طرح دوره "خوانش کتاب پدیدار شناسی ادراک مرلوپونتی"
مدرس: علی نجات غلامی

کتاب پدیدارشناسی ادراک موریس مرلوپونتی بدون ‌شک اساسی‌ترین متن برای درک پدیدارشناسی و یکی از تأثیرگذارترین متون قرن بیستم و دهه‌های اخیر است. محوریت بدنمندی و ادراک در این اثر می‌شود گفت در هر حوزه‌ای به‌ویژه علوم اجتماعی آن را به یک اثر بنیادین بدل می‌کند. ازآنجاکه این اثر تاکنون به فارسی ترجمه نشده است این نخستین بار است که به سعی دکتر علی‌نجات غلامی، محقق و مترجم پدیدارشناسی، معرفی و ضمن تدریس ترجمه می‌شود.
@isa_ctc

طرح کلی دورۀ «جامعه‌شناسی انتقادی آموزش»
حسام حسین‌زاده

جامعه‌شناسی آموزش که به‌اشتباه با عنوان «جامعه‌شناسی آموزش‌وپرورش» وارد ادبیات علوم اجتماعی ایران شده است، جایگاه چندانی در آکادمی علوم اجتماعی ندارد. دروسی که در دانشگاه‌های مختلف با این عنوان تدریس می‌شوند، اغلب از یک منبع خاص، شناخته‌شده و تألیفی فارسی بهره می‌برند که بیشتر شکلی از مرور و گردآوری بی‌رویکرد نظریات این حوزه است تا منبعی نظام‌مند و استاندارد برای تدریس این درس. موازی با آکادمی، در جریان غیررسمی علوم اجتماعی انتقادی نیز با وجود پرداختن به موضوعات و حوزه‌های متفاوت، به جامعه‌شناسی انتقادی آموزش کمتر پرداخته شده است. به عبارت بهتر، ما هنوز نمی‌دانیم که برای نگاهی جامعه‌شناسانه و انتقادی به آموزش باید از دریچۀ کدام متون به مسئله نگاه کنیم.
دورۀ آموزشی «جامعه‌شناسی انتقادی آموزش» با الهام از جدی‌ترین منبع این حوزه، یعنی کتاب Sociology of Education: A Critical Reader انتشارات راتلج طراحی شده است. این کتاب که حاصل کار آلن سادُونیک و رایان کاگلِن است، از 26 مقالۀ کلیدی این حوزه تشکیل شده که توسط نظریه‌پردازان متفاوت و سرشناس این حوزه در قالب چهار فصل جداگانه نوشته شده‌اند. این دورۀ آموزشی نیز در قالب چهار ترم جداگانه تعریف شده و بناست تک‌تک مقالات این کتاب در جلسات جداگانه‌ای موضوع ارائه و گفت‌وگو قرار گیرند. البته علاوه بر متونی که هر جلسه مبنای اصلی پیشبرد کلاس خواهد بود، تلاش می‌کنم با مثال‌هایی که حاصل 6 سال کار پژوهشی‌ام در حوزۀ جامعه‌شناسی آموزش در ایران و 8 سال معلمی در مقاطع دبستان، متوسطۀ اول و متوسطۀ دوم است، موضوعات و مفاهیم طرح‌شده را در زمینۀ اجتماعی و تاریخی خودمان معنادار کنم.
مخاطبان این دوره نیز در نظرم دانشجویان و پژوهشگران علوم اجتماعی هستند و برخلاف اکثر مواقع، این‌بار زبانی نسبتاً آکادمیک خواهم داشت و تلاش می‌کنم نسبت به مفاهیم دقیق باشم تا امکان فهم و تخیل جامعه‌شناسانه برایمان پدید آید. علاوه بر این دسته از مخاطبان، دستۀ دیگر، معلمان حرفه‌ای و طراحان برنامۀ آموزشی هستند که بسته به رشتۀ تحصیلی و حوزه‌های مطالعاتی‌شان، ممکن است فهم و نظرورزی با برخی مفاهیم و در برخی لحظات برایشان دشوار آید که نیاز به خواندن متون تکمیلی و دستیابی به درکی عمیق‌تر است یا اینکه بسیار راحت و دست‌یافتنی باشد.
عناوین کلی و تعداد جلسات هر ترم
ترم اول: نظریه و روش (9 جلسه)
ترم دوم: سازمان مدرسه و فرآیندهایش (7 جلسه)
ترم سوم: آموزش، هویت و نابرابری (7 جلسه)
ترم چهارم: اصلاح و سیاست‌گذاری آموزشی (6 جلسه)
نظریه و روش
این ترم به زیربنایی‌ترین مفاهیم جامعه‌شناسی انتقادی آموزش اختصاص دارد. طی این دوره با آراء امیل دورکیم، رَندال کالینز، ساموئل بولز و هربرت جینتیس، رِی ریست، پیر بوردیو، جیمز کُلمن، بازِل بِرنِشتاین و جان مِیِر به‌عنوان کلاسیک‌های جامعه‌شناسی انتقادی آموزش آشنا خواهیم شد.
جلسۀ اول: نظریه و پژوهش در جامعه‌شناسی آموزش
منبع:
“Theory and Research in the Sociology of Education” by Alan Sadovnik
جلسۀ دوم: دربارۀ آموزش و جامعه
منبع:
“On Education and Society” by Emile Durkheim
جلسۀ سوم: نظریه‌های کارکردی و تضادگرایانۀ قشربندی آموزشی
منبع:
“Functional and Conflict Theories of Educational Stratification” by Randall Collins
جلسۀ چهارم: عهدهای شکسته (نگاهی گذشته‌نگر به اصلاح مدرسه)
منبع:
“Broken Promises: School Reform in Retrospect” by Samuel Bowles and Herbert Gintis
جلسۀ پنجم: فهم فرایندهای تحصیلی و سهم نظریۀ برچسب‌زنی
منبع:
“On Understanding the Processes of Schooling: The Contributions of Labeling Theory” by Ray Rist
جلسۀ ششم: اَشکال سرمایه
منبع:
“Forms of Capital” by Pierre Bourdieu
جلسۀ هفتم: نقش سرمایۀ اجتماعی در خلق سرمایۀ انسانی
منبع:
“Social Capital in the Creation of Human Capital” by James Coleman
جلسۀ هشتم: طبقه و پداگوژی‌ها (آشکار و نهان)
منبع:
“Class and Pedagogies: Visible and Invisible” by Basil Bernstein
جلسۀ نهم: تأثیرات آموزش به‌مثابۀ یک نهاد
منبع:
“Effects of Education as a Institution” by John Meyer

@isa_ctc

دانش پژوهان گرامی
جهت آگاهی از دوره هایی که در این هفته برگزار می شود، روی لینک مربوطه کلیک کنید:

1⃣ خوانش کتاب ساختارهای زیست جهان (آلفرد شوتس)

https://tttttt.me/isa_ctc/2557

2⃣ خوانش کتاب پدیدارشناسی ادراک (مرلوپونتی)

https://tttttt.me/isa_ctc/2561


📒 با ما همراه باشید.
مرکز آموزش تخصصی انجمن جامعه شناسی ایران

@isa_ctc

شروه دوره از امروز
https://tttttt.me/isa_ctc/2554

مخاطب گرامی؛
این پرسشنامه با هدف بازاندیشی در روابط انجمن با مخاطبانش و یافتن ایده‌های نو، در بخش آموزش انجمن جامعه‌شناسی طراحی شده است. لطفا با پاسخ به آن در دستیابی به این هدف یاری‌مان دهید.
در صورت داشتن نظرات تکمیلی با این بخش انجمن تماس بگیرید. @Sociology1394
گروه آموزش انجمن جامعه‌شناسی ایران

چنانچه لینک در تلفن همراه تان باز نشد، لطفا آدرس را کپی و در مرورگر جایگذاری کنید.

https://forms.gle/g8PMYBbWKVqAWJbq8

شروع دوره از فردا
هنوز هم برای ثبت نام فرصت باقی ست ...

امروز جلسه دوم دوره جامعه شناسی انتقادی آموزش با تدریس حسام حسین زاده راس ساعت ۶ عصر برگزار می‌گردد.
چنانچه تمایل به ثبت نام در دوره را دارید لطفا با شماره ۰۹۳۳۷۹۹۲۷۵۹ تماس بگیرید.

دوره ی مقدماتی پژوهش در گروه های دشوار ياب و پنهان
Preliminary course of research in hard-to-reach and hidden populations

مشخصات مدرس:
پيام روشن فکر؛ دکترای تخصصی (PhD) علوم سلامت (گرایش عوامل اجتماعی تعيين کننده ی سلامت)؛ عضو هيات علمی مرکز تحقیقات رفاه اجتماعی، دانشکده ی سلامت اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی
پيش نيازهای دانشی و تخصصی و ساير ويژگی های مربوطه حسب مورد
• داشتن سوابق پژوهشی در موضوع )انجام پژوهشهای مرتبط در سطح ملی و انتشار مقالات علمی پژوهشی داخلی و بين المللی و تاليف مرتبط)
• داشتن درجه ی دکترای تخصصی (ترجيحا پژوهشی) در علوم انسانی يا سلامت عمومی

مشخصات فراگيران:
• پژوهشگران رشته های علوم اجتماعی (جامعه شناسی، مددکاری اجتماعی، برنامه ريزی رفاه اجتماعی، انسانشناسی، مردم شناسی، جرم شناسی...) و علوم سلامت(اپيدميولوژی، آموزش بهداشت، ) و کارشناسان اجتماعی سازمانهای رفاهی و قضایی
پيش نيازهای دانشی و تخصصی و ساير ويژگی ها مربوطه حسب مورد
• آشنایی با کليات روش تحقیق در علوم انسانی
• دوره برای افراد دارای سوابق پژوهشی و تحصيلات تکميلی(دکتری، دانشجوی دکتری يا فارغ التحصيل کارشناسی ارشد با تجربه ی پژوهشی) مفيدتر خواهد بود و درصورت بالابودن تعداد متقاضيان اولويت ثبت نام با آنهاست
ضرورت و اهميت
بيان پیشینه ی تئوری و آموزشی موضوع و ضرورت آموزشی آن در مرکز آموزشهای انجمن
شناخت گام اول برنامه ريزی، مداخله، خدمت رسانی و هرگونه برنامه‌ی توانمندسازی و ادغام اجتماعی گروه‌های آسیب پذير و نابرخوردار است. بسياری از اين گروه ها به دليل انگ، تبعيض، طرد، تهديد و گاهی استراتژی‌های بقا عموما برای پژوهش‌گران و خدمات رسانان دشوارياب و پنهان هستند. دوره ی طراحی شده مقدمه‌ای بر شناخت اين گروه ها، روش‌های دسترسی و کار با آنها براساس روش شناسی های مرسوم در اين زمينه و تجارب عملی بومی پژوهشگران در ايران است. فراگيران در اين دوره علاوه برشناسایی وضعيت اين گروه‌ها با تکنيک‌ها و روش‌های پژوهش و براورد جمعيت چند نمونه از اين گروه‌ها ازجمله افراد دارای کارجنسی، مصرف کننده های مواد، کودکان کار و خيابان و افراد بی خانمان آشنایی مقدماتی پيدا می کنند.


مشخصات برنامه‌ی آموزشی
جلسه اول: ملاحظات پژوهش با گروه‌های دشوارياب و پنهان شناخت مفهوم گروه‌های پنهان و دشوارياب، چالش‌های کار پژوهشی و الزامات اخلاقی پژوهش در اين زمينه
Sydor, A. (2013).
Bonevski, B. et al (2014)
جلسه دوم: بررسی موردی: پژوهش درباره ی کودکان خيابانی در ايران تعاريف و مفهوم کودک خيابانی؛ چالش ها و ابتکارات برای دسترسی پژوهشی به گروه هدف؛ الزامات اخلاقی پژوهش کودکان خيابانی وامفی و ديگران 1394
قاسمی و ديگران 1398
اسفاری 1393 Roshanfekr, P., et al 2020
جلسه سوم: بررسی موردی: پژوهش درباره‌ی مصرف کننده های خيابانی مواد در ايران تعاريف و مفهوم مصرف کننده های خيابانی مواد
چالش‌ها و ابتکارات برای دسترسی پژوهشی به گروه هدف؛ الزامات اخلاقی پژوهش مصرف کننده های خيابانی
دژمان و ديگران 1393 Karimi, S. et al 2022
جلسه چهارم: بررسی موردی: پژوهش درباره‌ی افراد دارای کار جنسی در ايران تعاريف و مفهوم افراد دارای کار جنسی
چالش ها و ابتکارات برای دسترسی پژوهشی به گروه هدف؛ الزامات اخلاقی پژوهش افراد دارای کارجنسی
مدنی و ديگران 1389 Roshanfekr, P., et al 2019,2021
جلسه پنجم: بررسی موردی: پژوهش درباره‌ی افراد بی سرپناه در ايران تعاريف و مفهوم بی خانمانی
چالش‌ها و ابتکارات برای دسترسی پژوهشی به گروه هدف؛ لزامات اخلاقی پژوهش بی خانمانی بخشی نيا و ديگران 1389سروستانی و نصر اصفهانی 1389
دياری و ديگران 1399
جلسه ششم: برآورد جمعيت گروه‌های پنهان آشنایی مقدماتی با روشهای برآورد جمعيت گروه های پنهان و ملاحظات روش شناختی آن Vameghi, M. et al , 2019

@isa_ctc

🟠 دورۀ آموزشی «زبان انگلیسی تخصصی علوم اجتماعی»

مدرس: مسعود زمانی مقدم (دکتری جامعه‌شناسی و مترجم)

طرح درس ترم دوم: فرهنگ و جامعه

🔸فرهنگ
۱. مبنای فرهنگ
۲. زبان و فرهنگ
۳. هنجارها و ارزش‌ها
۴. باورها و فرهنگ مادی
۵. تنوع و تشابه فرهنگی
🔸اجتماعی‌شدن
۱. اهمیت اجتماعی‌شدن
۲. اجتماعی‌شدن و خود
۳. عوامل اجتماعی‌شدن
۴. فرآیندهای اجتماعی‌شدن

📌  هدف این است که شرکت‌کنندگان در ترم دوم موارد زیر را به انگلیسی بیاموزند:

▪️توضیح چگونگی تأثیر فرهنگ و وراثت بر رفتار اجتماعی
▪️توصیف چگونگی ارتباط بین زبان و فرهنگ
بیان مؤلفه‌های اساسی فرهنگ
▪️بحث در مورد چگونگی ترویج تنوع فرهنگی در جامعه
▪️فهم نقش قوم‌مداری در جامعه
▪️تشخیص تشابهات در فرهنگ‌های سراسر جهان
▪️تعریف اصطلاح اجتماعی‌شدن
▪️بحث دربارۀ نقش اجتماعی‌شدن در توسعۀ انسانی
▪️توصیف اثرات انزوای شدید بر کودکان
▪️توضیح مفاهیم کلیدی اجتماعی‌شدن از چشم‌انداز تعامل‌گرایی نمادین
▪️تحلیل نقش خانواده، مدرسه، گروه همسالان، و رسانه‌ها در اجتماعی‌کردن جوانان
▪️بحث دربارۀ فرآیندهای اجتماعی‌شدن در بزرگسالی
@isa_ctc

طرح درس آموزش نرم افزار MAXQDA
حميده محمدزاده، دانشجوي دكتری جامعه شناسي فرهنگي، دانشگاه گيلان

معرفی نرم افزار
نرم‌افزار MAXQDA بسته‌ای نرم‌افزاری برای پژوهش‌های مبتنی بر روش‌های کیفی (Qualitative methods) و ترکیبی(mixed methods)  است. این نرم‌افزار تحلیل کیفی که براساس نظریه یا تئوری گراندد (Grounded Theory) است چارچوب‌های روش‌شناسی گوناگون و مختلفی را پشتیبانی می‌کند که شامل نظریه بنیادین، بازبینی ادبیات و مبانی نظری پژوهش، پژوهش‌های اکتشافی در حوزه بازار، تحلیل محتوای کیفی (qualitative content analyses) بوده و نهایت انعطاف‌پذیری را برای کاربران خویش فراهم کرده است. همچنین نرم‌افزار MAXQDA به کاربران خود آزادی در تحلیل طیف وسیعی از انواع داده‌ها را فراهم می‌کند و می‌توان اسناد (documents)، فایل‌های پی‌دی‌اف (PDF files)، تصاویر(images)، فایل‌های چندرسانه‌ای (media files)، در این نرم‌افزار فراخوانی، کدگذاری و در نهایت مدل تئوریک را ترسیم کرد.

برنامه جلسات
- آشنایی با پژوهش کیفی (ویژگی‌های پژوهش کیفی، حوزه‌های کاربرد پژوهش کیفی، مراحل پژوهش کیفی) و مقایسه آن با پژوهش کمّی

- معرفی انواع اصلی پژوهش کیفی (روش پدیدارشناسی، مطالعه موردی، نظریه داده بنیاد، اتنوگرافی، روش تاریخی، تحلیل تماتیک، تحلیل محتوای کیفی و ...)

- معرفی انواع نمونه گیری‌های کیفی، ‌نحوه گردآوری داده‌های کیفی (بحث گروهی، مصاحبه، تحلیل سند، مشاهده و ..)

-معرفی و توضیح انواع کدگذاری‌ها (کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی)

-آشنایی با نرم افزار Maxqda و نحوه نصب آن
-آموزش نحوه کار با اسناد متنی و فایل‌های صوتی و تصویری

-آموزش نحوه کدگذاری باز و نکات روش‌شناختی مرتبط با آن

-آموزش نحوه کدگذاری محوری و نکات روش‌شناختی مرتبط با آن

-آموزش نحوه کدگذاری گزینشی و نحوه ترسیم نقشه تئوریک و نکات روش‌شناختی مرتبط با آن

منبع پیشنهادی برای این دوره
Kuckartz, Udo, Rädiker, Stefan. (2019), Analyzing Qualitative Data with MAXQDA (Text, Audio, and Video), Springer Publication.

@isa_ctc

جامعهٔ ایرانی همچنان در کشاکش مشروطیت
مسعود زمانی مقدم

در ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ مظفرالدین شاه با امضای فرمان مشروطیت، مطالبهٔ مشروطه‌خواهان را پذیرفت و زمینهٔ تشکیل مجلس شورای ملی فراهم شد. این برای نخستین بار در طول تاریخ سیاسی ایران بود که به مردم و گروه‌های قومی و اجتماعی به‌صورت قانونی اجازه مشارکت سیاسی داده می‌شد و قدرت شاه محدودیت می‌یافت.

اگرچه با برپایی مشروطیت، «بسیاری از مقررات و سنن ظالمانه دوران قدیم از بین رفت، ولی چون در ایران این نهضت ریشه عمیق اجتماعی نداشت پس از مشروطیت، باز بسیاری از مرتجعین و فئودال‌ها در لباس مشروطه‌خواهی در دستگاه حکومتی راه یافتند، و از سیر دموکراسی و آزادی به نفع اکثریت، جلوگیری کردند». در آن ایام، ناظم‌الاسلام از عدم تساوی مردم در برابر قوانین مملکتی شکایت می‌کند و می‌گوید: «مشروطه یا جمهوری، مقصود از هردو یکی است. چه جمهوری یکی از افراد و صور حکومت مشروطه است، و مراد از مشروطه سلطنت عمومی و سلطنت ملی است. بنای اسلام بر مساوات است و حال آن‌که می‌بینیم دزد اگر از فقرا باشد او را می‌کشند و دهنۀ توپ می‌بندند و اگر از اغنیا باشد از او پولی می‌گیرند و او را مرخص می‌کنند و اگر آقازاده باشد ... با او همراهی می‌کنند». در مقاله‌ای که در شماره ۲۲ صور اسرافیل در سال ۱۲۸۶ منتشر شد نیز یک ایرانی انتظارات خود را از آزادی و مشروطیت چنین بیان می‌کند: «مشروطه یعنی عدالت، مشروطه یعنی رفع ظلم، مشروطه یعنی آسایش رعیّت، مشروطه یعنی آبادی مملکت». ولی همین‌که انتخابات پایان می‌پذیرد، می‌بیند برگزیدگان، در حقیقت نماینده اکثریت نیستند و از درد دل مردم و نیازمندی‌های خلق به کلّی بی‌خبرند. می‌بیند در انتخابات وکلای خوب، جز به عظم بطن (شکم گنده)، کلفتی گردن، بزرگی عمامه، بلندی ریش و زیادی اسب و کالسکه دقت نکرده‌اند». و در همان دوره است که ایرج میرزا با طنز و کنایه به اوضاع نابسامان و آشفتهٔ سیاسی و اجتماعی ایران و اخلاق سیاستمداران در اواخر قاجاریه اشاره می‌کند: «سیاست‌پیشه مردم، حیله‌سازند / نه مانند من و تو پاک‌بازند / تمامًا حقه‌باز و شارلاتانند / به هرجا هرچه پاش افتاد آنند / به هر تغییرِ شکلی مستعدند / گهی مشروطه گاهی مستبدند».

اما سوال این است که چرا پس از ۱۱۷ سال از امضای این فرمان و فراز و نشیب‌های اجتماعی-سیاسی بسیاری که ایران تجربه کرد، کماکان ما با چالش‌های عمیق دولت-ملت روبرو هستیم؟ چرا جامعهٔ مدنی پس از این سال‌ها همچنان ناراضی و معترض و برآشفته است؟ چرا مسأله قانون‌ که در مشروطه مطرح شد هنوز هم در جامعه ایران تحقق کامل نیافته است؟ مسأله‌ای که زمینه‌ساز بسیاری از مسائل دیگر است. چرا توسعه در ایران نامتوازن و غیرعقلانی بوده؟ چرا فرآیند دموکراسی‌خواهی در این مدت با این همه چالش و مانع روبه‌رو بوده است؟

باید گفت که انحراف در ذات انقلاب‌ها و جنبش‌ها است؛ زیرا وضعیت انقلابی و جنبشی همواره پایدار نخواهد ماند و به محض اینکه انقلاب به ثبات بینجامد، زمینه برای انحراف از ایدئال‌ها و آرمان‌های آن فراهم می‌شود. اما انحراف از یک پدیده ذاتاً و الزماً به معنای انحطاط و زوال نیست، بلکه تنها برگشتن در مسیری مشخص است که صرفاً در آن مسیر با عنوان انحطاط تعریف می‌شود و چه‌بسا در مسیر و زمینه‌ای دیگر چنین انحرافی تنها به معنای اصلاح و حتی بهبود و رشد تلقی شود. حال باید پرسید انحراف از آرمان‌های دو انقلاب مهم در ایران معاصر، یعنی انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی، در عمل چه پیامدهایی داشته‌اند. آیا این انحراف‌ها مثبت بوده‌اند یا اینکه انحرافی در انحرافی دیگر بوده‌اند که تنها وضعیت را پیچیده‌تر کرده‌اند و مردم را سرگردان‌تر؟ آیا وجود انحراف‌های مکرر در این دو انقلاب موجب بروز پدیده‌ای در بین مردم ایران نشده که نیچه آن را نهیلیسم می‌نامد؟ یعنی بی‌اعتمادی گستردهٔ مردمی به خود آرمان‌ها و ناامیدی از جای پایی قابل اتکا برای ایستادن. آیا تراژدی بنیادین این دو انقلاب همین وضعیت نسبتاً نیهیلیستی که ناخواسته در پی آن‌ها آمده نیست؟

در نتیجه، به نظر می‌رسد که ما در جامعهٔ ایرانی همچنان مسئلهٔ مشروطیت را حل نکرده‌ایم و هنوز هم درگیر آن هستیم. ظاهراً فراتر از مشروطه به جمهوری گام نهاده‌ایم، اما در عمل حتی اصول مشروطه را نیز نهادینه نکرده‌ایم. رابطۀ دولت-ملت در ایران همچنان تنش‌آمیز و نامناسب است. به‌ویژه در سال‌های اخیر نظام سیاسی عملاً در برابر تغییرات اجتماعی مقاومتی غیرزمینه‌مند در پیش گرفته است که به شکاف دولت-ملت دامن زده است. تنها را برو‌ن‌رفت از این وضعیت، حکمرانیِ معطوف به همان آرمان‌های دو انقلاب است؛ یعنی بازگشت به قانون‌مداری، تحدید قدرت نظام سیاسی در تناسب با جامعۀ مدنی، و اهمیت دادن به خواسته‌های مردمی.

پی‌نوشت: جملات داخل گیومه برگرفته از کتاب تاریخ اجتماعی ایران، نوشتۀ مرتضی راوندی، هستند.
@isa_ctc
@masoudzamanimoghadam

درباره کتاب خوانش کتاب قواعد روش جامعه‌شناسی
مدرس: دکتر محمد عاملی

کتاب قواعد روش جامعه شناسی  نخستین بار در سال ۱۸۹۵ منتشر شد.به تعبیری این کتاب دومین اثر کلاسیک دورکیم بعد از تقسیم کار محسوب می شود.اما نکته‌ای که این کتاب را از دیگر آثار دورکیم متمایز می سازد ماهیت صرفا نظری این کتاب است. قواعد روش جامعه شناسی برخلاف دیگر آثار دورکیم تقریری در باب یک واقعیت  اجتماعی مانند تقسیم کار یا خودکشی نیست بلکه موضوع کتاب خود علم جامعه شناسی و«قواعد روش» مورد استفاده در این علم نوظهور است.  با در نظر داشتن این موضوع کتاب قواعد روش جامعه شناسی را باید نخستین کتاب متاتیوریک در جامعه شناسی دانست. دورکیم در این اثر خود سعی دارد مرزهای علم جامعه شناسی را از دیگر علوم مجاور نظیر روان شناسی و فلسفه  متمایز سازد و از این حیث باید قواعد روش جامعه شناسی را نوعی بیانه استقلال علم جامعه شناسی در برابر سایر مدعیان دانست.
@isa_ctc