https://tttttt.me/isa_ctc/2599
همراهان گرامی
دوره آموزشی " هنر غیررسمی و غیررسمی سازی هنری " امروز راس ساعت ۱۷:۳۰ آغاز می‌شود.
علاقه‌مندان جهت ثبت‌نام می توانند با شماره ۰۹۳۳۷۹۹۲۷۵۹ تماس حاصل فرمایند.
@isa_ctc
همراهان گرامی
دوره آموزشی " هنر غیررسمی و غیررسمی سازی هنری " امروز راس ساعت ۱۷:۳۰ آغاز می‌شود.
علاقه‌مندان جهت ثبت‌نام می توانند با شماره ۰۹۳۳۷۹۹۲۷۵۹ تماس حاصل فرمایند.
@isa_ctc
Telegram
مرکز آموزش تخصصی انجمن جامعه شناسی ایران
@sociology1394
@isa_ctc
@isa_ctc
#پیام_تسلیت
◾️جناب آقای دکتر محمدمهدی اردبیلی
درگذشت پدر بزرگوارتان را به جنابعالی و خانواده محترم تسلیت گفته و برای ایشان رحمت و علو درجات و برای شما و سایر بازماندگان محترم، شکیبایی و طول عمر با عزت مسئلت داریم. روحشان شاد و یادشان گرامی باد.
@isa_ctc
#مرکز_آموزش_تخصصی_انجمن_جامعه_شناسی_ایران
◾️جناب آقای دکتر محمدمهدی اردبیلی
درگذشت پدر بزرگوارتان را به جنابعالی و خانواده محترم تسلیت گفته و برای ایشان رحمت و علو درجات و برای شما و سایر بازماندگان محترم، شکیبایی و طول عمر با عزت مسئلت داریم. روحشان شاد و یادشان گرامی باد.
@isa_ctc
#مرکز_آموزش_تخصصی_انجمن_جامعه_شناسی_ایران
📔گردهمایی خانواده بزرگ علوم اجتماعی ایران با محوریت گفتگوی بین نسلی
🗓 دوشنبه ۱۳ آذر ۱۴۰۲ ساعت ۱۶
🏡 سالن فردوسی
🔹برنامه به صورت حضوری برگزار می گردد.
🔹ورود برای عموم آزاد و رایگان است.
💢انجمن جامعه شناسی ایران💢
💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢
@isa_ctc
@iran_sociology
#مرکز_آموزش_تخصصی_انجمن_جامعه_شناسی_ایران
🗓 دوشنبه ۱۳ آذر ۱۴۰۲ ساعت ۱۶
🏡 سالن فردوسی
🔹برنامه به صورت حضوری برگزار می گردد.
🔹ورود برای عموم آزاد و رایگان است.
💢انجمن جامعه شناسی ایران💢
💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢
@isa_ctc
@iran_sociology
#مرکز_آموزش_تخصصی_انجمن_جامعه_شناسی_ایران
📢 تشکیل گروه «کتاب‌خوان علوم اجتماعی» انجمن جامعه‌شناسی ایران
مرکز آموزش تخصصی انجمن جامعه‌شناسی ایران قصد دارد نشست‌هایی حضوری در نقد و بررسی کتاب‌های مهم علوم اجتماعی برگزار کند. بدین منظور گروهی جهت هم‌اندیشی در مورد انتخاب کتاب‌ها برای مطالعه و بررسی، برنامه‌ریزی و هماهنگی نشست‌ها و همچنین نقد و نظر دربارهٔ کتاب‌های منتخب تشکیل شده است، که می‌توانید از طریق لینک زیر به آن بپیوندید:
به‌زودی در مورد نشست‌ها و جزئیات بیشتر آنها اطلاع‌رسانی خواهد شد.
لینک گروه:
https://tttttt.me/iraniansociologicalassociation
مرکز آموزش تخصصی انجمن جامعه‌شناسی ایران قصد دارد نشست‌هایی حضوری در نقد و بررسی کتاب‌های مهم علوم اجتماعی برگزار کند. بدین منظور گروهی جهت هم‌اندیشی در مورد انتخاب کتاب‌ها برای مطالعه و بررسی، برنامه‌ریزی و هماهنگی نشست‌ها و همچنین نقد و نظر دربارهٔ کتاب‌های منتخب تشکیل شده است، که می‌توانید از طریق لینک زیر به آن بپیوندید:
به‌زودی در مورد نشست‌ها و جزئیات بیشتر آنها اطلاع‌رسانی خواهد شد.
لینک گروه:
https://tttttt.me/iraniansociologicalassociation
📚 شروع دوره های زمستان ۱۴۰۲ در مرکز آموزش تخصصی انجمن جامعه‌شناسی ایران
طرح درس دوره خوانش کتاب «دیالکتیک روشنگری»
جلسه اول
خواندن قسمتهایی از پیش‌گفتار. تاریخچه مختصری در مورد مکتب فرانکفورت و ریشه‌های فکری آن.
جلسه دوم
مقاله‌ی مفهوم روشنگری: ( جمعا ۲۲ پاراگراف)
- خوانش چهار پاراگراف اول مقاله، موضوعات مورد بحث:
روشنگری و ضرورت آن.
فائق آمدن علم تجربی و به تبع آن تکنولوژی
روشنگری در مقام افسون زدایی از جهان
وجوه انسان‌شکلی روشنگری
جلسه سوم
مقاله مفهوم روشنگری ( بخش دوم)
- خوانش چهار پاراگراف دوم مقاله، موضوعات مورد بحث:
اسطوره و روشنگری
تبدیل اسطوره به عنصری روشنگر
پدرسالاری در مقام روشنگری
برآمدن نوعی منطق خدایگان و بنده در روشنگری
جلسه چهارم
مقاله مفهوم روشنگری ( بخش سوم)
- خوانش چهار پاراگراف سوم مقاله، موضوعات مورد بحث:
اسطوره در مقام رانه‌های روانی
اسطوره در مقام نماد و امری تقلیدی
ظهور متافیزیک ( فلسفه در معنای خاص)
تطور زبان
جلسه پنجم
مقاله مفهوم روشنگری ( بخش چهارم)
- خوانش چهار پاراگراف چهارم مقاله
مفهوم نفی متعین
تضاد و تعارض موجود در فلسفه هگل
رسوخ اسطوره به امر ناسوتی بواسطه‌ی روشنگری
اصل یگانه‌ی تمدن: صیانت از نفس
جلسه ششم
مقاله مفهوم روشنگری ( بخش پنجم)
- خوانش پاراگراف هفدهم تا آخر نوزدهم
روشنگری و سلطه: اودسئوس و سیرن‌ها ( پیش‌نیاز: خواندن سرود دوازدهم اودیسه)
سرشت حلقوی پیشرفت تاریخ
پیامد محدود شدن تفکر به سازماندهی و مدیریت
جلسه هفتم
مقاله مفهوم روشنگری ( بخش آخر)
- خوانش سه پاراگراف پایانی مقاله
عینیت به مثابه ابزار سلطه
طرد عقلانیت جامعه‌ی معقول به مثابه پنداری منسوخ
سوسیالیسم و سرنوشت آن در فلسفه بورژوایی
جلسه هشتم
مقاله ضمیمه I ( اودیسئوس یا اسطوره روشنگری): جمعا ۱۹ پاراگراف
- خوانش چهار پاراگراف اول مقاله
اینهمانی حماسه اودیسئوس و دیالکتیک روشنگری
صورتبندی نیچه از رابطه‌ی روشنگری و سلطه.
نگاه رمانتیک‌های آلمانی به اسطوره‌ی اودیسئوس
اگو در دل اسطوره
جلسه نهم
مقاله ضمیمه I ( اودیسئوس یا اسطوره روشنگری) بخش دوم
- خوانش چهار پاراگراف دوم مقاله
مکر در تاریخ ( با ارجاع به ریشه‌های هگلی عقل به مثابه فریب در تاریخ)
سویه نیرنگ در قربانی
قربانی به مثابه میانجی اگو
تداوم عقلانیت اصل قربانی
جلسه دهم
مقاله ضمیمه I ( اودیسئوس یا اسطوره روشنگری) بخش سوم
- خوانش چهار پاراگراف سوم مقاله
برساخت سوبژکتیویته‌ی برآمده از تقدم ابژکتیویته‌ی قربانی ( قربانی به مثابه تکنیک برساخت سوژه)
اسطوره به مثابه بازنمای روابط حقوقی
درباره‌ی ریشه‌های اسطوره‌ای زبان
مکر به منزله ابزار مبادله
جلسه یازدهم
مقاله ضمیمه I ( اودیسئوس یا اسطوره روشنگری) بخش چهارم
- خوانش چهار پاراگراف چهارم مقاله
داستان نیلوفرخورها ( گذار از مرحله فراموشی)
اودیسئوس در جزیره‌ی سیکلوپ‌ها
قهرمان یا هیچ‌کس ( دو معنای واژه‌ی اودیسئوس)
مکر سیرسه ( درباره خدایان مادرسالار)
جلسه دوازدهم
مقاله ضمیمه I ( اودیسئوس یا اسطوره روشنگری) بخش پایانی
- خوانش سه پاراگراف آخر
زن در اسطوره
بازگشت
درباره سفر به جهان مردگان ( یافتن راه حل برای بازگشت به خانه)
@isa_ctc
جلسه اول
خواندن قسمتهایی از پیش‌گفتار. تاریخچه مختصری در مورد مکتب فرانکفورت و ریشه‌های فکری آن.
جلسه دوم
مقاله‌ی مفهوم روشنگری: ( جمعا ۲۲ پاراگراف)
- خوانش چهار پاراگراف اول مقاله، موضوعات مورد بحث:
روشنگری و ضرورت آن.
فائق آمدن علم تجربی و به تبع آن تکنولوژی
روشنگری در مقام افسون زدایی از جهان
وجوه انسان‌شکلی روشنگری
جلسه سوم
مقاله مفهوم روشنگری ( بخش دوم)
- خوانش چهار پاراگراف دوم مقاله، موضوعات مورد بحث:
اسطوره و روشنگری
تبدیل اسطوره به عنصری روشنگر
پدرسالاری در مقام روشنگری
برآمدن نوعی منطق خدایگان و بنده در روشنگری
جلسه چهارم
مقاله مفهوم روشنگری ( بخش سوم)
- خوانش چهار پاراگراف سوم مقاله، موضوعات مورد بحث:
اسطوره در مقام رانه‌های روانی
اسطوره در مقام نماد و امری تقلیدی
ظهور متافیزیک ( فلسفه در معنای خاص)
تطور زبان
جلسه پنجم
مقاله مفهوم روشنگری ( بخش چهارم)
- خوانش چهار پاراگراف چهارم مقاله
مفهوم نفی متعین
تضاد و تعارض موجود در فلسفه هگل
رسوخ اسطوره به امر ناسوتی بواسطه‌ی روشنگری
اصل یگانه‌ی تمدن: صیانت از نفس
جلسه ششم
مقاله مفهوم روشنگری ( بخش پنجم)
- خوانش پاراگراف هفدهم تا آخر نوزدهم
روشنگری و سلطه: اودسئوس و سیرن‌ها ( پیش‌نیاز: خواندن سرود دوازدهم اودیسه)
سرشت حلقوی پیشرفت تاریخ
پیامد محدود شدن تفکر به سازماندهی و مدیریت
جلسه هفتم
مقاله مفهوم روشنگری ( بخش آخر)
- خوانش سه پاراگراف پایانی مقاله
عینیت به مثابه ابزار سلطه
طرد عقلانیت جامعه‌ی معقول به مثابه پنداری منسوخ
سوسیالیسم و سرنوشت آن در فلسفه بورژوایی
جلسه هشتم
مقاله ضمیمه I ( اودیسئوس یا اسطوره روشنگری): جمعا ۱۹ پاراگراف
- خوانش چهار پاراگراف اول مقاله
اینهمانی حماسه اودیسئوس و دیالکتیک روشنگری
صورتبندی نیچه از رابطه‌ی روشنگری و سلطه.
نگاه رمانتیک‌های آلمانی به اسطوره‌ی اودیسئوس
اگو در دل اسطوره
جلسه نهم
مقاله ضمیمه I ( اودیسئوس یا اسطوره روشنگری) بخش دوم
- خوانش چهار پاراگراف دوم مقاله
مکر در تاریخ ( با ارجاع به ریشه‌های هگلی عقل به مثابه فریب در تاریخ)
سویه نیرنگ در قربانی
قربانی به مثابه میانجی اگو
تداوم عقلانیت اصل قربانی
جلسه دهم
مقاله ضمیمه I ( اودیسئوس یا اسطوره روشنگری) بخش سوم
- خوانش چهار پاراگراف سوم مقاله
برساخت سوبژکتیویته‌ی برآمده از تقدم ابژکتیویته‌ی قربانی ( قربانی به مثابه تکنیک برساخت سوژه)
اسطوره به مثابه بازنمای روابط حقوقی
درباره‌ی ریشه‌های اسطوره‌ای زبان
مکر به منزله ابزار مبادله
جلسه یازدهم
مقاله ضمیمه I ( اودیسئوس یا اسطوره روشنگری) بخش چهارم
- خوانش چهار پاراگراف چهارم مقاله
داستان نیلوفرخورها ( گذار از مرحله فراموشی)
اودیسئوس در جزیره‌ی سیکلوپ‌ها
قهرمان یا هیچ‌کس ( دو معنای واژه‌ی اودیسئوس)
مکر سیرسه ( درباره خدایان مادرسالار)
جلسه دوازدهم
مقاله ضمیمه I ( اودیسئوس یا اسطوره روشنگری) بخش پایانی
- خوانش سه پاراگراف آخر
زن در اسطوره
بازگشت
درباره سفر به جهان مردگان ( یافتن راه حل برای بازگشت به خانه)
@isa_ctc
طرح کلی دورۀ «زبان انگلیسی تخصصی علوم اجتماعی»
مدرس: مسعود زمانی مقدم (دکتری جامعه‌شناسی و مترجم)
در این دوره با استفاده از منابع معتبر انگلیسی، زبان تخصصی علوم اجتماعی آموزش داده می‌شود و بر اساس خواندن و بررسی متن‌های جامعه‌شناختی به زبان انگلیسی، مروری بر مبانی جامعه‌شناسی و صدها مفهوم اساسی آن خواهد شد. تمرین‌ها و آزمون‌هایی در این دوره گنجانده شده است که جدای از جلسات دوره می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرند. همچنین حضور در این دوره می‌تواند به تقویت زبان عمومی شرکت‌کنندگان کمک کند.
در این دوره مشخصاً به مفاهیم حوزۀ نابرابری اجتماعی (قشربندی اجتماعی، نابرابری‌های نژادی و قومی، نابرابری‌های جنسیتی و سنی) پرداخته می‌شود.
@isa_ctc
مدرس: مسعود زمانی مقدم (دکتری جامعه‌شناسی و مترجم)
در این دوره با استفاده از منابع معتبر انگلیسی، زبان تخصصی علوم اجتماعی آموزش داده می‌شود و بر اساس خواندن و بررسی متن‌های جامعه‌شناختی به زبان انگلیسی، مروری بر مبانی جامعه‌شناسی و صدها مفهوم اساسی آن خواهد شد. تمرین‌ها و آزمون‌هایی در این دوره گنجانده شده است که جدای از جلسات دوره می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرند. همچنین حضور در این دوره می‌تواند به تقویت زبان عمومی شرکت‌کنندگان کمک کند.
در این دوره مشخصاً به مفاهیم حوزۀ نابرابری اجتماعی (قشربندی اجتماعی، نابرابری‌های نژادی و قومی، نابرابری‌های جنسیتی و سنی) پرداخته می‌شود.
@isa_ctc
مرکز آموزش تخصصی انجمن جامعه‌شناسی ایران برگزار می‌کند:
مجموعه نشست‌های کتاب‌خوان علوم اجتماعی
♦️ نشست ۱: نقد و بررسی کتاب «پیدایش روشنفکر گفت‌وگویی در ایران؟» تألیف محمدامین قانعی‌راد
◾با حضور:
سعید معیدفر
سیدحسین سراج‌زاده
عزیز قانعی‌راد
آیدین ابراهیمی
◾ دبیر نشست:
مسعود زمانی مقدم
🔴 پنجشنبه، ۲۸ دی ۱۴۰۲، ساعت ۱۷
🟡 محل برگزاری: تهران، یوسف‌آباد، خیابان ۶۳، پلاک ۲، طبقه ۲
🔵 برای شرکت در این نشست با شمارهٔ ۰۹۳۳۷۹۹۲۷۵۹ تماس بگیرید.
@isa_ctc
مجموعه نشست‌های کتاب‌خوان علوم اجتماعی
♦️ نشست ۱: نقد و بررسی کتاب «پیدایش روشنفکر گفت‌وگویی در ایران؟» تألیف محمدامین قانعی‌راد
◾با حضور:
سعید معیدفر
سیدحسین سراج‌زاده
عزیز قانعی‌راد
آیدین ابراهیمی
◾ دبیر نشست:
مسعود زمانی مقدم
🔴 پنجشنبه، ۲۸ دی ۱۴۰۲، ساعت ۱۷
🟡 محل برگزاری: تهران، یوسف‌آباد، خیابان ۶۳، پلاک ۲، طبقه ۲
🔵 برای شرکت در این نشست با شمارهٔ ۰۹۳۳۷۹۹۲۷۵۹ تماس بگیرید.
@isa_ctc
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
توضیحات دکتر امیرحسین صالحی در مورد دوره خوانش دیالکتیک روشنگری
طرح درس دورهٔ آموزشی چیستی کدگذاری داده‌های کیفی و یادداشت‌های میدانی
مدرس: مسعود زمانی مقدم
در دو دهۀ اخیر پژوهش کیفی در ایران گسترش فزاینده‌ای یافته است و پژوهشگران و دانشجویان در رشته‌های مختلف بیش‌ازپیش از روش‌های تحقیق کیفی استفاده می‌کنند. یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین و در عین حال دشوارترین مراحل پژوهش کیفی، تحلیل و کدگذاری داده‌ها است. این موضوع به‌ویژه با تنوع رویکردهای کیفی، برای پژوهشگران و دانشجویان به امری پیچیده‌تر تبدیل شده است. در این دوره به موارد زیر در کدگذاری و تحلیل داده‌های کیفی خواهیم پرداخت:
◾کدگذاری چیست؟ چه ضرورتی دارد؟ و در چه مواردی کاربرد دارد؟
◾سازوکار کدگذاری در پژوهش کیفی چگونه است؟
◾چه پرسش‌ها و مسائلی برای پژوهشگران پیرامون کاربرد کدگذاری مطرح می‌شود؟
◾یادداشت تحلیلی چیست؟ و چه کاربردی در تحلیل کیفی دارد؟
◾چه نسبتی بین کدگذاری‌ها و یادداشت‌های تحلیلی وجود دارد؟
◾برای کدگذاری و نوشتن یادداشت تحلیلی چه قواعدی را باید در پیش گرفت؟
🔷 این کارگاه برای پژوهشگران و دانشجویان در همۀ رشته‌هایی که از پژوهش کیفی استفاده می‌کنند (از جمله علوم اجتماعی، علوم ارتباطات، علوم تربیتی و روان‌شناسی، مدیریت و کارآفرینی، علوم سیاسی، علوم بهداشتی و پیراپزشکی و ...) و به یادگیری تحلیل کیفی علاقه و نیاز دارند، مناسب می‌باشد.
@isa_ctc
مدرس: مسعود زمانی مقدم
در دو دهۀ اخیر پژوهش کیفی در ایران گسترش فزاینده‌ای یافته است و پژوهشگران و دانشجویان در رشته‌های مختلف بیش‌ازپیش از روش‌های تحقیق کیفی استفاده می‌کنند. یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین و در عین حال دشوارترین مراحل پژوهش کیفی، تحلیل و کدگذاری داده‌ها است. این موضوع به‌ویژه با تنوع رویکردهای کیفی، برای پژوهشگران و دانشجویان به امری پیچیده‌تر تبدیل شده است. در این دوره به موارد زیر در کدگذاری و تحلیل داده‌های کیفی خواهیم پرداخت:
◾کدگذاری چیست؟ چه ضرورتی دارد؟ و در چه مواردی کاربرد دارد؟
◾سازوکار کدگذاری در پژوهش کیفی چگونه است؟
◾چه پرسش‌ها و مسائلی برای پژوهشگران پیرامون کاربرد کدگذاری مطرح می‌شود؟
◾یادداشت تحلیلی چیست؟ و چه کاربردی در تحلیل کیفی دارد؟
◾چه نسبتی بین کدگذاری‌ها و یادداشت‌های تحلیلی وجود دارد؟
◾برای کدگذاری و نوشتن یادداشت تحلیلی چه قواعدی را باید در پیش گرفت؟
🔷 این کارگاه برای پژوهشگران و دانشجویان در همۀ رشته‌هایی که از پژوهش کیفی استفاده می‌کنند (از جمله علوم اجتماعی، علوم ارتباطات، علوم تربیتی و روان‌شناسی، مدیریت و کارآفرینی، علوم سیاسی، علوم بهداشتی و پیراپزشکی و ...) و به یادگیری تحلیل کیفی علاقه و نیاز دارند، مناسب می‌باشد.
@isa_ctc
https://tttttt.me/isa_ctc/2628
امروز در مرکز آموزش تخصصی انجمن جامعه‌شناسی ایران
امروز در مرکز آموزش تخصصی انجمن جامعه‌شناسی ایران
Telegram
مرکز آموزش تخصصی انجمن جامعه شناسی ایران
@isa_ctc
طرح درس دوره
نظریه‌های ایدئولوژی:
از مارکس تا آلتوسر
مدرس: دکتر آیدین کیخائی
در سال ۱۷۹۶، آنتوان دستوت دو تراسی برای توصیف آنچه «علم ایده‌ها» می‌خواند نوواژه‌ی «ایدئولوژی» را ابداع می‌کند. در دوره‌ی پساژاکوبنیِ انقلاب فرانسه، «علم ایده‌ها» توجه بسیاری را به خود جلب می‌کند و «ایدئولوژیست»ها به چهره‌هایی اثرگذار در فضای فکری و سیاسی فرانسه بدل می‌شوند. اما مفهومی از ایدئولوژی که پس از این دوران به سرعت در اروپا و فراتر از آن گسترش یافت، عمدتا حامل دلالت‌های منفی و تحقیرآمیزی است که ناپلئون بناپارت بر آن بار کرد. ناپلئون که در ابتدا موضعی دوستانه و حتی ستایش‌گرانه به ایدئولوژی و ایدئولوژیست‌ها دارد، پس از به قدرت رسیدن به مرور به خصم آنها بدل می‌شود، تا جایی که «ایدئولوژی را مقصر تمامی ناخوشی‌های فرانسه» می‌داند. در همین دوران است که واژه‌ی افتخارآمیز و مثبتِ «ایدئولوژیست» با واژه‌ی تحقیرآمیز و منفیِ «ایدئولوگ» جایگزین می‌شود. ناپلئون ایدئولوگ‌ها را «رؤیا‌پردازانی خطرناک» می‌خواند که بدون داشتن درکی از واقعیت جامعه می‌خواهند آرمان‌های انتزاعی خود را بر آن تحمیل کنند.
مارکس جوان نیز در رساله‌ی دکتری خود واژه‌ی ایدئولوژی را در معنایی مشابه به کار می‌برد: «زندگی ما به ایدئولوژی و فرضیات تهی نیازی ندارد، بلکه [ما به این نیاز داریم که] بدون سردرگمی زندگی کنیم». اما هنگامی که در میانه‌ی دهه‌ی ۱۸۴۰ ایدئولوژی از یک واژه‌ی قرضی به مفهومی محوری در اندیشه‌ی مارکس بدل می‌شود، آنچه اتفاق می‌افتد دیگر صرفا بازتولید «کلیشه‌ی بناپارت» نیست. صورتبندی مارکس از ایدئولوژی به مثابه آگاهی «وارونه» مبنایی فراهم کرد و اعتباری به این واژه بخشید که به واسطه‌ی آن ایدئولوژی ــ به تعبیر ولفگانگ فریتس هاوگ ــ در «فهرست مفاهیم بنیادیِ مدرنیته» ثبت شد. امروز نیز واژه‌ی ایدئولوژی همچنان هم در گفتار عمومی به شکل گسترده استفاده و مصرف می‌شود و هم موضوع نظریه‌پردازی و نظر‌ورزیِ دانشگاهی و روشنفکرانه است.
هدف من در این درسگفتار معرفیِ برخی از مهم‌ترین صورت‌بندی‌های نظری از مفهوم ایدئولوژی در سنت مارکسیستی است. در هر جلسه از این دوره‌ی چهارجلسه‌ای به یک متفکر خواهم پرداخت. بدیهی است که در یک جلسه بیش از معرفی، آن هم بسیار مقدماتی، کار دیگری نمی‌توان کرد. امید من این است که هر جلسه مدخلی باشد برای ورود به اندیشه و آرایِ این متفکرین درباره‌ی مفهوم ایدئولوژی ــ مدخلی که شاید انگیزه‌ای شود برای عمیق‌تر شدن در برخی از مباحث طرح شده و راهی باز کند برای تدوین دوره‌های متمرکزتر در آینده.
جلسه‌ی اول
مارکس: ایدئولوژی و بت‌وارگی
جلسه‌ی دوم
لوکاچ: ایدئولوژی و شی‌ء‌وارگی
جلسه‌ی سوم
گرامشی: ایدئولوژی و هژمونی
جلسه‌ی چهارم
آلتوسر: ایدئولوژی و انقیاد
@isa_ctc
نظریه‌های ایدئولوژی:
از مارکس تا آلتوسر
مدرس: دکتر آیدین کیخائی
در سال ۱۷۹۶، آنتوان دستوت دو تراسی برای توصیف آنچه «علم ایده‌ها» می‌خواند نوواژه‌ی «ایدئولوژی» را ابداع می‌کند. در دوره‌ی پساژاکوبنیِ انقلاب فرانسه، «علم ایده‌ها» توجه بسیاری را به خود جلب می‌کند و «ایدئولوژیست»ها به چهره‌هایی اثرگذار در فضای فکری و سیاسی فرانسه بدل می‌شوند. اما مفهومی از ایدئولوژی که پس از این دوران به سرعت در اروپا و فراتر از آن گسترش یافت، عمدتا حامل دلالت‌های منفی و تحقیرآمیزی است که ناپلئون بناپارت بر آن بار کرد. ناپلئون که در ابتدا موضعی دوستانه و حتی ستایش‌گرانه به ایدئولوژی و ایدئولوژیست‌ها دارد، پس از به قدرت رسیدن به مرور به خصم آنها بدل می‌شود، تا جایی که «ایدئولوژی را مقصر تمامی ناخوشی‌های فرانسه» می‌داند. در همین دوران است که واژه‌ی افتخارآمیز و مثبتِ «ایدئولوژیست» با واژه‌ی تحقیرآمیز و منفیِ «ایدئولوگ» جایگزین می‌شود. ناپلئون ایدئولوگ‌ها را «رؤیا‌پردازانی خطرناک» می‌خواند که بدون داشتن درکی از واقعیت جامعه می‌خواهند آرمان‌های انتزاعی خود را بر آن تحمیل کنند.
مارکس جوان نیز در رساله‌ی دکتری خود واژه‌ی ایدئولوژی را در معنایی مشابه به کار می‌برد: «زندگی ما به ایدئولوژی و فرضیات تهی نیازی ندارد، بلکه [ما به این نیاز داریم که] بدون سردرگمی زندگی کنیم». اما هنگامی که در میانه‌ی دهه‌ی ۱۸۴۰ ایدئولوژی از یک واژه‌ی قرضی به مفهومی محوری در اندیشه‌ی مارکس بدل می‌شود، آنچه اتفاق می‌افتد دیگر صرفا بازتولید «کلیشه‌ی بناپارت» نیست. صورتبندی مارکس از ایدئولوژی به مثابه آگاهی «وارونه» مبنایی فراهم کرد و اعتباری به این واژه بخشید که به واسطه‌ی آن ایدئولوژی ــ به تعبیر ولفگانگ فریتس هاوگ ــ در «فهرست مفاهیم بنیادیِ مدرنیته» ثبت شد. امروز نیز واژه‌ی ایدئولوژی همچنان هم در گفتار عمومی به شکل گسترده استفاده و مصرف می‌شود و هم موضوع نظریه‌پردازی و نظر‌ورزیِ دانشگاهی و روشنفکرانه است.
هدف من در این درسگفتار معرفیِ برخی از مهم‌ترین صورت‌بندی‌های نظری از مفهوم ایدئولوژی در سنت مارکسیستی است. در هر جلسه از این دوره‌ی چهارجلسه‌ای به یک متفکر خواهم پرداخت. بدیهی است که در یک جلسه بیش از معرفی، آن هم بسیار مقدماتی، کار دیگری نمی‌توان کرد. امید من این است که هر جلسه مدخلی باشد برای ورود به اندیشه و آرایِ این متفکرین درباره‌ی مفهوم ایدئولوژی ــ مدخلی که شاید انگیزه‌ای شود برای عمیق‌تر شدن در برخی از مباحث طرح شده و راهی باز کند برای تدوین دوره‌های متمرکزتر در آینده.
جلسه‌ی اول
مارکس: ایدئولوژی و بت‌وارگی
جلسه‌ی دوم
لوکاچ: ایدئولوژی و شی‌ء‌وارگی
جلسه‌ی سوم
گرامشی: ایدئولوژی و هژمونی
جلسه‌ی چهارم
آلتوسر: ایدئولوژی و انقیاد
@isa_ctc