خیلی علاقه‌ای به تماشا و پیگیری مسابقات ورزشی ندارم. اما واقعاً از درخشش تیم ملی کشتی ایران در مسابقات جهانی ۲۰۲۱ خوشحال شدم. دست‌آورد و ره‌آورد ایران عزیز در این مسابقات دلگرم‌کننده بود. هفت مدال طلا، سه مدال نقره و سه مدال برنز؛ ایران همچنان پاینده و سربلند!

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

تحقیق و پژوهش، در معنای خاص آن، کار و تکلیف محققان و پژوهشگران است. اما در معنایی کلی‌تر، تحقیق کم‌و‌بیش کار همهٔ انسان‌ها است. تحقیق به معنای حقیقت‌جویی امری مختص به عده‌ای خاص نیست. همهٔ افراد برای یک زندگی بهتر و اصیل‌تر می‌بایست محقق و پژوهشگر باشند و همواره در تکاپوی فهم بیش‌تر و در جست‌وجوی حقیقت به سر ببرند، حتی اگر به تمام حقیقت دست نیابند. در راه حقیقت‌جویی نیز نباید یک‌سره مقلد و دنباله‌رو بود.
مولوی می‌گوید:
«از محقق تا مقلد فرق‌هاست
کین چو داوودست و آن دیگر صداست
منبع گفتار این سوزی بود
وان مقلد کهنه‌آموزی بود»

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

یکی از دوستان از من پرسیده که کتاب‌ها را چگونه و با چه شیوه‌ای می‌خوانم. در پاسخ به ایشان باید بگویم که شیوهٔ مطالعه تا حد زیادی سلیقه‌ای و مناسب با شرایط خواننده است. بعضی از افراد تا خواندن یک کتاب را تمام نکنند نمی‌توانند خواندن کتاب دیگری را آغاز کنند. ولی برخی دیگر (مانند خودم) چند کتاب را با هم می‌خوانند. با وجود این، اگر مطالعه‌تان تخصصی نیست شاید بهتر باشد ابتدا خواندن یک کتاب را به پایان برسانید و سپس خواندن کتاب دیگری را آغاز کنید. اما اگر عمدتاً مطالعه‌تان در زمینهٔ تخصصی‌تان است و سطح و میزان کتاب‌خوانی شما بالا است، بهتر است چند کتاب را در کنار هم بخوانید. چگونگی تقسیم‌بندی و زمان‌بندی مطالعه و همچنین زمان مطالعه و استراحت بین آن هم بستگی به سلیقه و ظرفیت هر فرد دارد. نکته مهم در مطالعهٔ متون علوم انسانی-اجتماعی، مفهومی خواندن و مقایسه دائم آنچه می‌خوانیم در ذهن‌مان است. نکته‌برداری نیز می‌تواند بسیار سودمند باشد. همچنین، هیچ‌گاه به اجبار مطالعه نکنید و هرگاه از خواندن کتاب خسته شدید آن را رها کنید. در نهایت، زمان‌های بی‌کاری در لابه‌لای کارهای روزمره‌تان را می‌توانید به مطالعهٔ کتاب‌های سبک‌تر و آسان‌تر اختصاص بدهید. خلاصه اینکه، شیوهٔ کتاب‌خوانی تا حد زیادی سلیقه‌ای است و اگر اهل مطالعه باشید پس از مدتی به شیوهٔ خاص خودتان در مطالعه دست خواهید یافت.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

از من دعوت شده که دبیر یکی از نشست‌های سمپوزیوم جامعه‌شناسی سلامت روان (انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی) شوم که ماه آینده به صورت آنلاین برگزار می‌شود. برای من تجربه و فرصت آموزنده‌ای خواهد بود. جالب است که سعی می‌کنند به پژوهشگران جوان فرصت بدهند و مشارکت حرفه‌ای آن‌ها در فضای علمی را بالا ببرند. آیا ما در فضای علوم اجتماعی ایران به این سطح از حرفه‌ای بودن رسیده‌ایم؟ فکر می‌کنم علی‌رغم تلاش‌های قابل توجهی که می‌شود هنوز راهی بسیار طولانی در پیش داریم.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

هرگاه بخشی از سفرنامۀ ابن‌بطوطه را می‌خوانم درودی بر مترجم فارسی آن، دکتر محمدعلی موحد، می‌فرستم که به حدی خود را به خوانندگان کتاب و فهم درست آن‌ها از این سفرنامه متعهد دانسته که علاوه بر مقدمه‌ای روشن‌گر بر کتاب، بیش از ۱۷۰ صفحه یادداشت‌ و توضیحات تکمیلی بر متن اصلی نوشته است که در آن با رجوع و استناد دقیق به منابع دیگر، ایرادها و اشتباه‌های متن اصلی را گوشزد می‌کند. کار این مترجم را مقایسه کنید با ترجمه‌هایی که بسیاری از به‌اصطلاح استادان دانشگاه که بدون هیچ زحمتی و با استثمار دانشجویان به چاپ می‌رسانند و از امتیازات آن استفاده می‌کنند. بیش‌ازپیش به این نتیجه رسیده‌ام که کار و فعالیت علمی باید همراه با تعهدی به خویشتن و دیگران باشد.

پی‌نوشت: استاد محمدعلی موحد متولد سال ۱۳۰۲ در تبریز است. خدایا به سلامت دارش!

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

علامه اقبال لاهوری می‌سراید: «دل به محبوب حجازی بسته‌ایم / زین جهت با یکدگر پیوسته‌ایم». در حقیقت، در آشوب‌ها و نابسامانی‌های قرن بیست‌ویکم نیز همچنان وجود آن مرد بزرگ حجازی است که می‌تواند همبستگی و پیوستگی در جهان اسلام را حفظ کند و گسترش دهد.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

جامعه‌پذیری دانشگاهی در ایران اساساً محافظه‌کارانه و محدودکننده است. به همین دلیل یک پژوهشگر و علم‌آموز می‌بایست همواره فاصله‌‌اش را تا حدی با دانشگاه حفظ کند و غرق فضای آکادمیک نشود. تعاملات و روابط دانشجویان و استادان، ارزش‌ها و هنجارهای مسلط دانشگاهی و نحوهٔ امتیازات دانشگاهی، همگی انسان دانشگاهی را به سمت هم‌رنگی و عدم خلاقیت و خوی و منشی سازمانی و میان‌مایه سوق می‌دهند.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

آرامش دوستدار امروز درگذشت. با وجود این‌که، اساساً با رویکردش نسبت به تحلیل تاریخ و فرهنگ ایران موافق نیستم، اما برای او به‌عنوان یک اندیشمند احترام قائلم. یادش گرامی!

کتاب «ایدئولوژی ایرانی: در نقد آرامش دوستدار» نوشتۀ محمدرضا نیکفر یک اثر ارزشمند و دقیق در نقد نظریه‌های آرامش دوستدار است که پیشنهاد می‌کنم آن را بخوانید. دکتر نیکفر در این کتاب نقد مستدل و پرمایه‌ای ارائه کرده که فراتر از عنوان کتاب نیز حاوی نکاتی خواندنی و سودمند در باب مطالعه تاریخ ایران است. کتاب امسال منتشر شده و فایل پی‌دی‌اف آن به رایگان در دسترس عموم قرار گرفته است.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

♦️ کانال «پژوهش کیفی» دربارهٔ روش‌شناسی کیفی است و مطالب مرتبط با پژوهش‌های کیفی در آن به اشتراک گذاشته می‌شود. این کانال چند هدف را پی‌گیری می‌کند:

▪️معرفی کتاب‌ها و مقالات روش‌ تحقیق کیفی به زبان فارسی
▪️بارگذاری نسخهٔ پی‌دی‌اف کتاب‌ها و مقالات روش تحقیق کیفی به زبان انگلیسی
▪️پاسخ به پرسش‌های اعضای کانال پیرامون پژوهش‌های کیفی و به‌اشتراک‌گذاشتن پرسش و پاسخ‌ها در کانال
▪️اطلاع‌رسانی دربارهٔ همایش‌ها و کنفرانس‌های معتبر ملی و بین‌المللی علوم اجتماعی
▪️ارائه نکته‌هایی در حوزهٔ روش پژوهش کیفی

