FactNameh | فکت‌نامه
111K subscribers
2.71K photos
675 videos
3 files
3.28K links
فکت‌نامه اولین سایت درستی‌سنجی (فکت‌چکینگ) سیاسی درباره‌ی ایران است.
وبسایت: factnameh.com
بات تلگرامی فکت‌نامه:‌ @FactnamehBot
ارتباط مستقیم: @FactNamehAdmin
twitter.com/factnameh
fb.com/factnameh
instagram.com/factnameh
Download Telegram
🎙 سرنوشت مشروب‌های سفارت

🔹در قسمت ۱۷۳ پادکست هفتگی فکت‌نامه چند فکت‌چک را مرور کردیم که مستقیم و غیرمستقیم به موضوعات خارج از ایران مربوط می‌شوند.

🔹ابتدا سراغ این ادعا رفتیم که گفته شده بود طی یک رفراندوم، حجاب در سوئیس ممنوع شده و اسلام دیگر به رسمیت شناخته نمی‌شود؛ ادعایی که البته نادرست بود.

🔹بعد از تلاش ناموفق برای ترور دونالد ترامپ، چند شایعه و حاشیه مطرح شد و در یکی از آنها نام ایران هم به میان آمد. ادعای ایرانی بودن دوست‌دختر ضارب ترامپ و همچنین ادعای پیشگویی این ترور توسط یک فرد مسیحی، از موضوعاتی هستند که در این قسمت به آنها اشاره کردیم.

🔹اما این تنها دفعاتی نبود که پای آمریکا به فکت‌چک‌های ما باز شد. رابطه کامالا هریس و یک سیاستمدار با نفوذ حزب دموکرات در حدود سه دهه قبل و جعل خبر فوت جیمی کارتر از سوی یک کاربر توییتر نیز به سوژه‌های این هفته ما تبدیل شدند.

🔹یاسر جبرائیلی از افراد نزدیک به حکومت ایران که بارها ادعاهای اقتصادی عجیبی را مطرح کرده، این‌بار به یک مقایسه گمراه‌کننده بین فقر و گرسنگی در آمریکا و ایران پرداخته است.

🔹یکی از مهمترین اتفاقات روزهای اخیر، بروز اختلال گسترده کامپیوتری و اینترنتی در جهان به دلیل به‌روزرسانی معیوب یک شرکت تولید نرم‌افزار امنیت سایبری بود. در ایران، این خبر و نیز بروز نیافتن اختلالی جدی در این کشور با یک روایت گمراه‌کننده همراه شد.

🔹چند سالی است که در شبکه‌های اجتماعی می‌گویند جک استراو وزیر خارجه پیشین بریتانیا در کتابش درباره حمله به سفارت انگلیس در تهران ادعا کرده که بطری‌های مشروب شکسته نشدند، بلکه دزدیده شدند. ما این کتاب را بررسی کردیم و در این قسمت پادکست، آن را مرور کرده‌ایم.

🔹گزارش پایانی پادکست این هفته، بیان حقایقی درباره «تب دِنگی» است؛ بیماری‌ای که این روزها در برخی نقاط ایران شیوع پیدا کرده و دست‌کم یک مرگ ناشی از آن در آمارهای رسمی اعلام شده است.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
ادعای نادرست درباره عدم نقش مجلس در فیلترینگ

🔹منصور علیمردانی، نماینده ابهر در مجلس دوازدهم در گفت‌وگو با «انتخاب» گفت: «فیلترینگ با نظر مجلس نبوده است که حالا مجلس بخواهد آن را بردارد.»

🔹این ادعا نادرست است.

🔹مجلس شورای اسلامی براساس مواد ۲۱ و ۲۲ قانون جرائم رایانه‌ای، مصوبه ۵ خرداد ۱۳۸۸ (اصلاحیه ۸ بهمن ۱۳۹۹) پالایش یا فیلترینگ را برعهده کارگروهی با عنوان «تعیین مصادیق محتوای مجرمانه» مشهور به «کمیته فیلترینگ» در معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور گذاشته‌است.

🔹علیمردانی در همین گفت‌وگو مدعی شده: «رئیس و اختیاردار مسأله فیلترینگ و اینترنت، رئیس‌جمهور است … و نیازی به مصوبه ندارد».

🔹این ادعا هم نادرست است.

🔹کمیته فیلترینگ در قوه قضاییه است، شورای عالی فضای مجازی هم زیر نظر رهبری است، توزیع‌کنندگان اینترنت (اپراتورها) بخشی از بنگاه‌های اقتصادی در کنترل نهاد رهبری هستند. پیمانکاران فیلترینگ در ایران در مجموعه هلدینگ‌های اقتصادی وابسته به منصوبان خامنه‌ای در شورای عالی فضای مجازی هستند.

🔹مجلس نیز هر وقت بخواهد (حداقل روی کاغذ و در چارچوب قوانین نوشته‌شده) باید بتواند درباره هر مساله‌ای مصوبه‌ای داشته‌باشد.

🔹علیمردانی همچنین در این گفت‌وگو مدعی شده: «رئیس‌جمهور وقتی مستقر شدند می‌توانند رأسا نسبت به فیلترینگ تصمیم‌گیری کنند».

🔹این ادعا هم شاخ‌دار است.

🔹براساس ابلاغیه خامنه‌ای در آذر ۱۳۹۸، دولت موظف است «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» را که مرکز ملی فضای مجازی تدوین و شورای عالی آن را تصویب کرده، اجرا کند و براساس برنامه‌های کلان جمهوری اسلامی از جمله برنامه هفتم، «شبکه ملی اطلاعات» مشهور به اینترنت ملی را توسعه دهد.

🔹شبکه ملی اطلاعات، سیستمی است که با هدف «استقلال از شبکه جهانی» ساخته می‌شود و مهم‌ترین ابزار جمهوری اسلامی برای ممانعت از گردش آزاد اطلاعات و سانسور اینترنت است.

🔹راستی‌آزمایی یک ادعای مشابه را اینجا بخوانید.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
حمل پرچم فلسطین در المپیک پاریس ممنوع نیست

🔹در خبرگزاری ایرنا و روزنامه ایران ادعا شده که «مکرون دستور منع حمل پرچم فلسطین در المپیک پاریس را داد» و برای تأیید این ادعا هم یک ویدیو منتشر شده است. این ادعا «شاخ‌دار» است.

🔹در ویدیو می‌بینیم که مامور پلیس در تلاش است تا مانع تعدادی از تماشاگران برای حمل پرچم شود. این برخورد در جریان راهپیمایی حمل مشعل المپیک در منطقه Vitry-sur-Seine نزدیک پاریس اتفاق افتاد.

🔹در حایی از این ویدیو پلیس در پاسخ به مردی که از او می‌پرسد آیا این یک پرچم غیرقانونی است؟ می‌گوید «نه»، اما باز هم تاکید می‌کند که دستور دارد و باید آن را اجرا کند. در نهایت اما می‌بینیم که با وجود حضور پلیس، پرچم در دست تظاهرکنندگان باقی می‌ماند.

🔹اما آیا مکرون دستور به منع حمل پرچم فلسطین در المپیک پاریس داده است؟ خیر. مکرون هیچ دستوری مبنی بر منع حمل پرچم فلسطین در المپیک پاریس نداده است.

🔹نه‌تنها ممنوعیتی برای منع حمل پرچم فلسطین اعلام نشده بلکه کاروان ورزشی این کشور با پرچم خود در مراسم افتتاحیه حضور پیدا کرد.

🔹تنها به اهتزاز درآوردن پرچم دو کشور روسیه و بلاروس در المپیک پاریس ممنوع است و هیچ ورزشکاری هم تحت نام این دو کشور در المپیک حضور ندارند.

🔹نمایش پرچم فلسطین در المپیک آزاد است و فلسطین یک هیأت رسمی به این رویداد فرستاده و در مسابقاتی که تابحال برگزار شده از جمله مسابقه فوتبال مالی و اسرائیل هم پرچم فلسطین در دست تماشاگران دیده می‌شود. همچنین اعلام شده ورزشکاران هوادار فلسطین می‌توانند در مراسم افتتاحیه پرچم و نشانه‌های «همبستگی با فلسطین» را با خود حمل کنند.

🔹علاوه بر این، در زمان ورود کاروان ورزشی فلسطین به فرودگاه پاریس، پرچم فلسطین و بنرهایی برای بایکوت ورزشکاران اسرائیلی در دست آنها و هواداران استقبال‌کننده از آنها دیده می‌شد.

🔹از این رو فکت‌نامه با توجه به اطلاعات و شواهد موجود، به این ادعا که «مکرون دستور منع حمل پرچم فلسطین در المپیک پاریس را داد»، نشان شاخ‌دار می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Audio
🎙 سرنوشت مشروب‌های سفارت

🔹در قسمت ۱۷۳ پادکست هفتگی فکت‌نامه چند فکت‌چک را مرور کردیم که مستقیم و غیرمستقیم به موضوعات خارج از ایران مربوط می‌شوند.

🔹ابتدا سراغ این ادعا رفتیم که گفته شده بود طی یک رفراندوم، حجاب در سوئیس ممنوع شده و اسلام دیگر به رسمیت شناخته نمی‌شود؛ ادعایی که البته نادرست بود.

🔹بعد از تلاش ناموفق برای ترور دونالد ترامپ، چند شایعه و حاشیه مطرح شد و در یکی از آنها نام ایران هم به میان آمد. ادعای ایرانی بودن دوست‌دختر ضارب ترامپ و همچنین ادعای پیشگویی این ترور توسط یک فرد مسیحی، از موضوعاتی هستند که در این قسمت به آنها اشاره کردیم.

🔹اما این تنها دفعاتی نبود که پای آمریکا به فکت‌چک‌های ما باز شد. رابطه کامالا هریس و یک سیاستمدار با نفوذ حزب دموکرات در حدود سه دهه قبل و جعل خبر فوت جیمی کارتر از سوی یک کاربر توییتر نیز به سوژه‌های این هفته ما تبدیل شدند.

🔹یاسر جبرائیلی از افراد نزدیک به حکومت ایران که بارها ادعاهای اقتصادی عجیبی را مطرح کرده، این‌بار به یک مقایسه گمراه‌کننده بین فقر و گرسنگی در آمریکا و ایران پرداخته است.

🔹یکی از مهمترین اتفاقات روزهای اخیر، بروز اختلال گسترده کامپیوتری و اینترنتی در جهان به دلیل به‌روزرسانی معیوب یک شرکت تولید نرم‌افزار امنیت سایبری بود. در ایران، این خبر و نیز بروز نیافتن اختلالی جدی در این کشور با یک روایت گمراه‌کننده همراه شد.

🔹چند سالی است که در شبکه‌های اجتماعی می‌گویند جک استراو وزیر خارجه پیشین بریتانیا در کتابش درباره حمله به سفارت انگلیس در تهران ادعا کرده که بطری‌های مشروب شکسته نشدند، بلکه دزدیده شدند. ما این کتاب را بررسی کردیم و در این قسمت پادکست، آن را مرور کرده‌ایم.

🔹گزارش پایانی پادکست این هفته، بیان حقایقی درباره «تب دِنگی» است؛ بیماری‌ای که این روزها در برخی نقاط ایران شیوع پیدا کرده و دست‌کم یک مرگ ناشی از آن در آمارهای رسمی اعلام شده است.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:28 مقدمه
00:05:18 حجاب در سوئیس ممنوع نشده است
00:10:57 ادعای نادرست درباره ایرانی‌بودن دوست‌دختر ضارب دونالد ترامپ
00:14:48 ادعای گمراه‌کننده درباره پیشگویی حمله به ترامپ
00:21:37 رابطه عاشقانه کامالا هریس و ویلی براون
00:27:57 خبر جعلی مرگ جیمی کارتر
00:30:55 ادعای گمراه‌کننده جبرائیلی درباره گرسنگی ۴۲ میلیون نفر در آمریکا
00:38:14 عدم بروز اختلال در ایران بعد از مشکلات جهانی ویندوز
00:45:30 حمله به سفارت بریتانیا و عاقبت بطری‌های مشروبات الکلی
00:50:31 درباره تب دنگی چه می‌دانیم؟
00:58:20 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🔹 ادعای رئیس کل بانک مرکزی درباره کاهش ضریب جینی

🔹محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی در آخرین جلسه هیات دولت، گفت: «در سال ۱۴۰۲ ضریب جینی بر اساس آمار بانک مرکزی به ۳۶.۱ درصد کاهش پیدا کرده است.»

🔹فرزین ۳۱ تیرماه در اجلاس سالانه مجمع عمومی بانک مرکزی نیز گفته بود: «ضریب جینی به کمترین میزان حداقل در طی یک دهه اخیر رسیده است.»

🔹بررسی داده‌های مرکز آمار ایران از تغییرات ضریب‌جینی در دوره ۱۳۶۳ تا ۱۴۰۱ تایید می‌کند که اگر این رقم در سال ۱۴۰۲ آنگونه که محمدرضا فرزین گفته به ۰/۳۶۱۴ رسیده باشد، پایین‌ترین رقم ضریب جینی در این بازه زمانی ۴۰ ساله است.

🔹ضریب جینی، اگرچه شاخص مهمی در بیان نحوه توزیع درآمد است اما بیانگر تمام واقعیت‌های اقتصادی نیست. تاکید ضریب جینی بر توزیع درآمد است و نسبت به سرمایه، ثروت و دارایی بی‌تفاوت است.

🔹در عین حال کاهش ضریب‌جینی اگرچه از برابری بیشتر توزیع درآمدها در یک جامعه خبر می‌دهد اما الزاما به معنای بهبود وضعیت اقتصادی و افزایش رفاه جامعه نیست، چرا که کاهش ضریب جینی می‌تواند از کاهش درآمد دهک‌های بالای درآمدی به دست آمده باشد و نه از افزایش درآمدهای دهک پایین درآمدی.

🔹به تعبیر دیگر، دلیل کاهش ضریب جینی می‌تواند ناشی از آن باشد که تمام جامعه همه با هم فقیرتر شده‌اند.

🔹برای اینکه بدانیم دلیل کاهش ضریب جینی چه بوده، نیازمند داده‌های آماری دقیق‌تر و جزئی‌تر از وضعیت هزینه-درآمد خانوارها به تفکیک دهک درآمدی آنها در سال ۱۴۰۲ هستیم که هنوز مرکز آمار گزارش مربوط به آن را منتشر نکرده است.

🔹افزایش یارانه‌های نقدی و اجرای طرح‌هایی همچون اعتبار خرید اقلام خوراکی اساسی در قالب کالابرگ الکترونیک می‌تواند در کاهش ضریب جینی موثر بوده باشد.

🔹با توجه به تجربه‌های پیشین، اگر نرخ تورم تعدیل نشود می‌توان پیش‌بینی کرد که اثر پرداخت یارانه‌های افزایش یافته طی این سال‌ها نیز به مرور تاثیر خود را از دست داده و ضریب جینی یک بار دیگر افزایش یافته و توزیع درآمدها به سمت نابرابری پیش برود.

🔹بر این اساس فکت‌نامه به ادعای محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی که «ضریب جینی به کمترین میزان حداقل در طی یک دهه اخیر رسیده‌است» نشان درست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
FactNameh | فکت‌نامه
🗳 آیا انتخابات در جمهوری اسلامی ایران همیشه صحیح و سالم برگزار شده؟ 📣 علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران می‌گوید انتخابات در ایران «همیشه صحیح، سالم و متین برگزار شده» است. 🔹 این ادعا خلاف واقعیت است. 🔹 قانون انتخابات و قانون فعالیت احزاب و گروه‌های…
🔹 رهبر جمهوری اسلامی ایران در مراسم تنفیذ حکم مسعود پزشکیان گفت: «در چهل و چند سال اخیر، ده‌ها انتخابات همراه با رقابت، سلامت و حضور پرانگیزه مردم برگزار شده است.»

🔹 او و دیگر مسئولان حکومت ایران بارها این ادعا را مطرح کرده‌اند. مثلا خامنه‌ای ۲۹ بهمن ۱۴۰۲ گفته بود: «انتخابات در کشور همیشه صحیح، سالم و متین برگزار شده است.»

🔹فکت‌نامه بارها به این ادعا و مشابه آن نشان «شاخ‌دار» داده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
استفاده ایرنا از عکسی قدیمی برای یک خبر مربوط به اسرائیل

🔹بخش انگلیسی‌زبان خبرگزاری ایرنا امروز عکسی در شبکه اجتماعی‌ X منتشر کرده که خودرویی را در حال سوختن نشان می‌دهد و توضیح داده این خودرو در تل آویو منفجر شد و در این انفجار چند نفر به شدت مجروح شدند.

🔹این تصویر در پی افزایش تنش‌ها میان حزب‌الله لبنان و اسرائیل در دو روز گذشته منتشر شده‌است.

🔹جستجوی معکوس این عکس نشان می‌دهد که این تصویر نه جدید و مربوط به دور جدید تنش‌هاست و نه در شهر تل‌آویو.

🔹عکس مربوط به حدود یک ماه پیش و در شهری به نام هرتزلیا در شمال تل آویو است.

🔹تصویر، یک خودروی بمب‌گذاری شده را نشان می‌دهد که منفجر شده و راننده آن کشته شد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای انتساب این عکس به انفجار خودرویی در تل آویو در دور جدید درگیری‌های حزب‌الله لبنان و اسرائیل نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
ویدیوی طنز پخش مسابقات المپیک زنان از شبکه سه سیما

🔹همزمان با آغاز بازی‌های المپیک ۲۰۲۴ پاریس، ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی در گردش است که ادعا می‌شود بخشی از پخش مسابقات المپیک زنان از شبکه ۳ صدا و سیما را نشان می‌دهد.

🔹دقت در اجزای این ویدیو و میزان مبالغه‌ای که در سانسور آن به کار رفته نشان می‌دهد که یک ویدیوی طنز است.

🔹از سوی دیگر در روال معمول صدا و سیما ورزش‌های زنان که در آن بدن ورزشکار پوشیده نیست، اساسا نشان داده نمی‌شود.

🔹سابقه انتشار این کلیپ به سال ۱۳۹۲ (۲۰۱۳ میلادی) می‌رسد.

🔹این ویدیو بخشی از برنامه طنز «آنتن» است که در تلویزیون صدای آمریکا به تهیه‌کنندگی سامان اربابی پخش می‌شود.

🔹پیش از این در مقاطع مختلف از المپیک تابستانی ریو دو ژانیرو در سال ۲۰۱۶ گرفته تا زمان مسابقات جهانی دو و میدانی زنان در دوحه قطر در سال ۲۰۱۹ این ویدیو بارها با ادعای مشابه در شبکه‌های اجتماعی کشورهای مختلف منتشر شد.

🔹این کلیپ پیش از این چنان فراگیر شد که خبرگزاری AFP و سایت درستی‌سنجی Snops هم آن را فکت‌چک کردند.

🔹بنابراین با توجه به اطلاعات موجود، فکت‌نامه به این ادعا که این ویدیویی از «پخش مسابقات المپیک زنان از شبکه سه سیما» است، نشان شاخ‌دار می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
آمار نادرست ایرنا درباره رکوردشکنی سرمایه‌گذاری خارجی در دولت رئیسی

🔹خبرگزاری رسمی دولت ایران یعنی ایرنا مدعی شده که دولت ابراهیم رئیسی طی سه سال حدود ۱۲ میلیارد دلار سرمایه خارجی وارد کشور کرده که بیشتر از کل سرمایه‌گذاری خارجی در ۸ سال ریاست‌جمهوری حسن روحانی است.

🔹این ادعا بی‌اساس است. پیش از این نیز برخی مقام‌های دولت سیزدهم از جمله خاندوزی وزیر اقتصاد با استناد به آمارهای مبهم، مدعی رکوردشکنی دولت رئیسی در «جذب» سرمایه‌گذاری خارجی شده‌اند، در حالی که آمارهای معتبر خلاف این را نشان می‌دهد.

🔹بر اساس آمارهای کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل متحد (آنکتاد)، کل سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم در ایران در سه سال گذشته (۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳) در مجموع ۴/۳ میلیارد دلار است که حدود یک سوم ادعای ایرنا است.

🔹ایرنا در این گزارش، میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی در هشت سال دولت‌های یازدهم و دوازدهم را ۹/۶ میلیارد دلار اعلام کرده است.

🔹بر اساس گزارش‌های آنکتاد، ارزش سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم در دوره هشت ساله حسن روحانی (۲۰۱۳ تا ۲۰۲۰)، در مجموع ۲۰/۸ میلیارد دلار است که بیش از ۴ برابر آمار سه ساله دولت رئیسی و بیش از دو برابر ادعای ایرنا است.

🔹با این حساب فکت‌نامه به این گزاره که «دولت سیزدهم توانست طی سه سال حدود ۱۲ میلیارد دلار سرمایه خارجی وارد کشور کند»، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت چهارم - «بودجه پنهان»

🔹موضوع چهارمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، هدفمندی یارانه‌هاست؛ پولی که قرار بود صرف یارانه‌ نقدی و جبران هزینه گران شدن سوخت شود، اما به یکی از منابع تغذیه نهادهای مذهبی، سیاسی و تبلیغاتی تبدیل شد.

🔹در چهارمین قسمت پادکست «هزارداستان بودجه»، سراغ داستان هدفمندی یارانه‌ها و آخر و عاقبت عجیب آن رفته‌ایم.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در کانال این پادکست در کست‌باکس، سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

🔹این قسمت چهارشنبه هفته قبل در رادیو فردا و کانال هزارداستان بودجه در کست‌باکس منتشر شد و حالا در فکت‌نامه نیز منتشر شده است.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

👈در کست‌باکس فکت‌نامه بشنوید

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
🔹 بررسی چهار ادعای مطرح‌شده در شبکه‌های اجتماعی

🔹در روزهای اخیر چند ادعا در شبکه‌های اجتماعی مطرح و به طور گسترده دست به دست شد. از یک سو شایعاتی که پای ایران را به ترور ناموفق ترامپ و پای مراسم محرم را به تقویم آمریکا باز کردند و از سوی دیگر ادعایی نادرست درباره رفراندوم حجاب در سوئیس و البته یک ادعای جالب درباره محمدرضا شاه.

👈 ادعای نادرست ایرانی بودن ضارب ترامپ

👈 محمدرضا شاه تنها شاه ایران بود که به حج رفت

👈 ادعای نادرست درباره رفراندوم حجاب در سوئیس

👈 روز حسین در تقویم آمریکا وجود ندارد

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
عکس ساختگی اسماعیل قاآنی با حجاب

🔹در شبکه‌های اجتماعی فارسی و غیرفارسی تصویری منتسب به اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه، منتشر شده که نشان می‌دهد او چادر به سر دارد.

🔹این تصویر در شبکه‌های اجتماعی فارسی با این توضیح منتشر شده است: «اسرائیل با انتشار این تصویر نوشت: حتی اگر اسماعیل قاآنی در چادر زنانه هم مخفی شود او را می‌توانیم حذف کنیم».

🔹اغلب کاربرانی که این ادعا و تصویر را در شبکه‌های اجتماعی فارسی منتشر می‌کنند در بخش نظرات تاکید کرده‌اند که این تصویر طنز و ساختگی است؛ اما این تصویر به شبکه‌های اجتماعی سایر نقاط دنیا نیز راه یافت و به زبان‌های مختلف از جمله انگلیسی، ایتالیایی و عربی درباره آن نوشته شده است.

🔹در این بازنشرها این توضیح آمده که بعد از کشتن اسماعیل هنیه در ایران، اسماعیل قاآنی از ترس اینکه اسرائیل به او حمله کند، با لباس مبدل و حجاب در مکان‌های عمومی ظاهر می‌شود.

🔹این عکس ساختگی است و حجاب قاآنی با نرم‌افزارهای ویرایش عکس به تصویر اضافه شده است.

🔹اصل این تصویر در روز ۲۲ بهمن ۱۴۰۲ در خبرگزاری تسنیم منتشر شده بود.

🔹از این رو فکت‌نامه به انتساب تصویر چادر پوش به اسماعیل قاآنی نشان شاخ‌دار می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🎙 پاریس، تهران، تل‌آویو

🔹در ابتدای قسمت ۱۷۴ پادکست هفتگی فکت‌نامه درباره دو خبر مهم این روزها توضیحاتی دادیم و سپس سراغ مرور فکت‌چک‌ها رفتیم.

🔹ابتدا به مصاحبه یک نماینده مجلس شورای اسلامی درباره موضوع فیلترینگ پرداختیم؛ مصاحبه‌ای که کوتاه بود اما کلکسیونی از ادعاهای نادرست و شاخ‌دار را در خود داشت.

🔹در ادامه درستی‌سنجی یک ویدیوی پرحاشیه را مرور کردیم که مدعی بود پارتی افغانستانی‌ها در سعادت‌آباد تهران است اما توضیح دادیم که ادعای درستی نیست و اصل ماجرا چه بود.

🔹خبرگزاری ایرنا این هفته چند ادعای نادرست و شاخ‌دار منتشر کرده بود. این خبرگزاری تقریبا همزمان با برگزاری افتتاحیه المپیک ۲۰۲۴ پاریس مدعی شده بود که امانوئل مکرون دستور داده حمل پرچم فلسطین در این المپیک ممنوع شود. این موضوع را فکت‌چک کردیم و در این پادکست اشاره کرده‌ایم.

🔹ایرنا همچنین با انتشار عکسی قدیمی مدعی شده بود که مربوط به انفجار یک خودرو در تل‌آویو است و در گزارشی نیز ادعای رکوردشکنی دولت ابراهیم رئیسی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی را مطرح کرده بود. مرور گزارش‌های هر دو موضوع را در این قسمت خواهید شنید.

🔹رئیس کل بانک مرکزی به تازگی گفته بود ضریب جینی در ایران کاهش یافته و به کمترین میزان یک دهه اخیر رسیده است. ما با بیان یک توضیح ضروری درباره معنا و مفهوم ضریب جینی، به این ادعا نشان درست دادیم.

🔹آخرین فکت‌چکی که در این قسمت پادکست مرور کرده‌ایم مربوط به یک ویدیوی طنز است که برخی گفته بودند به پخش مسابقات زنان در المپیک پاریس از شبکه سه سیما مربوط می‌شود.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🔹 فیلتر شدن اینستاگرام در ترکیه

🔹در رسانه‌های داخلی ایران، خبری با این عنوان که «ترکیه اینستاگرام را به خاطر هنیه فیلتر کرد»، منتشر شده است.

🔹اداره فناوری اطلاعات و ارتباطات ترکیه (BTK) در دوم آگوست (۱۲ مرداد) دسترسی به اینستاگرام را مسدود و در بیانیه‌ای اعلام کرد اینستاگرام به دلیل «عدم رعایت جرایم کاتالوگ» بسته شده است.

🔹بر اساس قانون مجازات ترکیه جرایم کاتالوگ شامل موارد متعددی از جمله تشویق به خودکشی، آزار جنسی کودکان، تسهیل استعمال مواد مخدر یا محرک، تامین مواد مضر برای سلامت، فحاشی، فحشا، فراهم کردن مکان و فرصت برای قمار و توهین به آتاتورک است.

🔹اداره فناوری اطلاعات و ارتباطات توضیحی نداده که به دلیل رعایت نشدن کدام قانون و ارتکاب کدام جرم این پلتفرم بسته شده است.

🔹دو روز پیش، زمانی که اسماعیل هنیه در تهران کشته شد، فخرالدین آلتون، رییس اداره ارتباطات ترکیه به دلیل جلوگیری اینستاگرام از ارسال پیام تسلیت کاربران برای هنیه، به شدت از متا انتقاد کرده بود.

🔹این موضع‌گیری آلتون موجب شد رسانه‌های خارجی نیز درباره ارتباط این موضع‌گیری و تصمیم دولت ترکیه برای مسدود کردن اینستاگرام گمانه‌زنی کنند؛ اما در بیانیه رسمی، چنین دلیلی اعلام نشده است.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعا که ترکیه اینستاگرام را به خاطر حذف پست‌های تسلیت اسماعیل هنیه فیلتر کرد، نشان «غیرقابل اثبات» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🔹 درباره ایمان خلیف، بوکسور الجزایری چه می‌دانیم؟

🔹ایمان خلیف اهل الجزایر و لین‌یو‌-تینگ از تایوان، دو ورزشکاری هستند که اجازه رقابت در مسابقات بوکس بانوان در المپیک پاریس را به دست آورده‌اند.

🔹این در حالی است که سال ۲۰۲۳ انجمن بین‌المللی بوکس (IBA) اعلام کرده بود این دو ورزشکار به دلیل اینکه در آزمایش آنها کروموزم XY وجود دارد، نمی‌توانند در رقابت‌ها شرکت کنند.

🔹کمیته بین‌المللی المپیک اما می‌گوید این دو ورزشکار «زن» به دنیا آمده‌اند، به عنوان یک زن ورزش کرده‌اند و سطح تستسترون آنها در آزمایش‌ها، در حد پارامترهای زنانه است و به همین دلیل منعی برای حضورشان در مسابقات وجود ندارد.

🔹این مساله زمینه بحث‌های مخالف و موافق حضور این دو ورزشکار در مسابقات زنان را در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، فراهم کرد.

🔹در این میان، برخی سایت‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی ادعا کردند که ایمان خلیف، «ترنس‌جندر» است و برخی ادعا کردند او زمانی به عنوان مرد در رقابت‌ها شرکت می‌کرده و سپس تغییر جنسیت داده است. هیچ‌کدام از این ادعاها درست نیستند.

🔹با وجود اختلاف نظری که بین انجمن بین‌المللی بوکس و کمیته بین‌المللی المپیک درباره شرایط حضور ورزشکاران در رقابت‌های زنان وجود دارد، هیچ کدام نگفته‌اند که این ورزشکار، ترنس‌جندر است یا اینکه جنسیت خود را تغییر داده است.

🔹فکت‌نامه نیز با این توضیحات، به این ادعا که ورزشکار الجزایری ترنس‌جندر است نشان «نادرست» می‌دهد.

🔹در این گزارش، آنچه را که تا کنون درباره این موضوع می‌دانیم، توضیح داده‌ایم؛ موضوعی که در کنار بحث‌های مربوط به صلاحیت حضور افراد در مسابقات ورزشی، زمینه انتشار برخی خبرهای نادرست نیز بوده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Audio
🎙 پاریس، تهران، تل‌آویو

🔹در ابتدای قسمت ۱۷۴ پادکست هفتگی فکت‌نامه درباره دو خبر مهم این روزها توضیحاتی دادیم و سپس سراغ مرور فکت‌چک‌ها رفتیم.

🔹ابتدا به مصاحبه یک نماینده مجلس شورای اسلامی درباره موضوع فیلترینگ پرداختیم؛ مصاحبه‌ای که کوتاه بود اما کلکسیونی از ادعاهای نادرست و شاخ‌دار را در خود داشت.

🔹در ادامه درستی‌سنجی یک ویدیوی پرحاشیه را مرور کردیم که مدعی بود پارتی افغانستانی‌ها در سعادت‌آباد تهران است اما توضیح دادیم که ادعای درستی نیست و اصل ماجرا چه بود.

🔹خبرگزاری ایرنا این هفته چند ادعای نادرست و شاخ‌دار منتشر کرده بود. این خبرگزاری تقریبا همزمان با برگزاری افتتاحیه المپیک ۲۰۲۴ پاریس مدعی شده بود که امانوئل مکرون دستور داده حمل پرچم فلسطین در این المپیک ممنوع شود. این موضوع را فکت‌چک کردیم و در این پادکست اشاره کرده‌ایم.

🔹ایرنا همچنین با انتشار عکسی قدیمی مدعی شده بود که مربوط به انفجار یک خودرو در تل‌آویو است و در گزارشی نیز ادعای رکوردشکنی دولت ابراهیم رئیسی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی را مطرح کرده بود. مرور گزارش‌های هر دو موضوع را در این قسمت خواهید شنید.

🔹رئیس کل بانک مرکزی به تازگی گفته بود ضریب جینی در ایران کاهش یافته و به کمترین میزان یک دهه اخیر رسیده است. ما با بیان یک توضیح ضروری درباره معنا و مفهوم ضریب جینی، به این ادعا نشان درست دادیم.

🔹آخرین فکت‌چکی که در این قسمت پادکست مرور کرده‌ایم مربوط به یک ویدیوی طنز است که برخی گفته بودند به پخش مسابقات زنان در المپیک پاریس از شبکه سه سیما مربوط می‌شود.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:41 مقدمه
00:06:01 ادعای نادرست درباره عدم نقش مجلس در فیلترینگ
00:11:38 ویدیوی نادرست پارتی افغانستانی‌ها در سعادت آباد تهران
00:17:42 حمل پرچم فلسطین در المپیک پاریس ممنوع نیست
00:23:54 ادعای رئیس کل بانک مرکزی درباره کاهش ضریب جینی
00:29:19 استفاده ایرنا از عکسی قدیمی برای یک خبر مربوط به اسرائیل
00:32:16 آمار نادرست ایرنا درباره رکوردشکنی دولت رئیسی در سرمایه‌گذاری خارجی
00:36:31 ویدیوی طنز پخش مسابقات المپیک زنان از شبکه سه سیما
00:42:08 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
نمودار و آمارهای نادرست از مصرف برق ایران و چند کشور دیگر

🔹سایت تجارت‌نیوز نموداری با عنوان مقایسه مصرف برق ایران با قطر، ایسلند، بحرین، سنگاپور، امارات، کویت، نروژ، عمان، عربستان، آمریکا، روسیه و ترکیه منتشر کرده است.

🔹داده‌های به کار رفته در این نمودار، نادرست هستند و اختلاف چشمگیری با آمار واقعی دارند.

🔹آنچه در نمودار منتشر شده، در واقع سرانه «مصرف انرژی اولیه» است که از نظر تعریف و مفهوم با «مصرف برق» فرق دارد.

🔹طبق تعریف، مصرف انرژی اولیه (Primary energy consumption)، در واقع کل منابع مصرف انرژی است، نه فقط برق.

🔹اگر نمودار را با داده‌های جدید اصلاح کنیم، هم اعداد و هم جایگاه کشورها تغییر می‌کند. با این حال موقعیت ایران نسبت به کشورهای دیگر تغییر نخواهد کرد.

با این حال فکت‌نامه به دلیل اشتباه در انتخاب شاخص و ارائه آمار غلط، به نمودار سایت تجارت‌نیوز نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM