سرفصل مباحث جلسات

جلسه‌ی اول:

سیاست در برابر اخلاق؟ بررسی یک مناقشه‌ی ناتمام
در پرتو خوانش فصول هفدهم تا بیست و سوم شهریار ماکیاوللی

جلسه‌ی دوم:

دکترین ماکیاوللی: وحدت کشور به‌مثابه‌ی موضوع جدید سیاست
در پرتو خوانش فصول بیست‌وسوم تا بیست‌وششم شهریار

جلسه‌ی سوم:

آموزگار شرّ یا منادی آزادی: ماکیاوللی له یا علیه ماکیاوللیسم
در پرتو بازخوانی مهمترین جریان‌های پژوهشی فلسفه‌ی سیاسی ماکیاوللی
@isa_ctc

طرح درس دوره درآمدی بر خوانش دورکیم 1
حسام نقره چی

بعد از گذشت بیش از صد سال از مرگ امیل دورکیم، تفکر او همچنان میتواند در حوزه های مختلف علوم انسانی محل بحث باشد و ابزارهایی برای تحلیل مسائل اجتماعی در اختیار ما بگذارد. البته شاید در دهه های اخیر نگاه دورکیم به اجتماع و اولویت قائل شدنش برای جامعه در برابر فرد، در فضاهای دانشگاهی به حاشیه رانده شده باشد اما این در حاشیه بودن، برای تفکر او نیرویی به وجود میآورد که میتوان آن را با توسل به اصطلاحی که نیچه به کار میبرد، نیروی نابهنگامی خواند .امروز که ما در مطالعات علوم انسانی نگاه پوزیتیویستی را کنار گذاشته ایم، خوانش دورکیم باید از این سؤال آغاز شود که "چگونه میتوان دورکیم را ورای پوزیتیویسم خواند؟". مسائلی چون تعریف او از "امر اجتماعی"، "خودآگاه جمعی"، "ناخودآگاه جمعی" و "بازنماییهای جمعی" همچنان میتوانند موضوع بحث و بررسی باشند و به عنوان نقطۀ حرکت در تحلیل مسائل اجتماعی در نظر گرفته شوند. روش مطالعۀ او هنوز هم حاوی نکات بدیعی است و نگاه دقیقش بعد از گذشت یک قرن، نمونهای از تیزبینی در مطالعۀ مسائل پیچیدۀ بشری است. مقطع تاریخی ای که دورکیم در آن قرار گرفته نیز برای ما قابل تأمل است، زیرا در آن دوره که جامعه- شناسی هنوز به عنوان یک علم مستقل به رسمیت شناخته نشده بود، بحث هایی جدی با دیگر شاخه های علوم انسانی مانند فلسفه و روانشناسی داشت که هنوز هم در هر لحظه ای که مرزهای علوم به اصطلاح انسانی برای ما مورد سؤال قرار گیرند، میتوانند ما را در مطالعۀ حدود این علوم یاری کنند. ساختار کارگاه مخاطبان این کارگاه دانشجویان علوم اجتماعی و زیرشاخه های مختلف آن به شکل خاص و دانشجویان و پژوهشگران علاقه مند به مباحث بینارشته ای در حوزه های مختلف علوم انسانی به شکل عام هستد. پیشنهاد ما این است که کارگاه در دو دوره تشکیل شود. برگزاری دورۀ اول این کارگاهها در شش جلسه و متمرکز بر دو کتاب مهم امیل دورکیم، خودکشی و تقسیم کار اجتماعی پیشنهاد میشود که به صورت کارگاه مبتنی بر بحث، بر پایه بخشهای معیّن کتابهای مزبور در هر جلسه خواهد بود.

نمای کلی جلسات جلسه اول تا سوم: کتاب خودکشی
جلسۀ اول: مقدمات، کتاب اول. - معرفی اجمالی تفکر دورکیم - خوانش کتاب اول خودکشی، "عوامل فرااجتماعی"
جلسۀ دوم: کتاب دوم. - بحث دربارۀ خودکشی با تمرکز بر کتاب دوم "علل اجتماعی، انواع اجتماعی"
جلسۀ سوم: کتاب سوم. - خوانش کتاب سوم »در باب خودکشی چون پدیدهای اجتماعی و عام" - جمعبندی بحث دربارۀ خودکشی
جلسه چهارم تا ششم: کتاب تقیسم کار اجتماعی
در ادامۀ بحث دربارۀ دورکیم به همان شکل به مطالعۀ کتاب تقسیم کار اجتماعی می پردازیم
جلسۀ چهارم: مقدمات، کتاب اول. - گفتگو دربارۀ مقدمات بحث - خوانش کتاب اول، »کارکرد تقسیم کار اجتماعی"
جلسۀ پنجم: کتاب دوم - خوانش کتاب دوم، »علل و شرایط"
جلسۀ ششم: کتاب سوم - خوانش کتاب سوم »اشکال غیرعادی" -
جمعبندی کلی پیش نیازها از شرکت کنندگان درخواست میشود که حتی اگر پیش از این، کتابهای مورد نظر را مطالعه کرده اند، پیش از هر جلسه به بازخوانی بخشهای تعیین شده بپردازند. مطالعۀ کتبی مانند مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه شناسی اثر ریمون ارون و آگاهی جمعی در جامعه شناسی دورکیم اثر ژرژ گورویچ میتواند برای بحث مفید باشد. همچنین منابع تکمیلی دیگری نیز در طول کارگاه معرفی خواهد شد که مطالعۀ آنها به درک بهتر مطالب کمک خواهد کرد.

💢 #فراخوان_ثبت_نام دوره‌های تخصصی تابستان 1398

مرکز آموزش‌ های تخصصی و جامعه محور انجمن جامعه شناسی ایران، دوره های آموزشی فلسفه و نظریه اجتماعی، نظریه ها و بینش‌های جامعه شناسی، روش ها و فنون پژوهش را در فصل تابستان 1398 برگزار می کند.

برنامه و طرح درس دوره ها را روی سایت #انجمن_جامعه_شناسی_ایران بخوانید👇
yon.ir/CFZf2

@iran_sociology

🔻پوستر برخی از دوره‌ها:

▫️کاربرد spss در مطالعات اجتماعی (مقدماتی و پیشرفته)
yon.ir/K6Xtz
▫️آموزش نرم افزار NVivo
yon.ir/tg2sb
▫️مدل سازی معادله ساختاری با Amos Graphics
yon.ir/hZKaB
▫️فرایند انجام پژوهش کیفی
yon.ir/UZTIQ
▫️درآمدی بر خوانش دورکیم
yon.ir/lqkB1
▫️خوانش متون اساسی فلسفه سیاسی مدرن: ماکیاولی
yon.ir/jYQvq
▫️اقدام پژوهی
yon.ir/w30Cc
▫️اندیشه‌های کانت درباره صلح پایدار
yon.ir/jT9LI

اقدام پژوهی
تأملی بر نحوه عملیاتی کردن پژوهش های نظری

مقدمه

یک مددکار، مشاور اجتماعی، روان شناس، جماعت گرا، فعال حقوق زنان یا کنش گر جنبش های کارگری، همواره درگیر پاسخ دادن به این پرسش است که فراتر از انواع تعاملات هرروزه اش و با فقرا، زنان و کارگران تا جماعت ها و جوانان غرق شده در زندگی روزمره، چگونه بتواند پروژه پژوهشی خود را و فارغ از انواع نظریات درهم پیچیده و پاردایم های متفاوتِ از هم، خلق کند؟ پروژه ای که ازخلال آن بتواند عمیق ترین دغدغه های وجودی اش - و آن زمان و مکانی که برای او معنادار و رهایی بخش است - با دیگرانی در جامعه که هم درد او هستند، به اشتراک بگذارد. اما مسأله اینجاست که پژوهشگر علوم اجتماعی، به آن سطح از دانش نظری اشراف ندارد که دغدغه های وجودی اش را به دردها و رنج،های جامعه گره بزند. او چه باید بکند؟ ما چه باید بکنیم؟
به عبارت دیگر، ما پژوهشگران مدام درباره اقلیت ها، زنان، جوانان، مطالبات قومیت ها و... سخن می گوییم، به آن ها می اندیشیم و برای بهبود وضعیت آن ها، حتی وارد فرایندهای تسهیلگری و مداخله اجتماعی می شویم اما ناتوان از تغییراتی بنیادین و در نحوه زیست و معیشت آن ها هستیم و دربهترین حالت تأثیرات مان بر بهبود کیفیت زندگی آن ها مقطعی و موقتی است زیرا از روشی منظم و مدون برخوردار نیستیم تا ایده های فلسفی، اندیشه های انتزاعی، نظریات جامعه شناختی و ...، را بسط، توسعه و تغییر دهیم؛ آن هم به گونه ای که اولاً با عملیاتی کردن آن ها، نسخه ای مخصوص به خود و کاربردی را، از این همه نظریه علوم انسانی خلق کنیم؛ نسخه ای یا دقیق تر از آن، الگوی پژوهشی روشمندی که برای مفیدفایده بودن و معنادارکردن زندگی دیگران، هدف گذاری شده باشد وثانیاً درعمل نیز و با درگیرشدن در میدان تحقیق - به کمک این روش پژوهشی - بتوانیم چنین اتفاقی قاطع، معنادار و عمیق را - و در زندگی دیگران - رقم بزنیم. آیا واقعاً می شود؟

شرح درس کارگاه
اقدام پژوهی به مثابه حرکتی توأمان و بر روی دو خط نظریه و عمل، رویکردی عموماً روش شناختی و در تحقیقات علوم انسانی است که متأسفانه بسیار جسته وگریخته به آن پرداخته می شود و گاهاً تحت عنوان جامعه شناسی مردم مدار و گاهی نیز با نام مطالعات کاربردی، از آن سخن گفته می شود. خود اقدام پژوهی نیز طیفی از فعالیت های تسهیل گری تا کارگاه های آموزش ضمن خدمت و کار اجتماعی مددکاری یا تعامل با آسیب دیدگان اجتماعی را شامل می شود؛ در این کارگاه نیز، قرارنیست تا تعریفی روشن و مشخص ازین مفهوم را ارائه دهم که نه ممکن است و نه مطلوب. اما در نظر دارم که فهمی متفاوت از اقدام پژوهی را به مخاطبان و حاضران در کارگاه معرفی کنم و آن گونه که از اسم آن پیداست، به صورت فرایندی پیوسته از نظر تا عمل - و در مقام نوعی روش شناسی - بر پیوستگی تأملات نظری تا تعهد عملی پژوهشگر به اقدام و تغییر، همه را مورد تأکید قراردهم. به بیان دیگر، اینکه در میدان تحقیق، بتوان دست به اقدام و تغییر زد تا ارزش های محقق و مشارکت کنندگان، متحقق شوند همگی مبتنی بر قرائت خاصی از نظریه اجتماعی ممکن می شود که سپس متکی بر این قرائت از آثار و آراء نظریه پردازان علوم انسانی، می توان شرایط و زمینه هایی را فراهم کرد تا میدان تحقیق و بازیگران آن - البته مبتنی بر مشارکتی بودن پژوهش و خودانتقادی محقق - دگرگون شود.

جلسه اول؛ مبانی نظری: درباره چیستی شدن و تغییر

جلسه دوم؛ شهر و ادراک متفاوت از آن

جلسه سوم؛ وقتی امر خیر، روان شناسی انرژی مثبت و مادری کردن، به تنهایی کافی نیست؛ آنچه سمن ها و خیریه ها از آن بی بهره اند.

جلسه چهارم؛ هنر به مثابه میانجی: چگونه در گریز از روزمرگی، مادی شدن و منفعت طلبی، زندگی روزمره را بسراییم؟

جلسه پنجم؛ پریدن به اعماق تاریخ؛ چگونه میراث ناملموس فرهنگی، ملموس شود؟
@isa_ctc

همراهان عزیز
جهت تهیه فایل های صوتی می توانید با شماره 09337992759 تماس حاصل فرمائید.

جلسه‌ی دوم این هفته پنج شنبه ۲۷ تیرماه ۹۸

دکترین ماکیاوللی: وحدت کشور به‌مثابه‌ی موضوع جدید سیاست
در پرتو خوانش فصول بیست‌وسوم تا بیست‌وششم شهریار

جلسه‌ی سوم ۳ مردادماه ۹۸

آموزگار شرّ یا منادی آزادی: ماکیاوللی له یا علیه ماکیاوللیسم
در پرتو بازخوانی مهمترین جریان‌های پژوهشی فلسفه‌ی سیاسی ماکیاوللی
علاقه مندان جهت حضور می توانند با شماره ۰۹۳۳۷۹۹۲۷۵۹ تماس فرمایند‌‌.
@isa_ctc

«تبار متافیزیکی سیاست در ایران»
میلاد نوری

به شکل سنتی، تلاش برای پیوند شریعت الهی و حاکمیت دغدغه اصلی متفکران سیاسی در عالم اسلام بوده است. نظام طولی عالم از عقل اول تا عناصر مادی، با ترتیبات نظام سیاسی-اجتماعی تناظر داشته است. از منظر متفکران مسلمان، چنانکه قانون الهی اساس نظم در عالم تکوین بوده است، در سیاست مدنی نیز شریعت الهی بمثابه قانون حکومت مورد توجه قرار گرفته است. چنین اندیشه‌ای در تمدن ایرانی ریشه دوانیده و تا دوران کنونی دوام یافته است. مبانی مابعدالطبیعی این نگرش سیاسی را باید در تفسیر طولی عالم بازجست که در سنت متافیزیکی صدرایی همچنان پابرجاست. این در حالی است که انسان امروزین جامعه ما، نه انسان غربی مدرن است تا روش های سیاسی ورزی مدرن را برتابد، و نه انسان سنتی فلسفۀ اسلامی است که بتوان با ساختار مدینۀ فاضله بر او حکم راند. چه بسا آشفته بازار سیاست امروزین ایران را می توان ناشی از همین امر دانست. پرسش از تبار سیاست در ایران، در پی آن است که با تحلیل بنیادهای فلسفی، دقایق سیاست کنونی در ایران را ارزیابی کند. این پرسش از منظری مدرن و ناظر به اندیشۀ سنتی مطرح می شود، و درسگفتار «تبار فلسفی سیاست در ایران» در پی تحلیل چنین پرسشی خواهد بود.

سوالات و جلسات درسگفتار
جلسه نخست: تفاوت سیاست در معنای سنتی و مدرن آن
جلسه دوم: نگاه متفکران مسلمان به حکومت
جلسه سوم: قانون الهی و قانون انسانی، تقابل ها و تلازم ها
جلسه چهارم: نظام طولی عالم و نفی دموکراسی
جلسه پنجم: هستی شناسی صدرایی و الزامات سیاسی آن
جلسه ششم: امکان ها، تعارض ها، و گره های سیاست صدرایی
جلسه هفتم: خوانش سیاسی نوین از متافیزیک صدرایی
@isa_ctc