የዓኢሻህ"ረ.ዐ." ትዳር

በአላህ ስም እጅግ በጣም ሩኅሩህ፥ እጅግ በጣም አዛኝ በሆነው፡፡

61፥8 *"የአላህን ብርሃን በአፎቻቸው ሊያጠፉ ይሻሉ፡፡ አላህም ከሓዲዎቹ ቢጠሉም እንኳ ብርሃኑን ገላጭ ነው"*፡፡ يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ

አንዲት እንስት ወጣት ናት፥ በሙሥሊሞች ዘንድ በአውንታዊ መልኩ በኢሥላም ታሪክ ላይ አሻራዋን ካስተቀመጡ እና ጉልህ ሚና ከተጫወቱት ሰዎች አንዷ ናት። ይህቺ ወጣት ከነቢያችን"ﷺ" ሰምታ ስለ ነቢያችን"ﷺ" ሕይወትና አኗኗር፣ ስለ ውርስ፣ ስለ ጋብቻ፣ ስለ መጨረሻው ዘመን ትምህርት ወዘተ 2,210 የሚደርሱ ሐዲሳትን ተርካለች፥ ቁርኣን የምእመናት እናቶች ከሚላቸው አንዷ ናት፦
33፥6 *"ነቢዩ በምእምናን ከራሳቸው ይበልጥ ተገቢ ነው፥ ሚስቶቹም እናቶቻቸው ናቸው"*፡፡ النَّبِيُّ أَوْلَىٰ بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنفُسِهِمْ ۖ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ

ይህችም ወጣት ሴት "ኡመል ሙእሚኒን" أُمِّ الْمُؤْمِنِين ማለትም "የምእመናን እናት" በሚል ማዕረግ የምትጠራ ዓኢሻህ"ረ.ዐ." ናት፥ በአንድ ወቅት ዝሙት ሠርታለች ተብላ የሐሰት ክስ ቀርቦባት አምላካችን አሏህ ሡረቱ አን-ኑር 24፥11-20 ያለውን አንቀጽ ስለ ንጽህናዋ አውርዷል፦
24፥15 *"በምላሶቻችሁ በምትቅበባሉት ጊዜ ለእናንተም በእርሱ ዕውቀት በሌላችሁ ነገር በአፎቻችሁ በተናገራችሁና እርሱ አላህ ዘንድ ከባድ ኀጢአት ኾኖ ሳለ ቀላል አድርጋችሁ ባሰባችሁት ጊዜ ከባድ ቅጣት በነካችሁ ነበር*፡፡ إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُم مَّا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَهُوَ عِندَ اللَّهِ عَظِيمٌ
ሡነን አቢ ዳውድ መጽሐፍ 43, ሐዲስ 447
ዓኢሻህ"ረ.ዐ." እንደተረከችው፦ "ነቢዩም"ﷺ"፦ *"ዓኢሻህ ሆይ አብሽሪ! አሏህ ስለ ንጽህናሽ ወሕይ አውርዷል፥ ከዚያም ለእርሷ የቁርኣኑን አንቀጽ ቀሩላት። ወላጆቿም፦ "የአሏህ መልእክተኛን"ﷺ" ግንባር ሳሚ!" አሏት፥ እርሷም፦ "ለእናንተ ሳይሆን ለአሏህ ምስጋና ይሁን!" አለች"*። أَنَّ عَائِشَةَ، رضى الله عنها قَالَتْ ثُمَّ قَالَ تَعْنِي النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم ‏ "‏ أَبْشِرِي يَا عَائِشَةُ فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ أَنْزَلَ عُذْرَكِ ‏"‏ ‏.‏ وَقَرَأَ عَلَيْهَا الْقُرْآنَ فَقَالَ أَبَوَاىَ قُومِي فَقَبِّلِي رَأْسَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏.‏ فَقَالَتْ أَحْمَدُ اللَّهَ لاَ إِيَّاكُمَا ‏.‏
ኢማም ቡኻርይ መጽሐፍ 64, ሐዲስ 188
አቢ ኢብኑ መለይካህ እንደተረከው፦ *"ዓኢሻህ፦ "በምላሶቻችሁ በምትቅበባሉት ጊዜ" የሚለውን አንቀጽ ትቀራ ነበር፥ "አል-ወልቅ" ቅጥፈት ነው" ትል ነበር። አቢ ኢብኑ መለይካህም፦ "ይህን አንቀጽ ስለ እርሷ እንደሚናገር ከማንም ይልቅ ታውቅ ነበር" አለ"*። حَدَّثَنِي يَحْيَى، حَدَّثَنَا وَكِيعٌ، عَنْ نَافِعِ بْنِ عُمَرَ، عَنِ ابْنِ أَبِي مُلَيْكَةَ، عَنْ عَائِشَةَ ـ رضى الله عنها ـ كَانَتْ تَقْرَأُ ‏{‏إِذْ تَلِقُونَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ‏}‏ وَتَقُولُ الْوَلْقُ الْكَذِبُ‏.‏ قَالَ ابْنُ أَبِي مُلَيْكَةَ وَكَانَتْ أَعْلَمَ مِنْ غَيْرِهَا بِذَلِكَ لأَنَّهُ نَزَلَ فِيهَا‏.‏

ዓኢሻህ"ረ.ዐ." አባቷ አቡበከር አስ-ሲዲቅ እናቷ ኡሙ ሩማን ሲሆኑ የነቢያችን"ﷺ" ባልደረቦች ናቸው፥ ዓኢሻህ ለነቢያችን"ﷺ" ሚስት እንድትሆን ለቤተሰቦቿ አሳቡን ያመጣችው የነቢያችን"ﷺ" ሴት ባልደረባ የነበረችው ኸውላህ ቢንት ሐኪም"ረ.ዐ." ናት። ቅሉ ግን ዓኢሻህ ለነቢያችን"ﷺ" ሚስት እንደምትሆን ነቢያችን"ﷺ" በሕልማቸው ሁለት ጊዜ አይተዋታል፦
ኢማም ቡኻርይ መጽሐፍ 67, ሐዲስ 16
ዓኢሻህ እንደተረከችው፦ "የአሏህ መልእክተኛም"ﷺ" እንዲህ አሉ፦ *"በሕልሜ ሁለት ጊዜ አይቼሻለው፥ አንድ ሰው(ጂብሪል) በሐር ጨርቅ ተሸክሞሽ፦ "ይህቺ የአንተ ሚስት ናት" አለኝ። ስገልጥ እነሆ አንቺ ነበርሽ። እኔም ዓኢሻህ ለራሴ፦ "ይህ ሕልም ከአሏህ ከሆነ ይፈጸማል" አልኩኝ"*። عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏ "‏ أُرِيتُكِ فِي الْمَنَامِ مَرَّتَيْنِ، إِذَا رَجُلٌ يَحْمِلُكِ فِي سَرَقَةِ حَرِيرٍ فَيَقُولُ هَذِهِ امْرَأَتُكَ، فَأَكْشِفُهَا فَإِذَا هِيَ أَنْتِ، فَأَقُولُ إِنْ يَكُنْ هَذَا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ يُمْضِهِ

ዓኢሻህ ለነቢያችን"ﷺ" የተዳረችው በስድስት ዓመቷ ሲሆን ለዐቅመ-ሐዋህ እስክትደርስ ድረስ ለሦስት ዓመት ከተጠበቀ በኃላ በዘጠኝ ዓመቷ ወደ ነቢያችን"ﷺ" ቤት ገብታለች፦
ኢማም ሙሥሊም መጽሐፍ 16, ሐዲስ 82
ዓኢሻህ እንደተረከችው፦ *"ነቢዩ"ﷺ" ሲያገቡኝ የስድስት ዓመት እንስት ነበርኩኝ፥ የዘጠኝ ዓመት እንስት ስሆን ወደ ቤቱ ገባሁኝ"*። عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ تَزَوَّجَنِي النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم وَأَنَا بِنْتُ سِتِّ سِنِينَ وَبَنَى بِي وَأَنَا بِنْتُ تِسْعِ سِنِينَ
ኢማም ቡኻርይ መጽሐፍ 67, ሐዲስ 69
ዓኢሻህ"ረ.ዐ." እንደተረከችው፦ *"ነቢዩ"ﷺ" ሲያገቧ የስድስት ዓመት ነበረች፥ የዘጠኝ ዓመት እንስት ሲሆናት ደረሱባት"*። عَنْ عَائِشَةَ ـ رضى الله عنها ـ أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم تَزَوَّجَهَا وَهْىَ بِنْتُ سِتِّ سِنِينَ

ሥነ-ጋብቻ ጥናትMatrimony" እንደሚያትተው አንዲት እንስት ለዐቅመ-ሐዋህ ለመድረስ ከሚታዩ ምልክቶች አንዱ ሐይድ ማየት ነው። "ሐይድ" حَيْض ማለት "የወር አበባ" ማለት ነው፥ የወር አበባ ላይ ያለች ሴት ደግሞ "ሓኢድ" حَائِض ትባላለች። አንዲት እንስት የወር አበባ ልታይበት የምትችለው አማካኝ ዕድሜ ከ 12-13 ሲሆን እንደየ እንስቷ ሁኔታ ከ 12 በታች እስከ 9 ቶሎ ሊመጣ አሊያም ከ 13 በላይ እስከ 16 ሊዘገይ ይችላል። በኢሥላማዊ መዛግብትም አጥ-ጦበሪን ጨምሮ እንደተዘገበው የአንዲት እንስት የወር አበባ የምታየበት ትንሹ እድሜ ዘጠኝ መሆኑ እንዲህ ተዘግቧል፦
አልካፊ ፊ ፊቅህ ኢብነ ሀንበል፣ ጥራዝ 1፣ ገጽ 74፣ ሸርህ አል– ዑምዳ፣ ጥራዝ 1፣ ገጽ 480
*"ትንሹ የሴት ልጅ የወር አበባ የምታይበት እድሜ ዘጠኝ ዓመት ነው"*።

የጋብቻ ጊዜ በጥንታዊ ጊዜ፣ በዘመናዊ ጊዜ፣ በድኅረ-ዘመናዊ ጊዜ ከትውልድ ወደ ትውልድ፥ ከባህል ወደ ባህል ይለያያል። ኢንሳይክሎፒዲያ ብሪታኒካ እንዲህ ይላል፦
*“ለጋብቻ ትንሹ የዕድሜ ገደብ በፊት 12 ዓመት አልያም ከዚያም ያነሰ የነበረው ሲሻሻል እና ከፍ ሲል ቆይቶ በአብዛኛው አገሮች አሁን በ15 እና በ21 ዕድሜ መካከል ሆኗል"*፡፡ Encyclopedia Britannica 2006 page 171.
የጋብቻ ጥናት ምሁር ብራውን ዮናታን፦ *"አብዛኛው የጋብቻ ምሁራን ዓኢሻህ በዘጠኝ ዓመቷ ለዐቅመ-ሔዋን ደርሳለች ብለዋል"*።
Brown, Jonathan (2014). Misquoting Muhammad: The Challenge and Choices of Interpreting the Prophet's Legacy. Oneworld Publications. pp. 143–4.

ጋብቻ ማለት በሁለት ተቃራኒ መካከል ያለ ስምምነት ነው፥ አንድ ተባእት አንዲትን እንስት አስገድዶ ማግባት ሐላል አይደለም። ነቢያችንም”ﷺ” ዓኢሻን ሊደርሱባት ሲሉ ፈቃደኝነቷን ጠይቀዋታል፦
4፥19 እናንተ ያመናችሁ ሰዎች ሆይ! *”ሴቶችን ያስገደዳችሁ ኾናችሁ ልትወርሱ ለእናንተ አይፈቀድም”*፡፡ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَحِلُّ لَكُمْ أَن تَرِثُوا النِّسَاءَ كَرْهًا
አል-ሙሥተድረክ አል-ሐኪም ጥራዝ 4 ገጽ 11
ሰዒድ ኢብን ከሲር ከአባቱ አባቱ ከዓኢሻህ "ረ. ዐ." እንዳስተላለፈው፦ *የአሏህ መልእክተኛ"ﷺ" ለአዒሻ እንዲህ አሏት፦ *“በዱንያህ ሆነ በአኺራ የእኔ ባለቤት መሆንን አትፈልጊምን? እርሷም፦ “ወሏሂ እፈልጋለሁ እንጂ” አለች፡፡ እርሳቸውም፦ "አንቺ በዱንያህ ሆነ በአኺራም የእኔ ባለቤቴ ነሽ" አሏት"*፡፡ عن سَعِيدُ بْنُ كَثِيرٍ عَنْ أَبِيهِ ، قَالَ حَدَّثَتْنَا عَائِشَةُ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قال لعائشة -رضي الله عنها-: «أَمَا تَرْضَيْنَ أَنْ تَكُونِي زَوْجَتِي فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ؟» قُلْتُ: بَلَى وَاللَّهِ، قَالَ: «فَأَنْتِ زَوْجَتِي فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ».

ሚሽነሪዎች ዓኢሻህ ለነቢያችን"ﷺ" መዳሯ የሚያንገበግባቸው፣ ልወቅልሽ እና ልቆርቆርልሽ የሚሏት አስብቶ አራጅ እና ቅቤ አንጓች ሆነው እንጂ ለእርሷ አስበው አይደለም። እርሷ ጋብቻውን ወዳ እና ፈቅዳ የገባችበት ጉዳይ ነው፥ ለነቢያችን"ﷺ" ልዩ ፍቅር የነበራት ሴት ነበረች፦
ኢማም ቡኻርይ መጽሐፍ 63, ሐዲስ 43
ዓኢሻህ"ረ.ዐ." እንደተረከችው፦ *"በማንም ሴት እንደ ኸዲጃህ ቅናት ተሰምቶኝ ዐያውቅም፥ የአሏህ መልእክተኛ"ﷺ" ብዙ ጊዜ ያነሷት ነበር። እኔን ያገቡኝ እርሷ በሞተች በሦስት ዓመቷ ነው፥ ከጌታቸው ዐዘ ወጀል ወይንም ከጂብሪል"ዐ.ሠ." እርሷ በጀነት ጨፌ ሥርፋ እንዳላት ይበሰሩ ነበር"*። عَنْ عَائِشَةَ ـ رضى الله عنها ـ قَالَتْ مَا غِرْتُ عَلَى امْرَأَةٍ مَا غِرْتُ عَلَى خَدِيجَةَ، مِنْ كَثْرَةِ ذِكْرِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِيَّاهَا‏.‏ قَالَتْ وَتَزَوَّجَنِي بَعْدَهَا بِثَلاَثِ سِنِينَ، وَأَمَرَهُ رَبُّهُ عَزَّ وَجَلَّ أَوْ جِبْرِيلُ ـ عَلَيْهِ السَّلاَمُ ـ أَنْ يُبَشِّرَهَا بِبَيْتٍ فِي الْجَنَّةِ مِنْ قَصَبٍ‏.‏

በሞተችው ሚስታቸው በኸዲጃህ የምትቀናው ፍቅር ካልሆነ ምንድን ነው? ዓኢሻህ ከነቢያችን"ﷺ" ጋር የነበራትን መስተጋብር ለምእመናን ጋብቻ አርአያ እንዲሆነ ብዙ ጊዜ ታነሳለች። ለምሳሌ አንዲት እንስት ከባሏ ጋር ከተራክቦ በኃላ በአንድ ገንዳ ውስጥ መታጠብ እንደሚችሉ ለማስተማር እርሷ ከባለቤቷ ከነቢያችን"ﷺ" ጋር ከተራክቦ በኃላ በአንድ ገንዳ ትታጠብ እንደነበር ትናገራለች፦
ኢማም ቡኻርይ መጽሐፍ 5, ሐዲስ 3
ዓኢሻህ እንደተረከችው፦ *"እኔ እና ነቢዩ"ﷺ" አል-ፈረቅ በሚባል አንድ ገንዳ እየቀዳን እንታጠብ ነበር"*። عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ كُنْتُ أَغْتَسِلُ أَنَا وَالنَّبِيُّ، صلى الله عليه وسلم مِنْ إِنَاءٍ وَاحِدٍ مِنْ قَدَحٍ يُقَالُ لَهُ الْفَرَقُ‏.‏
ኢማም ቡኻርይ መጽሐፍ 5, ሐዲስ 16
ዓኢሻህ እንደተረከችው፦ *"እኔ እና ነቢዩ"ﷺ" ከጀናባህ በኃላ በአንድ ገንዳ እንታጠብ ነበር"*። عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ كُنْتُ أَغْتَسِلُ أَنَا وَالنَّبِيُّ، صلى الله عليه وسلم مِنْ إِنَاءٍ وَاحِدٍ مِنْ جَنَابَةٍ‏.‏
ኢማም ቡኻርይ መጽሐፍ 5, ሐዲስ 14
ዓኢሻህ እንደተረከችው፦ *"እኔ እና ነቢዩ"ﷺ" በአንድ ገንዳ እየቀዳን እንታጠብ ነበር፥ እጆቻችንን በገንዳ ውስጥ ይተካኩ ነበር"*። عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ كُنْتُ أَغْتَسِلُ أَنَا وَالنَّبِيُّ، صلى الله عليه وسلم مِنْ إِنَاءٍ وَاحِدٍ تَخْتَلِفُ أَيْدِينَا فِيهِ‏.‏

አንዲት እንስት ከባሏ ጋር በወር አበባዋ ጊዜ መነካካት፣ መብላት እና መጠጣት ወዘተ እንደምትችል ለማስተማር እርሷ ከነቢያችን"ﷺ" ጋር በወር አበባዋ ጊዜ ትነካካ፣ ትበላ እና ትጠጣ ወዘተ እንደነበር ትናገራለች፦
ኢማም ቡኻርይ መጽሐፍ 6, ሐዲስ 4
ዓኢሻህ እንደተረከችው፦ *"ነቢዩ”ﷺ” እኔ የወር አበባ ላይ እያለሁኝ ጭኔ ላይ ተደግፈው ቁርኣን ይቀሩ ነበር"*። أَنَّ عَائِشَةَ حَدَّثَتْهَا أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَتَّكِئُ فِي حَجْرِي وَأَنَا حَائِضٌ، ثُمَّ يَقْرَأُ الْقُرْآنَ‏.‏
ኢማም ሙሥሊም መጽሐፍ 3, ሐዲስ 10
ዓኢሻህ እንደተረከችው፦ *"የወር አበባ ላይ ሆኜ የአሏህን መልእክተኛ"ﷺ" ጠጉር አጥብ ነበር"*። عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ كُنْتُ أَغْسِلُ رَأْسَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَأَنَا حَائِضٌ
ሡነን ነሣኢ መጽሐፍ 1, ሐዲስ 279
ዓኢሻህ እንደተረከችው፦ *"የወር አበባ ላይ ሆኜ የአሏህን መልእክተኛ"ﷺ" ጠጉር አበጥር ነበር"*። عَنْ عَائِشَةَ، - رضى الله عنها - قَالَتْ كُنْتُ أُرَجِّلُ رَأْسَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَأَنَا حَائِضٌ
ሡነን ኢብኑ ማጃህ መጽሐፍ 1, ሐዲስ 686
ዓኢሻህ እንደተረከችው፦ *"እኔ በወር አበባ ጊዜ አጥንት እግጥ ነበር፥ የአሏህ መልእክተኛም"ﷺ" ስጋውን ከእኔ ይወስዱና አፌ ያረፈበት ቦታ ላይ አፋቸው በማሳረፍ ይግጡ ነበር። እንደዚሁም የወር አበባ ላይ እያለሁ በእቃ ስጠጣ የአሏህ መልእክተኛም"ﷺ" እቃውን ይወስዱና አፌ ያረፈበት ቦታ ላይ አፋቸውን በማሳረፍ ይጠጡ ነበር"*። عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ كُنْتُ أَتَعَرَّقُ الْعَظْمَ وَأَنَا حَائِضٌ، فَيَأْخُذُهُ رَسُولُ اللَّهِ ـ صلى الله عليه وسلم ـ فَيَضَعُ فَمَهُ حَيْثُ كَانَ فَمِي وَأَشْرَبُ مِنَ الإِنَاءِ فَيَأْخُذُهُ رَسُولُ اللَّهِ ـ صلى الله عليه وسلم ـ فَيَضَعُ فَمَهُ حَيْثُ كَانَ فَمِي وَأَنَا حَائِضٌ ‏.‏
ሡነን ኢብኑ ማጃህ መጽሐፍ 1, ሐዲስ 675
ዓኢሻህ እንደተረከችው፦ "የአሏህ መልእክተኛም"ﷺ" ለእኔ፦ *"ከመሥጂድ ሰሌኑን አምጪልኝ" አሉኝ፥ እርሷም፦ "በወር አበባ ላይ ነኝ" አልኩኝ" አለች። እርሳቸውም፦ "የወር አበባሽ እኮ በእጅሽ ውስጥ አይደለም" አሉ"*። عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ قَالَ لِي رَسُولُ اللَّهِ ـ صلى الله عليه وسلم ـ ‏"‏ نَاوِلِينِي الْخُمْرَةَ مِنَ الْمَسْجِدِ ‏"‏ ‏.‏ فَقُلْتُ إِنِّي حَائِضٌ ‏.‏ فَقَالَ ‏"‏ لَيْسَتْ حَيْضَتُكِ فِي يَدِكِ ‏

አንዲት እንስት ከባሏ ጋር በፆም ጊዜ ከተራክቦ በስተቀር መነካካት፣ መሳሳም እና አብሮ መተኛት ወዘተ እንደምትችል ለማስተማር እርሷ ከነቢያችን"ﷺ" ጋር በፆም ጊዜ ትነካካ፣ ትሳሳም ወዘተ እንደነበር ትናገራለች፦
ኢማም ሙሥሊም መጽሐፍ 13, ሐዲስ 89
ዓኢሻህ"ረ.ዐ." እንደተረከችው፦ *"በፆም ወር ውስጥ የአሏህ መልእክተኛም"ﷺ" ይስሟት ነበር"*። عَنْ عَائِشَةَ، - رضى الله عنها - قَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُقَبِّلُ فِي شَهْرِ الصَّوْمِ
ኢማም ሙሥሊም መጽሐፍ 16, ሐዲስ 79
ዓኢሻህ"ረ.ዐ." እንደተረከችው፦ *"የአሏህ መልእክተኛም"ﷺ" ፆመኛ እያሉ ከሚስታቸውን አንዷን(ዓኢሻህን) ይስሙ ነበር፥ ከዚያም ደስ ይላት ነበር"*። عَنْ عَائِشَةَ، - رضى الله عنها - قَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُقَبِّلُ إِحْدَى نِسَائِهِ وَهُوَ صَائِمٌ ‏.‏ ثُمَّ تَضْحَكُ ‏
ኢማም ሙሥሊም መጽሐፍ 13, ሐዲስ 83
ዓኢሻህ"ረ.ዐ." እንደተረከችው፦ *"የአሏህ መልእክተኛም"ﷺ" ፆመኛ እያሉ ሚስታቸውን ይስሙ ነበር፥ ከእናንተ ይልቅ እሳቸው ስሜታቸውን ይቆጣጠሩ ነበር"*። عَنْ عَائِشَةَ، - رضى الله عنها أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يُقَبِّلُ وَهُوَ صَائِمٌ وَكَانَ أَمْلَكَكُمْ لإِرْبِهِ

"ስሜታቸውን ይቆጣጠሩ ነበር" የሚለው ኃይለ-ቃል በፆም ጊዜ ተራክቦ ማድረግ ክልክል መሆኑን ለማሳየት ነው። አንዲት እንስት ከባሏ ጋር የጨዋታ ጊዜ ሊኖራት እንደምትችል ለማስተማር እርሷ ከነቢያችን"ﷺ" ጋር የጨዋታ ጊዜ እንደነበራት ትናገራለች፦
ሡነን አቢ ዳውድ መጽሐፍ 15, ሐዲስ 102
አቢ ሠለማህ ከዓኢሻህ"ረ.ዐ." እንደዘገበው፦ "ዓኢሻህ ከነቢዩ"ﷺ" ጋር በጉዞ ላይ ሳለች እንዲህም አለች፦ *"ከነቢዩ"ﷺ" ጋር ሩጫ ተወዳደሩኝ እኔም አሸነፍኳቸው፥ ያሸነፍኳቸው ሳልወፍር በፊት ነበር፡፡ ከወፈርኩ በኃላ ግን ተወዳደርኳቸው አሸነፉኝ። እንዲህም አሉኝ፦ "ብድር መለስኩኝ"*። وَعَنْ أَبِي سَلَمَةَ، عَنْ عَائِشَةَ، رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا أَنَّهَا كَانَتْ مَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فِي سَفَرٍ قَالَتْ فَسَابَقْتُهُ فَسَبَقْتُهُ عَلَى رِجْلَىَّ فَلَمَّا حَمَلْتُ اللَّحْمَ سَابَقْتُهُ فَسَبَقَنِي فَقَالَ ‏ "‏ هَذِهِ بِتِلْكَ السَّبْقَةِ ‏"‏ ‏.‏

እውነት ሚሽነሪዎች እንደሚሉት ዓኢሻህ በነቢያችን"ﷺ" የሥነ-ልቦና እና የተክለ-ሰውነት ጥቃት ደርሶባት ቢሆን ከላይ ያለውን የፍቅር፣ የመተሳሰብ፣ የመግባባት ጊዜ ለአማንያን ይጠቅማል ብላ ትተርክ ነበርን? ነቢያችን"ﷺ" ነቢይ ሆነው በተነሱበት ጊዜ የነበሩ የኢሥላም ጠላት ነቢያችንን"ﷺ"፦ "ጠንቋይ፣ ደጋሚ፣ መተተኛ፣ ዕብድ" ወዘተ ሲሉ በዓኢሻህ እና በእሳቸው መካከል የነበረውን ጋብቻ ለምን አልተቹም? እርሷ ስለ ጋብቻዋ በአሉታዊ መልኩ አንድም ቀን አምርራና አማራ የማታውቀውን ሚሽነሪዎች ዙሪያ ገቡን ሳያዩ ኢሥላምን ለማጠልሸት እና ሙሥሊሙን ለማብሸቅ "አስገድዶ መድፈር" የሚሉት የአእምሮ ስንኩላን ስለሆኑ ነው። ብዙ ጊዜ በጥላቻ የአላህን ብርሃን በአፎቻቸው ሊያጠፉ ይሻሉ፥ ነገር ግን አላህም ብርሃኑን ገላጭ ነው፦
61፥8 *"የአላህን ብርሃን በአፎቻቸው ሊያጠፉ ይሻሉ፡፡ አላህም ከሓዲዎቹ ቢጠሉም እንኳ ብርሃኑን ገላጭ ነው"*፡፡ يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ

✍ከዐቃቤ እሥልምና ወሒድ
https://tttttt.me/Wahidcom

ወሠላሙ ዐለይኩም

ቁርኣን ምንጊዜም አያረጅም
ከእርሱ ሌላ ምንም አይበጅም።

✍ከዐቃቤ እሥልምና ወሒድ
https://tttttt.me/Wahidcom

እኚህ ሰው ማን ናቸው?

በአላህ ስም እጅግ በጣም ሩኅሩህ፥ እጅግ በጣም አዛኝ በሆነው።

15፥95 *"ተሳላቂዎችን ሁሉ እኛ በቅተንልሃል"*፡፡ إِنَّا كَفَيْنَاكَ الْمُسْتَهْزِئِينَ

ከሊቅ እስከ ደቂቅ፣ ከሕፃን እስከ አዋቂ፣ ወጣትም ሆነ አዛውንት ስለ እሳቸው ሲወራ "ጆሮ ዳባ ልበስ" የሚል የለም። ሁሉ ስለ እሳቸው ሲወራ አዳሜ ሆነ ሔዋኔ ጆሮውን አስግጎ ይሰማል፥ ከሁሉም ከሁሉም የሚገርመው ደግሞ የሚጠሏቸው ሳይቀር እንኳን ቢሆን ስለ እሳቸው ለመስማት እና ስለ እሳቸው ለማወቅ ይፈልጋሉ። ዝም ብለህ ሰው የተሰበሰበበት መሀል ገብተህ እና ድምጽክን ከፍ አድርገህ፦ "እከሌ" ብለህ ወይም "እከሊት" ብለህ ብትጣራ ፊቱን እና ትኩረቱን ወደ አንተ የሚያዞረው የጠራከውን ስም ባለቤት ብቻ ነው፥ ከሌለም ደግሞ ማንም ፊት እና ትኩረት የሚሰጥክ አይኖርም። ነገር ግን ሰው የተሰበሰበበት ስፍራ ሄደህ የእሳቸውን ስም ጠርተህ ንግግር ብትጀምር ሁሉም ፊቱን እና ትኩረቱን ወደ አንተ ያደርጋል፥ ትኩረት የማይሰጥህ የለም ቢባል ማጋነን እና ማበል አይሆንም። ስለ እሳቸው ለማወቅ የማይሰለፍ አይኖርም፥ እኚህ ሰው፦
1ኛ. የእልፍ አእላፋት መጻሕፍት ርዕስ በመሆን ብዙ ጸሐፊያን የከተቡላቸው ናቸው፣
2ኛ. በሁሉም ልብ ውስጥ በአሉታዊ ሆነ በአንታዊ በሁለት ወገን እንደተሳለ ሰይፍ ሰርስረው የገቡ ናቸው፣
3ኛ. አስተምህሮታቸው የተሟላ መንፈሳዊ፣ ማኅበራዊ፣ ኢኮኖሚያዊ እና ፓለቲካዊ የሕይወት ዘይቤ በመሆኑ የዓለማችን ተግዳሮት ነው የተባለላቸው ናቸው፣
4ኛ. "የዓለማችን ቁጥር አንድ አውንታዊ እና አሉታዊ ተጽዕኖ አሳዳሪ" ተብለዋል፥ ለሕሩያን አውንታ ተጽዕኖ እንዲሁ ለእኵያን አሉታዊ ተጽዕኖ አሳዳሪ ናቸው፣
5ኛ. ስለ እርሳቸው ማንነት የገባው ሰው፦ "ሕይወትህን መስዋዕት አርግ" ቢባል ያለ አንዳች ማቅማማት ሕይወቱን እስከ ሞት የሚያደርግላቸው ናቸው።
6ኛ. በታሪክ ውስጥ እሳቸውን ለማነወር፣ ለማበሻቀጥ፣ ለማብጠልጠል ብዙ ጦማሪያን ጦምረዋል፣ ብዙ ኃያሲያን ኃይሰዋል፤ ብዙ ተቺዎች ተችተዋል፣ ብዙ ተሳላቂዎች ተሳልቀዋል። ቅሉ ግን የጦማሪያን ጦማር፣ የኃያሲያን ኂስ፣ የተቺዎች ትችት፣ የተሳላቂዎች ስላቅ ከሟቾች ጋር ሲያልፍ የእሳቸው ስም እና የሰዎችን ሕይወት የቀየሩበት መጽሐፍ እስካሁን አለ የተባለላቸው ናቸው።
እኚህ ሰው ማን ናቸው? አዎ! የዓለማቱ ጌታ የአሏህ መልእክተኛ እና የነቢያት መደምደሚያ ነቢዩ ሙሐመድ"ﷺ" ናቸው። በእርሳቸው ላይ የወረደው ሐቅ ለሰዎች የሚጠቅም ስለሆነ በምድር 1400 ዓመት ቆይቷል፥ ባጢል ቢሆን ኖሮ በእንጭጩ ኮረፋት ሆኖ ተግበስብሶ ይጠፋ ነበር፦
13፥17 *"እንደዚሁ አላህ ለእውነት እና ለውሸት ምሳሌን ያደርጋል። ኮረፋቱማ ግብስብስ ኾኖ ይጠፋል፥ ለሰዎች የሚጠቅመውማ በምድር ላይ ይቆያል፡፡ እንደዚሁ አላህ ምሳሌዎችን ይገልፃል"*፡፡ كَذَٰلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْحَقَّ وَالْبَاطِلَ ۚ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَيَذْهَبُ جُفَاءً ۖ وَأَمَّا مَا يَنفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الْأَرْضِ ۚ كَذَٰلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ
ሐዋ. ሥራ 5፥38-39 አሁንም እላችኋለሁ፦ ከእነዚህ ሰዎች ተለዩ ተዉአቸውም! *ይህ አሳብ ወይም ይህ ሥራ ከሰው እንደ ሆነ ይጠፋልና፥ ከእግዚአብሔር እንደ ሆነ ግን ታጠፉአቸው ዘንድ አይቻላችሁም። በእርግጥ ከእግዚአብሔር ጋር ስትጣሉ ምናልባት እንዳትገኙ"*።

ገማሊያ እንደተናገረው ይህ የነቢያችን"ﷺ" እሳቦት ከሰው ከሆነ ይጠፋ ነበር፥ ግን የነቢያችን"ﷺ" ግልጠተ-መለኮት ከፈጣሪ ስለሆነ ገና በእንጭጭነቱ የመካህ ቁሬይሾች፣ የመዲና በኑ ቁሬይዛህ፣ የሮሙ ባዛንታይን በዕውቀት መሞገት ሲያቅታቸው በጉልበት ሊጠፉት ሞክረው አልተሳካላቸው። ከርሞም ሆነ ዘንድሮም እሳቸው ላይ ለሚሳለቁን ተሳላቂዎች አሏህ በቅቶላቸዋል፥ በእርሳቸው ላይ የወረደውን የአሏህን ብርሃን በአፎቻቸው ለማጥፋት ቢፈልጉ እና ቢጠሉም አሏህ ብርሃኑን ገላጭ ነው፦
15፥95 *"ተሳላቂዎችን ሁሉ እኛ በቅተንልሃል"*፡፡ إِنَّا كَفَيْنَاكَ الْمُسْتَهْزِئِينَ
61፥8 *"የአላህን ብርሃን በአፎቻቸው ሊያጠፉ ይሻሉ፥ ከሓዲዎቹ ቢጠሉም እንኳ አላህ ብርሃኑን ገላጭ ነው"*፡፡ يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ

ይህንን ብርሃን ለማጥፋት እፍ ባሉ ቁጥር እያነደዱት መሆኑን ይዘነጋሉ፥ ኢሥላም በፍጥነት መጠነ-ሰፊ የእድገት መርሓ-ግብር እየታየበት ያለው በምዕራባውያን መሆኑ እፍ ባሉ ቁጥር የሚያነዱበት ውጤት ነው። አሏህ ሂዳያህ ይስጣቸው! ለእኛም ጽናቱን! አሚን።

“ፊዳከ አቢ ወኡሚ ያ ረሡሉሏህ” فِدَاكَ أَبِي وَأُمِّي يَا رَسُول اللَّه

ስማቸው ሲነሳ ሶላዋት እናውርድ!
صلى الله عليه وآله وسلم

✍ከዐቃቤ እሥልምና ወሒድ
https://tttttt.me/Wahidcom

ወሠላሙ ዐለይኩም

ሁሉን ቻይ አምላክ

በአላህ ስም እጅግ በጣም ሩኅሩህ እጅግ በጣም አዛኝ በሆነው፡፡

2፥284 አላህም በነገሩ ሁሉ ላይ ቻይ ነው፡፡ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

አንድ አምላክነት ያለው ማንነት በራሱ ሁሉን ነገር ማድረግ ይችላል። ለምሳሌ አምላካችን አሏህ ሁሉን ነገር በማድረግ ቻይ ነው፦
2፥284 አላህም በነገሩ ሁሉ ላይ ቻይ ነው፡፡ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

በባይብልም ቢሆን የኢየሱስ ፈጣሪ እና አምላክ፦ "በውኑ እኔን የሚያቅተኝ ነገር አለን?" በማለት ይጠይቃል፥ መልሱ ለፈጣሪ የሚሳነው ምንም ነገር የለም፦
ኤርሚያስ 32፥28 በውኑ እኔን የሚያቅተኝ ነገር አለን?
ዘፍጥረት 18፥14 በውኑ ለእግዚአብሔር የሚሳነው ነገር አለን?
ሉቃስ 1፥37 ለእግዚአብሔር የሚሳነው ነገር የለምና።
ኢዮብ 42፥2 ሁሉን ታደርግ ዘንድ ቻይ እንደ ሆንህ፥ አሳብህም ይከለከል ዘንድ ከቶ እንደማይቻል አወቅሁ።

ቅሉ ግን ኢየሱስ አብ ሲያደርግ እያየ የሚያደርግ እንጂ ከራሱ ሊያደርግ ምንም አይችልም፦
ዮሐንስ 5፥19-20 ስለዚህ ኢየሱስ መለሰ፥ እንዲህም አላቸው፦ እውነት እውነት እላችኋለሁ አብ ሲያደርግ ያየውን ነው እንጂ ወልድ ከራሱ ሊያደርግ ምንም አይችልም፥ ያ የሚያደርገውን ሁሉ ወልድ ደግሞ ይህን እንዲሁ ያደርጋልና። አብ ወልድን ይወዳልና፥ የሚያደርገውንም ሁሉ ያሳየዋል፤ እናንተም ትደነቁ ዘንድ ከዚህ የሚበልጥ ሥራ ያሳየዋል።

"ያ" የሚለውን የሩቅ አመልካችን ተውላጠ ስም አብ ለኢየሱስ ለማሳየት የሚያደርገውን ሥራ ያመላክታል፥ "ይህን" የሚለው የቅርብ አመልካችን ተውላጠ ስም "ያ" የሚለውን ተክቶ የመጣ ሲሆን አብ ለወልድ እንዲያደርግ የሚያሳየውን ሥራ ያመላክታል። አንድ አምላክነት ያለው ማንነት ምን መሥራት እንዳለበት ሌላ ማንነት እንዴት ያሳየዋል? ኢየሱስ የሚያደርገውን ሁሉ አብ እያሳየው ብቻ ነው፥ "ከዚህ የሚበልጥ ሥራ ያሳየዋል" ሲል የሚሠራውን ሥራ ፈጣሪ እያሳየው ያደርጋል ማለት ነው። ወልድ ምን ምን ማድረግ እንዳለበት አብ ያሳየዋል ማለት ወልድ ሙታንን እንዲያስነሳ፣ ለምጻም እንዲያነጻ፣ ሽባ እንዲተረትር መመሪያ፣ ሥልጣን እና ኃይል ይሰጠዋል ማለት ነው፥ ለምሳሌ ፈሪሳውያን በሰይጧን ዘንድ ያዩት ያደርጋሉ ማለት ሰይጧን መመሪያ እየሰጣቸው ያደርጋሉ ማለት እንደሆነ ሁሉ ኢየሱስም በአብ ዘንድ ያየውን ያደርጋል ማለት አብ መመሪያ እየሰጠው ያደርጋል ማለት ነው፦
ዮሐንስ 8፥38 እኔ በአባቴ ዘንድ ያየሁትን እናገራለሁ፤ እናንተም ደግሞ በአባታችሁ ዘንድ ያያችሁትን ታደርጋላችሁ።

ኢየሱስ ተአምር እንዲሠራ የጌታ ኃይል ሆኖሎት እንጂ ከራሱ አንዳች ሊያደርግ አይቻለውም። ኢየሱስ ከራሱ ምንም ማድረግ ካልቻለ ሁሉን ቻይ አምላክ አይደለም፦
ሉቃስ 5፥17 እርሱም እንዲፈውስ የጌታ ኃይል ሆነለት።
ዮሐንስ 5፥30 እኔ "ከ"-"ራሴ" አንዳች ላደርግ አይቻለኝም።

"እኔ" የሚለው ባለቤት "እኔነትን" እንጂ ስጋን አያሳይም፥ ስጋ ብቻውን ማንነት ስላልሆነ "እኔ" አይልም። ነገር ግን ኢየሱስ ከምንነቱ ምንም ማድረግ ስለማይችል "ራሴ" የሚል ድርብ ተውላጠ ስም ይጠቀማል። ጭራሽ ኢየሱስ የሚያደርገው ሥራ በፈጣሪ ስም ሲሆን እርሱ ነቢይ ስለመሆኑ የሚመሰክር ነው፦
ዮሐንስ 10፥25 እኔ በአባቴ ስም የማደርገው ሥራ ስለ እኔ ይመሰክራል።
ዮሐንስ 5፥36 አብ ልፈጽመው የሰጠኝ ሥራ ይህ የማደርገው ሥራ አብ እንደ ላከኝ ስለ እኔ ይመሰክራልና።

ኢየሱስ የሚያደርገው ሥራ ሁሉ መልእክተኛ ስለመሆኑ ምስክር እንዲሆን በስጦታ ያገኘው ስለሆነ "አብ ልፈጽመው የሰጠኝ ሥራ" በማለት እንቅጩን ፍርጥ አድርጎ ይናገራል፦
ዮሐንስ 17፥4 እኔ ላደርገው የሰጠኸኝን ሥራ ፈጽሜ በምድር አከበርሁህ፤

"የሰጠኸኝን ሥራ" የሚለው ኃይለ-ቃል ይሰመርበት። ኢየሱስ ሲያደርግ የነበረውን ሥራ ሙት ማስነሳት፣ ሽባ መተርተር፣ ዕውር ማብራት ወዘተ በእርሱ የሚያምን ሰው ሊያደርገው ይችላል፥ እረ ኢየሱስ ካደረገው በላይ የሚበልጥ ያደርጋል፦
ዮሐንስ 14፥13 እውነት እውነት እላችኋለሁ በእኔ የሚያምን እኔ የማደርገውን ሥራ እርሱ ደግሞ ያደርጋል፥ ከዚህም የሚበልጥ ያደርጋል።

እውነት ኢየሱስ ሁሉን ቻይ አምላክ ቢሆን ኖሮ ሁሉን የሚችል አምላክ ሊያደርግ የሚችለውን ሰው ሊያደርግ ይችላልን? ከሁሉን የሚችል አምላክ በላይ የሚበልጥ ሥራ ሊሠራ ይችላልን? ስለዚህ ኢየሱስ የሚያደርገው ሥራ የአምላክነት ሥራ ሳይሆን በጸጋ እና በስጦታ እንዲሥራ የታዘዘው ሥራ ነው፥ ከፈጣሪ እያየ የሚሠራ ማንነት እራሱ ፈጣሪ ከሆነ አንዱ የሚያሳይ ሁለተኛው እያየ የሚኮርጅ ሁለት ፈጣሪ ይሆን ነበር። ነገር ግን ኢየሱስ ከራሱ ምንም ማድረግ የማይችል ፍጡር ብቻ ነው።

ክርስቲያኖች ሆይ! የኢየሱስን ፈጣሪ እና አምላክ አንዱን አምላክ እንድታመልኩ ወደ ኢሥላም እንጠራችኃለን። አሏህ ሂዳያህ ይስጣችሁ! ለእኛም ጽናቱን ይስጠን! አሚን።

✍ከዐቃቤ እሥልምና ወሒድ
https://tttttt.me/Wahidcom

ወሠላሙ ዐለይኩም

ወልድ ዋሕድ

በአላህ ስም እጅግ በጣም ሩኅሩህ እጅግ በጣም አዛኝ በሆነው፡፡

19፥35 ለአላህ ልጅን መያዝ አይገባውም፡፡ ከጉድለት ሁሉ ጠራ፡፡ ነገርን በሻ ጊዜ ለእርሱ የሚለው «ኹን» ነው ወዲያውም ይኾናል፡፡ مَا كَانَ لِلَّهِ أَن يَتَّخِذَ مِن وَلَدٍ ۖ سُبْحَانَهُ ۚ إِذَا قَضَىٰ أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ

“ሞኖ-ጌኔስ” μονογενὴς የሚለው ቃል የሁለት ቃላት ውቅር ነው፥ “ሞኖስ” μόνος ማለት “ብቸኛ” ማለት ሲሆን “ጌኑስ” γένος ማለት ደግሞ “የተወለደ” ማለት ነው። በጥቅሉ “ብቸኛ የተወለደ”the only begotten” ማለት ነው፥ በግዕዙ ባይብል ደግሞ "ወልድ ዋሕድ" ይለዋል፦
ዮሐንስ 1፥18 ለእግዚአብሔርሰ አልቦ ዘእርዮ ግሙራ፥ አላ ወልድ ዋሕድ ዘሀሎ ውስተ ሕፅነ አቡሁ ውእቱ ነገረነ።

መቼም ቢሆን እግዚአብሔር ያየው ማንም የለም፥ አሁን ላይ በአባቱ እቅፍ(በአብ ቀኝ) ያለ ወልድ ዋሕድ ነገረን፥ በተመሳሳይ ኮዴክስ አሌክሳንድሪነስ "ሞኖ ጌኔስ ሂዮስ" μονογενὴς υἱός ማለትም "ብቸኛ የተወለደ ልጅ"the only begotten son” ብሎ አስቀምጦታል፦
ዮሐንስ 1፥18 መቼም ቢሆን አምላክን ያየው አንድ ስንኳ የለም፥ በአባቱ እቅፍ ያለ ብቸኛ የተወለደ ልጅ ተረከው። Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε· μονογενὴς υἱός ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τοῦ Πατρὸς, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο.

"ሂዮስ" υἱός ማለት "ልጅ" ማለት ነው። ከዚህ በተቃራኒው ኮዴክስ ቫቲካነስ "ሞኖ ጌኔስ ቴኦስ" μονογενὴς υἱός ማለትም "ብቸኛ የተወለደ አምላክ"the only begotten God” ብሎ አስቀምጦታል፦
ዮሐንስ 1፥18 መቼም ቢሆን አምላክን ያየው አንድ ስንኳ የለም፥ በአባቱ እቅፍ ያለ ብቸኛ የተወለደ አምላክ ተረከው። Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε· μονογενὴς Θεὸς ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τοῦ Πατρὸς, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο.

፨ሲጀመር "ቴኦስ" Θεὸς ማለት "አምላክ" ማለት ሲሆን "የማይታየውን አምላክን የተወለደ አምላክ ተረከው" ከተባለ ሁለት አምላክ ይሆናል።
፨ሲቀጥል ሁለት የሚጋጩ የግሪኩ እደ ክታባት መኖራቸው በራሱ ከሁለቱ አንዱ እንጂ ሁለቱም ትክክል ሊሆኑ አይችልም።
፨ሢሰልስ ዮሐንስ ተናገረ ቢባል እንኳን ከአጠቃላዩ የዮሐንስ መልእክት አንጻር ሚዛን የሚደፋው "ሞኖ ጌኔስ ሂዮስ" μονογενὴς υἱός የሚለው እንደሆነ በአራት ጥቅስ ማየት ይቻላል፦
ዮሐንስ 3፥16 አምላክ ብቸኛ የተወለደ ልጁን እስኪሰጥ ድረስ ዓለሙን እንዲሁ ወዶአልና። Οὕτως γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν Υἱὸν τὸν μονογενῆ ἔδωκεν,
ዮሐንስ 3፥18 በማያምን ግን በአምላክ ብቸኛ የተወለደ ልጅ ስም ስላላመነ አሁን ተፈርዶበታል። μὴ πιστεύων ἤδη κέκριται, ὅτι μὴ πεπίστευκεν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ.
1ኛ ዮሐንስ 4፥9 አምላክ ብቸኛ የተወለደ ልጁን ወደ ዓለም ልኮታልና። ὅτι τὸν Υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἀπέσταλκεν ὁ Θεὸς εἰς τὸν κόσμον

፨ሲያረብብ ከኮዴክስ ቫቲካነስ በፊት የነበሩት አበው የሐንስ 1፥18 በትክክሉ "ብቸኛ የተወለደ ልጅ" የሚለው እንዳስቀመጡት ብዙ ጥራዞች ስለሚያረጋግጡ "ብቸኛ የተወለደ አምላክ" የሚለውን ሐረግ ፉርሽ ያረገዋል።
አንደኛ በትውፊት የዮሐንስ ደቀመዝሙር የነበረ ተብሎ የሚታመነው እና ሐዋርያዊ አበው ከሚባሉት መካከል አንደኛው አግናጢዮስ ዘአንጾኪያ በ 108 ድኅረ ልደት ስለ ዮሐንስ 1፥18 ሲናገር እንዲህ ይላል፦ "እርሱ ብቸኛ የተወለደው ልጅ ነው"። Epistle of Ignatius to the Philippians Commentary on john 1፥18

ሁለተኛ የስሜርኖስ ፓሊካርፖስ ደቀመዝሙር የነበረ ተብሎ የሚታመነው ሄራኒዮስ በ 130 ድኅረ ልደት ስለ ዮሐንስ 1፥18 ሲናገር እንዲህ ይላል፦ "የአምላክ ብቸኛ የተወለደ ልጅ ካልሆነ በስተቀር በማንኛውም ጊዜ አምላክን ያየው የለም"። The writing of Irenaeus page 195

ሦስተኛ የሮሙ ሒፖልተስ በ 222 ድኅረ ልደት ስለ ዮሐንስ 1፥18 ሲናገር እንዲህ ይላል፦
"ዮሐንስ ደግሞ፦ "ማንም አምላክን ከቶ አላየውም፥ በአባቱ እቅፍ ያለ ብቸኛ የተወለደ ልጅ ተረከው" አለ። Hippolytus Against Noetus chapter 5

አራተኛ የአሌክሳንድሪያው እለእስክንድሮስ በ 250 ድኅረ ልደት ስለ ዮሐንስ 1፥18 ሲናገር እንዲህ ይላል፦ "ወንጌላዊው ዮሐንስ ስለ እርሱ ሲጽፍ፦ "በአብ እቅፍ ውስጥ ያለ ብቸኛ የተወለደ ልጅ" ሲል ያሳያል"። Alexander of Alexandria on John 1:18 Catena Bible & Commentaries.

ከእነዚህ ትውፊት"tradition" የምንረዳው ሚዛን የሚደፋውን "ብቸኛ የተወለደው ልጅ" የሚለውን እንጂ "ብቸኛ የተወለደው አምላክ" የሚለውን በፍጹም አይደለም፥ በታሪክ እንደምናየው ኢየሱስን አምላክ ለማድረግ በመበረዝ የማይፈነቅሉት ድንጋይ የለም።

እዚህ ድረስ ከተግባባን ዘንዳ ፈጣሪ ፆታ የሌለው ረቂቅ እና ምጡቅ ማንነት ስለሆነ የመውለድ እና የመወለድ ባሕርይ የለውም፥ "መወለድ" በፍካሬአዊ አነጋገር "መፈጠር" የሚለውን ለማመልከት የመጣ ነው፦
መዝሙር 90፥2 ተራሮች "ሳይወለዱ" ምድርም ዓለምም ሳይሠሩ፥ ከዘላለም እስከ ዘላለም ድረስ አንተ ነህ። "πρὸ τοῦ ὄρη γενηθῆναι καὶ πλασθῆναι τὴν γῆν καὶ τὴν οἰκουμένην, καὶ ἀπὸ τοῦ αἰῶνος καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος σὺ εἶ"

"ሳይወለዱ" ማለት "ሳይፈጠሩ" ማለት ከሆነ እንግዲያውስ "የተወለደ" ማለት "የተፈጠረ" ማለት ነው፥ ኢየሱስ በድንግል ማርያም ማኅፀን ውስጥ ያለ አባት የተፈጠረ ብቸኛ ሰው ነው፦
ምሳሌ 8፥25 ወዘንበለ አድባር ይተከሉ፥ ወእምቅድመ አውግር "ወለደኒ"።

ትርጉም፦
ምሳሌ 8፥25 ተራሮች ገና ሳይመሠረቱ፥ ከኮረብቶች በፊት "ወለደኝ"።

በግዕዝ "ወለደኒ" ማለት "ወለደኝ" ማለት ሲሆን "ወለደኒ" ወይም "ወለደኝ" ማለት "ፈጠረኒ" ወይም "ፈጠረኝ" ማለት እንደሆነ አንድምታው እና ሃይማኖተ-አበው እንቅጩን ፍርጥ አርገው ነግረውናል፦
ምሳሌ 8፥25 አንድምታ፦ "ወለደኒ" ስለ ስጋ "ፈጠረኝ" አልሁ።
ሃይማኖተ-አበው ዘባስልዮስ ምዕራፍ 32 ቁጥር 18
ግዕዙ፦
"ወለደኒ" ይተረጎም በወልደ እግዚአብሔር ወብሂለ "ፈጠረኒ" በእንተ ትስብእቱ።

ትርጉም፦
"ወለደኝ" ማለት የእግዚአብሔር ልጅ ስለመሆኑ "ፈጠረኝ" ማለት ሰው ስለ መሆኑ ይተረጎማል።

"ወለደኝ" ማለት "ፈጠረኝ" ማለት ከሆነ "ብቸኛ የተወለደ" ማለት "ብቸኛ የተፈጠረ" ማለት ነው። ኢየሱስ "ሞኖ-ጌኔስ" μονογενὴς ነው ሲባል "ፕሮቶ-ቶኮስ" πρωτότοκος ነው ማለት ነው፦
ዕብራውያን 1፥6 ደግሞም "በኵርን" ወደ ዓለም ሲያገባ። ὅταν δὲ πάλιν εἰσαγάγῃ τὸν πρωτότοκον εἰς τὴν οἰκουμένην,

"ፕሮቶ-ቶኮስ" πρωτότοκος የሚለው ቃል የሁለት ቃላት ውቅር ነው፥ “ፕሮቶስ” πρῶτος ማለት “መጀመሪያ” ማለት ሲሆን “ቲክቶ” τίκτω ማለት ደግሞ “የተወለደ” ማለት ነው። በጥቅሉ “መጀመሪያ የተወለደ”the first born” ማለት ነው፥ በግዕዙ ባይብል ደግሞ "በኵር" ይለዋል። "በኵር" እና "አንድያ" ተለዋዋጭ ቃል ናቸው፦
ዘካርያስ 12፥10 ሰውም "ለአንድያ ልጁ" እንደሚያለቅስ ያለቅሱለታል፥ ሰውም "ለበኵር ልጁ" እንደሚያዝን በመራራ ኀዘን ያዝኑለታል። וְתַ֣חֲנוּנִ֔ים  וְהִבִּ֥יטוּ  אֵלַ֖י  אֵ֣ת  אֲשֶׁר־  דָּקָ֑רוּ  וְסָפְד֣וּ  עָלָ֗יו  כְּמִסְפֵּד֙  עַל־  הַיָּחִ֔יד  וְהָמֵ֥ר  עָלָ֖יו  כְּהָמֵ֥ר  עַֽל־  הַבְּכֹֽור׃ 

ኢየሱስ በፍካሬአዊ አነጋገር ከአምላክ መጀመሪያ የተወለደ ሲሆን እርሱ መሢሕ መሆኑን የሚያምኑ ሁሉ ልክ እንደ እርሱ ከአምላክ ተወልደዋል፥ እሩቅ ሳንሄድ "መወለድ" ለአዲስ ፍጥረት ፍካሪያዊ ትርጉም ይዟል፦
1 ዮሐንስ 5፥1 ክርስቶስ ነው ብሎ በኢየሱስ የሚያምን ሁሉ ከአምላክ ተወልዶአል። Πᾶς ὁ πιστεύων ὅτι Ἰησοῦς ἐστιν ὁ Χριστὸς ἐκ τοῦ Θεοῦ γεγέννηται,

"ተወልዶአል" ለሚለው የግስ መደብ የገባው ቃል "ጌጌኔታ" γεγέννηται ሲሆን “ጌኑስ” γένος ደግሞ ገላጭ ስም ነው፥ ሁለቱም የረቡበት ሥርወ-ቃል "ጊኖማ" γίνομαι ነው። ኢየሱስ መሢሕ መሆኑን የሚያምን ሁሉ አዲስ ፍጥረት መሆኑን የሚያሳይ እንጂ ሰው ከሰው የአብራክ ክፋይ በመሆን ከአካል አካልን ከባሕርይ ባሕርይን ወስዶ እንደሚወለደው አይደለም፥ ከመነሻው ፈጣሪ የመራቢያ እና የመባዢያ አብራክ የለውም፦
112፥3 አልወለደም፤ አልተወለደምም፡፡ لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ

በ 325 ድኅረ ልደት የኒቂያ ጉባኤ ግን ኢየሱስን፦ "አብን አህሎ እና መስሎ ከአብ ባሕርይ ባሕርይን ወስዶ፤ ከአካሉ አካልን ወስዶ ተገኘ ወይም ከአምላክ የተገኘ አምላክ" ካላችሁ እንግዲያውስ ይህንን እሳቤ አይደለም ቁርኣን ባይብላችሁም አይደግፋችሁም፥ በዚህ ስሌት ለአሏህ ልጅን መያዝ አይገባውም፡፡ ከጉድለት ሁሉ ጠራ፥ ነገርን በሻ ጊዜ ለእርሱ የሚለው «ኹን» ነው ወዲያውም ይኾናል፦
19፥35 ለአላህ ልጅን መያዝ አይገባውም፡፡ ከጉድለት ሁሉ ጠራ፡፡ ነገርን በሻ ጊዜ ለእርሱ የሚለው «ኹን» ነው ወዲያውም ይኾናል፡፡ مَا كَانَ لِلَّهِ أَن يَتَّخِذَ مِن وَلَدٍ ۖ سُبْحَانَهُ ۚ إِذَا قَضَىٰ أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ

✍ከዐቃቤ እሥልምና ወሒድ
https://tttttt.me/Wahidcom

ወሠላሙ ዐለይኩም

"ይህንን የሚናገር ቁርኣን ነው" ትሉ ይሆናል፦
ዘሌዋውያን 24፥16 የእግዚአብሔርንም ስም የሚሰድብ ፈጽሞ "ይገደል"።
ዘጸአት 21፥17 አባቱን ወይም እናቱን የሚሰድብ ፈጽሞ "ይገደል"።

✍ከዐቃቤ እሥልምና ወሒድ
https://tttttt.me/Wahidcom

የዘመናችን ነሺዳህ

በአላህ ስም እጅግ በጣም ሩኅሩህ፥ እጅግ በጣም አዛኝ በሆነው።

31፥6 ከሰዎችም ያለ ዕውቀት ሆኖ ከአላህ መንገድ ሊያሳስትና ማላገጫ አድርጎ ሊይዛት አታላይ ወሬን የሚገዛ አለ፡፡ እነዚያ ለእነርሱ አዋራጅ ቅጣት አላቸው፡፡ وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَيَتَّخِذَهَا هُزُوًا ۚ أُولَـٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ

የዘመናችን ነሺዳህ በሙዚቃ እና በመሳሪያ የታጀቡ እንጉርጉሮ ነው፥ ዘፈን ሙዚቃ፣ የሙዚቃ መሳሪያ እና እንጉርጉሮ የታጀበት ስለሆነ ከሸይጧን ነው፦
31፥6 ከሰዎችም ያለ ዕውቀት ሆኖ ከአላህ መንገድ ሊያሳስትና ማላገጫ አድርጎ ሊይዛት ”አታላይ ወሬን የሚገዛ አለ”፡፡ እነዚያ ለእነርሱ አዋራጅ ቅጣት አላቸው፡፡ وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَيَتَّخِذَهَا هُزُوًا ۚ أُولَـٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ
ተፍሢሩል ኢብኑ ከሲር 31፥6
“ኢብኑ መሥዑድ እንደተናገረው፦ *”ከሰዎችም ከአላህ መንገድ ሊያሳስት ማላገጫ አድርጎ ሊይዛት አታላይ ወሬን የሚገዛ አለ” የሚለው ወሏሂ እርሱ “ዘፈን” ነው”*። كما قال ابن مسعود في قوله تعالى : ( ومن الناس من يشتري لهو الحديث ) قال : هو – والله – الغناء .

“ለህወል ሐዲስ” لَهْوَ الْحَدِيث ማለትም “አታላይ ወሬ” ማለት ሲሆን “ጊናእ” ነው፥ “ጊናእ” غِنَاء የሚለው ቃል “ገና” غَنَّى‎ ማለትም “ዘፈነ” ከሚል ሥርወ-ቃል የመጣ ሲሆን “ዘፈን” ማለት ነው። አምላካችን አላህ ኢብሊሥ የሚከተሉትን በድምጹ እንደሚያታልላቸው ተናግሯል። ይህም ድምጹ መደበሪያ፣ ዘፈን፣ ላግጣ እና ስላቅ ነው፦
17፥64 *ከእነርሱ የቻልከውንም ሰው በድምጽህ አታል*፡፡ وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُم بِصَوْتِكَ
ተፍሢሩል ኢብኑ ከሲር 17፥64
*”ከእነርሱ የቻልከውንም ሰው በድምጽህ አታል” የተባለው እርሱ ዘፈን ነው፥ ሙጃሒድም አለ፦ “ድምጽ የተባለው መደበሪያ፣ ዘፈን፣ ላግጣና ስላቅ ነው”*። واستفزز من استطعت منهم بصوتك قيل هو الغناء قال مجاهد باللهو والغناء أي استخفهم بذلك

"ሐላል” حَلَال ማለት “የተፈቀደ” ማለት ሲሆን “ሐራም” حَرَام ማለት “የተከለከለ” ማለት ነው። ዝሙት እና አስካሪ መጠጥ ሐራም እንደሆነ ሁሉ ሙዚቃም ከዝሙት እና ከአስካሪ መጠጥ ጋር ተያይዞ ክልክል መሆኑ በነቢያችን”ﷺ” ሐዲስ ተነግሯል፦
ኢማም ቡኻርይ መጽሐፍ 74, ሐዲስ 16
አቡ ዐሚር ወይም አቡ ማሊኩል አሽዐሪይ እንደተረከው፦ “ወሏሂ አልዋሸውም! ነቢዩ”ﷺ” እንዲህ ሲሉ ሰምቷል፦ *”ከኡመቴ ውስጥ ጥቂት ሰዎች ለራሳቸው ዝሙትን፣ ሐር ልብስን፣ አስካሪ መጠጥን እና የሙዚቃ መሣሪያ ሐላል የሚያደርጉ ይሆናሉ”*። قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو عَامِرٍ ـ أَوْ أَبُو مَالِكٍ ـ الأَشْعَرِيُّ وَاللَّهِ مَا كَذَبَنِي سَمِعَ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ “‏ لَيَكُونَنَّ مِنْ أُمَّتِي أَقْوَامٌ يَسْتَحِلُّونَ الْحِرَ وَالْحَرِيرَ وَالْخَمْرَ وَالْمَعَازِفَ

የዘመናችን ነሺዳህ ከፕሮቴስታንት መዝሙር የተኮረጀ ፈሣድ ነው፥ ትተን የመጣነው የጴንጤ እምነት ትዝ ያስብሉኛል። ዜማው፣ የሙዚቃ መሣሪያው እና ጭፈራው ምንም ልዩነት የለውም፥ ከዚህ ፈሣድ እራሳችንን መጠበቅ አለብን። አሏህ በሙዚቃ መሣሪያ የሚነሽዱትን ሰዎች ሂዳያህ ይስጣቸው! አሚን።

"ይህ ፈሣድ መጋለጥ አለበት፥ ለሌሎች ሠበቡል ሂዳያህ ይሆናል" ካላችሁ እንግዲያውስ ሼር ማድረግ ግድ ይላል።

✍ከዐቃቤ አሥልምና ወሒድ
https://tttttt.me/Wahidcom

ወሠላሙ ዐለይኩም

ይገደል!

በአላህ ስም እጅግ በጣም ሩኅሩህ እጅግ በጣም አዛኝ በሆነው።

17፥33 ”ያቺንም አላህ እርም ያረጋትን ነፍስ ያለ ሕግ አትግደሉ”፡፡ وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ

“ዘንብ” ذَنب ማለት “ኃጢአት” ማለት ነው፥ በሥነ-ኃጢአት ጥናት”hamartiology” ውስጥ “ኃጢአት” ማለት “አሏህ ያዘዘውን መልካም ነገር አለማድረግ፥ የከለከለውን ክፉ ነገር ማድረግ” ማለት ነው። ኃጢአት “ከባኢሩ አዝ-ዘንብ” كَبَائِر الْذَنب እና “ሶጋኢሩ አዝ-ዘንብ” صَغَائِر الْذَنب ተብለው ለሁለት ይከፈላሉ፥ “ከባኢር” كَبَائِر ማለት “ዐብይ” “ታላቅ” ማለት ሲሆን “ሶጋኢር” صَغَائِر ማለት ደግሞ “ንዑስ” “ትንሽ” ማለት ነው። ከዐበይት ኃጢአቶች መካከል አንዱ ነፍስን ያለ ሕግ መግደል ነው፦
ኢማም ቡኻርይ መጽሐፍ 83, ሐዲስ 53
ዐብደሏህ ኢብኑ ዐምሪው እንደተረከው፦ “ነቢዩም”ﷺ” አሉ፦ ”ዐበይት ኃጢአቶች በአሏህ ላይ ማሻረክ፣ ወላጆችን አለማክበር፣ ነፍስን መግደል እና የውሸት መሓላ ናቸው”። عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏ “‏ الْكَبَائِرُ الإِشْرَاكُ بِاللَّهِ، وَعُقُوقُ الْوَالِدَيْنِ، وَقَتْلُ النَّفْسِ، وَالْيَمِينُ الْغَمُوسُ ‏”‌‏.‏

“ቀትሉ አን-ነፍሥ” قَتْلُ النَّفْس የሚለው ቃል ይሰመርበት! አምላካችን አሏህ ነፍስን መግደል ሐራም አርጓል፦
17፥33 ”ያቺንም አላህ እርም ያረጋትን ነፍስ ያለ ሕግ አትግደሉ”፡፡ وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ

“እርም ያረጋት” ለሚለው የገባው ቃል “ሐረመ” حَرَّمَ መሆኑ ልብ አድርግ! “ሐራም” حَرَام የሚለው ቃል እራሱ “ሐረመ” حَرَّمَ ማለትም “ከለከለ” ከሚል ሥርወ-ቃል የመጣ ሲሆን “የተከለከለ” ማለት ነው። "ሕግ" ተብሎ የተቀመጠው ቃል "ሐቅ" حَقِّ ሲሆን በሐቅ፣ በእውነት፣ በፍትሕ ነፍስ ሊገደል ይችላል። ለምሳሌ በባይብል የአምላክን ስም የሰደበ እንዲገደል ወፍራም ትእዛዝ አለ፦
ዘሌዋውያን 24፥16 የእግዚአብሔርንም ስም የሚሰድብ ፈጽሞ "ይገደል"።

"ይገደል" ብሎ ትእዛዝ የሰጠው ሙሴ ሳይሆን የሙሴ አምላክ እንደሆነ ዐውደ ንባቡ ላይ፦ "እግዚአብሔርም ሙሴን እንዲህ ብሎ ተናገረው" የሚል ቃል አለ፦
ዘሌዋውያን 24፥1 "እግዚአብሔርም ሙሴን እንዲህ ብሎ ተናገረው"።

አንድ ሰው ከአንዱ አምላክ ውጪ ሌላ ማንነትን "እናምልክ" ብሎ ቢያስተምርህ ፈጽመህ "ግደለው" የሚል መመሪያ አለ፦
ዘዳግም 13፥6-9 የእናትህ ልጅ ወንድምህ ወይም ወንድ ልጅህ ወይም ሴት ልጅህ ወይም በብብትህ ያለች ሚስትህ ወይም እንደ ነፍስህ ያለ ወዳጅህ በስውር፦ ና፥ ሄደን ከምድር ዳር ጀምሮ እስከ ምድር ዳር ድረስ ወደ አንተ የቀረቡት ከአንተም የራቁት አንተን ከብበውህ ያሉ አሕዛብ ከሚያመልኩአቸው አማልክት፥ አንተም አባቶችህም የማታውቋቸውን ሌሎች አማልክት "እናምልክ" ብሎ ቢያስትህ፥ እሺ አትበለው፥ አትስማውም፤ ዓይንህም አይራራለት፥ እትማረውም፥ አትሸሽገውም፤ ነገር ግን ፈጽመህ "ግደለው"፤ እርሱን ለመግደል በፊት የአንተ እጅ፥ ከዚያም በኋላ የሕዝቡ ሁሉ እጅ በላዩ ትሁን።

አስመላኪው ብቻ ሳይሆን ከአንዱ አምላክ ውጪ ለሌላ ማንነትን የሚሠዋ ይገደላል፥ እንዲሁ የእስራኤልንም አምላክ የማይፈልግ ይገደል ዘንድ መሐላ አለ፦
ዘጸአት 22፥20 ከእግዚአብሔር በቀር ለአንዳች አምላክ የሚሠዋ ፈጽሞ "ይጥፋ"።
ዘዳግም 17፥3 ሄዶም ሌሎች አማልክትን ያመለከ፥ እኔ ላላዘዝኋቸው ለፀሐይና ለጨረቃ ለሰማይም ሠራዊት ሁሉ የሰገደ ቢገኝ፥
ዘዳግም 17፥5 ይህን ክፉ ነገር የሠሩትን ያን ወንድ ወይም ያችን ሴት ወደ በርህ ታመጣቸዋለህ፥ እስኪሞቱም ድረስ በድንጋይ ትወግራቸዋለህ።
2 ዜና 15፥13 የእስራኤልንም አምላክ እግዚአብሔርን የማይፈልግ፥ ታናሽ ወይም ታላቅ፥ ወንድ ወይም ሴት ቢሆን፥ ይገደል ዘንድ ማሉ።

የጥንቆላ አምልኮ ከአንድ አምላክ ውጪ ስለሆነ "ጠንቋዮች ፈጽመው ይገደሉ" የሚል ትእዛዝ አለ፦
ዘሌዋውያን 20፥27 ሰው ወይም ሴት መናፍስትን ቢጠሩ ወይም ጠንቋዮች ቢሆኑ ፈጽመው ይገደሉ፤ በድንጋይ ይውገሩአቸው፤ ደማቸው በላያቸው ነው።

በተጨማሪም አባቱን ወይም እናቱን የሚሰድብ "ይገደል" ተብሏል፦
ዘጸአት 21፥17 አባቱን ወይም እናቱን የሚሰድብ ፈጽሞ "ይገደል"።

ማናቸውም ሰው ከእንስሳ ጋር ተራክቦ ቢያደርግ "ይገደል" ተብሏል፦
ዘሌዋውያን 20፥15 ማናቸውም ሰው ከእንስሳ ጋር ቢገናኝ ፈጽሞ "ይገደል"፥ እንስሳይቱንም ግደሉአት።

ግብረ ሰዶም የሚያደርጉ "ይገደሉ" ተብሏል፦
ዘሌዋውያን 20፥13 ማናቸውም ሰው ከሴት ጋር እንደሚተኛ ከወንድ ጋር ቢተኛ ሁለቱ ጸያፍ ነገር አድርገዋል፤ ፈጽመው ይገደሉ፤ ደማቸው በላያቸው ነው።

ከላይ "ይገደል" ወይም "ይገደሉ" የሚለው ፈጣሪ እንደሆነ ልብ አድርግ! በአዲስ ኪዳንም ቢሆን እነዚህ ሕግጋት አልተሻሩም፦
ማቴዎስ 5፥17-18 እኔ ሕግንና ነቢያትን ለመሻር የመጣሁ አይምሰላችሁ፤ ልፈጽም እንጂ ለመሻር አልመጣሁም። እውነት እላችኋለሁ፥ ሰማይና ምድር እስኪያልፍ ድረስ፥ ከሕግ አንዲት የውጣ ወይም አንዲት ነጥብ ከቶ አታልፍም፥ ሁሉ እስኪፈጸም ድረስ።

ሰማይ እና ምድር እስኪያልፍ ድረስ ከሕግ አንዲት አትሻርም። የፈጣሪን ሕግ የማይረባ እና ደካማ ብሎ በመንቀፍ "ተሽራለች" ያለው ጳውሎስ ነው፦
ዕብራውያን 7፥18 ስለዚህም የምትደክም የማትጠቅምም ስለሆነች የቀደመች ትእዛዝ "ተሽራለች"።

የጳውሎስ ትክክለኛ ስሙ "ሳውል" ሲሆን በኃላ ላይ ለራሱ ያወጣው ስም "ጳውሎስ" ነው፥ "ጳውሎስ" ማለት ትርጉሙ "ታናሽ" ማለት ነው። እንግዲህ ከነዚህ ከሁሉ ካነሱት ትእዛዛት አንዲቱን የሚሽር ለሰውም ተሽሯል ብሎ የሚያስተምር ሳውል በመንግሥተ ሰማያት ከሁሉ "ታናሽ" ነው፦
ማቴዎስ 5፥19 እንግዲህ ከነዚህ ከሁሉ ካነሱት ትእዛዛት አንዲቱን የሚሽር ለሰውም እንዲሁ የሚያስተምር ማንም ሰው በመንግሥተ ሰማያት ከሁሉ "ታናሽ" ይባላል።

ስለዚህ የተቆላበት እያለ የተጋፈበትን መጠየቅ አግባብ አይደለም። አሏህ ሂዳያህ ይስጣችሁ! ለእኛም ጽናቱን ይስጠን! አሚን።

✍ከዐቃቤ እሥልምና ወሒድ
https://tttttt.me/Wahidcom

ወሠላሙ ዐለይኩም

ሳጥናኤል

በአላህ ስም እጅግ በጣም ሩኅሩህ እጅግ በጣም አዛኝ በሆነው፡፡

6፥162 «ሶላቴ፣ መስዋዕቴም፣ ሕይወቴም፣ ሞቴም ለዓለማቱ ጌታ ለአላህ ነው» በል፡፡ قُلْ إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ

"ሳጥናኤል" የሚለው የግዕዝ ቃል በዕብራይስጥ "አዛዝኤል" עֲזָאזֵל ሲሆን የሁለት ቃላት ውቅር ነው፥ "አዛዝ" עֲזָא ማለት "ጥንካሬ" ማለት ሲሆን "ኤል" זֵל ማለት አምላክ ማለት ነው። በጥቅሉ "አዛዝኤል" ማለት "አምላክ ጥንካርዬ ነው" ማለት ነው፥ ይህ ስም ዲያብሎስ ወይም ሰይጣን የሚባል ጂን ከመሰይጠኑ በፊት የነበረው ስም እንደሆን በአፈ ታሪክ ይነገራል። ይህ ጋኔን በመጽሐፈ ሄኖክ ላይ ከሃያ አንዱ አጋንንት አንዱ ሆኖ ተገልጿል፦
ሄኖክ 3፥10 በአዛዝኤል ሥራ እና ትምህርት ምድር ሁሉ ጠፋች፥ የሰውን ሁሉ ኃጢአት በእርሱ ጻፍበት አለው።
ሄኖክ 15፥7 "በአዛዝኤል" ይፈረድበታል፥ በወገኖችሁ ሁሉ እና በመላእክት ጌታ ስም ባላመኑ በሰራዊቱም ሁሉ ይፈረድባቸዋል።
ሄኖክ 19፥10-12 የእነዚያ የአጋንንት ስማቸው እንደዚህ ነው፦አለቃቸው ስማዝያ፣ ሁለተኛውም አርስጢኪፋ ነው፣ ሥስተኛውም አርሚን ነው፣ አራተኛውም ኮክብኤል ነው። አምስተኛውም ጡርኤል ነው፣ ስድስተኛውም ሩምያል ነው፣ ሰባተኛውም ዳንኤል ነው፣ ስምንተኛውም ምቃኤል ነው፣ ዘጠነኛውም በራቃኤል ነው፣ አስረኛውም “አዛዝኤል” ነው፣ አስራ አንደኛውም አርማሮስ ነው፣ አስራ ሁለተኛውም በጠርያል ነው።

አሮንም በሁለቱ ፍየሎች ላይ ዕጣ ይጥልባቸዋል፥ አንዱን ዕጣ ለያህዌህ ሌላውንም ዕጣ ለአዛዝኤል ይሆናል፦
ዘሌዋውያን 16፥8 አሮንም በሁለቱ ፍየሎች ላይ ዕጣ ይጥልባቸዋል፥ አንዱን ዕጣ ለያህዌህ ሌላውንም ዕጣ "ለአዛዝኤል"። וְנָתַן אַהֲרֹן עַל-שְׁנֵי הַשְּׂעִירִם, גֹּרָלוֹת–גּוֹרָל אֶחָד לַיהוָה, וְגוֹרָל אֶחָד לַעֲזָאזֵל.

ዐማርኛው ላይ "ሚለቀቅ" ብሎ ቢያስቀምጠውም ዕብራይስጡ ግን እንቅጩን ፍርጥ አርጎ "አዛዝኤል" עֲזָאזֵל ብሎ አስቀምጦታል። ዐረቢኛውም ባይብል ሳያቅማማ "ዐዛዚል" عَزَازِيل ብሎታል፥ እንዲሁ በእንግሊሹ Good News Translation በትክክሉ "Azazel" ብሎታል። ከሥነ አምክኖ አንጻር እስቲ እዩት! አንዱ ለፈጣሪ ሁለተኛው ለሳጥናኤል ፍየል ይገበራል? "ከያህዌህ በቀር ለአንዳች አምላክ የሚሠዋ ፈጽሞ ይጥፋ" ተብሏል እኮ፦
ዘጸአት 22፥20 ከያህዌህ በቀር ለአንዳች አምላክ የሚሠዋ ፈጽሞ ይጥፋ።

ከአንዱ አምላክ ውጪ ለሌላ ማንነትና ምንነት መስዋዕት መሰዋት ይህንን ያክል ከባድ ወንጀል ከሆነ እንግዲያውስ ለሳጥናኤል የፍየል መስዋዕት ይቀርባል የሚለውን የብርዘት ውጤት ትታችሁ ለዓለማቱ ጌታ ለአሏህ ብቻ እንድትሰዉ ጥሪያችንን እናቀርባለን። ሙሥሊም መስዋዕቱ ለፈጠረው ለዓለማቱ ጌታ ለአሏህ ብቻ ነው፦
6፥162 «ሶላቴ፣ መስዋዕቴም፣ ሕይወቴም፣ ሞቴም ለዓለማቱ ጌታ ለአላህ ነው» በል፡፡ قُلْ إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ

አሏህ ሂዳያህ ይስጣችሁ! ለእኛም ጽናቱን ይስጠን! አሚን።

✍ከዐቃቤ እሥልምና ወሒድ
https://tttttt.me/Wahidcom

ወሠላሙ ዐለይኩም

አርካኑል ዒባዳህ

በአላህ ስም እጅግ በጣም ሩኅሩህ እጅግ በጣም አዛኝ በሆነው፡፡

7፥56 በምድርም ውስጥ ከተበጀች በኋላ አታበላሹ፡፡ በፍራቻ እና በተስፋ ተገዙት፡፡ የአላህ ችሮታ ከበጎ አድራጊዎች ቅርብ ነውና፡፡ وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفًا وَطَمَعًا ۚ إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِينَ

"ዒባዳህ" عِبَادَة የሚለው ቃል "ዓበደ" عَبَدَ ማለትም "አመለከ" ከሚል ሥርወ-ቃል የመጣ ሲሆን "አምልኮ" ማለት ነው። "ሩክን" رُكْن ማለት "ምሰሶ" "ዐምድ" "ማዕዘን" ማለት ነው፥ የሩክን ብዙ ቁጥር ደግሞ "አርካን" أَرْكَان ሲሆን "ምሰሶች" "አዕማድ" "ማዕዘናት" ማለት ነው። በጥቅሉ "አርካኑል ዒባዳህ" أَرْكَان الْعِبَادَة ማለት "የአምልኮ ምሰሶች" "የአምልኮ አዕማድ" "የአምልኮ ማዕዘናት" ማለት ነው፥ አርካኑል ዒባዳህ የሚባሉት መሐባህ፣ ረጃእ እና ኸውፍ ናቸው። እነዚህን ነጥብ በነጥብ እንመልከት፦

ነጥብ አንድ
"መሐባህ"
"መሐባህ" مَحَبَّة የሚለው ቃል "ሐበ" حَبَّ ማለትም "ወደደ" ከሚል ሥርወ-ቃል የመጣ ሲሆን "ውዴታ" ማለት ነው፥ አሏህን መውደድ የአምልኮ ቁንጮ ነው። ጣዖታውያን ጣዖታትን ከሚወዱት በላይ ምእመናን አሏህን ይወዱታል፦
2፥165 ከሰዎችም ከአላህ ሌላ ባለንጣዎችን አላህን እንደሚወዱ የሚወዷቸው ኾነው የሚይዙ አሉ፡፡ እነዚያ ያመኑትም አላህን በመውደድ ከእነርሱ ይበልጥ የበረቱ ናቸው፡፡ وَمِنَ النَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ اللَّهِ أَندَادًا يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ ۖ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِّلَّهِ

ሰዎች አሏህን እንደሚወዱት በአሏህ ላይ የሚያጋሩትን ባላንጣዎች ቢወዱም አሏህ ብቻ የሚያመልኩ ምእመናን እርሱ በመውደድ ፍቅራቸው ከማንም ጋር አይወዳደርም፥ ለዚህ ነው ሙጃሂዱን ለአሏህ ያላቸው ፍቅር እስከ እስከ ሰማዕትነት ድረስ የሚደርሰው፦
5፥54 እናንተ ያመናችሁ ሆይ! ከእናንተ ውስጥ ከሃይማኖቱ የሚመለስ ሰው በእነርሱ ስፍራ አላህ የሚወዳቸውን እና የሚወዱትን በምእመናን ላይ ትሑቶች፣ በከሓዲዎች ላይ ኀያላን የኾኑን፣ በአላህ መንገድ የሚታገሉን የወቃሽን ወቀሳ የማይፈሩን ሕዝቦች በእርግጥ ያመጣል፡፡ ይህ የአላህ ችሮታ ነው፤ ለሚሻው ሰው ይሰጠዋል፤ አላህም ችሮታው ሰፊ ዐዋቂ ነው፡፡ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَن يَرْتَدَّ مِنكُمْ عَن دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ۚ ذَٰلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ

አሏህ የሚወዱ በምእመናን ላይ ትሑቶች፣ በከሓዲዎች ላይ ኀያላን የኾኑ፣ በአሏህ መንገድ የሚታገሉን የወቃሽን ወቀሳ የማይፈሩ ናቸው። አንድ አሏህን አምላኪ ሙእሚን አሏህ ሲያመልክ አሏህን ወዶ ነው።

ነጥብ ሁለት
"ረጃእ"
"ረጃእ" رَجَاء የሚለው ቃል "ረጃ" رَجَا‎ ማለትም "ተስፋ አረገ" ከሚል ሥርወ-ቃል የመጣ ሲሆን "ተስፋ" ማለት ነው፥ አንድ የአሏህ ባሪያ አሏህ የሚያመልከው አሏህን በትንሳኤ ቀን በጀነት ውስጥ እገናኛለው በማለት ተስፋ ሰንቆ ነው፦
29፥5 የአላህን መገናኘት ተስፋ የሚያደርግ ሰው ይዘጋጅ፡፡ የአላህ ቀጠሮ በእርግጥ መጪ ነውና፡፡ እርሱም ሰሚው ዐዋቂው ነው፡፡ مَن كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ اللَّهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللَّهِ لَآتٍ ۚ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
25፥16 ለእነሱ በውስጧ ዘውታሪዎች ኾነው የሚፈልጉት ሁሉ አላቸው፡፡ ይህም ተስፋ ከጌታህ ተለማኝ ተስፋ ነው፡፡ لَّهُمْ فِيهَا مَا يَشَاءُونَ خَالِدِينَ ۚ كَانَ عَلَىٰ رَبِّكَ وَعْدًا مَّسْئُولًا
7፥56 በምድርም ውስጥ ከተበጀች በኋላ አታበላሹ፡፡ በፍራቻ እና በተስፋ ተገዙት፡፡ የአላህ ችሮታ ከበጎ አድራጊዎች ቅርብ ነውና፡፡ وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفًا وَطَمَعًا ۚ إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِينَ
Work not confusion in the earth after the fair ordering. and call on Him in fear and hope. Lo! the mercy of Allah is nigh unto the good. M. M. Pickthall

አንድ አሏህን አምላኪ ሙእሚን አሏህ ሲያመልክ አሏህን ተገናኝቶ ከአሏህ የሚገኘውን ወሮታና አጸፌታ ትሩፋትና ስርጉት ተስፋ አድርጎ ነው።

ነጥብ ሦስት
"ኸውፍ"
"ኸውፍ" خَوْف የሚለው ቃል "ኻፈ" خَافَ ማለትም "ፈራ" ከሚል ሥርወ-ቃል የመጣ ሲሆን "ፍራቻ" ማለት ነው፥ አምላካችን አሏህም በመጀመሪያ መደብ፦ "ኻፉኒ" وَخَافُونِ ማለትም "ፍሩኝ" ብሏል፦
3፥175 ምእምናንም እንደኾናችሁ ፍሩኝ፡፡ وَخَافُونِ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ

አንድ አሏህን አምላኪ ሙእሚን አሏህ ሲያመልክ ከአሏህ የሚገኘውን ቅጣት፣ ፍዳ እና ዕዳ ፈርቶ ነው፥ የፍርዱ ቀን የቅጣት ቀን ነውና ያንን ቀን "ፍሩ" ተብሏል፦
31፥33 እናንተ ሰዎች ሆይ! ጌታችሁን ፍሩ፡፡ ወላጅም ከልጁ የማይጠቅምበትን እና ተወላጅም እርሱ ወላጅን በምንም ጠቃሚ የማይሆንበትን ቀን ፍሩ፡፡ يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ وَاخْشَوْا يَوْمًا لَّا يَجْزِي وَالِدٌ عَن وَلَدِهِ وَلَا مَوْلُودٌ هُوَ جَازٍ عَن وَالِدِهِ شَيْئًا
29፥36 ወደ መድየንም ወንድማቸውን ሹዐይብን ላክን፦ "ሕዝቦቼ ሆይ! አላህን አምልኩ፣ የመጨረሻውንም ቀን ፍሩ፣ በምድርም ውስጥ የምታጠፉ ሆናችሁ አታበላሹ!" አላቸውም፡፡ وَإِلَىٰ مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا فَقَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَارْجُوا الْيَوْمَ الْآخِرَ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ

የሒሳቡ ቀን ሰው ከአሏህ ጋር የሚተሳሰብብበት ቀን ነውና ያ ቀንን መፍራት አለብን። አርካኑል ዒባዳህ አሟልተው አሏህ ከሚያመልኩ ባሮቹ ያድርገን! አሚን።

✍ከዐቃቤ እሥልምና ወሒድ
https://tttttt.me/Wahidcom

ወሠላሙ ዐለይኩም

የኢየሱስ ወላጆች?

በአላህ ስም እጅግ በጣም ሩኅሩህ እጅግ በጣም አዛኝ በሆነው፡፡

19፥34 ይህ የመርየም ልጅ ዒሣ ነው፡፡ ያ ስለ እርሱ የሚከራከሩበት እውነተኛ ቃል ነው፡፡ ذَٰلِكَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ ۚ قَوْلَ الْحَقِّ الَّذِي فِيهِ يَمْتَرُونَ

አንጢዲቆማርያጦስ"Antidicomarianites" በ 428 ድኅረ ልደት የተጀመረ እንቅስቃሴ ሲሆን "ኢየሱስ ማርያም እና ዮሴፍ ተራክቦ አርገው የወለዱት የአብራካቸው ክፋይ ነው" የሚል ትምህርት ነው፥ ይህ ትምህርት መሠረቱ እራሱ ባይብል ነው፦
ሉቃስ 2፥33 "አባቱ" እና እናቱ ስለ እርሱ በተባለው ነገር ይደነቁ ነበር። καὶ ἦν ὁ πατὴρ αὐτοῦ καὶ ἡ μήτηρ θαυμάζοντες ἐπὶ τοῖς λαλουμένοις περὶ αὐτοῦ.
And "his father" and his mother marveled at what was said about him. English Standard Version

ዐማርኛው ላይ "ዮሴፍ" ቢለውም ግሪኩ "ፓተር" πατὴρ ብሎ አስቀምጦታል፥ እንዲሁ English Standard Version "his father" በማለት አስቀምጦታል። "ፓተር" πατὴρ ማለት "አባት" ማለት ሲሆን "ሜቴር" μήτηρ ማለት ደግሞ "እናት" ማለት ነው፥ እዚህ ጥቅስ ላይ ማርያም የኢየሱስ "እናት" እንደተባለች ሁሉ ዮሴፍ የኢየሱስ "አባት" ተብሏል። ዮሴፍ የኢየሱስ "አባት" እንደሆነ የሚናገረው ሉቃስ ብቻ ሳይሆን ማርያምም ዮሴፍ የኢየሱስ "አባት" እንደሆነ ለማሳየት ኢየሱስን "አባትህ" ብላዋለች፦
ሉቃስ 2፥48 ባዩትም ጊዜ ተገረሙ፥ እናቱም፦ ልጄ ሆይ፥ ለምን እንዲህ አደረግህብን? እነሆ፥ "አባትህ" እና እኔ እየተጨነቅን ስንፈልግህ ነበርን፡ አለችው።

ዮሴፍ ለኢየሱስ የተባለው "አባት" ብቻ ሳይሆን "ጎኒዩስ" ተብሏል፥ "ጎኒዩስ" γονεύς የሚለው ቃል "ጊኖማይ" γίνομαι ማለትም "ተወለደ" "ተገኘ" ከሚል ሥርወ-ቃል የመጣ ሲሆን "ወላጅ"parent" ወይም "አስገኝ"begetter" ማለት ነው፦
ሉቃስ 2፥27 በመንፈስም ወደ መቅደስ ወጣ፤ "ወላጆቹም" እንደ ሕጉ ልማድ ያደርጉለት ዘንድ ሕፃኑን ኢየሱስን በአስገቡት ጊዜ። καὶ ἦλθεν ἐν τῷ Πνεύματι εἰς τὸ ἱερόν· καὶ ἐν τῷ εἰσαγαγεῖν τοὺς γονεῖς τὸ παιδίον Ἰησοῦν τοῦ ποιῆσαι αὐτοὺς κατὰ τὸ εἰθισμένον τοῦ νόμου περὶ αὐτοῦ,
ሉቃስ 2፥41 "ወላጆቹም" በያመቱ በፋሲካ በዓል ወደ ኢየሩሳሌም ይወጡ ነበር። Καὶ ἐπορεύοντο οἱ γονεῖς αὐτοῦ κατ’ ἔτος εἰς Ἱερουσαλὴμ τῇ ἑορτῇ τοῦ πάσχα.
ሉቃስ 2፥43 ቀኖቹንም ከፈጸሙ በኋላ ሲመለሱ ብላቴናው ኢየሱስ በኢየሩሳሌም ቀርቶ ነበር፥ "ወላጆቹም" አላወቁም ነበር። καὶ τελειωσάντων τὰς ἡμέρας, ἐν τῷ ὑποστρέφειν αὐτοὺς ὑπέμεινεν Ἰησοῦς ὁ παῖς ἐν Ἱερουσαλήμ, καὶ οὐκ ἔγνωσαν οἱ γονεῖς αὐτοῦ.

"ጎኒኢስ" γονεῖς የሚለው ቃል "ጎኒዩስ" γονεύς ለሚለው ቃል ብዜት ሲሆን "ወላጆች" ማለት ነው፥ የኢየሱስ ወላጆቹ የተባሉት ማርያም እና ዮሴፍ መሆናቸው የሚደንቅ ነው፦
ሉቃስ 2፥16 ፈጥነውም መጡ ማርያምን እና ዮሴፍን ሕፃኑንም በግርግም ተኝቶ አገኙ። καὶ ἦλθαν σπεύσαντες, καὶ ἀνεῦραν τήν τε Μαριὰμ καὶ τὸν Ἰωσὴφ καὶ τὸ βρέφος κείμενον ἐν τῇ φάτνῃ·

"ዮሴፍ" የተጸውዖ ስም ሲሆን ከፊት ለፊቱ "ቶን" τὸν የሚል አመልካች መስተአምር መግባቱ በራሱ የሰዋስው ችግር አለበት፥ ጽንፈኛ(ወጋዊ) የአዲስ ኪዳን ምሁር ፕሮፌሰር ዳንኤል ዋላስ ከለዘብተኛ(ሐራዊ) የአዲስ ኪዳን ምሁር ከፕሮፌሰር ባርት ሔርማን ጋር ባደረጉት ውይይት ላይ ፕሮፌሰር ዳንኤል ዋላስ፦ "ውስን አመልካች መስተአምር በተጸውዖ ስም ላይ ለምን እንደመጣ አላውቅም" ብለዋል።
በመጀመሪያ መቶ ክፍለ ዘመን ኢቦናይተስ የሚባሉ ክርስቲያኖች፦ "ዮሴፍ የኢየሱስ ወላጅ አባት ነው" የሚለውን ትምህርታቸው መሠረት ያረጉት ከላይ ባሉት አናቅጽ ነው፥ ቅሉ ግን አምላካችን አሏህ ዒሣ ከመርየም የተወለደው ያለ አባት እንደሆነ ይነግረናል፦
3፥47 ፦"ጌታዬ ሆይ! ሰው ያልነካኝ ስኾን ለኔ እንዴት ልጅ ይኖረኛል? አለች፥ "ነገሩ እንዳልሽው ነው፡፡ አላህ የሚሻውን ይፈጥራል፡፡ አንዳችን በሻ ጊዜ ለእርሱ "ኹን" ይለዋል፥ ወዲውኑም ይኾናል" አላት፡፡ قَالَتْ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي وَلَدٌ وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ ۖ قَالَ كَذَٰلِكِ اللَّهُ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ ۚ إِذَا قَضَىٰ أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ

መርየም ወንድ ሳይነካት በተአምር ዒሣን ፀንሳ ወልዳለች፥ አሏህ ያለ ወንድ ዘር እንቁላሉን "ኹን" በማለት ሰው መፍጠር ይችላል። ስለዚህ የዒሣ ልጅነት የሚጠጋው ወደ መርየም ብቻ ስለሆነ አሏህ በ 23 ቦታ ዒሣን "የመርየም ልጅ" ብቻ ብሎታል፦
19፥34 ይህ የመርየም ልጅ ዒሣ ነው፡፡ ያ ስለ እርሱ የሚከራከሩበት እውነተኛ ቃል ነው፡፡ ذَٰلِكَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ ۚ قَوْلَ الْحَقِّ الَّذِي فِيهِ يَمْتَرُونَ

እዚህ አንቀጽ ላይ “ፊ” فِي የሚለው መስተዋድድ “ዐን” عَنْ ማለትም “ስለ”about” በሚል የመጣ ነው፥ ስለ ዒሣ የሚከራከሩበትን ነገር አሏህ በቁርኣኑ የነገረን ሁሉ እውነተኛ ቃል ነው። በትንሳኤ ቀን እየተከራከሩ በሚወዛገቡት ነገር አሏህ ይፈርዳል፦
3፥55 ከዚያም መመለሻችሁ ወደ እኔ ነው፥ በእርሱ ትለያዩበትም በነበራችሁት ነገር በመካከላችሁ እፈርዳለሁ፡፡ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأَحْكُمُ بَيْنَكُمْ فِيمَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ

አሏህ ሂዳያህ ይስጣችሁ! ለእኛም ጽናቱን ይስጠን! አሚን።

✍ከዐቃቤ እሥልምና ወሒድ
https://tttttt.me/Wahidcom

ወሠላሙ ዐለይኩም

ጂብራኢል

በአላህ ስም እጅግ በጣም ሩኅሩህ እጅግ በጣም አዛኝ በሆነው፡፡

2፥97 “ለጂብሪል ጠላት የኾነ ሰው በቁጭት ይሙት” በላቸው፡፡ قُلْ مَن كَانَ عَدُوًّا لِّجِبْرِيلَ

ጂብሪል ከመላእክት አለቆች አንዱ ነው፦
2፥97 “ለጂብሪል ጠላት የኾነ ሰው በቁጭት ይሙት” በላቸው፡፡ قُلْ مَن كَانَ عَدُوًّا لِّجِبْرِيلَ
ኢማም ቡኻሪይ መጽሐፍ 59 , ሐዲስ 47
ሠሙራህ እንደተረከው፦ “ነቢዩም”ﷺ” እንዲህ አሉ፦ “በሌሊት ላይ ሁለት ሰዎች ወደ እኔ ሲመጡ አየሁኝ፥ ከእነርሱ አንዱ እንዲህ አለ፦ “ያ እሳት የሚያይዝ “ማሊክ” ሲሆን የእሳት ዘበኛ ነው፥ “እኔ ጂብሪል ነኝ”። ይህ ሚካኢል ነው”። عَنْ سَمُرَةَ، قَالَ قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم ‏ “‏ رَأَيْتُ اللَّيْلَةَ رَجُلَيْنِ أَتَيَانِي قَالاَ الَّذِي يُوقِدُ النَّارَ مَالِكٌ خَازِنُ النَّارِ، وَأَنَا جِبْرِيلُ، وَهَذَا مِيكَائِيلُ ‏”‌‏.‏

“ኢል” ئِيل የሚለው ቃል “ኢላህ” إِلَـٰه ለሚለው ምጻረ ቃል ሲሆን “አምላክ” ማለት ነው፥ “ኢል” ئِيل የሚለው ቃል በመላእክት ስም መዳረሻ ቅጥያ ሆኖ ይመጣል። ለምሳሌ “ሚካ-ኢል” مِيكَائِيل እና “ጂብራ-ኢል” جِبْرَائِيل ተጠቃሽ ናቸው፦
ሡነን ኢብኑ ማጃህ መጽሐፍ 1, ሐዲስ 196
ዘይድ ኢብኑ ሓሪሳህ እንደተረከው፦ የአሏህ መልእክተኛም”ﷺ” እንዲህ አሉ፦ “ጂብራኢል ስለ ውዱእ አስተማረኝ”። زَيْدِ بْنِ حَارِثَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ـ صلى الله عليه وسلم ـ ‏ “‏ عَلَّمَنِي جِبْرَائِيلُ الْوُضُوءَ

“ጂብሪል” جِبْرِيل “ሀምዘቱል ወስል” هَمْزَة الوَصْل ተውጦ ሲነበብ ሲሆን “ሀምዘቱል ወስል” هَمْزَة الوَصْل በግልጽ ሲመጣ ደግሞ “ጂብራ-ኢል” جِبْرَائِيل ይሆናል፥ ይህንን በዐረቢኛው ባይብልም ማየት ይቻላል፦
ሉቃስ 1፥19 መልአኩም መልሶ፦ እኔ በአሏህ ፊት የምቆመው ጂብራኢል ነኝ። فَأجَابَهُ المَلَاكُ: «أنَا جِبْرَائِيلُ الَّذِي أقِفُ فِي حَضْرَةِ اللهِ
ዳንኤል 9፥21 ገናም በጸሎት ስናገር አስቀድሜ በራእይ አይቼው የነበረው “ሰው” ጂብሪል እነሆ እየበረረ መጣ። أيْ بَيْنَمَا كُنْتُ أُصَلِّي هَذِهِ الصَّلَاةَ – طَارَ الرَّجُلُ جِبرِيلُ الَّذِي رَأيْتُهُ قَبْلًا فِي الرُّؤيَا مُسرِعًا فَوَصَلَ إلَيَّ فِي وَقْتِ ذَبِيحَةِ المَسَاءِ.

“ጂብራ-ኢል” جِبْرَائِيل ወይም “ጂብሪል” جِبْرِيل የሚለው ቃል “ጂብር” جِبْرَ እና “ኢል” ئِيل ከሚሉ ሁለት ቃላት የተዋቀረ ነው፥ “ጂብር” جِبْرየሚለው ቃል “ጀበረ” جَبَرَ ማለትም “ጀገነ” ከሚል ሥርወ-ቃል የመጣ ሲሆን “ጀግና” ማለት ነው። “ጂብራ-ኢል” جِبْرَائِيل ማለት በጥቅሉ “የአምላክ ጀግና” ማለት ነው፥ በተመሳሳይ በዕብራይስጥ “ገብር-ኤል” גַּבְרִיאֵל ነው። “ጌቤር” גָּבַר ማለት “ጀግና” “ኃያል” “ብርቱ” ማለት ነው፦
2 ሳሙኤል 1፥23 ከአንበሳም ይልቅ “ብርቱዎች” ነበሩ። קלו מאריות גברו׃

“ገበር” גֶּבֶר ሲሆን ደግሞ “ሰው” ማለት ነው፦
ኢዮብ 34፥7 እንደ ኢዮብ ያለ “ሰው” ማን ነው? מי־גבר כאיוב

“ገብር-ኤል” גַּבְרִיאֵל በዚህ ትርጉሙ “የአምላክ ሰው” ማለት ነው፥ “ኤል” אֵל የሚለው ቃል “ኤሎሃ” אֱלוֹהַּ ለሚለው ምጻረ ቃል ሲሆን “አምላክ” ማለት ነው። ጂብሪል በሰው አምሳል ወደ ሰዎች ስለሚመጣ የአምላክ ሰው ነው፥ ወደ መርየም የመጣው ትክክለኛ ሰው ተመስሎ ነው፦
19፥17 ከእነሱም መጋረጃን አደረገች፡፡ መንፈሳችንምም (ጂብሪልን) ወደርሷ ላክን፡፡ ለእርሷም ትክክለኛ ሰው ሆኖ ተመሰለላት፡፡ فَاتَّخَذَتْ مِن دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا

ጂብሪል ወደ ነቢያችን”ﷺ” የሚመጣው በሚወዱት ባልደረባ በዲሕያህ ኢብኑ ኸሊፋህ በሚባል ሰው ተመስሎ ነው፦
ኢማም ቡኻርይ መጽሐፍ 66, ሐዲስ 2
አቡ ዑስማን እንደተረከው፦ “ጂብሪል ወደ ነቢዩ”ﷺ” ሲመጣ ኡሙ ሠላማህ ከእርሳቸው ጋር ነበረች፥ ጂብሪል መናገር ጀመረ። ነቢዩም”ﷺ”፦ “ኡሙ ሠላማህ ይህ ማን ነው? አሉ፥ እርሷም፦ “ይህ ዲሕያህ ነው” አለች። ጂብሪል በሄደ ጊዜ እርሷም፦ “ወሏሂ! በነቢዩ”ﷺ” ሑጥባህ ላይ ስለ ጂብሪል ዜና እስኪነግሩን ድረስ ከዲሕያህ በስተቀር ሌላ ማንንም አላሰብኩም ነበር”። عَنْ أَبِي عُثْمَانَ، قَالَ أُنْبِئْتُ أَنَّ جِبْرِيلَ، أَتَى النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم وَعِنْدَهُ أُمُّ سَلَمَةَ فَجَعَلَ يَتَحَدَّثُ فَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم لأُمِّ سَلَمَةَ ‏ “‏ مَنْ هَذَا ‏”‌‏.‏ أَوْ كَمَا قَالَ قَالَتْ هَذَا دِحْيَةُ‏.‏ فَلَمَّا قَامَ قَالَتْ وَاللَّهِ مَا حَسِبْتُهُ إِلاَّ إِيَّاهُ حَتَّى سَمِعْتُ خُطْبَةَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم يُخْبِرُ خَبَرَ جِبْرِيلَ أَوْ كَمَا قَالَ،

በባይብልም ቢሆን ገብርኤል በሰው አምሳያ ወደ ዳንኤል ስለመጣ “ሰው” ተብሏል፦
ዳንኤል 9፥21 ገናም በጸሎት ስናገር አስቀድሜ በራእይ አይቼው የነበረው “ሰው” ገብርኤል እነሆ እየበረረ መጣ።

ምነው አብርሃም ቤት የገቡት ሦስቱ መላእክት “ሰዎች” ተብለው የለ እንዴ?፦
ዘፍጥረት 18፥2 ዓይኑንም አነሣና እነሆ፥ “ሦስት ሰዎች” በፊቱ ቆመው አየ።
ዘፍጥረት 18፥16 “ሰዎቹም” ከዚያ ተነሥተው ወደ ሰዶም አቀኑ አብርሃምም ሊሸኛቸው አብሮአቸው ሄደ።
ዘፍጥረት 18፥22 “ሰዎቹም” ከዚያ ፊታቸውን አቀኑ፥ ወደ ሰዶምም ሄዱ።

እንዲሁ ከአብርሃም ቤት ወደ ሰዶም ያቀኑት ሁለቱ መላእክት ሁለቱ ሰዎች ተብለዋል እኮ፦
ዘፍጥረት 19፥1 “ሁለቱም መላእክት” በመሸ ጊዜ ወደ ሰዶም ገቡ።
ዘፍጥረት 19፥10 “ሁለቱም ሰዎች” እጃቸውን ዘርግተው ሎጥን ወደ እነርሱ ዘንድ ወደ ቤት አገቡት መዝጊያውንም ዘጉት።
ዘፍጥረት 19፥12 “ሁለቱም ሰዎች” ሎጥን አሉት። እኛ ይህን ስፍራ እናጠፋለንና፥ ጩኸታቸው በእግዚአብሔር ፊት ትልቅ ሆኖአልና እናጠፋውም ዘንድ እግዚአብሔር ሰድዶናል።

እንግዲህ ተረጋግተን ልጡ የተራሰ ጉድጓዱ የተማሰ ምርምር ስናረግ “ገብርኤል” ማለት “የአምላክ ሰው” ማለት መሆኑን እና ገብርኤል በሰው አምሳል ስለሚመጣ “ሰው” መባሉን አስረግጠን እና ረግጠን ካስረዳን ዘንዳ “ጂብራኢል እንዴት በሰው አምሳል ይመጣል” ብላችሁ የተቻችሁት ትችት የጨባራ ለቅሶ እና ተስካር ነው፥ ዙሪያ ገቡን ሳትመረምሩ መተቸት እንዲህ ድባቅ ያስገባል። አሏህ ሂዳያህ ይስጣችሁ! ለእኛም ጽናቱን ይስጠን! አሚን።

✍ከዐቃቤ እሥልምና ወሒድ
https://tttttt.me/Wahidcom

ወሠላሙ ዐለይኩም

ቁልቢ ገብርኤል

በአላህ ስም እጅግ በጣም ሩኅሩህ እጅግ በጣም አዛኝ በሆነው፡፡

11:120 ከመልክተኞቹም ወሬዎች ተፈላጊውን ሁሉንም ልብህን በእርሱ የምናረካበትን “እንተርክልሃለን፥ በዚህችም እውነቱ ነገር “ለምእምናን ግሳጼ እና ማስታወሻ” መጥቶልሃል”፡፡ وَكُلًّۭا نَّقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنۢبَآءِ ٱلرُّسُلِ مَا نُثَبِّتُ بِهِۦ فُؤَادَكَ ۚ وَجَآءَكَ فِى هَٰذِهِ ٱلْحَقُّ وَمَوْعِظَةٌۭ وَذِكْرَىٰ لِلْمُؤْمِنِينَ

"ቁልቢ" የሚለው ቃል የመጣው አንድ ሸይኽ አንድ ሰውን ሩቂያህ ቀርተውለት ይድንና እርሳቸውን፦ "አድነውኛል" ሲላቸው እርሳቸውም፦ ያዳንኩህ እኔ ሳልሆን አሏህ ነውና "ቁል ረቢ" አሉት፥ "ቁል" قُلْ ማለት "በል" ማለት ሲሆን "ረቢ" رَبِّي ማለት ደግሞ "ጌታዬ" ማለት ነው። በጥቅሉ "ቁል ረቢ" قُلْ رَبِّي ማለት "በል ጌታዬ" ማለት ሲሆን "ረ" የምትለዋን ሐርፍ አውጥተው "ቁል-ቢ" አሉት፥ ክርስቲያኖች "ቁልቢ ገብርኤል" የሚሉት አናንያን፣ አዛሪያን እና ሚሳኤልን ከእሳት ያዳናቸውን መልአክ ነው።
አናንያንም ሲድራቅ፥ ሚሳኤልንም ሚሳቅ፥ አዛርያንም አብደናጎ ብሎ ስም ያወጣላቸው የጃንደረቦቹም አለቃ ነው፦
ዳንኤል 1፥7 የጃንደረቦቹም አለቃ ስም አወጣላቸው፤ ዳንኤልን ብልጣሶር፥ አናንያንም ሲድራቅ፥ ሚሳኤልንም ሚሳቅ፥ አዛርያንም አብደናጎ ብሎ ጠራቸው።

እነዚህ ሦስት ልጆች ናቡከደነጾር ላቆማቸው ጣዖታት "አንስገድም" በማለታቸው ምክንያት በሚነድ እቶን እሳት ውስጥ ጣላቸው፥ ቅሉ ግን እንኳን ሊቃጠሉ ከሦስቱ ጋር አራተኛ ሰው ተገኝቶ ከእሳት አዳናቸው፦
ዳንኤል 3፥23 እነዚህም ሦስቱ ሰዎች ሲድራቅና ሚሳቅ አብደናጎም ታስረው በሚነድደው በእቶኑ እሳት ውስጥ ወደቁ።
ዳንኤል 3፥25 እርሱም፦ "እነሆ እኔ የተፈቱ በእሳቱም መካከል የሚመላለሱ አራት ሰዎች አያለሁ፤ ምንም አላቈሰላቸውም፤ የአራተኛውም መልክ የአማልክትን ልጅ ይመስላል" ብሎ መለሰ።

ናቡከደነጾር ጣዖታዊ እንደመሆኑ መጠን "አማልክት" የሚለው ፈጣሪን ሳይሆን በእርሱ እሳቤ "የቅዱሳን አማልክት" የሚሏቸውን ጣዖታት ነው፥ ለምሳሌ "ብልጣሶር" የሚለውን ስም ናቡከደነጾር "የአምላኬ ስም" ማለቱ ይህንን አመላካች ነው፦
ዳንኤል 4፥8 በመጨረሻም "የቅዱሳን አማልክት" መንፈስ ያለበት እንደ አምላኬ ስም ብልጣሶር የሚባለው ዳንኤል በፊቴ ገባ።
ዳንኤል 5፥11 "የቅዱሳን አማልክት" መንፈስ ያለበት ሰው በመንግሥትህ ውስጥ አለ።
ዳንኤል 2፥11 "ከአማልክት" በቀር በንጉሡ ፊት የሚያሳየው ማንም የለም" አሉ።
ዳንኤል 3፥12 በባቢሎን አውራጃ ሥራ ላይ የሾምሃቸው ሲድራቅና ሚሳቅ አብደናጎም የሚባሉ አይሁድ አሉ፤ ንጉሥ ሆይ፥ እነዚህ ሰዎች ትእዛዝህን እንቢ ብለዋል፤ "አማልክትህን" አያመልኩም።
ዳንኤል 3፥18 ነገር ግን፥ ንጉሥ ሆይ፥ እርሱ ባያድነን፥ "አማልክትህን" እንዳናመልክ ላቆምኸውም ለወርቁ ምስል እንዳንሰግድለት እወቅ" አሉት።

ስለዚህ ናቡከደነጾር አራተኛውን ሰው "የአማልክት ልጅ" ይመስላል" ሲል የራሱ ግምት እንጂ አራተኛው ሰው በእርግጥ መልአክ ሲሆን ይህም መልአክ የናቡከደነጾር አማልክት መልአክ ሳይሆን የሲድራቅና የሚሳቅ የአብደናጎም አምላክ የላከው መልአክ ነው፦
ዳንኤል 3፥28 ናቡከደነፆርም መልሶ፦ "መልአኩን" የላከ፥ ከአምላካቸውም በቀር ማንም አምላክ እንዳያመልኩ ለእርሱም እንዳይሰግዱ ሰውነታቸውን አሳልፈው የሰጡትን የንጉሡንም ቃል የተላለፉትን በእርሱ የታመኑትን ባሪያዎቹን ያዳነ፥ የሲድራቅና የሚሳቅ የአብደናጎም "አምላክ" ይባረክ።

ሲጀመር ፕሮቴስታንት "የአማልክትን ልጅ ይመስላል" የሚለውን የናቡከደነጾር የተሳሳተ እይታ ይዘው አራተኛ ሰው ሆኖ የታየው መልአክ "ኢየሱስ ነው" ብለው አርፈውታል፥ ኢየሱስ የሦስቱ ልጆች አምላክ የላከው መልአክ ከሆነ አምላክ ሳይሆን መልአክ ስለሚሆን እና በተጨማሪም አምላክን አምላክ ስለማይልክ የግድ ኢየሱስ ከአምላክ ውጪ ይሆናል።
ሲቀጥል "አራተኛው ሰው የአምላክ ልጅ" ቢባል እንኳን አራተኛው ሰው "መልአክ" ስለተባለ "የአምላክ ልጅ" የተባለው መልአኩ ይሆናል እንጂ "የአምላክ ልጅ" የተባለ ሁሉ ኢየሱስ ነው ብሎ ድምዳሜ ላይ መድረስ ቂልነት ነው፥ ምክንያቱም መላእክት "የአምላክ ልጆች" ተብለዋልና፦
ኢዮብ 1፥6 ከዕለታት አንድ ቀን እንዲህ ሆነ፤ "የአምላክ ልጆች" በእግዚአብሔር ፊት ለመቆም መጡ።
ኢዮብ 2፥1 ከዕለታት አንድ ቀን እንዲህ ሆነ፤ "የአምላክ ልጆች" በእግዚአብሔር ፊት ለመቆም መጡ።
ኢዮብ 38፥7 አጥቢያ ኮከቦች በአንድነት ሲዘምሩ፥ "የእግዚአብሔርም ልጆች" ሁሉ እልል ሲሉ።

ከፕሮቴስታንት የተዛባ አመለካከት በተቃራኒ ኦርቶዶክሳውያን አራተኛ ሰው ሆኖ የታየው መልአክ "ገብርኤል ነው" ብለው ታኅሣሥ አሥራ ዘጠኝ ቀን በዓመት አንዴ ዓመታዊ በዓል ያረጉለታል፦
፨ስንካር ዘውርኀ ታኅሣሥ 19
"ታኅሣሥ አሥራ ዘጠኝ በዚህች ቀን የመላእክት አለቃ የመልአኩ የቅዱስ ገብርኤል የበዓሉ መታሰቢያ ነው፥ እርሱም አናንያን፣ አዛሪያን እና ሚሳኤልን በባቢሎን አገር በነደደ እሳት ውስጥ በጨመሩአቸው ጊዜ ያዳናቸው ነው"
፨ድርሳነ ገብርኤል ምዕራፍ 2 ቁጥር 1-2
"የእግዚአብሔር መልአክ ሊቀ መላእክት ቅዱስ ገብርኤል አናንያ፣ አዛሪያ እና ሚሳኤል ወዳሉበት ወረደ፥ የእሳቱን ነበልባል መታው። እርሱም እንደ ነፋስ ቀዘቀዘ፥ የእሳቱም ነበልባል ምንም አልነካቸውም ለመውጣትም አላስጨነቃቸውም"

አናንያን፣ አዛሪያን እና ሚሳኤልን ከእሳት ያዳናቸው አራተኛው ሰው ሆኖ የታየው መልአክ ማን ነው? በሚለው ውዝግቡ በዚህ አያበቃም። በድርሳነ ሚካኤል ላይ ደግሞ አናንያን፣ አዛሪያን እና ሚሳኤልን ከእሳት ያዳናቸው አራተኛው ሰው ሆኖ የታየው መልአክ "ሚካኤል ነው" ይለናል፦
ድርሳነ ሚካኤል ዘውርኀ ታኅሣሥ ቁጥር 82-84
"በታኅሣሥ አሥራ ሁለት የመላእክት አለቃ የቅዱስ ሚካኤል መታሰቢያ በዓል ነው፥ በዚች ቀን እግዚአብሔር የመላእክት አለቃ ቅዱስ ሚካኤልን ባቢሎን ወደምትባል አገር ልኮታልና። አናንያ፣ አዛሪያ እና ሚሳኤል ከሚባሉ ከሦስቱ ጎልማሶች ጋር የባቢሎን ንጉሥ ናቡከደነጾር ከሚነድ እሳት ውስጥ በጨመራቸው ጊዜ አራተኛ ሆኖ ታየ፥ ሚካኤልም የእሳቱን ነበልባል በበትሩ መትቶ ከሦስቱ ጎልማሶች ላይ አዳናቸው"

ይህ ውዝግብ መቼም አይፈታም። አንደኛ አራተኛ ሰው ሆኖ የታየው መልአክ ማን ነው? ሚካኤል ወይስ ገብርኤል? ሚካኤል እና ገብርኤል አንድ መልአክ ነውን? አይ ሁለቱም እንዳትሉ ናቡከደነጾር ያየው አራተኛ እንጂ አራተኛ እና አምስተኛ በፍጹም አይደለም። ሁለተኛ ፈጣሪ አናንያን፣ አዛሪያን እና ሚሳኤልን ከእሳት ያዳናቸው ቀን መቼ ነው? ታኅሣሥ አሥራ ዘጠኝ ወይስ ታኅሣሥ አሥራ ሁለት?
አምላካችን አሏህ ለነቢያችን”ﷺ” ከእርሳቸው በፊት ያለፉትን የሩቅ ወሬ መተረኩ ለምእምናን ግሳጼ እና ማስታወሻ ነው፦
11:120 ከመልክተኞቹም ወሬዎች ተፈላጊውን ሁሉንም ልብህን በእርሱ የምናረካበትን “እንተርክልሃለን፥ በዚህችም እውነቱ ነገር “ለምእምናን ግሳጼ እና ማስታወሻ” መጥቶልሃል”፡፡ وَكُلًّۭا نَّقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنۢبَآءِ ٱلرُّسُلِ مَا نُثَبِّتُ بِهِۦ فُؤَادَكَ ۚ وَجَآءَكَ فِى هَٰذِهِ ٱلْحَقُّ وَمَوْعِظَةٌۭ وَذِكْرَىٰ لِلْمُؤْمِنِينَ

አሏህ ስለ አናንያ፣ አዛሪያ እና ሚሳኤል አሊያም ስለ ዳንኤል ምንም የነገረን ነገር የለም፥ አስፈላጊ ግሳጼ እና ማስታወሻ ቢሆን ኖሮ ይተርክልን ነበር። አሏህ ሂዳያህ ይስጣችሁ! ለእኛም ጽናቱን ይስጠን! አሚን።

✍ከዐቃቤ እሥልምና ወሒድ
https://tttttt.me/Wahidcom

ወሠላሙ ዐለይኩም

የማርያም ዘር

በአላህ ስም እጅግ በጣም ሩኅሩህ እጅግ በጣም አዛኝ በሆነው፡፡

3፥36 «እኔም እርስዋን እና ዝርያዋን ከተረገመው ሰይጣን በአንተ እጠብቃቸዋለሁ» وَإِنِّي أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ

አምላካችን አሏህ አንዲት ነፍስ የሆነውን አደምን ፈጥሮ ከእርሱ አጥንት መቀናጃ ትሆነው ዘንድ ሐዋን ፈጥሯታል፦
4፥1 እናንተ ሰዎች ሆይ! ያንን ከአንዲት ነፍስ የፈጠራችሁን ከእርስዋም መቀናጆዋን የፈጠረውን ከእነርሱም ብዙ ወንዶችንና ሴቶች የበተነውን ጌታችሁን ፍሩ፡፡ يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً
ሡነን ኢብኑ ማጃህ መጽሐፍ 1, ሐዲስ 567
ዐሊይ”ረ.ዐ.” እንደተረከው ነቢዩም”ﷺ” አሉ፦
"እጅግ የላቀው አሏህ አደምን ፈጠረው፥ ሐዋንም ከእርሱ አጭር አጥንት ፈጠራት"። عَنْ عَلِيٍّ، أَنَّ النَّبِيَّ ـ صلى الله عليه وسلم ـ قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَمَّا خَلَقَ آدَمَ خُلِقَتْ حَوَّاءُ مِنْ ضِلَعِهِ الْقَصِيرِ

አሏህ ሐዋን ያለ ያለ ሴት ዘር ከአደም አጥንት መፍጠር ከቻለ ዒሣን ያለ ወንድ ዘር ከመርየም እንቁላል መፍጠር ይችላል፥ የመርየም እናት፦ "እርስዋን እና ዝርያዋን" በማለቷ ዒሣ የመርየም ዘር እንደሆነ አስረግጦ እና ረግጦ ያሳያል፦
3፥36 «እኔም እርስዋን እና ዝርያዋን ከተረገመው ሰይጣን በአንተ እጠብቃቸዋለሁ» وَإِنِّي أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ

"ዙሪያህ" ذُرِّيَّة ማለት "ዘር"offspring" ማለት ሲሆን "ዙሪያህ" ذُرِّيَّة በሚለው መድረሻ ቅጥያ ላይ "ሃ" هَا የሚለው አንስታይ አገናዛቢ ተውላጠ ስም መርየምን አመላካች ስለሆነ ዒሣ የመርየም ዘር መሆኑን ቁልጭ እና ፍንትው አርጎ ያሳያል። አሏህ ያንን ከመርየም የፈጠረውን አካል ሩሕ በማስገባት ሕያው አድርጎታል፦
66፥12 የዒምራንን ልጅ መርየምንም ያችን ብልቷን የጠበቀችውን ምሳሌ አደረገ፡፡ በእርሱም ውስጥ ከመንፈሳችን ነፋን፡፡ وَمَرْيَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهِ مِن رُّوحِنَا

"ፊ-ሂ" فِيهِ ማለት "በ-እርሱ ውስጥ” ማለት ነው፥ "ሂ" هِ የሚለው ተሳቢ ተውላጠ ስም "እርሱ" ማለት ሲሆን ያንን የተፈጠረውን ፅንስ የሚያሳይ ነው።
በባይብልም ቢሆን ኢየሱስ የማርያም ዘር ነው። ለምሳሌ ፈጣሪ ከዳዊት ወገብ ሰሎሞንን ዘር አድርጎ አውጥቶታል፦
2 ሳሙኤል 7፥12 ዕድሜህም በተፈጸመ ጊዜ ከአባቶችህም ጋር ባንቀላፋህ ጊዜ "ከወገብህ የሚወጣውን ዘርህን" ከአንተ በኋላ አስነሣለሁ።

"ዘር" የሚወጣ ነገር ስለሆነ "የሚወጣ" ተብሏል። ሌዋውያን አብርሃም በሕይወት እያለ አልነበሩም፥ ግን ዘር ከአብርሃም ወደ ይስሐቅ፣ ከይስሐቅ ወደ ያዕቆብ፣ ከያዕቆብ ወደ ሌዊ እየተመዘዘ ስለወጣ "ከአብርሃም ወገብ ቢወጡ" በማለት የሌዊ ልጆች ሌዋውያን ከአብርሃም ወገብ እንደወጡ ይናገራል፦
ዕብራውያን 7፥5 እነርሱ ምንም "ከአብርሃም ወገብ ቢወጡ"፥ ከእነርሱ አሥራትን በሕግ እንዲያስወጡ ትእዛዝ አላቸው።

"ዘር" ከወላጅ አብራክ እንደሚወጣ በቁና ማስረጃ ማምጣት ይቻላል፥ ለናሙና ያክል ዘፍጥረት 46፥26 ዘጸአት 1፥5 እና መሣፍንት 8፥30 ተመልከት!
"ፉሌ" φυλή ማለት "ነገድ" "ወገን" ማለት ነው፥ የአሴር ወገን እና የቢንያም ወገን የሚለውን ማጣቀሻ ሉቃስ 2፥36 እና የሐዋርያት ሥራ 13፥21 ተመልከት! በተመሳሳይም ኢየሱስ ከይሁዳ ነገድ ወጥቷል፦
ዕብራውያን 7፥14 ጌታችን ከይሁዳ "ነገድ" φυλή "እንደወጣ" የተገለጠ ነውና።

ሙሴ ስለ ይሁዳን ነገድ በክህነት ጉዳይ ምንም አልተናገረም፥ ከይሁዳ ነገድ መሠዊያውን ያገለገለ ማንም የለም፦
ዕብራውያን 7፥14 ስለዚህም ነገድ ሙሴ ምንም እንኳ ስለ ክህነት አልተናገረም።
ዕብራውያን 7፥13 ይህ ነገር የተነገረለት "እርሱ በሌላ "ነገድ" ተካፍሎአልና"፥ ከዚያም መሠዊያውን ያገለገለ ማንም የለም። ἐφ’ ὃν γὰρ λέγεται ταῦτα, φυλῆς ἑτέρας μετέσχηκεν, ἀφ’ ἧς οὐδεὶς προσέσχηκεν τῷ θυσιαστηρίῳ·

"ከዚያም" የሚለው አመልካች ተውላጠ ስም "ሌላ ነገድ" የሚለውን የይሁዳን ነገድ አመላካች ነው፥ ኢየሱስ ከይሁዳ ነገድ "ተካፍሎአል" ይለናል። የተካፈለው ደግሞ ሥጋ እና ደም ነው፦
ዕብራውያን 2፥14 እንግዲህ ልጆቹ በሥጋና በደም ስለሚካፈሉ እርሱ ደግሞ "በሥጋና በደም እንዲሁ ተካፈለ"። ἐπεὶ οὖν τὰ παιδία κεκοινώνηκεν αἵματος καὶ σαρκός, καὶ αὐτὸς παραπλησίως μετέσχεν τῶν αὐτῶν,

"በሥጋና በደም እንዲሁ ተካፈለ" የሚለው ኃይለ-ቃል ይሰመርበት! መንፈሳዊ ወንድሞቹ ከወላጆቻቸው ሥጋ እና ደም እንደተካፈሉ ሁሉ እርሱ ደግሞ ከይሁዳ ነገድ ከሆነችው ከማርያም ሥጋ እና ደም ተካፍሏል፥ የያዘው ዘር ከሰማይ የሆነ የመላእክትን ሳይሆን የአብርሃምን ዘር ነው፦
ዕብራውያን 2፥16 "የአብርሃምን ዘር ይዞአል" እንጂ የያዘው የመላእክትን አይደለም።
ራእይ 5፥5 እነሆ ከይሁዳ "ነገድ" የሆነው አንበሳ።
ሉቃስ 1፥42 "የ-ማኅፀንሽም ፍሬ" የተባረከ ነው።

"ከይሁዳ "ነገድ" የሆነው" የሚለው ይሰመርበት! በእርግጥም ኢየሱስ የማርያም የማኅፀኗ ፍሬ ነው፥ "የ" የሚለው አገናዛቢ ዘርፍ ማርያምን ባለቤትነት የሚያደርግ ድንቅ ጥቅስ ነው። የአባት ሀብለ በራሂ"paternal chromosome" ግማሽ 23% የእናት ሀብለ በራሂ"maternal chromosome" 23% ተገናኛተው 46% ሀብለ በራሂ ሕዋስ"diploid" ሆነው አንድ ሰው ይወለዳል፥ ማርያም ግን ያለ ወንድ ዘር በማፀኗ ያለውን እንቁላል እንድትጸንስ ለአምላክ የሚሳነው ነገር ስለሌለ ያለ ወንድ ሀብለ በራሂ በሴት ሀብለ በራሂ ብቻ ኢየሱስ ተፈጥሯል። ሴት እንዴት "ዘር" ይኖራታል? ካላችሁ እንግዲያውስ "ዘር" የተባለው "ሀብለ በራሂ"chromosome" ነው፥ ሴት እንቁላሏ ሀብለ በራሂ ስለሆነ "ዘር" ይባላል፦
ዘፍጥረት 16፥10 "ዘርሽን" እጅግ አበዛለሁ።

በ 100 ድኅረ ልደት ግብፅ ተወልዶ በ 160 ድኅረ ልደት ቆጵሮስ የሞተው ቫለንቲኑስ የኖስቲስ መሪ የነበረው የቴዎዳስ ተማሪ ነው፥ ቫለንቲኑስ "ኢየሱስ የማርያም ዘር አይደለም" የሚል አቋም ያለው ሲሆን የእርሱ ተማሪዎች ቫለንቱሳውያን ይህንን አቋም በጥንት ጊዜ ያራምዱ ነበር። በመቀጠል በ 1496 ድኅረ ልደት ተወልዶ በ 1561 ድኅረ ልደት የሞተው ሜኖ ስምዖን "ኢየሱስ የማርያም ዘር አይደለም" የሚል አቋም ያለው ሲሆን የእርሱ ተማሪዎች ሜኖናይተስ ይህንን አቋም በጥንት ጊዜ ያራምዱ ነበር፥ የእነርሱ እርዝራዥ 1527 ድኅረ ልደት ዳግም መጥምቃውያን"Anabaptism" አራት ቡድናት ያቀፈ ሲሆን "ኢየሱስ የማርያም ዘር አይደለም" የሚል አቋም ነበራቸው። በመሠለስ በ 2001 ድኅረ ልደት እንደ ጎርጎሮሳውያን አቆጣጠር ቢሾፕ ተክለ ማርያም ገዛሃኝ ከአሓዳዊ ጴንጤቆስጣል አንጃ ወጥተው "ኢየሱስ የማርያም ዘር አይደለም" በሚል አቋም የራሳቸው የሐዋርያት ቤተክርስቲያን መሥርተዋል። አሏህ ለሁሉም ሂዳያህ ይስጣቸው! ለእኛም ጽናቱን ይስጠን! አሚን።

✍ከዐቃቤ እሥልምና ወሒድ
https://tttttt.me/Wahidcom

ወሠላሙ ዐለይኩም

አርጋኖን

በአላህ ስም እጅግ በጣም ሩኅሩህ እጅግ በጣም አዛኝ በሆነው።

17፥64 ከእነርሱ የቻልከውንም ሰው በድምጽህ አታል፡፡ وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُم بِصَوْتِكَ

"አርጋኖን" የሚለው ቃል "ኦርጋኖን" ὄργᾰνον ከሚል ግሪክ ቃል የመጣ ሲሆን "የሙዚቃ መሣሪያ"organ" ማለት ነው። "እንዚራ"የሚለው ቃል "አንዘረ" ማለትም "ነዘረ" ከሚል ሥርወ-ቃል የመጣ ሲሆን "የሚነዝር" ማለት ነው፥ "እንዚራ" በግሪክ ኮይኔ "ኪታራ" κῐθᾰ‌ρᾱ ሲሆን በኢንግሊዝኛ "ጊታር"guitar" ይባላል። እነዚህ የሙዚቃ መሣሪያ የተጀመሩት በቃየን ቤተሰብ በሆነው በላሜሕ ሁለት ልጆች ነው፦
ቀሌምንጦስ 3፥39 "የቃየን ቤተሰብ የሆነው ዕውሩ ላሜሕ ዮፍሊን እና በልቄን የሚባሉት ሁለት ልጆች ነበሩት፥ እነዚህ ልጆች በመሰንቆ በአርጋኖን፣ በእንዚራ እና በከበሮ ዘፈኑ"።

በኢሥላም የሙዚቃ መሣሪያ ለአምልኮ መጠቀም ሐራም ነው፥ "ሐላል" حَلَال ማለት “የተፈቀደ” ማለት ሲሆን “ሐራም” حَرَام ማለት “የተከለከለ” ማለት ነው። ዝሙት እና አስካሪ መጠጥ ሐራም እንደሆነ ሁሉ የሙዚቃ መሣሪያም ከዝሙት እና ከአስካሪ መጠጥ ጋር ተያይዞ ክልክል መሆኑ በነቢያችን”ﷺ” ሐዲስ ተነግሯል፦
ኢማም ቡኻርይ መጽሐፍ 74, ሐዲስ 16
አቡ ዐሚር ወይም አቡ ማሊኩል አሽዐሪይ እንደተረከው፦ “ወሏሂ አልዋሸውም! ነቢዩ”ﷺ” እንዲህ ሲሉ ሰምቷል፦ ”ከኡመቴ ውስጥ ጥቂት ሰዎች ለራሳቸው ዝሙትን፣ ሐር ልብስን፣ አስካሪ መጠጥን እና የሙዚቃ መሣሪያ ሐላል የሚያደርጉ ይሆናሉ”። قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو عَامِرٍ ـ أَوْ أَبُو مَالِكٍ ـ الأَشْعَرِيُّ وَاللَّهِ مَا كَذَبَنِي سَمِعَ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ “‏ لَيَكُونَنَّ مِنْ أُمَّتِي أَقْوَامٌ يَسْتَحِلُّونَ الْحِرَ وَالْحَرِيرَ وَالْخَمْرَ وَالْمَعَازِفَ

"የሥተሒሉነ" يَسْتَحِلُّونَ የሚለው ቃል "ሐላል" حَلَال ለሚለው የግስ መደብ ሲሆን “ሐላል የሚያደርጉ” ማለት ነው፥ እዚህ ሐዲስ ላይ “የሙዚቃ መሣሪያ” የሚለው “መዓዚፍ” مَعَازِف ሲሆን “ሚዕዘፍ” مِعْزَف ለሚለው የብዙ ቁጥር ነው። አምላካችን አሏህ ኢብሊሥ የሚከተሉትን በድምጹ እንደሚያታልላቸው ተናግሯል። ይህም ድምጹ መደበሪያ፣ ዘፈን፣ ላግጣ እና ስላቅ ነው፦
17፥64 ከእነርሱ የቻልከውንም ሰው በድምጽህ አታል፡፡ وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُم بِصَوْتِكَ
ተፍሢሩል ኢብኑ ከሲር 17፥64
”ከእነርሱ የቻልከውንም ሰው በድምጽህ አታል” የተባለው እርሱ ዘፈን ነው፥ ሙጃሒድም አለ፦ “ድምጽ የተባለው መደበሪያ፣ ዘፈን፣ ላግጣና ስላቅ ነው”። واستفزز من استطعت منهم بصوتك قيل هو الغناء قال مجاهد باللهو والغناء أي استخفهم بذلك

አሏህ በሙዚቃ መሣሪያ ከሚመጣ ፈሣድ ይጠብቀን! አሚን።

✍ከዐቃቤ አሥልምና ወሒድ
https://tttttt.me/Wahidcom

ወሠላሙ ዐለይኩም