🔴 پژوهش کیفی @Qualitative_Methodology

روشنفکری رادیکال، در انواع مختلف‌اش، اساساً کُنشی تعصب‌آمیز است. زیرا صورت و بیرون‌اش تندخو است و محتوا و درون‌اش فاقد مدارا‌. یک روشنفکر رادیکال نیز می‌تواند متعصب‌تر از یک فرد خشک‌مغز عمل کند.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

🔴 فراخوان مجلهٔ رسانه فرهنگ با موضوع «ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها: تعاملات و ارتباطات در شبکه‌های اجتماعی»

🟢 ارسال یادداشت به آدرس زیر:
@masoudzmp

🔸 قالب نوشته‌ها:
▪️یادداشت‌های تحلیلی (حداکثر ۲۵۰۰ واژه)
▪️معرفی یا نقد کتاب و مقاله و رساله (۵۰۰ تا ۱۵۰۰ واژه)
▪️تجربه‌های روزمرهٔ افغانستانی‌ها و ایرانی‌ها در شبکه‌های اجتماعی نسبت به یکدیگر (۳۰۰ تا ۱۵۰۰ واژه)

🔸 محورهای اصلی:
▪️تعاملات و ارتباطات شهروندان افغانستان و ایران در شبکه‌های اجتماعی
▪️نگرش‌ها و تأثیرپذیری متقابل ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها در شبکه‌های اجتماعی
▪️چالش‌ها و تغییرات زبان فارسی در افغانستان با توجه به تأثیر رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی

مجله رسانه فرهنگ
@resanefarhang

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

در سیزدهمین کنفرانس علوم اجتماعی در کشور اسلوونی که به صورت آنلاین برگزار می‌شود مقاله‌ام را ارائه خواهم کرد. این کنفرانس با همکاری شبکه جامعه‌شناسان جوان انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی در روزهای ۱۱ تا ۱۳ نوامبر ۲۰۲۱ برگزار می‌شود.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

در سیزدهمین کنفرانس علوم اجتماعی در کشور اسلوونی که به صورت آنلاین برگزار می‌شود. این کنفرانس با همکاری شبکه جامعه‌شناسان جوان انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی در روزهای ۱۱ تا ۱۳ نوامبر ۲۰۲۱ برگزار می‌شود. اگرچه ارائه به صورت انگلیسی است ولی چکیدۀ فارسی آن را نیز این‌جا برای دوستان به اشتراک می‌گذارم:

▪️«دیجیتالیزه‌شدن آموزش در ایران: روایتی از فضای دانشگاهی پس از شیوع کووید-۱۹»
✍️مسعود زمانی مقدم

پاندمی کرونا در ایران، مانند دیگر نقاط جهان، محیط آموزشی و دانشگاهی را تحت تأثیر خود قرار داده است. کلاس‌های آموزشی و دانشگاهی حضوری منحل شده‌اند و کلاس‌های آنلاین به سرعت گسترش یافته‌اند. در ماه‌های ابتدایی پاندمی کرونا، ایران در زمینۀ برگزاری کلاس‌های آموزشی آنلاین با دشواری‌ها و موانعی از جمله فقدان زیرساخت‌های فنی لازم، و مهارت و شناخت ناکافی دانشگاهیان در استفاده از آموزش آنلاین مواجه بود. با وجود این، ضرورت دیجیتالیزه‌شدن آموزش موجب شد که فضای آموزشی و دانشگاهی ایران به اجبار با آموزش آنلاین سازگار شود. هدف‌ این مقاله ارزیابی آموزش آنلاین در تجربه‌های دانشگاهی در ایران است. از این‌رو، من به‌عنوان یک فرد دانشگاهی تجربه‌هایم در زمینۀ آموزش و یادگیری آنلاین در ایران را با رویکرد روایت‌پژوهشی و از طریق بازاندیشی در روایت شخصی‌ام مطالعه کردم. تجزیه‌وتحلیل روایت به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که دیجیتالیزه‌شدن آموزش و فعالیت دانشگاهی فرصتی برای دسترسی آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر دانشجویان و پژوهشگران و دانشگاهیان برای آموزش و یادگیری فراهم می‌کند. دیجیتالیزه‌شدن فضای آموزشی و دانشگاهی موجب کاهش الیگارشی آن دسته از استادان دانشگاهی که بر فضای آکادمیک سلطه دارند می‌شوند و فضا را برای فعالیت حاشیه‌نشینان دانشگاهی، چه برای آموزش‌دادن و چرا برای آموزش‌گرفتن سهل‌تر می‌کند. برگزاری کلاس‌ها و دوره‌ها و کارگاه‌های آنلاین در دانشگاه و خارج از آن برای حاشیه‌نشینان دانشگاهی تا پیش از گسترده‌شدن فضای آموزش آنلاین در ایران ناممکن بود. می‌توان نتیجه گرفت که رشد دیجیتالیزه‌شدن آموزش در یک سال اخیر در ایران بستر را برای دموکراتیک‌شدن آموزش فراهم کرده است.

@masoudzamanimoghadam

امروز ده‌ها صفحهٔ دست‌نویس و چندین صفحهٔ تایپ‌شده از مطالبی که بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۹ نوشته بودم را یافتم. تقریباً هرچه در آن زمان به ذهن‌ام آمده را بر کاغذ ثبت کردم؛ ایده‌های داستانی که به فکرم می‌رسید، نکته‌برداری از کتاب‌هایی که خوانده بودم، شرح زندگی و اندیشه فیلسوفان و نویسندگانی که دوست می‌داشتم، خاطرات جالب دوران دانشجویی و سربازی‌ام، نقد و نظری که نسبت به جامعه داشتم، رویاهایی که می‌دیدم، و حتی داستان‌های کوتاه و فیلم‌نامه‌ها و نمایش‌نامه‌هایی که نوشتم اما هیچ‌گاه منتشرشان نکردم.

پی‌نوشت: «نوشتن» برای من همواره بهترین راه تمرین ذهنی بوده است، فارغ از محتوای نوشته‌ها.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

یکی از دوستانِ پی‌اچ‌دی‌دارِ جامعه‌شناسی‌خوانده می‌گفت که مقالات فارسی (منظورش مقالات علمی-پژوهشی منتشرشده در مجلات ایرانی بود) امتیازی ندارند و به درد نمی‌خورند. نگرش امتیازمحور ایشان به علم و فعالیت علمی را کم‌وبیش در منش و روش برخی از استادان جامعه‌شناسی در ایران نیز دیده‌ام. یعنی این‌که تنها مقاله‌هایشان را در مجلاتی چاپ می‌کنند که امتیازی رسمی دارند و می‌توانند به‌واسطۀ این امتیاز از مزیت‌های مادی و دانشگاهی مقاله‌ها استفاده کنند. چنین نگاه محدود و سودجویانه‌ای به علم و علم‌ورزی به‌ویژه از سوی آن‌هایی که علوم اجتماعی خوانده‌اند تأسف‌بار است. اگرچه مقالات منتشرشده در مجلات پژوهشی داخل و خارج در جای خود می‌توانند ارزشمند باشند، اما محدود و محصور کردن فعالیت علمی به مجلات امتیازدار نشان از نوعی بی‌خردیِ کارمندوارِ آکادمیک دارد و نمودی است از بیگانگی با فضای فکری و علمی. به‌ویژه برای کسانی که در فضای علوم اجتماعی فعالیت دارند، کنش و نگارش علمی نباید صرفاً در دایرۀ مجلات رسمی بچرخد؛ تربیت ذهنیِ یک پژوهشگر یا یک انسان دانشگاهی با رویکردی سودجویانه اساساً تربیتی ناقص و ناکامل است.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

انجمن جامعه‌شناسی ایران (دفتر خرم‌آباد) برگزار می‌کند:

کارگاه پژوهش کیفی: از مسئله‌یابی تا نگارش خلاقانه

مدرس: مسعود زمانی مقدم

برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام به شماره ۰۹۳۳۹۲۷۱۰۱۹ در واتساپ پیام بدهید.

🔴 پژوهش کیفی @Qualitative_Methodology

در فضای دانشگاهی، خوی بردگی و بندگی نه‌تنها در برخی از روابط استاد-دانشجو بلکه گاهی در روابط استاد-استاد هم مشاهده می‌شود. یعنی وقتی‌که یک استاد تازه‌وارد خود را تابعی از یک استاد قدیمی‌تر می‌داند و استقلال عمل‌اش را به قیمت مزایا و منافع بردگی‌اش از دست می‌دهد. خوب است اگر هر فرد دانشگاهی، چه در جایگاه دانشجو و چه در جایگاه استاد، همواره آزادمنش و مستقل از روابط محدود آکادمیک بماند.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

کتاب‌های ویلم فلور را بخوانید!

حاصل ایران‌پژوهی و ایران‌شناسی این پژوهشگر هلندی بیش از چهل کتاب پژوهشی است که دربارهٔ تاریخ ایران در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی نوشته است. یکی از منابع اصلی مقاله‌ام با عنوان «مطالعۀ جامعه‌شناختی نهاد ازدواج موقت در تاریخ اجتماعی ایران (از ایران باستان تا پایان قاجاریه)» که سه سال پیش در فصل‌نامه علوم اجتماعی منتشر کردم، بررسی تاریخی روابط جنسی در ایران، از پژوهش‌های فلور، بود. این روزها هم در حال کندوکاو در کتاب‌های تاریخی او پیرامون روابط ایران و هلند هستم.

پی‌نوشت: ویلم فلور متولد سال ۱۹۴۲ در اوترخت هلند است و فارسی را هم به خوبی صحبت می‌کند. عکس از سایت مجلهٔ بخارا و مربوط به حضور ایشان در ایران در سال ۱۳۹۵ است.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

کتاب «جامعه‌پذیری دانشگاهی: رویکردها و فرآیندها» نوشتهٔ سید هادی مرجائی حاوی نکات خوبی است برای کسانی که دانشگاهی‌اند. اما دو ایراد اساسی دارد؛ یکی این‌که کتاب بیشتر شبیه یک ترجمه است و نه تألیف. زیرا نقش مؤلف آن به‌هیچ‌وجه در متن کتاب دیده نمی‌شود، گویی مؤلف کتاب فقط از چندین منابع خارجی مطالبی را گردآوری و ترجمه کرده است. حتی اشاره‌ای مختصر هم به جامعه‌پذیری دانشگاهی در ایران در این کتاب دیده نمی‌شود یا حتی از یک منبع فارسی هم استفاده نشده است. این موضوع برای یک اثر تألیفی قطعاً نقطه ضعف است. ایراد دوم در عدم انسجام اثر است. بسیاری از پاراگراف‌های کتاب بدون این‌که ربطی منطقی یا ضروری با یکدیگر داشته باشند در کنار هم آمده‌اند.

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam

سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار می‌کند:

💠 سمپوزیوم ملی «مسأله اجتماعی‌‌ ایران»
گرامیداشت روز ملی علوم اجتماعی و دکتر غلامحسین صدیقی

◻️سخنرانان:

دکتر سعید مدنی | دکتر حسن محدثی | دکتر سید جواد میری | دکتر احمد بخارایی | دکتر محمدحسین علایی | دکتر محمدرضا پویافر | دکتر سید محمود نجاتی حسینی | دکتر بیتا مدنی | دکتر شیرین ولی پوری | دکتر محمد حسین بادامچی | دکتر آیدین ابراهیمی | دکتر محمدرضا کلاهی | دکتر امیر هاشمی مقدم | دکتر لیلا اردبیلی | دکتر امین رضا نوشین | دکتر مسعود زمانی مقدم | دکتر مهران صولتی

دبیر سمپوزیوم:
دکتر عباس نعیمی جورشری

▫️شنبه ۱۳ آذر ۱۴۰۰، ساعت ۲۱
▫️پخش لایو اینستاگرام اندیشگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
https://instagram.com/andishgah.nlai?utm_medium=copy_link

مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam