🔹 تصویر پیکر بی‌جان فردی که در حملات اسرائیل به تهران کشته شده است

🔹ساعاتی پس از آغاز حمله اسرائیل به تهران، عکسی با توضیح «پیکر دختری که بر اثر حمله‌ها کشته شده است» در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.

🔹همزمان، برخی حساب‌های شبکه‌های اجتماعی ادعا کردند این عکس ارتباطی با ایران ندارد و مربوط به کودکی در سوریه است.

🔹به نظر می‌رسد دلیل این مساله، نام کاربری حسابی باشد که آن را منتشر کرده است؛ یعنی حسابی با نام Syrian Girl.

🔹این عکس در واقع تصویری از یک ویدیوست که همزمان با حمله‌های هوایی اسرائیل به تهران ضبط شده و مربوط به محله شهرآرا در تهران است.

🔹هنوز منابع رسمی درباره جزئیات این فرد از جمله جنسیت یا سن او گزارشی منتشر نکرده‌اند. در صورت دریافت خبرهای تکمیلی، این فکت‌چک را به‌روزرسانی می‌کنیم.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ تابلوی برق یا دستگاه ماینر علی شمخانی؟

🔹در شبکه‌های اجتماعی، تصویری با این عنوان وایرال شده که «علی شمخانی توی پنت‌هاوسش بیت‌کوین ماین می‌کرد».

🔹تصویر، از خانه‌ای بعد از یک انفجار شدید گرفته شده و به احتمال زیاد یکی از واحدهای مجتمع کوه نور در کامرانیه تهران است که گفته شده هنگام حمله اسرائیل، محل اقامت علی شمخانی بوده است.

🔹با توجه به ویژگی‌های ظاهری وسیله‌ی مورد اشاره، می‌توان با اطمینان نسبی گفت تابلوی برق یا تابلوی کنترل آسانسور است.

🔹ابعاد ماینرها معمولا کوچک‌تر است و معمولا برای خنک ماندن، کیس‌های باز دارند؛ در حالی که دستگاهی که در تصویر دیده می‌شود، در دارد و ظاهر آن شبیه تابلوهای برق است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

📝 حمله به نطنز و فردو؛ آیا خطر فاجعه نشت رادیواکتیو وجود دارد؟

🔹در حمله هوایی اسرائیل به ایران در بامداد ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ به وقت ایران، دو مرکز اصلی غنی‌سازی اورانیوم جمهوری اسلامی هدف قرار گرفت که موجب نگرانی برخی مردم درباره پخش احتمالی مواد رادیواکتیو شد.

🔹نه فقط چرخه‌های سوخت و آبشارها و سانتریفیوژها، بلکه ذخیره جمهوری اسلامی از اورانیوم غنی‌شده در درصدهای مختلف، در کپسول‌هایی ذخیره می‌شود؛ بنابراین تصور نشتی آنها بی‌مورد نیست.

🔹آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه فوری خود اعلام کرد «هیچ افزایش پرتو در ایستگاه‌های برخط یا حسگرهای قابل حمل دیده نشده» و تأیید کرد که مدارک اولیه از عدم نشت جدی (دست‌کم تا زمان انتشار این گزارش) حکایت می‌کند.

🔹وقتی صحبت از تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم مثل نطنز یا فردو است، با ماده‌ای به نام هگزافلوراید اورانیوم (UF6​) طرفیم که اگر در اثر انفجار یا نشت ناگهانی، آزاد شود، به دو ترکیب خطرناک تبدیل می‌شود: اکسی‌فلورید اورانیوم و گاز هیدروژن‌فلورید.

🔹در اینجا خطر اصلی، نه از نوع رادیواکتیو، بلکه از نوع شیمیایی است و حد و مرز خطر بسیار محدود است و شهرها یا روستاهای اطراف دچار بحران سلامتی نخواهند شد.

🔹این موارد به دقت در سراسر جهان و با فاصله زمانی بسیار کمی پس از وقوع، بدون دسترسی مستقیم محلی، قابل اندازه‌گیری است و تجهیزاتی در این زمینه در سراسر دنیا، چه زمینی و چه فضایی، نصب شده‌اند.

🔹برخلاف حوادثی مانند چرنوبیل یا فوکوشیما، در این حملات، خطر انتشار گسترده مواد رادیواکتیو وجود نداشته و ابعاد حادثه، محدود به آسیب‌های شیمیایی و زیرساختی در شعاع نزدیک به محل انفجار است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 ابهامات یک قتل

🔹در قسمت ۲۱۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه، ابتدا ابهامات و تناقض‌های پرونده قتل الهه حسین‌نژاد را بررسی کرده‌ایم.

🔹در ادامه، مقایسه گمراه‌کننده‌ای را مرور کردیم که ادعا می‌کرد ایران برای زنان امن‌تر از آمریکاست.

🔹خاطره علی خامنه‌ای از مذاکرات هسته‌ای دهه ۸۰ و ادعای یک رسانه حکومتی درباره ضرورت اقتصادی غنی‌سازی در داخل ایران، سوژه‌های مرتبط با مساله هسته‌ای ایران هستند.

🔹پرونده تعرض جنسی چند ورزشکار ایرانی در کره جنوبی، موضوع مرتبط با دو فکت‌چک دیگر این اپیزود است.

🔹فکت‌چک‌های کوتاه این هفته، متنوع است؛ از ادعای خرد کردن اسکناس‌های ایرانی در عراق و ادعای مرگ یک دانشجوی نخبه بخاطر مصرف کافئین، تا تئوری توطئه مربوط به اعدام نیکلای چائوشسکو و ماجرای یک قارچ گران‌قیمت در نپال.

🔹ادعای مربوط به عکسی که پرندگان را در اطراف یک هواپیما نشان می‌داد، ماجرای جالبی دارد که در پایان این قسمت به آن پرداخته‌ایم.

🔹همچنین، در مقدمه این قسمت، یک نامه مهم از سازمان نظام پزشکی و یادداشت محسن رنانی که در آن ضمن عذرخواهی از اظهارات اخیرش، از فکت‌نامه تشکر کرده را نیز مرور کرده‌ایم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:26 مقدمه
00:02:25 توضیح درباره اطلاعیه مهم سازمان نظام پزشکی
00:08:18 یادداشت محسن رنانی و تشکر او از فکت‌نامه
00:12:56 واکاوی تناقضات در پرونده قتل الهه حسین‌نژاد
00:25:04 مقایسه گمراه‌کننده آمار زن‌کشی در آمریکا و ایران
00:32:40 ادعای گمراه‌کننده خامنه‌ای درباره مذاکرات هسته‌ای دهه هشتاد
00:39:40 غنی‌سازی داخل ایران برای تولید رادیو دارو صرفه اقتصادی ندارد
00:45:52 ادعای شاخ‌دار درباره عکس قربانی تعرض جنسی ورزشکاران ایرانی در کره
00:47:16 خبر نادرست برکناری احسان حدادی از ریاست فدراسیون دوومیدانی
00:48:40 ادعای تبدیل پول ایران به پوشال در عراق
00:50:58 ادعای مرگ یک دانشجو بر اثر مصرف همزمان قهوه و نوشابه انرژی‌زا
00:52:28 تئوری توطئه اعدام نشدن نیکلای چائوشسکو و همسرش
00:54:24 ویدیویی از مردم نپال که به دنبال قارچ «یارساگومبا» هستند
00:56:05 ادعای نادرست پرندگانی که هواپیما را بدرقه کردند
00:59:31 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

❌ انتشار ویدیوی ساختگی در تهران‌تایمز با عنوان خرابی‌های تل‌آویو

🔹در میان عکس‌ها و ویدیوهایی که از خسارت موشک‌های جمهوری اسلامی به مناطقی از تل‌آویو در رسانه‌های معتبر منتشر شده، برخی تصاویر ساختگی یا قدیمی نیز در حال انتشار است.

🔹ویدیویی که حساب روزنامه «تهران تایمز» به عنوان خرابی‌های تل‌آویو پس از برخورد موشک‌های ایرانی منتشر کرده، ساخته هوش مصنوعی است.

🔹از نشانه‌های ساختگی بودن آن، جزئیاتی مثل در هم رفتن دو خودرو در این تصاویر است.

🔹این ویدیو نخستین‌بار در یک حساب تیک‌تاکی به نام «عاملیون» بارگذاری شده که در توضیحات حساب نوشته است: «م.قا.و.م.ة الذكاء الصناعي»؛ توضیحی که نشان می‌دهد محتوای ساخته هوش مصنوعی منتشر می‌کند.

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره عکس لاشه جنگنده F35

🔹در صداوسیما و رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی فارسی و عربی، عکسی منتشر و ادعا شده لاشه جنگنده اف ۳۵ اسرائیل است که در عملیات پدافند ایران سرنگون شده است.

🔹این ادعا نادرست است.

🔹مقایسه این عکس و تصاویر جنگنده F35 نشان می‌دهد که این تصویر جعلی و ساخته هوش مصنوعی است.

🔹در تصویر ساختگی:

1️⃣ دم هواپیما در جهت اشتباه، بالای آن و مستقیم متصل به بدنه قرار دارد.

2️⃣ ستاره داوود روی بدنه باید نزدیک کابین خلبان باشد، نه در بخش پشتی هواپیما.

3️⃣ چمن اطراف محل سقوط، دست‌نخورده باقی مانده است.

4️⃣ با توجه به اندازه چمن‌ها که تنها معیار اندازه‌گیری برای ما در این تصویر است، اندازه جنگنده بسیار کوچک‌تر از جنگنده واقعی است.

🔹بررسی در وب‌سایت HIVE، برای تشخیص تصاویر ساخت هوش مصنوعی هم نشان می‌دهد که این عکس با احتمال حدود ۹۸ درصد ساخت AI است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ این شعر از «پرنیا عباسی» نیست

🔹برخی با انتشار قطعه شعری ادعا کرده‌اند که سراینده آن «پرنیا عباسی» است؛ یعنی کسی که به عنوان یکی از کشته‌شدگان حمله اسرائیل معرفی شده است.

🔹این ادعا نادرست است.

🔹سراینده این شعر «اصغر عاشوری» است که با آن در یک فراخوان شعر به مناسبت چهلمین روز کشته شدن قاسم سلیمانی شرکت‌ کرده است.

🌐 @Factnameh

❌ انتشار یک ویدیوی ساختگی، به عنوان برخورد موشک به تل‌آویو

🔹در ادعای دیگری، ویدیویی با عنوان «برخورد موشک ایرانی به ساختمانی در تل‌آویو» منتشر شده است.

🔹این ادعا نیز نادرست است و ویدیوی مورد اشاره، ساختگی است.

🌐 @Factnameh

❗️ اینترنت ماهواره‌ای مستقیم موبایل در ایران وجود ندارد

🔹در شرایط فعلی، برخی افراد سودجو در شبکه‌های اجتماعی ادعا می‌کنند که می‌توانند تلفن همراه ساکنان ایران را به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک وصل کنند.

🔹این ادعا، غیرواقعی و نادرست است. اینترنت ماهواره‌ای مستقیم موبایل در ایران وجود ندارد.

🔹ما پیش‌تر در فکت‌نامه، این ادعای نادرست شبکه‌های اجتماعی را بررسی کرده بودیم.

👈 جزئیات بیشتر را می‌توانید در این مقاله بخوانید.

🌐 @Factnameh

❌ ویدیوی منتسب به آغاز اعتراضات مردم در ایران، قدیمی است

🔹برخی اکانت‌های شبکه‌های اجتماعی با انتشار ویدیویی از درگیری مردم و نیروهای پلیس جمهوری اسلامی مدعی شده‌اند که «اعتراضات علیه رژیم در ایران آغاز شده است.»

🔹این ادعا نادرست و ویدیوی مورد اشاره، قدیمی است.

🔹این ویدیو در تاریخ ۸ دی ۱۳۹۶ در رسانه‌ها با عنوان درگیری پلیس با معترضان کرمانشاه منتشر شده بود.

🔹نسخه کامل این ویدیو را می‌توانید در لینک سایت رادیوفردا ببینید.

🌐 @Factnameh

❌ادعای بی‌اساس محسن رضایی درباره تهدید اتمی اسرائیل از سوی پاکستان

🔹 محسن رضایی گفته «#پاکستان اعلام کرده اگر اسرائیل بخواهد به ایران بمب اتم بزند، ما به #اسرائیل بمب اتم خواهیم زد».

🔹 این ادعای محسن رضایی نادرست است. منبع این خبر، حساب‌های کاربری نامعتبری هستند که آن را به نقل از کانال ۱۰ اسرائیل منتشر کرده‌اند.

🔹نه در کانال ۱۰ اسرائیل، نه در هیچ رسانه معتبر اسرائیلی، پاکستانی و بین‌المللی، چنین خبری که نشان از این تهدید اتمی وجود داشته باشد، دیده نمی‌شود.

🔹 این پست‌ها پس از مدتی به زبان فارسی ترجمه شده و در نهایت محسن رضایی آن را در تلویزیون اعلام کرده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید


🌐 @Factnameh

❌ ویدیوی منتسب به فرار مقامات جمهوری اسلامی، قدیمی است

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده که ادعا می‌کند فرار مقامات جمهوری اسلامی از فرودگاه‌ها را نشان می‌دهد.

🔹خبر موثقی درباره اینکه آیا مقامات جمهوری اسلامی از ایران خارج شده‌اند یا در تدارک آن هستند یا نه، نداریم؛ اما این ویدیو، قدیمی است.

🔹این ویدیو به عنوان فرودگاه امام خمینی حدود یک سال پیش در یک اکانت یوتیوب، منتشر شده بود.

🔹از این رو این ویدیو به روزهای اخیر و فرار احتمالی مقامات جمهوری اسلامی بی‌ربط و انتساب آن «نادرست» است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای شاخ‌دار ادای احترام نازی به پرچم ایران در آلمان

🔹ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که ادعا می‌کند «ادای احترام نازی به پرچم ایران در آلمان» را نشان می‌دهد.

🔹این ادعا شاخ‌دار است. ویدیو در تاریخ ۷ ژانویه ۲۰۲۵ در رم ایتالیا ضبط شده و پرچمی که در ویدیو دیده می‌شود، پرچم ایتالیا است.

🔹این ویدیو مراسم بزرگداشتی است که فعالان راست افراطی در ایتالیا برای رویداد «واقعه خیابان آکا لارنتزیا» و قتل دو جوان راستگرا در سال ۱۹۷۸ برگزار کردند.

🔹در این مراسم که حدود ۱۳۰۰ نفر در آن شرکت داشتند، بسیاری از شرکت‌کنندگان سلام فاشیستی دادند.

🔹پلیس رم گفت کسانی که با ادای این سلام ترویج فاشیسم کردند را شناسایی و پیگیری می‌کند.

🔹بر این اساس فکت‌نامه به این ادعا نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh