•Bilgə: Toñukuk: bən: özüm: Tabqaç: iliŋə: kılıntım:
Türk: bodun: Tabqaçka: körür: ərti.

𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀: 𐱃𐰆𐰪𐰸𐰸: 𐰋𐰤: 𐰇𐰕𐰢: 𐱃𐰉𐰍𐰲: 𐰃𐰠𐰭𐰀: 𐰶𐰠𐰦𐰢: 𐱅𐰇𐰼𐰚: 𐰉𐰆𐰑𐰣: 𐱃𐰉𐰍𐰲𐰴𐰀: 𐰝𐰇𐰼𐰼: 𐰼𐱅𐰃:

•بیلگه: تۏنؽیۇکۇک: بَن: اؤزۆم تابقاچ: ایلیڭه: کؽلؽنتؽم:
تۆرک: بۏدۇن تابقاچکا کؤرۆر: اَرتی.

•Bilgə Tonyukuk mən, özüm Tabqaç elində qılındım(doğuldum).
Türk boyları Tabqaça(Topa Türklərinə, Ma-Çinə) bağlı idi.

•بیلگه تۏنیۇکۇک من، اؤزۆم تابقاچ(ماچین) ائل‌ینده قؽلؽندؽم(دۏغۇلدۇم).
تۆرک بۏی‌لارؽ تابقاچا(تۏپا تۆرک‌لرینه، ماچینه) باغلؽ ایدی.
👑بۏیلا باغا تارکان بیلگه تورک تۏنیۇکۇک

•من تونیوکوک دانا هستم(من بیلگه تونیوکوک)، به شخصه(خودم) در ایل(سرزمین) ماچین(تابقاچ، تاوغاج) به دنیا آمدم.
مردمان(خلق) تُرک تابع تابقاچ(ماچین، ترکان توپا) بودند.
👑سپهبد ارتشتاران وزیر دانا«تُرک تونیوکوک»

𐰉𐰆𐰖𐰞𐰀: 𐰉𐰍𐰀: 𐱃𐰺𐰴𐰣: 𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀: 𐱅𐰇𐰼𐰚: 𐱃𐰆𐰪𐰸𐰸
🐢 @Azturkce 🐢

🐢 @Azturkce 🐢

57 ⬇️ #bitik
@Azturkce

57. o oo oo
𐰴𐰣𐰍𐰃: 𐰇𐰠𐰢𐰾: 𐰚𐰇𐰭𐰀𐰚𐰃: 𐱃𐰆𐰭𐰢𐰃𐰾: 𐰴𐰣𐰍𐰃: 𐰤𐰠𐰜: 𐰇𐰠𐰏𐰘: 𐰆𐰞: 𐰋𐰏𐰠𐰃𐰏: 𐰆𐰞: 𐰚𐰇𐰤𐰀𐰚𐰃: 𐰤𐰠𐰜: 𐱃𐰆𐰭𐰍𐰖: 𐰆𐰞: 𐰚𐰇𐰤𐰾𐰚𐰀: 𐰆𐰞𐰆𐰺𐰆𐰺: 𐰆𐰞: 𐰨𐰀: 𐰋𐰃𐰠𐰃𐰭𐰠𐱁: 𐰉𐰆: 𐰃𐰺𐰴: 𐰉𐰽𐰃𐰣𐱃𐰀: 𐱅𐰔: 𐰢𐰏𐰚𐰃: 𐰉𐰺: 𐰚𐰃𐰤: 𐰖𐰣𐰀: 𐰓𐰏𐰇: 𐰉𐰆𐰞𐰆𐰺
1 2 2
آكانقى ئۆلمىس كۈڭەكى توڭمىس آكانقى نەلۈك ئۆلگەي ئول بەگلىگ ئول كۈنەكى نەلۈك توڭقاي ئول كۈنەسكى ئولۇرۇر ئول ئانچا بىلىڭلەر بۇ ئىراك باسىنتا تئېز ئەمگەكى بار كىن يانا ئېدگۈ بولۇر.

aKaNQı öLMiS KüŊəKi ToŊMiS aKaNQı NəLüK öLGəY oL, BəGLiG oL.
KüNəKi NəLüK ToŊQaY oL, KüNəSKə oLuRuR oL. aNÇa BiLiŊLəR Bu ıRaK BaSıNTa TeZ əMGəKi BaR KiN YaNa eDGü BoLuR.

آکانقؽ اؤلمیس، کۆڭه‌کی تۏڭمیس.
آکانقؽ نه‌لۆک اؤلگه‌ی اۏل، بَگلیگ اۏل.
کۆنه‌کی نه‌لۆک تۏڭقای اۏل، کۆنَس‌که اۏلۇرۇر اۏل.
آنچا بیلیڭلَر بۇ ایراق باسؽنتا تئز اَمگه‌کی بار کین یانا ائدگۆ بۏلۇر.

Əkəni(ağası, atası) ölmüş, günəyi donmuş. Əkəni(ağası, atası) necə(nəcür) ölərdi , o bəylidir. Günəyi necə donardı, günəşdə durdurardı(oturdardı).
Ancaq bilin, bu ırağın başında tez əməyi (zorluğu, uğraşması) varkən(var ikən) yenə yey(yaxşı) olur.

اَکه‌نی(آتاسی، آقاسی) اؤلموش، گۆنگَکی(گۆنه‌یی) دۏنمۇش، اَکه‌نی(آتاسی، آغاسؽ) نئجه(نه‌جۆر) اؤلردی، اۏ بَگلی‌دیر(بَی‌لی‌دیر).
گۆنه‌گی(گۆنه‌یی) نئجه دۏناردی، گۆنَش‌ده دۇردۇراردی(اۏتۇرداردؽ).
آنجاق بیلین بۇ اؽراق باشؽندا تئز اَمَگی(زۏرلۇغۇ، اۇغراشماسی) وارکَن(وار ایکن) یئنه یئی(یاخشؽ) اۏلۇر.
📙 @Azturkce

Iraq bitig 📙 ایراق بیتیگ

𐰃𐰺𐰴: 𐰋𐰃𐱅𐰃𐰏 o oo oo

چئویرن و سسلندیرن: محمت پولاتلی
Çevirən, Səsləndirən:Məhəmət Polatlı
@Azturkce

🇦🇿 günək گۆنَک
güngək (küŋək گۆنگَک (گۆڭَک
sulahı سۇلاهؽ
surahı سۇراهؽ
su küpü سۇ کۆپۆ
su küpəsi سۇ کۆپه‌سی
(Aftafa ❌آفتافا)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 pitcher, ewer
فار= آفتابه، ابریق
🇩🇪 der krug, der Werfer
🇹🇷 sürahi, ibrik, günek, güngek
@Azturkce 𐰚𐰇𐰭𐰀𐰚 - 𐰚𐰇𐰤𐰀𐰚

Lahı; rahı; sulahı; surahı;
L>R Q>k>h
Lah > rah => Lahı > rahı => qab
lək > laq > Lah > rah
Laq / Lək sözündən qıvrılmışıdır, «lək» sözü günümüzdə yer və yer ölçü birimi anlamı da daşıyır, «bu yer neçə lək'dir?»
Ərdəbildə lək sözü qaba deyilir.

-laq -lək əkləri ilə dilimizdə yazlaq, Yaylaq, güzlək, qışlaq, batlaq, ödlək, leylək, otlaq v.s. kimi məkan və məkanı, qab və qabı, yer və yeri anlamlarında işləkdir.
Dolayısıyla TDK'nin sürahi sözünü Ərəbcə صراح serah sözünə bağlaması yersiz və yanlışdır.
Qaynaq => Dədə Qorqud kitabında «Surahı» kimi keçibdir.

Güngək; günək; küŋək; künək;
küŋəki toŋmis => 🇦🇿Güngəki donmuş!
künəki nəlük toŋqay ol?
🇦🇿=> Günəgi(günəyi) necə donardı?
Qaynaq=> Iraq bitik
@Azturkce

لاهی؛ راهی
ل>ر ق>ک>هـ
لاه > راه => لاهی > راهی => قاب
لَک > لاق > لاه > راه
لاق / لَک سؤزۆندن قؽورؽلمؽشدؽر، «لَک» سؤزۆ گۆنۆمۆزده یئر و یئر اؤلچۆ بیریمی آنلامؽ دا داشؽیؽر؛ «بۇ یئر نئچه لَک‌دیر؟»
اردبیل‌ده لَک سؤزۆ قابا دا دئییلیر.

-لاق -لَک اَکلری ایله دیلیمیزده یازلاق، یایلاق، گۆزلَک، قؽشلاق، باتلاق، اؤدلَک، لئیلَک و اۏتلاق کیمی مکان و مکانی، قاب و قابؽ، یئر و یئری آنلاملارؽندا ایشلکدیر.

دۏلایسؽیلا TDK-نین سوراهی sürahi / Surahı سؤزۆنۆ عربجه صراح سؤزۆنه باغلاماسؽ یئرسیز و یانلؽشدؽر.
قایناق=> دده قۏرقۇد کیتابؽندا سۇراهؽ کیمی کیچیبدیر.

گۆنگَک؛ گۆنَک؛ کۆڭه‌ک، کۆنَک؛
کۆڭه‌کی تۏڭمیس. => 🇦🇿گۆنگَکی دۏنموش.
کۆنه‌کی نه‌لۆک تۏڭقای اۏل؟
=>گۆنَگی(گۆنه‌یی) نئجه دۏناردی؟
قایناق=> ایراق بیتیک
@Azturkce

🇦🇿 tozlanma تۏزلانما

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Pollination
فار= گرده‌ افشانی، تلقیح
(تلقیح=عربی)
🇩🇪 die Bestäubung
🇹🇷 tozlaşma
🎭 @Azturkce 🌻🐝 𐱃𐰆𐰔𐰞𐰣𐰢𐰀

keçmiş olsun 🙏🏽 کئچمیش اولسون
🇹🇷

🇦🇿 Baltık dənizi بالتیک دنیزی

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 The Baltic Sea
فار= دریای بالتیک
🇩🇪 die Ostsee, Baltisches Meer
Baltische See
🇹🇷 baltık denizi
——————
تیممئن‌دورفا ایشتراند چیمرلیگی
تیممئن‌دورفئر ایشتراند چیمرلیگی
Timmendorfer İştrand çimərliyi
——————
@Azturkce

🎧 gecə yaman uzundur
🎧 گئجه یامان اۇزۇندۇر

◽️Yalçın Rzalı 🎭 یالچؽن رضا‌لؽ ◽️

58 ⬇️ #bitik
@Azturkce

58. oo oo ooo
𐰆𐰍𐰞𐰃: 𐰇𐰏𐰃𐰤𐱅𐰀: 𐰴𐰭𐰃𐰣𐱃𐰀: 𐰇𐰋𐰚𐰠𐰀𐰯𐰤: 𐱅𐰔𐰯𐰤: 𐰉𐰺𐰢𐰃𐰾: 𐰖𐰣𐰀: 𐰽𐰴𐰃𐰣𐰢𐰃𐰾: 𐰚𐰠𐰢𐰾: 𐰇𐰏𐰇𐰢: 𐰇𐱅𐰃𐰤: 𐰞𐰖𐰃𐰣: 𐰴𐰭𐰢: 𐰽𐰉𐰃𐰣: 𐱃𐰃𐰭𐰞𐰖𐰃𐰣: 𐱅𐰃𐰯: 𐰚𐰠𐰢𐰃𐰾: 𐱅𐰃𐱁: 𐰨𐰀: 𐰋𐰃𐰠𐰃𐰭𐰠𐱁: 𐰓𐰏𐰇: 𐰆𐰞

ئوقلى ئۆگىنتە ئاكاڭىنتا ئۆبكەلەپەن تئېزپەن بارمىس، يانا ساكىنمىس كەلمىس ئۆگۈم ئۆتىن ئالايىن ئاكاڭىم سابىن تىڭلايىن تىپ كەلمىس، تىر، ئانچا بىلىڭلەر ئېدگۈ ئول.
2 2 3
Oqlı ögintə akaŋınta öbkələpən tezipən barmis yana sakınmis kəlmis ögüm ö'tin alayın akaŋım sabın tıŋlayın tip kəlmis tir, ança biliŋlər edgü ol.

اۏقلؽ اؤگینته آکاڭؽنتا اؤبکه‌له‌پَن تئزیپَن بارمیس، یانا ساکؽنمیس کَلمیس، اؤگۆم اؤتین آلایؽن آکاڭؽم سابؽن تؽڭلایؽن تیپ کَلمیس، تیر، آنچا بیلڭ‌لَر ائدگۆ اۏل.

Oğlu öginə(ecəsinə, anasına)-əkəninə(akasına, ağasına, atasına) öfkələnibən(öfkələnərək) tezibən(tezərək, qaçıban, qaçaraq) varmış(getmiş).
Yenə Saqınmış(düşünmüş) gəlmiş.
Ögümün(ecəmin, anamın) öyüdünü alayım, akamın(əkənimin, ağamın, atamın) savını(sözünü) dinləyəyim deyib gəlmiş, deyər. Ancaq bilin yeydir(yaxşıdır).

اۏغلۇ اؤگینه(ائجه‌سینه، آناسؽنا)-اَکه‌نینه(آکاسؽنا، آغاسؽنا، آتاسؽنا) اؤفکه‌له‌نیبَن(اؤفکه‌له‌نه‌رَک) تئزیبَن(تئزه‌رَک، قاچؽبان، قاچاراق) وارمؽش(گئتمیش).
یئنه ساقؽنمؽش(دۆشۆنمۆش) گَلمیش.
اؤگۆمۆن(ائجه‌مین، آنامؽن) اؤیۆدۆنۆ آلایؽم، آکامؽن(اَکه‌نیمین، آغامؽن، آتامؽن) ساوؽنی(سؤزۆنۆ) دنله‌یه‌ییم دئییب گَلمیش، دئیَر.
آنجاق بیلین یئی‌دیر(یاخشؽ‌دؽر).
📙 @Azturkce

Iraq bitig 📙 ایراق بیتیگ

𐰃𐰺𐰴: 𐰋𐰃𐱅𐰃𐰏 oo oo ooo

چئویرن و سسلندیرن: محمت پولاتلی
çevirən-səsləndirən:Məhəmət Polatlı
@Azturkce

#bitik
59. ooo oo ooo
𐰖𐰃𐰞𐰴𐰀: 𐱅𐰏𐰢𐰃𐰾𐰃𐰏: 𐰖𐰃𐰑𐰃𐱃𐰢𐰖𐰃𐰣: 𐰖𐰴𐰀: 𐱅𐰏𐰢𐰃𐰾𐰃𐰏: 𐰺𐱃𐰀𐱃𐰢𐰖𐰃𐰣: 𐰓𐰏𐰇𐰾𐰃: 𐰉𐰆𐰞𐰔𐰆𐰣: 𐱅𐰃𐱁: 𐰨𐰀: 𐰋𐰃𐰠𐰃𐰭𐰠𐱁: 𐰓𐰏𐰇: 𐰆𐰞

يىلكا تەگمىسىگ يىدىتمايىن، ئايكا تەگمىسىگ ئارتاتمايىن ئېدگۈسى بولزۇن تىر ئانچا بىلىڭلەر ئېدگۈ ئول.
3 2 3
Yılka təgmisig yıdıtmayın ayka təgmisig artatmayın edgüsi bolzun tir, ança biliŋlər edgü ol.

یؽلکا تَگمیسیگ یؽدؽتمایؽن، آیکا تَگمیسیگ آرتاتمایؽن، ائدگۆسی بۏلزۇن تیر، آنچا بیلیڭ‌لَر ائدگۆ اۏل.

Yıla(ilə) dəymişi iyitməyin (iyləndirməyin, qoxutmayın), aya dəymişi artatmayın(pozdurmayın, çürütməyin).
Yeysi(yaxşısı) olsun, deyər.
Ancaq bilin, yeydir(yaxşıdır).

یؽلا(ایله) دَگمیشی(دَیمیشی) ایییتمه‌یین (اییلَندیرمه‌یین، قۏخۇتمایؽن) آیا دَگمیشی(دَیمیشی) آرتاتمایؽن (پۏزدۇرمایؽن،چۆرۆتمه‌یین).
یئی‌سی(یاخشؽ‌سؽ) اۏلسۇن، دئیَر.
آنجاق بیلین یئی‌دیر(یاخشؽ‌دؽر).
📙 @Azturkce

Iraq bitig 📙 ایراق بیتیگ

𐰃𐰺𐰴: 𐰋𐰃𐱅𐰃𐰏 ooo oo ooo

چئویرن و سسلندیرن: محمت پولاتلی
çevirən-səsləndirən:Məhəmət Polatlı
@Azturkce

60 ⬇️ #bitik
@Azturkce

60. o ooo oooo
𐱃𐰆𐰸𐰆𐰔: 𐰺𐰞𐰃: 𐰽𐰃𐰍𐰆𐰣: 𐰚𐰃𐰘𐰃𐰚: 𐰢𐰤: 𐰋𐰓𐰃𐰔: 𐱅𐰃𐰔: 𐰇𐰔𐰀: 𐰇𐰤𐰇𐰯𐰤: 𐰢𐰇𐰭𐰼𐰀𐰘𐰇𐰼: 𐰢𐰤: 𐰇𐰔𐰀: 𐱅𐰭𐰼𐰃: 𐰾𐰃𐰓𐱅𐰃: 𐰽𐰺𐰀: 𐰚𐰃𐰾𐰃: 𐰋𐰃𐰠𐱅𐰃: 𐰦𐰍: 𐰚𐰇𐰲𐰠𐰇𐰏: 𐰢𐰤: 𐱅𐰃𐰼: 𐰨𐰀: 𐰋𐰃𐰠𐰃𐰭𐰠𐰼: 𐰓𐰏𐰇: 𐰆𐰞

توكۇز ئارالى سىقۇن كىيىك مەن بەدىز تىز ئۈزە ئۈنۈپەن مۆڭرەيۈر مەن ئۈزە تڭرى ئېسىدتى ئاسرا كىسى بىلتى ئانتاق كۈچلۈگ مەن تىر ئانچا بىلىڭلەر ئېدگۈ ئول.
1 3 4
Tokuz aralı sıqun kiyik mən bədiz tiz üzə ünüpən möŋrəyür mən üzə təŋri esidti asra kisi bilti antaq küçlüg mən, tir, ança biliŋlər edgü ol.

تۏکۇز آرالؽ سؽقۇن کیییک مَن، بَدیز تیز اۆزه اۆنۆپَن مؤڭره‌یۆر مَن، اۆزه تڭری ائسیدتی، آسرا کیسی بیلتی، آنتاق کۆچلۆگ مَن، تیر، آنچا بیلیڭ‌لَر ائدگۆ اۏل.

Doqquz aralı(ayrıclı) sığın geyikəm.
Bədiz(bəzəkli) dizlərim üzərinə enibən(enərək, çökübən, çökərək) böngürürəm (banqırıram, böyürürəm). Üstə Tanrı eşitdi, altda(yerdə) kişi bildi. Belə güçlüyəm mən, deyər.
Ancaq bilin, yeydir(yaxşıdır).

دۏققۇز آرالؽ(آیرؽجلؽ) سؽغؽن گئییک‌اَم، بَدیز(بَزَکلی) دیزلَریم اۆزه‌رینه ائنیبَن(ائنه‌رَک، چؤکۆبَن، چؤکه‌رَک) بؤنگۆرۆرَم(بانقؽرؽرام، بؤیۆرۆرَم).
اۆسته تانرؽ ائشیتدی، آلتدا(یئرده) کیشی بیلدی.
بئله گۆجلۆیَم من، دئیَر.
آنجاق بیلین یئی‌دیر(یاخشؽ‌دؽر).
📙 @Azturkce

Iraq bitig 📙 ایراق بیتیگ

𐰃𐰺𐰴: 𐰋𐰃𐱅𐰃𐰏 o ooo oooo

چئویرن و سسلندیرن: محمت پولاتلی
çevirən-səsləndirən:Məhəmət Polatlı
@Azturkce