❌ ویدیوی نادرست رهگیری پدافند وزارت دفاع از جنگنده اف۳۵ اسرائیل

🔹در برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده که ادعا می‌کند «فیلم رهگیری پدافند وزارت دفاع از جنگنده اف۳۵ اسرائیل» است. ادعا شده که این ویدیو را روابط عمومی وزارت دفاع منتشر کرده است.

🔹این ادعا نادرست است. ویدیو، قدیمی و مربوط به یک رزمایش پدافندی است که دست‌کم حدود دو سال و نیم قبل منتشر شده بود.

🔹روی این ویدیو واترمارک «دفاع مدیا» دیده می‌شود که به وزارت دفاع ربطی ندارد و مدت‌هاست که فعال نیست.

🔹موشکی که در ویدیو دیده می‌شود، پدافندی نیست، بلکه یک پهپاد کرار است که در زیر آن یک موشک پدافندی مجید نصب شده‌است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

📝 خروج ایران از NPT به چه معناست؟

🔹پس از حمله هوایی اسرائیل به ایران، در مجلس شورای اسلامی، طرح سه فوریتی خروج ایران از NPT اعلام شد.

🔹معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (Nuclear Non-Proliferation Treaty) یک توافق بین‌المللی با هدف جلوگیری از گسترش تسلیحات هسته‌ای، ترویج استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای و تلاش برای خلع سلاح هسته‌ای در سطح جهان است.

🔹کشورهای غیرهسته‌ای عضو NPT متعهد می‌شوند که هیچ‌گاه به دنبال ساخت یا دستیابی به سلاح هسته‌ای نروند، و در عوض می‌توانند تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از فناوری هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز بهره‌مند شوند.

🔹ایران در دی‌ماه ۱۳۴۸ این تعهدات را پذیرفته‌ است. این تعهدات غیر از پایبندی به پروتکل الحاقی است که جمهوری اسلامی در سال ۱۳۸۲ آن را پذیرفت و در سال ۱۳۹۹ از آن خارج شد.

🔹در چنین زمینه‌ای، خروج ایران از NPT به معنای کنار گذاشتن چارچوب حقوقی است که تاکنون مبنای تعامل آن با جامعه بین‌المللی در حوزه هسته‌ای بوده است.

🔹این خروج باید با اعلام رسمی و حداقل سه ماه پیش از تاریخ اجرایی‌شدن انجام شود.

🔹در صورت خروج، ایران دیگر از نظر حقوقی موظف به رعایت الزامات NPT نخواهد بود؛ از جمله الزام به اجازه بازرسی‌های گسترده آژانس از سایت‌های هسته‌ای. در نتیجه، امکان غنی‌سازی اورانیوم در درصدهای بالا برای ایران وجود خواهد داشت.

🔹خروج از معاهده به معنای ساخت خودکار بمب هسته‌ای نیست، بلکه تنها مانع حقوقی و نظارتی برداشته می‌شود و تصمیم نهایی، نیازمند اراده سیاسی، منابع و صرف زمان و هزینه بالا خواهد بود.

🔹با این حال، چنین اقدامی از منظر سیاسی و امنیتی، پیامدهای بسیار جدی در پی دارد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ جا زدن ویدئوی قدیمی به اسم جنگنده‌های اسرائیلی

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدئویی از پرواز گروهی تعداد زیادی جنگنده منتشر و ادعا شده است: «جنگنده‌های اسرائیلی در مسیر هدف قرار دادن مواضع و اماکن جمهوری اسلامی.»

🔹این ویدئو قدیمی است و ارتباطی با ایران و اسرائیل ندارد.

🔹اصل ویدئو، مانور هواپیماهای جنگنده مصری در مراسم ویژه نظامی است که اکتبر ۲۰۲۴ در حضور عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهوری مصر، برگزار شده بود.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای ارتباط این ویدیو با جنگنده‌های اسرائیلی در راه ایران، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای شاخ‌دار ارسال موشک بالستیک غیرهسته‌ای از پاکستان به ایران

🔹ادعاهایی در شبکه‌های اجتماعی مبنی بر «ارسال ۷۵۰ موشک بالستیک غیرهسته‌ای از پاکستان به ایران» منتشر شده است.

🔹پاکستان رسما این گزارش‌ها را تکذیب کرده و آن را «تبلیغات بی‌اساس» خوانده است.

🔹مقامات امنیتی پاکستان می‌گویند این ادعاها یک کارزار برای انتشار اطلاعات نادرست از سوی هند است.

🔹اگرچه پاکستان در پی حمله اسرائیل، بیانیه‌ای رسمی منتشر کرده و از ایران حمایت کرده و همچنین وزیر دفاع پاکستان حمله اسرائیل را محکوم کرده، اما خبر ارسال موشک، نادرست است.

🔹ویدیویی که در شبکه‌های اجتماعی در این رابطه منتشر شده نیز ساخته هوش مصنوعی است.

🔹فکت‌نامه به این ادعای نادرست که با ویدیویی ساختگی منتشر شده نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 قسمت ۲۲۰ پادکست هفتگی فکت‌نامه زودتر منتشر می‌شود

🔹با توجه به شرایط فعلی جنگ ایران و اسرائیل و سرعت بالای تحولات، تصمیم گرفتیم این هفته پادکست هفتگی فکت‌نامه را ۲۴ ساعت زودتر از همیشه منتشر کنیم.

🔹بر این اساس، قسمت ۲۲۰ پادکست، به‌جای صبح جمعه، صبح پنجشنبه (۲۹ خرداد ۱۴۰۴) منتشر خواهد شد.

🌐 @Factnameh

❌ از حملات موشکی ایران به هدف مقر موساد چه می‌دانیم؟

🔹پس از اعلام حمله موشکی سپاه به مقر موساد در بامداد ۲۷ خرداد، خبرگزاری تسنیم اعلام کرد «ساختمان موساد در هرتزلیا هدف دقیق حمله موشکی قرار گرفت.»

🔹این ادعا که از سوی بسیاری از رسانه‌های داخل ایران نیز منتشر شده بود، نادرست است.

🔹ما ویدیوهای این برخورد را بررسی و محل اصابت پرتابه‌ها را روی نقشه پیدا کردیم. به نظر می‌رسد که مقر موساد هدف موشک‌های پرتابی بوده، اما نزدیک‌ترین محل اصابت، در مجاورت یک مرکز خرید بوده که ۷۰۰ متر تا مقر موساد فاصله دارد.

🔹بقیه کلاهک‌ها نیز در فاصله‌های دورتری از این مقر برخورد کرده‌اند.

🔹با این اوصاف فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 جـنگ

🔹قسمت ۲۲۰ پادکست هفتگی فکت‌نامه در شرایطی ضبط و منتشر می‌شود که ایران و اسرائیل کمتر از یک هفته‌ است که درگیر جنگ شده‌اند.

🔹در این قسمت به طور کامل به مرور فکت‌چک‌ها و گزارش‌هایی پرداختیم که در روزهای اخیر با همین موضوع منتشر کردیم.

🔹نگرانی‌های مردم از تبعات حمله به نطنز و فردو و پاسخ به این پرسش که آیا خطر فاجعه نشت رادیواکتیو وجود دارد یه نه؟ موضوعی است که سعی کردیم به آن پاسخ دهیم.

🔹همزمان با بررسی خروج ایران از NPT در مجلس شورای اسلامی، به این پرسش پرداختیم که خروج احتمالی ایران به چه معناست؟

🔹ادعاها، تصاویر و اطلاعات نادرستی که در روزهای اخیر در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی پخش شده بود، بسیار زیاد و متنوعند. در این قسمت تلاش کردیم بیش از ۳۰ مورد از این ادعاها را مرور کنیم.

🔹خبرها درباره کشته شدن تعدادی از فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی، ادعاها درباره تلاش مقام‌های حکومت ایران برای خروج از کشور و ادعای پرتکرار انهدام جنگنده‌های اف۳۵ اسرائیل از سوی پدافند هوایی ایران، از جمله جریان‌هایی است که در این اپیزود به آنها پرداخته‌ایم.

🔹ادعای عجیب محسن رضایی درباره تهدید پاکستان به حمله اتمی علیه اسرائيل، انتشار صحبت‌های قدیمی پزشکیان به اسم موضع‌گیریِ جدید جمهوری اسلامی و نظرات متفاوت درباره دو فروند اف۱۴ که اسرائیل هدف قرار داد، از دیگر سوژه‌های این هفته هستند.

🔹در میان مشکلات شدید اینترنت در ایران، برخی مدعی‌اند که می‌توانند گوشی‌های تلفن همراه را مستقیما و به صورت رایگان به اینترنت استارلینک وصل کنند؛ ادعای نادرستی که پیش‌تر درباره آن صحبت کرده‌ایم و باز هم فکت‌چک‌های قبلی را یادآوری کرده‌ایم.

🔹این‌ها و سوژه‌های دیگر مرتبط با جنگ را در این قسمت خواهید شنید.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

🎙 جـنگ

🔹قسمت ۲۲۰ پادکست هفتگی فکت‌نامه در شرایطی ضبط و منتشر می‌شود که ایران و اسرائیل کمتر از یک هفته‌ است که درگیر جنگ شده‌اند.

🔹در این قسمت به طور کامل به مرور فکت‌چک‌ها و گزارش‌هایی پرداختیم که در روزهای اخیر با همین موضوع منتشر کردیم.

🔹نگرانی‌های مردم از تبعات حمله به نطنز و فردو و پاسخ به این پرسش که آیا خطر فاجعه نشت رادیواکتیو وجود دارد یه نه؟ موضوعی است که سعی کردیم به آن پاسخ دهیم.

🔹همزمان با بررسی خروج ایران از NPT در مجلس شورای اسلامی، به این پرسش پرداختیم که خروج احتمالی ایران به چه معناست؟

🔹ادعاها، تصاویر و اطلاعات نادرستی که در روزهای اخیر در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی پخش شده بود، بسیار زیاد و متنوعند. در این قسمت تلاش کردیم بیش از ۳۰ مورد از این ادعاها را مرور کنیم.

🔹خبرها درباره کشته شدن تعدادی از فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی، ادعاها درباره تلاش مقام‌های حکومت ایران برای خروج از کشور و ادعای پرتکرار انهدام جنگنده‌های اف۳۵ اسرائیل از سوی پدافند هوایی ایران، از جمله جریان‌هایی است که در این اپیزود به آنها پرداخته‌ایم.

🔹ادعای عجیب محسن رضایی درباره تهدید پاکستان به حمله اتمی علیه اسرائيل، انتشار صحبت‌های قدیمی پزشکیان به اسم موضع‌گیریِ جدید جمهوری اسلامی و نظرات متفاوت درباره دو فروند اف۱۴ که اسرائیل هدف قرار داد، از دیگر سوژه‌های این هفته هستند.

🔹در میان مشکلات شدید اینترنت در ایران، برخی مدعی‌اند که می‌توانند گوشی‌های تلفن همراه را مستقیما و به صورت رایگان به اینترنت استارلینک وصل کنند؛ ادعای نادرستی که پیش‌تر درباره آن صحبت کرده‌ایم و باز هم فکت‌چک‌های قبلی را یادآوری کرده‌ایم.

🔹این‌ها و سوژه‌های دیگر مرتبط با جنگ را در این قسمت خواهید شنید.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:00:01 یک مقدمه متفاوت
00:04:59 شروع جنگ و نگرانی درباره نشت مواد رادیواکتیو در ایران
00:11:45 خروج ایران از NPT به چه معناست؟
00:14:58 ادعای انهدام اف۳۵ اسرائیل و چند ادعا و تصویر بی‌ربط و جعلی
00:41:27 ماجرای دو اف۱۴ ایران و چند فکت‌چک کوتاه دیگر
00:52:30 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

📝 مراقب دودهای نارنجی‌رنگ ناشی از حمله به مراکز سوخت موشک باشید

🔹با توجه به اینکه یکی از اهداف حملات هوایی اسرائیل، مراکز ساخت و انبار سوخت موشک جمهوری اسلامی ایران است، گاه توده دود نارنجی‌رنگی دیده می‌شود.

🔹در این شرایط، احتمال اینکه سوخت موشک بالستیک هدف قرار گرفته باشد، زیاد است.

🔹دود نارنجی ناشی از ترکیبات اکسید نیتروژن، به‌ویژه دی‌اکسید نیتروژن می‌تواند به سرعت باعث تحریک دستگاه تنفس شود.

🔹در موارد شدیدتر، حتی تماس کوتاه‌مدت می‌تواند به التهاب ریوی، تجمع مایع در ریه و آثار مزمن تنفسی بیانجامد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره خطر نشت رادیواکتیو در تاسیسات فردو

🔹نفیسه کوهنورد، خبرنگار بی‌بی‌سی، در بخشی از برنامه صفحه دو بی‌بی‌سی فارسی گفته است: «اگر فردو را بزنند، کشورهای حاشیه خلیج فارس دچار مشکل [تشعشعات رادیواکتیو] می‌شوند.»

🔹اینطور نیست. فکت‌نامه پیش‌تر در گزارشی به همین موضوع پرداخته که خطر نشت رادیواکتیو از تاسیسات غنی‌سازی نطنز و فردو جدی نیست.

🔹آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز همین موضوع را اعلام کرده است.

🔹علاوه بر این، گزارش‌های معتبر زیادی در تایید این موضوع وجود دارند. حتی در همین برنامه «صفحه دو» نیز کسری ناجی و فرناز قاضی‌زاده به صراحت می‌گویند که نگرانی از آلودگی تشعشعات رادیواکتیو از نطنز یا فردو بی‌مورد است.

🔹در نتیجه، این عبارت که «اگر فردو را بزنند، کشورهای حاشیه خلیج فارس دچار مشکل می‌شوند»، ادعایی «نادرست» است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh