

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 bear
فار= خرس (همریشه با واژه آرسلان و بارسلان / پارس، باریس و ارشک ترکی حتی واژه آیی نیز از آریس، آرسی، آرذیغ، آذیق، آدیق هست!)
آرس => هارس /حارس => خارس=> خرس
اَرشک/آرشاق (ترکی)=> آرشا (اوستایی یعنی خرس)
آرس (ترکی) => آرس (اوستایی یعنی خرس)
آذیق/آس‌لان (ترکی) => آسی (اوستایی یعنی خرس)
آرس (ترکی) => ours اورس (فرانسوی)، اورسو orso (ایتالیایی) یعنی خرس
پارس (ترکی ) => فَرَس (عربی یعنی اسب)
آرس، هارس، آریس(ترکی)=>هورس horse (در انگلیسی یعنی اسب)
🇩🇪 Bär
🇹🇷 ayı
------------------------ #dirgi
Ərdəbil-Savalan ətəklərində yaşayan qonur ayı.
Yer üzündə 8 tür/cür ayı vardır.
یئر اوزونده ۸ جور/تور آیی واردیر.
اردبیل-ساوالان اتکلرینده یاشایان قونور آیی.
---------------------------
Ayı balasının adları:
Pota, Potuq, Pıtıq
آیؽ بالاسؽنؽن آدلارؽ:
پوْتا، پوْتۇق، پؽتؽق

🎭 @Azturkce 🎭

گئرمان‌لار، تورکلرین دئدیگی آیی‌یا و تورکلر، گئرمانلارین دئدیگی وولفا هارداسا بیر آد ایشله‌دیرلر.

Germanlar, Türklərin dediyi Ayı'ya və Türklər, Germanların dediyi Volf'a hardasa bir ad işlədirlər.
@Azturkce #dirgi

آزربایجان-اردبیل-فیندیقلی مئشه‌لیگی
بیلگی‌لره گؤره یالنیز ۹ باش قیزیل گئییک فیندیقلی‌ مئشه‌لیگینده یاشاماقدادیر.

Qızıl Geyik-Maral قیزیل گئییک-مارال

Azərbaycan-Ərdəbil-Fındıqlı meşəliyi
Bilgilərə görə yalnız 9 baş qızıl geyik Fındıqlı meşəliyində yaşamaqdadır.
#dirgi
@Azturkce 𐰚𐰃𐰘𐰃𐰚 - 𐰴𐰃𐰃𐰞:𐰚𐰃𐰘𐰃𐰚

🇦🇿 it ایت
köpək کؤپَک

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Dog
فار= سگ
🇩🇪 der Hund
🇹🇷 köpek, it
——— #dirgi
it və köpəyin balasına verilən adlar:
•Ənik •Əncik
•Küçük •Tula

ایت و کؤپک بالاسؽنا وئریلن آدلار:
•اَنیک •اَنجیک
•کۆچۆک •تۇلا
Qancıq;
•itin dişisi, dişi köpək
قانجیق؛
ایتین دیشیسی، دیشی کؤپک!
Köpək;
Çoxu çağ erkək itə köpək deyilir.
کؤپَک؛
چۏخۇ چاغ ائرکک ایته کؤپک دئییلیر.
——————
یئر اۆزۆنده یاخلاشؽق ۴۰۰ آنا ایت سۏیۇ تانؽنؽب‌دؽر.(تازؽ‌لاردان ساوایؽ)

Yer üzündə yaxlaşıq 400 ana it soyu tanınıbdır. (Tazılardan savayı)
——————
@Azturkce 𐰃𐱅 - 𐰚𐰇𐰯𐰀𐰚

🇦🇿 tazı تازؽ
tazı iti تازؽ ایتی

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Greyhound, grayhound, hound
فار= تازی، گری‌هوند
🇩🇪 der Greyhound, der Windhund
🇹🇷 tazı köpeği
——— #dirgi
۲۶-شار تازؽ سۏیۇ و تۆرۆ واردؽر.
26-şar tazı soyu və türü vardır.
——————
@Azturkce 𐱃𐰀𐰾𐰃

🇦🇿 durna دۇرنا
durna quşu دۇرنا قۇشۇ
turna quşu تۇرنا قۇشۇ

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Crane, the Gruidae
فار= دُرنا، تُرنا (=تُرکی)
🇩🇪 der kranich
🇹🇷 Turna, turna kuşu
——— #dirgi
یئر اۆزۆنده ۳ چئشید سۏی آلتؽندا
۱۵ تۆر/جۆر دۇرنا واردؽر.
yer üzündə 3 çeşid soy altında
15 cür/tür durna vardır.
——————————————————
𐱃𐰆𐰺𐰣𐰀 - 𐱃𐰆𐰺𐰪𐰖𐰀: 𐰴𐰆𐰽
@Azturkce 🎭

🇦🇿 qızılqaz قؽزؽل‌قاز

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Flamingo
فار= فلامینگو (=اروپایی)
🇩🇪 der Flamingo
🇹🇷 Flamingo, kızılkaz
——— #dirgi
یئر اۆزۆنده ۶ تۆر/جۆر قؽزؽل‌قاز واردؽر.
yer üzündə 6 cür/tür qızılqaz vardır.
——————————————————
🦩 @Azturkce 🦩

🇦🇿 əvrən اَورَن
(əjdaha ❌ اژداها)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Dragon
فار= اژدها، اژدر (ریشه نامعلوم)
🇩🇪 der Drache (Mythologie)
🇹🇷 ejderha, evren
@Azturkce 𐰋𐰼𐰀𐰤 - 𐰀𐰋𐰼𐰀𐰤 #dirgi
Qayanaq 👇🏿 قایناق

🇦🇿 çöl eşşəyi چؤل ائششگی
(zebr ❌)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Zebra
فار= گورخر
🇩🇪 die Zebra
🇹🇷 zebra
--------- #dirgi
Onsuz da zebra sözü az+ebra «dəlim+eşşək yoxsa çöl+eşşək» deməkdir, nə gərək vardır zebr / zebra deməyə?😐
@Azturkce

🇦🇿 qunduz قۇندۇز

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Beaver, Castor
فار= سگ آبی / عربی= قندس
(قندس=برگرفته از قوندوز تُرکی باستانی)
🇩🇪 der Biber
🇹🇷 Kunduz
---------- #dirgi
•یئر اۆزه‌رینده یالنؽز بیر سۏی و ایکی تۆر قۇندۇز یاشاماقدادؽر: •آمئریکا قۇندۇزۇ •آوراسیا قۇندۇزۇ
بۇ ایکی تۆر ده نئچه چئشید قۇندۇزلارا بؤلۆنۆرلر.

•Yer üzərində yalnız bir soy və iki tür qunduz yaşamaqdadır: •Amerika qunduzu, •Avrasya qunduzu
Bu iki tür də neçə çeşid qunduzlara bölünürlər.
-------------
قایناق=> دیوان لغات تورک
Qaynaq => divan-i lüğat-i Türk
-------------
@Azturkce 𐰴𐰆𐰑𐰆𐰔

🇦🇿 bağrıqara باغرؽقارا

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 the sandgrouse
فار= باقرقره، باقری قره
(باقرقره، باقری قره = از باغری‌قارا تُرکی)
🇩🇪 das Flughuhn
🇹🇷 bağırlak, bağırtlak
@Azturkce #dirgi

🇦🇿 buzov burnu بۇزۏو بۇرنۇ
dana burnu دانا بۇرنۇ
(qrillotalpa ❌)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 the mole cricket
Gryllotalpa gryllotalpa
فار= آبدزدک، بالاسورمه
زمین‌سُنب، زمین‌سنبه
(آبدزدک= در منابع قدیم فارسی مشاهده نشده و ترجمه از سو‌اوغورلایان تُرکی هست.
بالاسورمه= ترکی)
🇩🇪 die Maulwurfsgrille, die Werre
der Halbteufel, die Zwergel
🇹🇷 danaburnu, Gryllotalpa
#dirgi ----
۶ سۏی و ۱۰۰ تۆر/جۆر بۇزۏو بۇرنۇ تانؽلانؽبدؽر.
6 soy 100 tür/cür buzov burnu tanılanıbdır.
---------------
اَک یازؽ:
همدان آغزؽ = بئزۏ بۇرنۇ
خوراسان آغزؽ = بوغزو دیشی، بئزۏ دیشی
آزربایجان‌دا آغؽزلاردا = بیزۏ بۇرنؽ
سۇ اۏغۇرلایان کیمی ده آدلانؽر.

Ək yazı:
Həmədan ağzı= bezov burnu
Xorasan ağzı = buğzu dişi, bezoo dişi
Azərbaycan ağızlarında = bizo burnı
Suoğurlayan kimi də adlanır.
@Azturkce

🇦🇿 öküz اؤکۆز
cöngə جؤنگه
boğa بۏغا
buğa بۇغا
kələ کَله
tosun تۏسۇن
hodaq هۏداق

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 ox, bullock, bull
فار= گاونر
در زبان فارسی اسم خاصی برای گاو نر که نشانه‌ای از کشاورزی اولیه انسان و یکجانشینی انسان هست، وجود ندارد،
تالشی، گیلکی = ورزا، ورزاو
(کلمات «ورزا» و «ورزاو» نیز ترکی هستند و از زبان ترکی وارد تالشی و گیلکی شده‌اند و همان واژه ترکی بوزاغو و بوزاو و بوزوو هست! تالش زبانها و گیلک زبانها بدلیل همسایه بودن با تورکان آزربایجان کلمات ترکی با کمی تغییر وارد این زبان‌ها شده است. اکثر تالشی زبانها زبان دومشان ترکی هست، بوزاو ترکی نیز به شکل ورزاو تغییر پیدا کرده است.
در زبان ترکی به بچه گاو یعنی گوساله، بوزاغو (بوزاو، بوزوو) گویند.)
بوزاغو=> بوزاو => برزاو => ورزاو
🇩🇪 der Ochse
🇹🇷 öküz
-------------
Öküz;
Burulmuş və qısır edilmiş iş heyvanı.
Burulmuş və əkinçilik üçün işlənən erkək inək!

Buğa; boğa;
Hələ burulmamış və işə qoşulmamış döllük və damazlıq erkək inək!

Cöngə;
Iki illik erkək buzov, erkək dana.
Iki illik dişi danaya da dügə, düyə deyilir.

Kələ;
iş heyvanı kimi işlənən erkək inək.
Öküz olmağa hazırlanan erkək inək,
Balaca kələ heyvanına «kələçə» deyilər.
Camışın ekəyinə və burulmuşuna da kəl deyilir.
Balaca camış kəl'inə də «kəlçə» deyilir.

Tosun;
15 aylıq-2 yaş arası erkək inək balasına deyilir.
@Azturkce 🐄🐂 #dirgi

🇦🇿 inək اینک
mal مال
sığır سؽغؽر
Ərdəbil ağzı: sağır اردبێل آغزؽ:ساغؽر
🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 the Cow
فار= گاو (از قو / کا / قا ترکی)
(گاو مصدرش در ترکی هست قاوزانماق / قووزانماق Qavzanmaq, Qovzanmaq و در فارسی هیچ فعل و مصدری موجود نیست و فقط شکل اسم مأخوذ شده آن از ترکی یعنی گاو موجود هست.
گاو=گوسفند= از واژه کوسو، کوزو قوزو و قویون و قوچ ترکی، قوزو+فند => قوچ+و+فند => گوسو+پند => گوسفند، همانطور که در ترکی به بچه قویون یعنی برّه، قوزو /کوزو میگویند همینطور در فارسی نیز به کوچکتر از گاو یعنی بچه‌اش گوساله و به حیوان‌کوچکتر از گاو نیز گوسفند همان قوسو/قوزو ترکی را گفته‌اند.)
🇩🇪 der Kuh
🇹🇷 inek, sığır
——————
🇦🇿Dügə; 🇹🇷 düve;
•iki yaşında inək və sığır balası!
•iki yaşındakı bir doğmuş inək və sığır!
•ağızlarda «düyə» və «düvə» də deyilir.
Qısır;
doğmaz inək və sığır.
دۆگه؛
•ایکی یاشؽندا اینَک و سؽغؽر بالاسؽ!
• ایکی یاشؽنداکی بیر دۏغمۇش اینک و سؽغؽر!
•آغؽزلاردا «دۆیه» و "دۆوه» ده دئییلیر.
قؽسؽر؛
دۏغماز اینک و سؽغؽر.
@Azturkce 🐄 #dirgi

🇦🇿 buzov بۇزۏو
(buzağı / buzav بۇزاغؽ / بۇزاو)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 the calf
فار= گوساله
(گوساله: از واژه کوسو / کوزو / قوسو و قوزو ترکی به معنای بره هست
قویون / قوچ => قوزو / گاو = گوساله / گوسفند => بره/بچه گوسفند
شکل واژه گوسفند نیز عین واژه قوسو / قوزو و قوچو / قوچ ترکی هست و مأخوذ از ترکی هست و همچنین واژه گاو و‌ گوو نیز همان قویون و قوچ ترکی هست.)
🇩🇪 das Kalb
🇹🇷 buzğı
@Azturkce 🐄 #dirgi

🇦🇿 qoyun قۏیۇن

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 the sheep
فار= گوسفند
گوسفند= از واژه کوسو، کوزو قوزو و قویون و قوچ ترکی، قوزو+فند => قوچ+و+فند => گوسو+پند => گوسفند، هماطور که در ترکی به بچه قویون یعنی برّه، قوزو میگویند همینطور در فارسی نیز به کوچکتر از گاو یعنی بچه‌اش گوساله و به حیوان‌کوچکتر از گاو گوسفند همان قوسو/قوزو ترکی را گفته‌اند، گاو نیز مصدرش در ترکی هست قاوزانماق / قووزانماق Qavzanmaq, Qovzanmaq و در فارسی هیچ فعل و مصدری موجود نیست و فقط شکل اسم مأخوذ شده آن یعنی گاو موجود هست.)
🇩🇪 das Schaf
🇹🇷 koyun
——————
Quzu;
•Qoyunun balasına(yavrusuna) verilən ad.
قۇزۇ؛
•قۏیۇنۇن بالاسؽنا(یاورۇسۇنا) وئریلَن آد.
Qoç;
•Qoyunun erkəyinə deyilir. •Erkək qoyun!
قۏچ؛
•قۏیۇنۇن ائرکَگینه دئییلیر. •ائرکک قۏیۇن!
Şişək;
•Bir yşaşındakı dişi quzuya deyilir.
شیشَک؛
•بیر یاشؽنداکؽ دیشی قۇزۇیا دئییلیر.
Toxlu; Toğlu;
•Bir yaşındakı erkək quzuya deyilir.
تۏخلۇ؛ تۏغلۇ؛
•بیر یاشؽنداکؽ ائرکَک قۇزۇیا دئییلیر.
subay;
•doğmayan qoyun!
•Süd verməyən qoyunlar
سۇبای؛
•دۏغمایان قۏیۇن! •سود وئرمه‌ین قۏیۇن‌لار.
Sağmal;
•Doğmuş və balasına süd verən və sağılan qoyun.
ساغمال؛
•دۏغمۇش و بالاسؽنا سۆد وئرن و ساغیلان قۏیۇن!
—————— #dirgi
@Azturkce

🇦🇿 qurd قۇرد
qurt قۇرت
beri بئرێ
böri بؤرێ
börü بؤرۆ
börik بؤرێک
börük بؤرۆک
canavar جاناوار
cənəvar جَنه‌وار
qurtqa قۇرتقا
qurtqan قۇرتقان
qarışqır قارؽشقؽر
qarısqır قارؽسقؽر
qasqır قاسقؽر
Xələc => beri خلج => بئرێ

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 the Wolf
فار= گرگ، وَرک، وَرگ، وُرک، وُرگ
(ورگ - ورک: هر دو از بؤریک ترکی مأخوذ شده‌اند، ﴿ ب>و، ک> گ ﴾: بؤرۆک » بؤریک » بؤریگ، وؤریگ، وَریگ » وَرگ، وَرک » گرگ)
🇩🇪 der Wolf
🇹🇷 kurt, börü, böri, beri
kaskır, karışkır
♦♦
Iraq bitig= böri, börik, kurt, kurtqa
اؽراق بێتێگ: بؤرێ، بؤرێک، کۇرت، کۇرتقا
𐰃𐰺𐰴: 𐰋𐰃𐱅𐰃𐰏 => 𐰋𐰇𐱁𐰃 • 𐰋𐰇𐱁𐰃𐰚 • 𐰴𐰆𐰺𐱃 • 𐰴𐰆𐰺𐱃𐰍𐰀
@Azturkce #dirgi

قارتال داشی اردبیلین ساوالان داغیندا!
عقاب سنگی در كوه ساوالان اردبیل!
➖➖➖➖
🇦🇿 qartal قارتال
qaraquş قارا‌قۇش

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 eagle
فار= عقاب
(از آنجایی که واژگانی که ع دارند تاجیکی نیستند پس این کلمه از آق‌بابا تورکی که در معنای کرکس است گرته برداری شده است.
اوایل عربی میگفتند جدیدا میگویند پخلوی است 😂
آق‌بابا » عاقبابا » عقاب
🇩🇪 der Adler
🇹🇷 kartal, karakuş
@Azturkce #dirgi