❌ ادعای نادرست در مورد کشف کفش مفرغی در لرستان

🔹ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و ادعا می‌کند که یک «کفش عجیب مفرغی در سرزمین اساطیری لرستان» کشف شده است. این ویدیو، کفشی فلزی و انعطاف‌پذیر و تزیین‌شده را نشان می‌دهد.

🔹ویدیوی این کفش، واقعی است اما ربطی به ایران و لرستان ندارد.

🔹این کفش در واقع بخشی از زره شاه اریک چهاردهم پادشاه سوئد در اواسط قرن شانزدهم است.

🔹این ویدیو در سال ۲۰۱۹ در صفحه فیسبوک اسلحه‌خانه موزه‌ تاریخ ملی سوئد منتشر شده بود.

🔹این زره به دست چندین صنعتگر در شهرهای آربوگا و آنتورپ ساخته و تزیین شده بود.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای مطرح‌شده درباره این ویدیو نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎥 رقص مکرون در کودکی به همراه همسر فعلی‌اش!

🔹ویدیویی قدیمی با عنوان «رقص مکرون رئیس‌جمهور فرانسه با مربی رقص سابق و همسر فعلی‌اش» در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌شود که در آن رقص دونفره یک زن و یک کودک را می‌بینیم.

🔹این ویدیو ارتباطی با امانوئل مکرون و همسرش ندارد بلکه مربوط به یک مسابقه تلویزیونی رقص در سال ۲۰۱۶ است.

🔹در این قسمت از مسابقه، «جنا جانسون» از شرکت‌کننده‌های دوره‌های قبلی برنامه، وظیفه مربی‌گری پسری به نام «جیک مونرال» را بر عهده داشت.

🔹ویدیوهای کوتاه درستی‌سنجی را در کانال یوتیوب فکت‌نامه ببینید:
https://www.youtube.com/@FactNameh/shorts

👈 مقاله مرتبط را در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره ممنوعیت نام کوروش برای پسران در ایران

🔹خبری مبنی بر ممنوعیت ثبتِ نام «کوروش» برای پسران، در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی فارسی منتشر شده است.

🔹سایت دیده‌بان ایران هم این خبر را به همراه تصویر اسکرین‌شات خبری که در آن به نقل از ثبت احوال آمده بود «اسامی "محمد داریوش" و "محمد کوروش" مجاز است» منتشر کرد.

🔹بررسی سامانه «سهیم» وب‌سایت سازمان ثبت احوال نشان می‌دهد نام «کوروش» با هر دو املای «کوروش» و «کورش» مجاز و قابل ثبت است.

🔹این شایعه احتمالا برداشتی از یک گفتگوی قدیمی با سخنگوی سازمان ثبت احوال در سال ۱۳۹۷ است. در این گفتگو اشاره شده بود که نام‌های «محمد کوروش» و «محمد داریوش» مجاز هستند، اما هیچ صحبتی از ممنوعیت نام «کوروش» به تنهایی نشده بود.

🔹بر اساس قانون ثبت احوال، لیستی از اسامی ممنوعه وجود ندارد، بلکه لیستی از اسامی مجاز مشخص شده و اسامی خارج از آن لیست نیاز به بررسی در «کمیته نام» دارند.

🔹«کوروش» در لیست سامانه ثبت احوال وجود دارد و نیازی به ارجاع آن به کمیته نام نیست.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای گمراه‌کننده درباره حقوق مادر در ایران برای دریافت شناسنامه نوزاد

🔹برخی رسانه‌ها مانند باشگاه خبرنگاران جوان، نوشته‌اند با استناد به «ماده ۶۲ قانون ثبت احوال» مادر به صورت قانونی می‌تواند برای دریافت شناسنامه نوزاد اقدام کند.

🔹این ادعا گمراه‌کننده است.

🔹اول اینکه، قانون ثبت احوال تنها ۵۵ ماده دارد. بنابراین استناد به ماده ۶۲ امکان‌پذیر نیست.

🔹دوم اینکه، بر اساس ماده ۱۶ این قانون، مسئولیت و اولویت اعلام ولادت و انتخاب نام فرزند ابتدا با پدر یا جد پدری است.

🔹مادر تنها در صورت غیبت پدر یا جد پدری (مانند فوت، حکم مفقودالاثری، یا عدم دسترسی) یا با مراجعه به دادگاه در صورت عدم اقدام پدر (در موارد طلاق و حضانت با مادر)، می‌تواند این کار را انجام دهد.

🔹بنابراین، اگر پدر در دسترس و دارای صلاحیت قانونی باشد، مادر به تنهایی نمی‌تواند ثبت ولادت یا انتخاب نام را انجام دهد.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعا نشان «گمراه‌کننده» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 جاسوسی لابوبو

🔹در قسمت ۲۲۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه ابتدا به ادعای یک عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره نقش «نفوذ» در راه‌اندازی کلاس‌های آموزشی گشت ارشاد پرداختیم؛ ادعایی که البته از ما نشان شاخ‌دار گرفت.

🔹همزمان با بحران آب در ایران، ادعاهایی درباره اجرای یک پروژه آبی از سوی ایران در کربلا شده بود که این هفته آن را فکت‌چک کردیم.

🔹ادعای کشته شدن ۳۰ خلبان اسرائیلی در جنگ با ایران، خبر بی‌اساسی است که برخی رسانه‌های ایران، آن را همراه یک توییت جعلی بازنشر کرده‌اند. در این قسمت درباره این ادعا توضیح داده‌ایم.

🔹عروسک‌های لابوبو این روزها طرفداران زیادی در دنیا دارد. یک ویدیوی پربازدید، ادعا کرده بود که در این اسباب‌بازی‌ها جی‌پی‌اس جاسازی شده و برای جاسوسی استفاده می‌شود. از این عروسک‌ها چه می‌دانیم؟

🔹ادعای سفر یک دختر جوان به مریخ و حمله سفینه فضایی بیگانه به زمین طی ماه‌های آینده، دو ادعای مرتبط به حوزه فضاست که در این اپیزود به آنها پرداخته‌ایم.

🔹در بخش مرور کامنت‌ها نیز درباره فکت‌چک‌های مشترک با مخاطبان و برنامه فکت‌نامه برای فصل جدید پادکست «هزارداستان بودجه» توضیحاتی داده‌ایم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره کشف مجسمه باستانی کوروش هخامنشی در اعماق خلیج‌فارس

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی همراه با این ادعا منتشر شده که یک زن غواص ایرانی مجسمه باستانی کوروش را در اعماق خلیج فارس کشف کرده است.

🔹این ادعا نادرست است و این مجسمه که «مرد پارسی» نام دارد، در سال ۱۳۹۲ به دست «سعید صادق‌الوعد» طراحی و ساخته شده و به سفارش محیط زیست کیش در عمق هفت متری آب‌های ساحلی جزیره کیش نصب شده است.

🔹این مجسمه با هدف گسترش زیستگاه مرجانی ساخته شده و ارتباطی به کوروش یا دوران هخامنشی ندارد. نام سازنده و تاریخ ساخت نیز روی مجسمه حک شده است.

🔹این مجسمه از پوسته فایبرگلاس و بتن ساخته شده و ۲.۷ متر ارتفاع و حدود ۲.۵ تا سه تن وزن دارد.

🔹کتیبه‌ای که قبلاً در دستان مجسمه بوده، اکنون از بین رفته است. عکس‌ها و ویدیوهای متعددی از زمان ساخت و نصب مجسمه در دست است.

🔹پیش از این هم کاربران دیگری عکس و ویدیوهایی را از همین مجسمه در این سایت غواصی تهیه و منتشر کرده بودند.

🔹با این توضیحات فکت‌نامه به ادعای مطرح‌شده در شبکه‌های اجتماعی نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای شاخ‌دار پیدا شدن یک زوج پس از ۲۵ سال زندگی در اقیانوس

🔹ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی و برخی سایت‌ها مانند رکنا منتشر شده که ادعا می‌کند یک زوج آمریکاییِ گمشده، ۲۵ سال را روی یک قایق چوبی در اقیانوس سپری کردند و به‌تازگی پیدا شد‌ه‌اند.

🔹این داستان واقعیت ندارد و ویدیوی مورد اشاره نیز ساختگی است.

🔹هیچ سایت و رسانه معتبری چنین خبری منتشر نکرده است. ویدیوی آن نیز از سوی یک حساب تیک‌تاک با ترکیب تصاویر واقعی و جعلی ساخته شده است.

🔹این حساب کاربری، ویدیوی خود را «محتوای طنز هوش مصنوعی» توصیف کرده و در ویدیوی دیگری نیز توضیح داده که این داستان واقعی نیست و با محتوای هوش مصنوعی و فقط برای سرگرمی ساخته شده است.

🔹در کنار همه اینها، جزئیات مطرح‌شده در این ادعاها با منطق و واقعیت‌های طبیعی، همخوانی ندارد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 جاسوسی لابوبو

🔹در قسمت ۲۲۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه ابتدا به ادعای یک عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره نقش «نفوذ» در راه‌اندازی کلاس‌های آموزشی گشت ارشاد پرداختیم؛ ادعایی که البته از ما نشان شاخ‌دار گرفت.

🔹همزمان با بحران آب در ایران، ادعاهایی درباره اجرای یک پروژه آبی از سوی ایران در کربلا شده بود که این هفته آن را فکت‌چک کردیم.

🔹ادعای کشته شدن ۳۰ خلبان اسرائیلی در جنگ با ایران، خبر بی‌اساسی است که برخی رسانه‌های ایران، آن را همراه یک توییت جعلی بازنشر کرده‌اند. در این قسمت درباره این ادعا توضیح داده‌ایم.

🔹عروسک‌های لابوبو این روزها طرفداران زیادی در دنیا دارد. یک ویدیوی پربازدید، ادعا کرده بود که در این اسباب‌بازی‌ها جی‌پی‌اس جاسازی شده و برای جاسوسی استفاده می‌شود. از این عروسک‌ها چه می‌دانیم؟

🔹ادعای سفر یک دختر جوان به مریخ و حمله سفینه فضایی بیگانه به زمین طی ماه‌های آینده، دو ادعای مرتبط به حوزه فضاست که در این اپیزود به آنها پرداخته‌ایم.

🔹در بخش مرور کامنت‌ها نیز درباره فکت‌چک‌های مشترک با مخاطبان و برنامه فکت‌نامه برای فصل جدید پادکست «هزارداستان بودجه» توضیحاتی داده‌ایم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:33 مقدمه
00:06:28 ادعای شاخ‌دار درباره «نفوذ» در راه‌اندازی کلاس‌های آموزشی گشت ارشاد
00:18:45 درباره پروژه آبی شرکت ایرانی در کربلا چه می‌دانیم؟
00:22:47 ادعای شاخ‌دار درباره کشته‌شدن ۳۰ خلبان اسرائیلی در جنگ با ایران
00:27:41 ادعای نادرست درباره جاسازی جی‌پی‌اس در عروسک‌های لابوبو
00:32:47 آلیسا کارسون فضانورد نیست و برنامه‌ای برای سفر او به مریخ وجود ندارد
00:35:04 ادعای شاخ‌دار «حمله سفینه فضایی بیگانه به زمین»
00:40:41 توضیح درباره فکت‌چک‌‌های مخاطبان و پادکست «هزارداستان بودجه»
00:46:05 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

🎥 حمله سفینه فضایی بیگانه به زمین!

🔹در شبکه‌های اجتماعی ادعا شده که یک سفینه فضایی بیگانه با عنوان 3I/ATLAS در حال حرکت به سمت زمین است.

🔹منبع اصلی این ادعا، مطلبی در سایت دیلی‌میل است که تعبیر نادرستی از مقاله علمی «آوی لوب» فیزیکدان دانشگاه هاروارد و همکارانش بوده است.

🔹این فیزیکدان در مقاله‌اش، احتمال بسیار ضعیف منشاء فناوری بیگانه برای یک جرم فضایی را صرفا به عنوان یک فرضیه نظری و با هدف تشویق جامعه علمی به آمادگی برای سناریوهای نادر مطرح کرده است.

🔹با این حال، در همین مقاله تاکید شده که به احتمال زیاد، جرم مورد اشاره منشاء کاملا طبیعی دارد.

🔹جرم 3I/ATLAS یک دنباله‌دار میان‌ستاره‌ای است که قرار نیست با زمین برخورد کند و چندین میلیون کیلومتر با زمین فاصله خواهد داشت.

🔹ویدیوهای کوتاه درستی‌سنجی را در کانال یوتیوب فکت‌نامه ببینید:
https://www.youtube.com/@FactNameh/shorts

👈 مقاله مرتبط را در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh