موفقیت کارگران هفت‌تپه از دو جنبه امیدوار‌کننده است: نخست، وجود اراده و تلاش صنفی در جهت احقاق حقوق گروهی، علی‌رغم تمام دشواری‌ها؛ دوم، وجود امکان پیگیری مطالبات و اعتراضات مدنی، علی‌رغم ساختارهای نامنعطف.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

دختران نوجوانی که زندگی را دوست می‌داشتند قربانی جهل و خشونت کسانی شدند که زندگی را نفی می‌کنند. تأسف‌بار و تلخ است. افسوس!
تسلیت به جامعۀ افغانستان

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

یکی از شبکه‌های فارسی‌زبان خبر مرگ سگ خانوادگی باراک اوباما را پوشش داده است و تنها در یک روز این خبر بیش از ۱۲۵ هزار لایک خورده است. در عصر کنونی، رسانه‌ها اهمیت وقایع و مسائل را برای عموم مردم تعیین می‌کنند. رسانه‌هایی که خود ابزاری در دست قدرت‌ها هستند. در حال حاضر یازده درصد جمعیت جهان (حدود ۹۰۰ میلیون انسان) سوء تغذیهٔ شدید دارند که تعداد فراوانی از آن‌ها بر اثر گرسنگی یا می‌میرند یا در خطر جدی مرگ قرار دارند. با وجود این، خبر آن در رسانه‌ها بازتاب لازم را ندارد.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

از حکیم فردوسی بیاموزیم!

بیاموز و بشنو ز هر دانشی
بیابی ز هر دانشی رامشی

میاسای از آموختن یک زمان
ز دانش میفکن دل اندر گمان

#روز_بزرگداشت_فردوسی

یکی از مهم‌ترین درس‌هایی که هر مشتاقِ علم و دانش می‌تواند از سقراط بیاموزد، شور و شوقی است که او در اندیشه‌ورزی، علی‌رغم همهٔ تنفرها و کوته‌فکری‌های موجود، داشته است. امری که همراه است با بردباری سقراط‌وار در کسب دانش و ترویج آن.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

در علوم انسانی-اجتماعی، «نوشتن» کُنشی لازم برای هویت‌یابی علمی و حرفه‌ای آکادمیک است و موجب فهم و تأمل بیشتر نویسنده و خودبازاندیشی در دیدگاه‌های او می‌شود. اگرچه «نوشتن» نیز شور و شجاعت و بینش و مطالعه و تمرین پیوسته می‌طلبد. با سکوتِ ننوشتن می‌توان انسان دانشگاهی بود، اما انسان دانشگاهیِ بدون هویت علمی.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

عمدتاً خشونت خانگی/خانوادگی را مرتبط با خشونت علیه زنان می‌دانند. در حالی‌که بخش مهمی از خشونت‌‌هایی که در فضای خانه رخ می‌دهند مربوط به خشونت والدین علیه فرزندان است. از بی‌توجهی به فرزندان گرفته تا آزارهای روانی و جنسی و جسمی و حتی کشتن آن‌ها. بسیاری از پژوهش‌ها به ابعاد مختلف خشونت علیه فرزندان پرداخته‌اند؛ فراوانی و گوناگونی این خشونت‌ها بسیار بیشتر از آنچه است که عموم مردم می‌پندارند. به والدین پیشنهاد می‌کنم پژوهش‌های علمی در این زمینه را بخوانند تا نسبت به این خشونت‌ها آگاه‌تر شده و بهتر بتوانند با فرزندان خود تعامل داشته باشند و به رشد طبیعی آن‌ها صدمه‌ای وارد نکنند. همچنین، آگاهی از خشونت علیه فرزندان از این نظر مهم است که موجب می‌شود بفهمیم بسیاری از شیوه‌ها و باورهای سنتی دربارۀ کودک‌پروری را باید دور انداخت، چون عملاً مصادیقی از خشونت علیه فرزندان‌ هستند.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

کسی که در سال یک مطلب کوتاه هم نمی‌نویسد (یا بهتر است بگویم نمی‌تواند بنویسد)، با اعتراض و خرده‌گیری به نوشتنِ دیگران، در واقع، ناتوانی و ضعف خودش را در نوشتن نشان می‌دهد. اگر کسی اهل نوشتن هم نباشد می‌تواند دربارۀ نوشته‌های دیگران نظر بدهد و یا حتی آن‌ها نپذیرد، اما زیر سؤال بردن دیگری به دلیل اینکه می‌نویسد، دیگر نقد و نظر نیست، بلکه نوعی اعتراف ناخودآگاه به کمبود خود و حسادت به دیگری‌ای است که می‌تواند بنویسد. دستی که به قلم نمی‌رود، همان بهتر که سکوت کند تا با تحقیر قلم دیگری، خود را تحقیر نکند.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

▪️«توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در ایران: مروری نظام‌مند»

مسعود زمانی مقدم و سیدعلیرضا افشانی. فصلنامۀ رفاه اجتماعی. بهار ۱۴۰۰، سال بیست‌ویکم، شماره ۸۰، صفحات ۴۵-۸۰.

چکیده
تعداد زنان سرپرست خانوار به‌واسطۀ تغییرات اجتماعی و جمعیتی گستردۀ جامعه ایران در سال‌های اخیر افزایش یافته است. در عین حال، اکثر این زنان بخشی از اقشار آسیب‌پذیر جامعه محسوب می‌شوند و از این‌رو است که مبحث توانمندسازیِ آن‌ها اهمیت یافته و مطرح می‌شود. روش مورد استفاده در این پژوهش مرور نظام‌مند است. جامعۀ آماری تحقیق شامل مقالات علمی منتشرشده‌ای بود که به موضوع «توانمندسازی زنان سرپرست خانوار» پرداخته‌اند. مقاله‌های مرتبط در پایگاه‌های علمی ایرانی و به زبان فارسی جستجو شدند. بر اساس معیارهای ورود و خروج، مرتبط‌ترین مقالات با اهداف مطالعه (۳۲ مقاله) انتخاب شدند. پس از بررسی کیفیت و اعتبار علمی مقالات منتخب، برای دستیابی به داده‌های مقالات، کاربرگ‌های استخراج داده‌ها در قالب ۸ شاخص طراحی و تنظیم شد و بر مبنای کدگذاری و حاشیه‌نویسی‌های انجام‌شده هر یک از کاربرگ‌ها توسط دو محقق/کدگذار تکمیل شد. شاخص‌های مورد بررسی در کاربرگ‌ها عبارت‌ بودند از: بازۀ زمانی، توزیع جغرافیایی، زمینۀ پژوهشی مقالات، رویکرد نظری، نوع پوشش حمایتی، روش پژوهش، عوامل و راهکارهای توانمندسازی. نهایتاً، پس از بررسی و مقایسه دقیق کاربرگ‌های مختص به هر یک از مقالات، داده‌های به‌دست‌آمده تجمیع و توصیف و تحلیل شده و بر مبنای آن‌ها به هدف مطالعه پرداخته شد. در مقالات مرتبط با توانمندسازی زنان سرپرست خانوار متغیرها و عوامل متفاوتی مورد توجه و بررسی قرار گرفته‌اند. در مقاله حاضر، علاوه بر عوامل زمینه‌ای (سن، تحصیلات، بُعد خانوار، مدت سرپرستی، وضعیت تأهل)، عوامل برجسته و مهم بررسی‌شده در سه گروه (اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی، فردی-روانشناختی) دسته‌بندی و خلاصه شده‌اند. راهکارها و پیشنهادات مهم مقالات مورد مطالعه نیز در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و مشاوره‌ای تقسیم‌بندی و ارائه شده‌اند. مرور نظام‌مند مقالات پیشین نشان می‌دهد که لازمۀ پژوهش در باب توانمندی و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار توجه به ابعاد مختلف فرآیند توانمندسازی است. می‌توان مدلی مفهومی را پیشنهاد کرد که در آن فرآیند توانمندسازی زنان سرپرست خانوار به گونه‌ای چرخه‌ای و چندبُعدی و میان‌رشته‌ای بررسی و مطالعه شود. پیشنهاد این مدل مفهومی تلاشی است در به‌کارگیری يک ديدگاه کل‌نگر و يکپارچه در بررسی توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در ایران.

📎 فایل کامل مقاله را می‌توانید در لینک زیر دانلود کنید:
https://refahj.uswr.ac.ir/article-1-3465-fa.html

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

خشمگینی، بدبینی، تندزبانی، تلخ‌زبانی و رُک‌گویی از چاشنی‌های لازم برای یک جامعه‌شناس‌اند در نگاه و تحلیل و پژوهش اجتماعی‌اش. البته مقدار این چاشنی‌ها باید مناسب باشد؛ کمی‌اش به بی‌تفاوتی جامعه‌شناس نسبت به جامعه، و زیادی‌اش به انزوای او از جامعه می‌انجامد.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

فرآیند پژوهش اجتماعی، در وهلۀ نخست، فرآیندی آموزنده برای خود پژوهشگر است. او از غوطه‌وری در فضای پژوهش و از زیست‌جهان و تجربه‌های مشارکت‌کنندگان در پژوهش‌اش می‌آموزد. پژوهشگر در فرآیند پژوهش است که یاد می‌گیرد جهان اجتماعیِ مورد مطالعه‌اش پیچیده‌تر از پیش‌فرض‌های اوست و فهم‌اش از آن همواره ناتمام و تکمیل‌نشده باقی می‌ماند. آموختن و یادگیری بخشی از لذت پژوهش اجتماعی برای پژوهشگری است که همواره یک گام از جهان اجتماعیِ مورد مطالعه‌اش جلوتر است، و در عین حال، یک گام نیز عقب‌تر از آن است.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

یکی از زنان سرپرست خانواری که در پژوهش‌ام با او مصاحبه کرده بودم می‌گفت که پس از سیلاب بهار ۱۳۹۸ در لرستان، وقتی هلال احمر بسته‌های غذایی بین سیل‌زده‌ها پخش می‌کرده، او در حالی که سیل‌زده نبوده رفته و یک بسته غذایی گرفته. اینجا این سوال مطرح می‌شود که آیا کار این زن غیر اخلاقی بوده است؟ نمی‌توان به‌سادگی پاسخ داد. قضاوت‌های اخلاقی وابسته به شرایط و وضعیت‌اند. ژان والژان در رُمان بینوایانِ ویکتور هوگو از سر ناچاری یک قرص نان می‌دزدد. آیا می‌توان به‌راحتی عمل او غیر اخلاقی دانست؟ آیا اساساً اخلاق در وضعیت‌های دشوار بی‌معنا نمی‌شود؟

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

این سیاست‌مدارانی که مدرک دکتری خود را در طی مشغولیت‌های کاری و اجرایی‌شان گرفته‌اند، اصلاً کی فرصت کردند دانش‌جویی کنند؟ کی فرصت کردند درس بخوانند و مطالعه و تحقیق کنند؟ بماند که قطعاً ورودشان به این مقطع تحصیلی نیز بر اساس شایستگی و تلاش نبوده. بدتر اینکه خیلی از این‌ها با این مدارک بی‌ارزش عضو هیئت علمی دانشگاه هم هستند. بدتر از آن، این خود یک بی‌عدالتی در حق دیگرانی است که با زحمت و تلاش فراوان و با وجود مشکلات بسیار درس خوانده‌اند ولی همچنان در جست‌وجوی کار هستند و امنیت شغلی ندارند. وضعیت تأسف‌باری است.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

جامعه‌شناسی به معنای فراموش کردن فرد و انکار فردیت نیست. هر امر اجتماعی به نوعی نسبتی با فرد و فردیت دارد و یک جامعه‌شناس می‌بایست این نسبت را در نظر داشته باشد. دقیقاً در اینجا است که مسئلۀ دوگانۀ فرد و جامعه همواره در پژوهش و تحلیل جامعه‌شناسانه لازم است مطرح باشد و پیوسته مورد تأمل و بازاندیشی قرار بگیرد، نه اینکه به‌طور قطعی و پیشینی حل‌شده تصور شود. این نکته‌ای نظری، عملی و اخلاقی در فرآیند پژوهش است. برای یک جامعه‌شناس، مسئلۀ نسبت فرد و جامعه در شناخت پدیده‌های اجتماعی مسئله‌ای گریزناپذیر است.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

کتاب «دربارهٔ فرهنگ» نوشتهٔ ادیب آمریکایی و برندهٔ نوبل ادبیات، تی. اس. الیوت، کتابی خواندنی و پُرمایه دربارهٔ مفهوم فرهنگ است. در بخشی از این کتاب می‌‌خوانیم: «همان‌گونه که در صدد اصلاح فردی خودمان هستیم، باید درصدد اصلاح جامعه باشیم. نمی‌توانیم بگوییم: «آدم دیگری از خود می‌سازم»؛ فقط می‌توانیم بگوییم: «این عادت بد را ترک می‌کنم و می‌کوشم این عادت خوب را به دست آورم». پس دربارۀ جامعه فقط می‌توانیم بگوییم: «خواهیم کوشید جامعه را از این یا آن جنبه، در جاهایی که افراط و تفریط به چشم می‌خورد، اصلاح کنیم؛ و باید تلاش کنیم که در همان زمان چیزهای بسیاری را در نظر آوریم، تا مبادا به هنگام درست کردن چیزی، چیزی دیگر را نادرست کنیم». حتی این گفته هم بیانگر آرزویی است عظیم‌تر از آنچه می‌توانیم به آن دست یابیم: زیرا کم‌وبیش به دلیل عمل تدریجی و نفهمیدۀ ما و عدم پیش‌بینی پیامدهاست که فرهنگ یک عصر با فرهنگ سلفش تفاوت دارد».

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

نوشتن همواره مستلزم نشان دادن خود و ابراز وجود خود است و این به معنای منفی خودنمایی و خودشیفتگی نیست. با سکوت و به اشتراک نگذاشتن دیدگاه‌های خود که نمی‌توان نویسنده و منتقد و عالم اجتماعی شد. ابراز خویشتن و به اشتراک‌گذاری نوشته‌ها و دیدگاه‌های خود و نیز دریافت بازخوردهای دیگران از این نوشته‌ها کاملاً امری طبیعی و حتی مثبت است. می‌توانیم به نوشته‌های دیگران نقد اساسی داشته باشیم و یا محتوای آن را نپذیریم، اما نمی‌توانیم نویسنده را به دلیل نوشتن و به اشتراک‌گذاری دیدگاه‌هایش به خودنمایی (در وجه منفی‌اش) محکوم کنیم.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

فروید می‌گوید: «اگر می‌خواهید که تحمل زندگی را داشته باشید، خود را برای مرگ آماده کنید». سخن فروید ایدۀ بدیعی نیست. پیش از او، چنین دیدگاهی که مبتنی بر مرگ‌اندیشی است از سوی بسیاری از اندیشمندان ارائه شده بود. اما نکته اینجاست که این گفتۀ کسی است که نقطۀ تمرکز فکری‌اش بر سائقه و میل به زندگی (اروس) بوده و نه سائقه و میل به مرگ (تاتانوس). فروید تنها در اواخر زندگی فکری‌اش بود که به مسئلۀ مرگ پرداخت. بله! حتی فروید هم نمی‌توانست مرگ‌اندیشی را نادیده بگیرد.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

در وضعیت کنونی ایران، با دولت ضعیف نمی‌توان مدعی جامعۀ قوی بود. بیش از دو دهه است که اصلاح‌طلبان و هم‌پیمانان آن‌ها با دولت ضعیف و با اتکا به تحوّل‌خواهیِ طبقات متوسط در پیِ تحقق جامعۀ قوی بوده‌اند. اما عملاً شکست خورده‌اند و حتی طبقۀ متوسط را ضعیف‌تر و نومیدتر کرده‌اند.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

▪️«توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در ایران: مروری نظام‌مند»

مسعود زمانی مقدم و سیدعلیرضا افشانی. فصلنامۀ رفاه اجتماعی. بهار ۱۴۰۰، سال بیست‌ویکم، شماره ۸۰، صفحات ۴۵-۸۰.

@masoudzamanimoghadam

گفتن و شنیدن دربارهٔ سیاست از حد که بگذرد موجب ملال است و بیهودگی. اگرچه مصائب سیاست و اضطراب آینده هیچ‌گاه پایان نمی‌‌یابد، اما من با کارل پوپر موافق‌ام که می‌بایست خوشبین بود. او در کتاب «زندگی سراسر حل مسئله است» می‌نویسد: «آینده گشوده و از پیش تعیین‌نشده است. بنابراین هیچ‌کس نمی‌تواند آن را پیش‌بینی کند، به جز از طریق تصادف. امکاناتی که در آینده وجود دارد، خوب و بد، بی‌حد و مرز است. وقتی می‌گوییم «خوشبینی یک وظیفه است»، نه فقط به این معناست که آینده به روی ما باز است، بلکه این معنا را می‌رساند که همه باید کمک کنیم تا برای آن از طریق آنچه که انجام می‌دهیم، تصمیم بگیریم. ما همه در قبال آنچه که می‌آید مسئولیت مشترک داریم. بنابراین، همه یک وظیفه داریم. به جای اینکه چیزی را بد پیش‌بینی کنیم، از چیزهایی حمایت کنیم که ممکن است ما را به آیندۀ بهتری رهنمون کنند».

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam