❌ ادعای شاخ‌دار درباره جمعیت مهاجران افغانستانی و رشد آن در ایران

🔹چندی قبل ادعا شد که خبرگزاری آناتولی گفته «جمعیت افغان‌های مقیم ایران تا سه سال آینده به ۷۷ میلیون نفر می‌رسد و آنها نژاد اول ایران خواهند شد». آناتولی چنین خبری منتشر نکرده است. آمارهای ارائه‌شده در این ادعا نیز با داده‌های واقعی و همچنین محاسبات منطقی، همخوانی ندارد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت هفتم - «بحران صندوق‌های بازنشستگی»

🔹شرایط صندوق‌های بازنشستگی در ایران بحرانی است؛ بحران ناترازی صندوق‌ها روز به روز تشدید و هزینه تامین مالی صندوق‌ها برای بودجه روز به روز بیشتر می‌شود.

🔹امسال بودجه صندوق‌های بازنشستگی یک و نیم برابر کل کسری بودجه‌ای است مهم‌ترین عامل وجود تورم مزمن در ایران است.

🔹در هفتمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، سراغ «صندوق‌های بازنشستگی» رفته‌ایم. درباره عمق بحران، دلایل آن، فساد و بی‌انضباطی‌های مالی و مسائل دیگری صحبت کرده‌ایم که مشکل ناترازی صندوق‌های بازنشستگی در ایران را تبدیل به یک ابربحران اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کرده است.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست کتاب سایه عقاب‌ها درباره سناتور مک‌کین و جنبش سبز

🔹برخی مطبوعات و رسانه‌ها با استناد به کتاب ایرانی «سایه عقاب‌‌ها» ادعا می‌کنند سناتور جان مک‌کین چند سال پیش از اعتراضات سال ۱۳۸۸ ایران، به این مساله اشاره کرده، به انقلاب‌های رنگی در گرجستان و اوکراین نیز اشاره کرده و حتی رنگ جنبش سبز را نیز اعلام و تعیین کرده است.

🔹جدیدترین نمونه از این ادعا را مجری مناظره اخیر احمد زیدآبادی و مهدی طائب مطرح کرده است.

🔹جدا از اینکه درباره نسخه چاپی اولین نسخه این کتاب ابهام‌هایی وجود دارد، مک‌کین چنین مصاحبه‌ای با فاکس نیوز نکرده است.

🔹تنها مصاحبه‌ای که شبیه به ادعاهای مطرح‌شده در کتاب «سایه عقاب‌ها» است، ۱۲ اسفند ۱۳۸۳ انجام شده که مک‌کین در آن به مجریان فاکس‌نیوز می‌گوید از نتیجه دکترین جرج بوش راضی است و در آن مصاحبه تنها به اوکراین و گرجستان اشاره می‌کند.

🔹فکت‌نامه نیز به این ادعا که مک‌کین در مصاحبه با فاکس‌نیوز به رنگ جنبش سبز اشاره کرده نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 بازداشت تسهیل‌کننده مالی موساد در ترکیه

🔹روز سه‌شنبه ۱۳ شهریور ۱۴۰۳، رسانه‌ها خبر «بازداشت مدیر شبکه مالی موساد در استانبول» را منتشر کردند. با این حال تسنیم در خبری که منتشر کرد، تیتر زد: «دستگیری مدیر مالی موساد در ترکیه».

🔹فرد دستگیر شده که لیریدون رجِبی (تلفظ آلبانیایی Liridon Rexhepi) نام دارد، متهم است که در کار «تسهیل» انتقال پول از کشورهای اروپای شرقی (در درجه اول کوزوو) به عوامل موساد در ترکیه با استفاده از سیستم مالی شرکت Western Union بوده‌است.

🔹استفاده از واژه «مدیر مالی موساد» در تیتر خبر تسنیم اغراق‌آمیز است. او احتمالا فرد مهمی در یک شبکه انتقال غیرمجاز پول بوده، اما «مدیر مالی موساد» نیست.

🔹برخی رسانه‌های دیگر از جمله فارس و ایسنا و روزنامه ایران نیز در خبر اولیه‌ای که در کانال تلگرامی خود منتشر کردند از عنوان «مدیر مالی موساد» در تیتر استفاده کرده بودند. خبرگزاری مهر نیز در تیتر و متن خبر سایت خود از همین عنوان استفاده کرده‌است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به خبر «بازداشت مدیر مالی موساد در استانبول» نشان «نیمه‌درست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 زایمان افغان‌ها در کرج

🔹در ابتدای قسمت ۱۷۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه، بعد از مقدمه، به سه ادعای نادرستی که در حاشیه بازداشت پاول دورف، مدیر و مالک پیام‌رسان تلگرام منتشر شده بود اشاره کردیم.

🔹در ادامه ضمن مرور فکت‌چک مربوط به یک تجاوز انتقام‌جویانه در پاکستان، سابقه این مساله در پاکستان را هم بیان کردیم.

🔹در روزهای گذشته، از ویدیوی کوتاه یک کارناوال در اسپانیا برداشت نادرستی شده بود که گزارش درستی‌سنجی مربوط به آن را در این اپیزود مرور کرده‌ایم.

🔹یکی از ادعاهای پرحاشیه روزهای اخیر، آمار زایمان اتباع افغانستانی در کرج بود. در این قسمت از پادکست توضیح دادیم که صحبت‌های یک مقام بیمه سلامت در این باره چگونه به یک خبر تحریف‌شده تبدیل شد.

🔹پس از آن، ادعای بی‌اساس ماهیگیری چینی‌ها در دریای خزر را مرور کردیم و سپس سراغ کامنت‌های مخاطبان رفتیم.

🔹در بخش مرور کامنت‌ها، به یک توضیح ضروری درباره برخی نگرانی‌ها از حضور مهاجران افغانستانی در ایران اشاره کرده‌ایم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

🔹 سال تحصیلی ۰۴-۱۴۰۳ چند روز تعطیلی دارد؟

🔹در شبکه‌های اجتماعی گفته شده در کل سال تحصیلی امسال (۱۴۰۳-۱۴۰۴)، به جز نوروز تنها چهار روز تعطیلی وجود دارد.

🔹با توجه به اینکه مخاطبان این پست دانش‌آموزان هستند، طول سال‌ تحصیلی، اول مهر ۱۴۰۳ تا اول خرداد ۱۴۰۴ در نظر گرفته شده است و بررسی تقویم آموزشی نشان می‌دهد برنامه‌های دانش‌آموزان عمدتا تا پایان اردیبهشت (پیش از امتحانات پایان سال) برنامه‌ریزی می‌شوند.

🔹از اول مهر ۱۴۰۳ تا اول خرداد ۱۴۰۴، به جز روزهای ۲۵ دی، ۹ بهمن، ۲۲ بهمن و ۲۹ اسفند بقیه تعطیلات رسمی، روزهای آخر هفته (پنج‌شنبه یا جمعه)‌ هستند.

🔹با این اوصاف، روشن است که فکت‌نامه به ادعای مطرح شده درباره میزان تعطیلات رسمی سال تحصیلی نشان «درست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 تغییر فرمانده آمریکایی در خاورمیانه به‌خاطر نصب برعکس دوربین اسلحه

🔹در شبکه‌های اجتماعی این ادعا مطرح شده که «فرمانده ناو آمریکایی که تصویرش در حالی منتشر شد که دوربین را برعکس روی اسلحه نصب کرده بود، برکنار شده‌است».

🔹روز ۳ فروردین ۱۴۰۳ چنین تصویری از کاپیتان «کامرون یاست» فرمانده ناوشکن USS جان مک‌کین منتشر شد که به وضوح دوربین را برعکس روی اسلحه نصب کرده‌بود. این تصویر در اینستاگرام نیروی دریایی ایالات متحده منتشر و س‍پس حذف شد.

🔹نیروی دریایی آمریکا اعلام کرد: «نیروی دریایی افسران فرماندهی را با بالاترین استانداردها نگه می‌دارد و آنها را در صورت عدم رعایت این استانداردها مسئول می‌داند.»

🔹هفته گذشته نیروی دریایی ایالات متحده بیانیه‌ای صادر کرد که در صدر آن نوشته بود: «افسر فرمانده ناو USS جان مک‌کین در ۳۰ اوت به دلیل از دست‌دادن اعتماد به نفس در فرماندهی» برکنار شد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که «فرمانده ناو آمریکایی در خاورمیانه به‌خاطر نصب برعکس دوربین روی اسلحه از کار برکنار شد» نشان «درست»‌ می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 زایمان افغان‌ها در کرج

🔹در ابتدای قسمت ۱۷۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه، بعد از مقدمه، به سه ادعای نادرستی که در حاشیه بازداشت پاول دورف، مدیر و مالک پیام‌رسان تلگرام منتشر شده بود اشاره کردیم.

🔹در ادامه ضمن مرور فکت‌چک مربوط به یک تجاوز انتقام‌جویانه در پاکستان، سابقه این مساله در پاکستان را هم بیان کردیم.

🔹در روزهای گذشته، از ویدیوی کوتاه یک کارناوال در اسپانیا برداشت نادرستی شده بود که گزارش درستی‌سنجی مربوط به آن را در این اپیزود مرور کرده‌ایم.

🔹یکی از ادعاهای پرحاشیه روزهای اخیر، آمار زایمان اتباع افغانستانی در کرج بود. در این قسمت از پادکست توضیح دادیم که صحبت‌های یک مقام بیمه سلامت در این باره چگونه به یک خبر تحریف‌شده تبدیل شد.

🔹پس از آن، ادعای بی‌اساس ماهیگیری چینی‌ها در دریای خزر را مرور کردیم و سپس سراغ کامنت‌های مخاطبان رفتیم.

🔹در بخش مرور کامنت‌ها، به یک توضیح ضروری درباره برخی نگرانی‌ها از حضور مهاجران افغانستانی در ایران اشاره کرده‌ایم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:00:57 مقدمه
00:04:51 اطلاعات نادرست حاشیه بازداشت موسس پیام‌رسان تلگرام
00:15:28 درباره تجاوز انتقام‌جویانه در پاکستان چه می‌دانیم؟
00:21:59 توصیف نادرست از ویدیوی یک کارناوال سالانه با حضور کودکان
00:27:04 خبر تحریف‌شده درباره آمار زایمان اتباع غیرایرانی در کرج
00:31:54 ادعای بی‌اساس ماهیگیری چینی‌ها در دریای خزر
00:37:20 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

❌ بنزین رایگان برای بازنشستگان اماراتی

🔹در شبکه‌های اجتماعی شایعه شده که «بنزین بازنشسته‌های اماراتی مجانی شد.» این شایعه همراه ویدیوی فردی است که در پمپ بنزین باک خودرویش را پر می‌کند و فقط کارت ملی را نشان می‌دهد.

🔹در ویدیو هیچ اشاره‌ای به بازنشسته‌بودن فرد نمی‌شود در حالی که او کارت ملی خود را نشان می‌دهد و سن و اسم و تصویرش مشخص است. همچنین در هیچ منبع خبری و رسمی حکومتی یا بخش‌های مربوط به بیمه و بازنشستگی اماراتی هم چنین خبری منتشر نشده است.

🔹البته دولت امارات تخفیف و یارانه زیادی برای خانواده‌های کم‌درآمد یا مستمری‌بگیران بازنشستگی در نظر می‌گیرد که بخش زیادی از هزینه بنزین آنها را پوشش می‌دهد.

🔹همچنین در شهرهایی مانند ابوظبی گاهی به مناسب‌هایی «گشت شادمانی» رانندگان قانون‌مدار را متوقف کرده و به آنها کارت سوخت رایگان هدیه می‌دهد. اما همین ویدیو هم در شهر شارجه پر شده‌است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به‌ادعای شبکه‌های اجتماعی که «بنزین بازنشسته‌های اماراتی مجانی شد» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت هفتم - «بحران صندوق‌های بازنشستگی»

🔹شرایط صندوق‌های بازنشستگی در ایران بحرانی است؛ بحران ناترازی صندوق‌ها روز به روز تشدید و هزینه تامین مالی صندوق‌ها برای بودجه روز به روز بیشتر می‌شود.

🔹امسال بودجه صندوق‌های بازنشستگی یک و نیم برابر کل کسری بودجه‌ای است مهم‌ترین عامل وجود تورم مزمن در ایران است.

🔹در هفتمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، سراغ «صندوق‌های بازنشستگی» رفته‌ایم. درباره عمق بحران، دلایل آن، فساد و بی‌انضباطی‌های مالی و مسائل دیگری صحبت کرده‌ایم که مشکل ناترازی صندوق‌های بازنشستگی در ایران را تبدیل به یک ابربحران اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کرده است.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

🔹این قسمت پادکست یک هفته قبل در رادیوفردا و کانال هزارداستان بودجه در کست‌باکس منتشر شد و حالا در اکانت‌های فکت‌نامه نیز در دسترس است.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

👈در کست‌باکس فکت‌نامه بشنوید

🌐 @Factnameh

❌ ویدیوی نادرست منتسب به قمه‌کشی دختران افغانستانی در پارک لاله

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی با این ادعا که «لات بازی و قمه‌کشی دختران افغانستانی در پارک لاله» را نشان می‌دهد منتشر شده است.

🔹ویدیو قدیمی و ادعای مطرح شده نادرست است.

🔹این ویدیو برای اولین بار حدود ۱۱ ماه پیش، ۱۰ مهر ۱۴۰۲، با این توضیح که «قمه‌کشی» دختران را در پارک ملت مشهد نشان می‌دهد، منتشر شد.

🔹به نظر می‌رسد ویدیو در حوالی زمین شطرنج پارک ملت مشهد ضبط شده باشد و دختران حاضر در فیلم هم به لهجه مشهدی حرف می‌زنند.

🔹از این رو تردیدی وجود ندارد که این ویدیو قدیمی است و انتشار آن با ادعای قمه‌کشی دختران افغانستانی در پارک لاله «نادرست» است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ آمار نادرست درباره تعداد افغانستانی‌هایی که روزانه وارد کشور می‌شوند

🔹محمدعلی بهمنی قاجار، پژوهشگر حقوق بین‌الملل می‌گوید: روزانه حداقل ۸ هزار افغانستانی وارد کشور می‌شوند و طبق آمار وزارت بهداشت جمعیت آنها ۸ تا ۱۰ میلیون نفر است.

🔹این آمار در یک برنامه تلویزیونی در آبان ۱۴۰۲ مطرح شده و حدود یک سال بعد یعنی در شهریور ۱۴۰۳، به طور گسترده در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها خبرساز شده است.

🔹منبع این ادعا، «آمار»های رسمی وزارت بهداشت و آمارهای ارائه شده در یک «نشست» در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه معرفی شده است.

🔹مشخص نیست منظور کدام آمار وزارت بهداشت است. آخرین بار بهرام عین‌اللهی، وزیر وقت بهداشت، در تابستان ۱۴۰۲ به جمعیت «۵ میلیون نفری» افغانستانی‌ها در ایران اشاره کرد.

🔹در مورد آمار ارائه شده در «نشست» برگزار شده در وزارت خارجه هم، به فرض صحت، تردید و ابهام‌های جدی وجود دارد. معلوم نیست این آمار را چه کسی، برای چه دوره زمانی و بر چه اساسی ارائه کرده است.

🔹طبق آخرین آمارها و برآوردهای رسمی جمعیت مهاجران افغانستانی مقیم ایران کمتر از پنج میلیون نفر است.

🔹بنا بر اعلام سازمان ملی مهاجرت وزارت کشور در خرداد ۱۴۰۳ «تعداد مهاجران افغانستانی ۴/۱ میلیون نفر است. به جز این، برآورد می‌شود ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار نفر هم به صورت غیرقانونی در ایران حضور دارند.

🔹فکت‌نامه به دلیل عدم دسترسی به جزئیات این برآورد آماری نمی‌تواند صحت آن را تایید یا رد کند، اما آمار وزارت کشور تا الان جزئی‌ترین و تفکیکی‌ترین برآورد موجود از جمعیت افغانستانی‌های ایران است.

🔹کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد ‌نیز جمعیت مهاجران افغانستانی ساکن ایران را در تابستان ۲۰۲۴ حدود چهار و نیم میلیون نفر برآورد می‌کند.

🔹با اوصاف، فکت‌نامه آمارهای ارائه شده در برنامه شیوه را بی‌اساس می‌داند و به آن نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ بج «نیل تا فرات» روی بازوی کماندوهای اسرائیلی

🔹قیس قریشی، در مناظره با صادق زیباکلام در «مدرسه فکری آزاد» گفته «کماندوهای رسمی اسرائیلی روی بازویشان علامت نیل تا فرات دارند.»

🔹این ادعای نادرست، با استناد به یک عکس از یک «بج با نقشه اسرائیل بزرگ» مطرح‌شده است؛ عکسی که منبع آن مشخص نیست و نشانه‌ای از آن پیش از ۲۷ خرداد ۱۴۰۳ وجود ندارد.

🔹علامت‌های یونیفورم و بج‌های کماندوهای اسرائیلی در گزارش‌ها و عکس‌های خبری مشخص است. بررسی‌ها نشان می‌دهد بج تیپ ۱ گولانی، درخت زیتون است و بج تیپ ۸۴ گیواتی، اژدها و شمشیر و کاکتوس. روی یونیفرم رسمی و نظامی آنها نیز چنین جایی دیده نمی‌شود.

🔹بنابراین ادعای قیس قریشی که «روی لباس رسمی کماندوهای اسرائیلی لوگوی «نیل تا فرات» است» به‌خصوص که او به لباس رسمی دو تیپ گولانی و گیواتی هم اشاره می‌کند، «نادرست» است.

🔹توضیحات بیشتر درباره این ادعا و دلایل رد آن را در سایت فکت‌نامه بخوانید.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh