مغز سه‌گانه انسان

مدیتیشن نام مشترک مجموعهٔ وسیعی از تمرینات است که هدف‌شان افزایش قدرتِ بخش‌های عالی‌تر مغز (پره فرونتال کورتکس) بر بخش‌های قدیمی‌تر مغز است.

با این که در آئین‌های‌شرقی بخصوص بودیسم، مدیتیشن بخشی از یک مجموعهٔ وسیع از باورها و آیین‌هاست ولی تحقیقات میدانی نشان داده‌اند که مدیتیشن به‌خودی‌ خودمنجر به تغییراتی مثبت در فعالیت مغز گردد. افزایش قدرت مغز عالی منجر به ارتقاء توان ما برای مدیریت خشم،اضطراب و هوس‌هایمان می شود.

ما مثل مردم شرق از کودکی با مدیتیشن آشنا نیستیم و مثل مردم آمریکای شمالی و اروپا با موسیقی کلاسیک آشنایی نداریم. نه شطرنج بازی می‌کنیم و نه مدیتیشن انجام می‌دهیم و این طبیعی است که نمی‌توانیم خشم و اضطراب خود را کنترل کنیم

در نتیجه آمار بسیار بالایی از مصرف داروهای آرام‌بخش داریم که در سطح جهانی یک رکورد محسوب می‌شود. میزان مصرف دارو در کشور ما با میزان مصرف دارو در چین برابر است. ما بالاترین مصرف مواد مخدر را در جهان داریم!

ما از کودکی در مدرسه و خانواده با فرهنگی مواجه هستیم که برای برآوردن نیازهای دوران شهرنشینی ناکارآمد است؛ مثلاً فقط به موسیقی‌های احساس‌برانگیز گوش می‌دهیم، قصّه‌های معجزه‌محور و جادویی به خوردمان داده می‌شوند و حتی آنها را به جای قصّه تاریخ می‌نامند، مدیتیشن در فرهنگ ما جایی ندارد و شطرنج هم چیزی نیست که بچه‌های ما با آن اُنس بگیرند! طبعاً ما با این همه تحریک هیجان‌های بَدَوی مغز، قادر نخواهیم بود مطابق با برنامه های از پیش طرّاحی شده و قراردادهای اجتماعی زندگی‌ کنیم.

ما به آن بخش مغز که مسؤول پرخاشگریست مغز خزنده‌ها می‌گوییم، یعنی مغزی که ابتدایی‌ترین جانورها مثل مارمولک‌ها و مارها دارند.

اگر قرار است ما از مغز فوقانی خود استفاده کنیم و بتوانیم حالِ خوشِ بادوام داشته باشیم، نباید از این تمریناتِ تقویت مغز عالی (پره فرونتال) غافل شویم. اگر ما به طور مستمر این تمرینات را انجام ندهیم، هرچند به ما شعار داده شود که خود را مدیریت کن، حال چه به زبان سنتی یا به زبان امروزی، به چنین مهارتی دست نخواهیم یافت.



✍ #دکترمحمدرضاسرگلزایی #روان‌پزشک