بخشی از کتاب: گفت و گو با صادق هدایت
نوشته ی: یوسف یزدانی
نشر گیوا / 1397


س: یکی از دغدغه های مهم شما در آثارتان، مبارزه با سنت ها و خرافات دست و پا گیر است. فکر می کنید به چه روشی و چه طور می شود از یوغ این زنجیرها رهایی یافت؟

ج: انسان موجود ناتوانی است با کوله بار سنگینی از میراث سال ها عادات، اخلاق و افکار اجدادش- که همچون تارهای عنکبوت او را در خود زندانی و هضم کرده اند و رهایی از آن کار آسانی نیست و نمی تواند باشد. چرا که خرافات در عمق دل و فکر و روح این ملت ریشه دوانده و حتا گاه تبدیل شده به اعتقاد و ایمانِ مقدس! پس به راحتی نمی شود آن ها را از بین برد، فرصت و حوصله می طلبد. پیش تر هم گفتم، باید قبل از هر کار دیگری به مردم آگاهی داد و مسئله را برای شان روشن کرد و از اشتباه درشان آورد. همین سنت های مخرب است که «داش آکل» را به سوی مرگ سوق می دهند و زندگی و عشق را از او می گیرند. روزی می رسد که آینده گان به خرافه پرستی های ما پوزخند خواهند زد. در داستان «طلب آمرزش» همه ی زوّار، یا آدم کش و جانی اند، یا از لحاظ اخلاقی مشکل دارند و یا به هر صورت خلافی را مرتکب شده اند. با این اوصاف برای آمرزش، روانه کربلا شده اند. انگار امام قرار است همه ی گناهان و بی شرمی ها و حق کشی ها را بر آن ها ببخشد و از حق مردم بگذرد!
این انديشه و عقيده اي غلط و خرافه آمیز است که تبدیل شده به اعتقاد اصيل و باور مقدس و همه گیر شده و در روح و فكر و خونِ مردم ریشه دوانده و همچنان جاري است. ضمن این که بسیاری از آیین های غیرِ مذهبی و رسم و رُسوم ملی ما هم آمیخته با خرافات و جهل و نادانی است.
معتقدم باید یکی دو نسل منقرض شود و نسل های جدید، با تفکرات نو بیایند تا این خرافات ملی و مذهبی از بین بروند وگرنه هیچ کار دیگری نمی شود کرد.
جرات فكري غير از روشن فكري است. شوریدن بر ضد اجتماع، بر علیه سنت های دست و پا گير- که اکثریت افراد جامعه آن ها را پذیرفته اند و به همان دلیل برای شان كاملاً طبیعی است- بسیار سخت و طاقت فرساست و جز قربانی شدن، چیزی دستگیرت نمی شود. باید سال های سال تلاش کرد تا به نتیجه رسید و من در آثارم سعی کرده ام مسئله را روشن کنم و ضمن نشان دادن اين ها- به مردم آگاهی دهم. در داستان «شب هاي ورامين» مي خوانيم: «... ما بد تربيت مي شويم، همة خرابي ما به گردن همين خرافات است كه از بچه گي توي كله مان چپانده اند و همة مردم را آن دنيايي كرده اند. اين دنيا را ما ول كرده ايم و فكر موهوم را چسبيده ايم. نمي دانم كي از آن دنيا برگشته كه خبرش را براي ما آورده! از توي خشت كه مي افتيم براي آخرت مان گريه مي كنيم تا بميريم، اين هم زندگي شد؟»

#یوسف_یزدانی

@sadegh_hedayat©

از کتاب:
«گفت‌و گو با صادق هدایت»
نویسنده: یوسف یزدانی
انتشارات گیوا/ چاپ اول: 1397

پاریس 19 فروردین 1330
امروز مردی به نام صادق هدایت- که خشم یک ملت بود و قربانی همان ملت شد، در سن چهل و نه سالگی، در آپارتمان اجاره‌ای خود، واقع در خیابان شامپی‌یونه، آپارتمان شماره‌ی 37 مکرر، با گاز خودکشی کرد تا برای همیشه از شر خودش، از شر رجاله‌ها، از شر زندگی و مافی‌هاش، از شر استبداد و خرافات مذهبی- که همه‌ی عمر در حال مبارزه با آن‌ها بود- رها شود.
او مُرد! بی‌آن که نابود و فنا شده باشد. او حضور دارد. حضوری محسوس و تاثیرگذار، از خیلی‌های بی‌خیلی- که بود و نبودشان تفاوت چنداني نمی‌کند و فقط ایجاد ترافیک و شلوغی کرده‌اند و تنها کاری که از دست‌شان برمی‌آید، قتل عام اندیشه‌های پیش‌رو و سازنده است.
چهل و نه سال هرگز نمی‌توانست و نمی‌تواند عمر زیادی تلقی گردد اما برای مردی که تمام عمر در اضطراب و استرس و التهاب و اغتشاش‌های درونی و بیرونی زیسته و هر آن از درون در حالِ متلاشی شدن بوده- باید گفت بسیار زیاد و حتی بیش از اندازه بوده است و در این شکی نیست و هدایت بی‌دلیل و چرا نمی‌توانست با چگونه‌‌های متفاوت و گاه متضاد کنار بیاید و با خود و جهانِ پیرامون‌اش سازش کند.
سرانجام روحِ بی‌قرار و جست و جوگر و خسته‌اش، پوسته را دراند و بی‌رحمانه قیام کرد بر علیه خود و در اوج خودستیزی آگاهانه، در ادامه‌ی خزیدن‌هاش به درونِ پرآشوب خود، یک بار برای همیشه، خود را از چنگال‌های پولادین زندگی رهاند تا مگر آرام گیرد و روز 27 فروردین ماه 1330، جسدش پس از توقفی کوتاه در مسجد پاریس، در گورستان «پرلاشز» به خاک سپرده می‌شود.

#یوسف_یزدانی

از کانال: رقص کلمات در دیگ جوشان-یوسف یزدانی

@Sadegh_Hedayat©