❌ ادعای نادرست درباره پیش‌شرط ترامپ برای مذاکره با ایران

🔹روزهای اخیر و در پی بالا گرفتن تنش میان ایران و آمریکا، در رسانه‌های داخلی ایران خبری به نقل از وال استریت ژورنال منتشر شده است که ادعا می‌کند یکی از پیش‌شرط‌‌های ترامپ برای آغاز مذاکرات با ایران، الحاق #جزایر_سه‌گانه به امارات بوده است.

🔹این ادعا نادرست است و چنین خبری در وال‌استریت ژورنال منتشر نشده است. مفاد کامل یادداشت ریاست جمهوری ترامپ برای «فشار حداکثری» بر ایران منتشر شده و چنین پیش‌شرطی در آن وجود ندارد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره لنجی که در بندر بوشهر آتش گرفت

🔹در اینستاگرام ویدیویی منتشر و پربازدید شده که ادعا می‌کند «کردهای سنندج» را نشان می‌دهد که برای نجات «بچه‌های یتیم» رفته بودند و کشتی‌شان غرق شد. ادعا شده همه سرنشینان «کشتی» که تعدادشان را مشخص نکرده جانشان را از دست داده‌اند.

🔹این ویدیو ربطی به داستان مبهمی که به آن نسبت داده شده ندارد و لحظه نجات خدمه یک لنج آتش‌گرفته آبادانی را که از مبدا امارت به مقصد آبادان در حرکت بود نشان می‌دهد. نجات این افراد به دست جمعی از صیادان بوشهری و در روز ۶ بهمن ۱۴۰۳ انجام شده است و این اتفاق تلفاتی نداشته است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

❌ ادعاهای بی‌اساس درباره انتشار سم از طریق آب آشامیدنی و هوا

🔹ویدئویی که بارها در اینستاگرام دیده شده ادعا می‌کند در آب آشامیدنی و همچنین هوای ایران، مقدار زیادی ماده سمی و خطرناک به نام بیسفنول وجود دارد و می‌گوید می‌خواهند مردم را از این طریق بی‌حال و مسموم کنند.

🔹در حالی که در سال‌های گذشته به طور کلی گزارش‌هایی از برخی از آلودگی‌های محلی در آب‌های ایران در رسانه‌ها منتشر شده است و مراکز پژوهشی در ایران به آب‌های آشامیدنی دسترسی دارند، این ادعا که آب آشامیدنی در ایران مسموم است، از سوی هیچ مرکزی تایید نشده است.

🔹ماده‌ای هم که در ویدئو به عنوان سم از آن یاد می‌شود، Bisphenol A است که از دهه ۵۰ میلادی در ساخت بسیاری از مواد پلاستیکی به کار می‌رود. مراکز معتبر پژوهشی درباره این ماده گزارش‌های زیادی منتشر کرده‌اند و می‌گویند اگر مقدار زیادی از این ماده شیمیایی وارد بدن انسان شود ممکن است باعث بروز عوارضی شود.

🔹توصیه نهادهایی مثل کلینیک مایو این است که اگر نگران ورود این ماده به بدن خود هستید، به جای ظرف‌های پلاستیکی می‌توانید از سایر ظرف‌ها استفاده کنید.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره «طرح جدید» حمایت از خانواده‌های ایرانی

🔹در اینستاگرام ویدیویی پربازدید شده که از «طرح جدید دولت برای حمایت از خانواده‌های ایرانی بودجه ۱۵ هزار میلیاردی» خبر داده است. در توضیح این «طرح جدید» آمده است که این پول به صورت عیدی دو میلیون تومانی نقد برای هر ایرانی واریز می‌شود و ادعا شده که اجرای این طرح آغاز شده و گروهی این پول را دریافت کرده‌اند.

🔹با وجود اینکه در روزهای اخیر خبر اختصاص ۱۵هزار میلیارد تومان برای طرح کالابرگ از سوی دولت منتشر شد، اما بر اساس اعلام رسمی و بر خلاف ادعای مطرح شده در اینستاگرام، در این طرح به هر نفر دو میلیون تومان عیدی داده نمی‌شود.

🔹احمد میدری، وزیر کار، ۲۴ بهمن گفت که کالابرگ الکترونیکی به هفت دهک داده می‌شود؛ به سه دهک اول به ازای هر نفر ۵۰۰ هزار تومان و برای باقی دهک‌ها هر نفر ۳۵۰ هزار تومان پرداخت می‌شود.

🔹این مبلغ نه به صورت پول نقد که به صورت کالابرگ الکترونیک برای تهیه ۱۱ قلم کالای اساسی از ۲۰۰ هزار فروشگاه، اختصاص داده شده است.

🔹یک دوره از کالابرگ قبل از عید نوروز و مرحله دوم آن بعد از عید نوروز اجرا می‌شود، از این رو طرح هنوز اجرا نشده و کسی کالابرگ یا پولی دریافت نکرده.

🔹 این طرح جدید نیست و سال گذشته هم اجرا شده بود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

🎙 خارمریم و گلاب، حنا و نوره

🔹قسمت ۲۰۱ فکت‌نامه را با چند ادعای نادرست درباره طب سنتی و گیاهی شروع می‌کنیم؛ از ادعاهای نادرست درباره اثر درمانی گیاه خار مریم بر کبد تا نوشیدن گلاب و مالیدن نوره برای درمان زگیل تناسلی.

🔹پس از آن، توضیح می‌دهیم که چرا ادعای حذف شدن تدریس اسلام در عربستان، ادعای درستی نیست و در ادامه فکت‌چک‌هایی را درباره آتش‌سوزی لس‌‌انجلس و همچنین ایلان ماسک مرور خواهیم کرد.

🔹این قسمت پادکست فکت‌نامه با دو فکت‌چک مربوط به خبرهای ایران به پایان می‌رسد و پیش از خداحافظی هم چند کامنت را مرور می‌کنیم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:03:42 ادعای نادرست تاثیر قطعی گیاه خارمریم در درمان هپاتیت
00:06:06 ادعای نادرست درباره درمان بیماری‌ها با نوشیدن گلاب
00:08:33 ادعای نادرست درمان زگیل تناسلی با حنا و نوره (واجبی)
00:10:48 ادعای بی‌اساس درباره دلیل نباریدن برف و باران در ایران
00:14:04 عربستان سعودی، تدریس اسلام را در مدارس متوقف نکرده است
00:18:07 ادعای شاخ‌دار درخواست کمک آتش‌نشانی آمریکا از آتش‌نشانی ایران
00:21:51 نقل‌قول جعلی منتسب به ایلان ماسک درباره سرمایه‌گذاری در ایران
00:22:55 عکس‌های ساختگی از ایلان ماسک در یک ویدئوی اینستاگرامی
00:24:31 ادعای جعلی درباره پروژه ربات‌های ایلان ماسک برای نگهداری جنین
00:26:53 خبر نادرست حذف کلی آزمون آیین‌نامه رانندگی در ایران
00:28:56 ادعای نادرست درباره خرید و معافیت از سربازی در ایران
00:31:08 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره غرفه جشنواره رقص جمهوری اسلامی در ریاض

🔹در شبکه‌های اجتماعی فارسی ویدیویی منتشر شده که ادعا می‌شود ویدیوی رقص در غرفه جمهوری اسلامی در جشنواره‌ای در عربستان است.

🔹این ادعا نادرست است. این ویدیو ربطی به جشنواره‌ای در عربستان که جمهوری اسلامی در آن شرکت کرده باشد ندارد.

🔹ویدیو متعلق به یک رقصنده زن ایرانی در امارات متحده عربی است که در القریه العالمیه (دهکده جهانی) دبی ثبت شده.

🔹القریه العالمیه یک مجموعه فرهنگی در شهر دبی که غرفه‌های متعددی دارد و فرهنگ و سنت‌های کشورهای مختلف در سراسر جهان را به نمایش می‌گذارد.

🔹اکثر اجراهای این رقصنده در همین مجموعه است و به نظر می‌رسد این رقصنده متعلق به گروهی است که صفحه مدرسه رقص آن در اینستاگرام به دست قوه قضاییه مسدود شده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

🎙گاندی و امام حسین

🔹این هفته در قسمت ۲۰۲ پادکست هفتگی فکت‌نامه به دور دنیا سفر می‌کنیم؛ از ایران به تاجیکستان، ترکیه، ایسلند و هندوستان می‌رویم و مجموعه فکت‌چک‌هایی که هفته گذشته در سایت فکت‌نامه منتشر شده است را به صورت خلاصه مرور می‌کنیم.

🔹دو فکت‌چک ابتدایی مربوط به عکس‌های جعلی و قدیمی است از فرمان اجرایی ترامپ و دیگری از فرزند رهبر جمهوری اسلامی.

🔹همچنین ادعاهای نادرست درباره طرح حمایت از خانواده را بررسی می‌کنیم. این هفته هم دوباره به ادعای نادرست دیگری مربوط به ویروس اچ‌پی‌وی در ایران می‌پردازیم.

🔹ادعای شاخ‌دار کشف گوشت انسان در رستوران‌های تهران و فکت‌چک‌هایی درباره تاریخ گیلان، وضعیت کودک همسری در آمریکا دیگر سوژه‌های این هفته‌اند. همچنین ادعاهای منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی فارسی مربوط به اتفاقاتی در ایسلند، تاجیکستان، هندوستان را بررسی می‌کنیم.

🔹در پادکست این هفته به این سوال پاسخ می‌دهیم که چرا ادعایی که سال‌هاست از زبان گاندی درباره امام حسین مطرح می‌شود، ارتباطی با گاندی ندارد و این اپیزود را با فکت‌چکی درباره محمد الجولانی به پایان می‌بریم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

🎙گاندی و امام حسین

🔹این هفته در قسمت ۲۰۲ پادکست هفتگی فکت‌نامه به دور دنیا سفر می‌کنیم؛ از ایران به تاجیکستان، ترکیه، ایسلند و هندوستان می‌رویم و مجموعه فکت‌چک‌هایی که هفته گذشته در سایت فکت‌نامه منتشر شده است را به صورت خلاصه مرور می‌کنیم.

🔹دو فکت‌چک ابتدایی مربوط به عکس‌های جعلی و قدیمی است از فرمان اجرایی ترامپ و دیگری از فرزند رهبر جمهوری اسلامی.

🔹همچنین ادعاهای نادرست درباره طرح حمایت از خانواده را بررسی می‌کنیم. این هفته هم دوباره به ادعای نادرست دیگری مربوط به ویروس اچ‌پی‌وی در ایران می‌پردازیم.

🔹ادعای شاخ‌دار کشف گوشت انسان در رستوران‌های تهران و فکت‌چک‌هایی درباره تاریخ گیلان، وضعیت کودک همسری در آمریکا دیگر سوژه‌های این هفته‌اند. همچنین ادعاهای منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی فارسی مربوط به اتفاقاتی در ایسلند، تاجیکستان، هندوستان را بررسی می‌کنیم.

🔹در پادکست این هفته به این سوال پاسخ می‌دهیم که چرا ادعایی که سال‌هاست از زبان گاندی درباره امام حسین مطرح می‌شود، ارتباطی با گاندی ندارد و این اپیزود را با فکت‌چکی درباره محمد الجولانی به پایان می‌بریم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:02:53 ادعای نادرست درباره پیش‌شرط ترامپ برای مذاکره با ایران
00:05:08 استفاده رسانه‌ها از عکس قدیمی مجتبی خامنه‌ای در راهپیمایی ۲۲ بهمن
00:06:36 ادعای نادرست درباره «طرح جدید» حمایت از خانواده‌های ایرانی
00:10:39 دانسته‌ها و ابهامات درباره میزان شیوع ویروس اچ‌پی‌وی در ایران
00:19:06 تصویر ساختگی از مهرانه مهین ترابی و حمید فرخ‌نژاد
00:21:07 ادعاهای بی‌اساس درباره کشف گوشت انسان در رستوران‌های تهران
00:26:19 ادعای نادرست استفاده اشکانیان گیلان و مازندران از رسم‌الخط لاتین
00:33:11 در مورد وضعیت کودک‌همسری در ایالات متحده چه می‌دانیم
00:38:35 ادعای شاخ‌دار درباره پرداخت حقوق به مردانی که با زنان ایسلندی ازدواج کنند
00:42:39 تاجیکستان به گردشگران ایرانی، هتل رایگان هدیه نمی‌دهد
00:45:43 ادعای نادرست درباره واژگونی کشتی گردشگری در آب‌های ترکیه
00:47:53 ادعای نادرست درباره ویدئویی مربوط به آیین‌های هندو
00:51:29 اظهارنظرهای گاندی درباره حسین بن علی
00:56:57 زنی که با پوشیه کنار جولانی ایستاده، همسر او نیست و یک شاعر سوری است
00:58:50 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

❌ عکس و خبر ساختگی درباره کودکی که ادعا شده در خیابان رها شده

🔹در شبکه‌های اجتماعی عکسی از یک نوزاد و نامه‌ای که گفته شده نوشته مادر اوست منتشر و ادعا شده این کودک با همین نامه در روزهای اخیر رها شده و در خیابان پیدا شده است.

❌ این ادعا نادرست است.

🔹از محتوای نامه برمی‌آید که ادعا می‌شود این کودک در تبریز پیدا شده است.

🔹نه در روزهای اخیر، بلکه پیش از این در ۱۲ و ۱۵ بهمن ماه سال گذشته، یعنی حدود یک سال پیش، سازمان بهزیستی خبر پیدا شدن دو کودک رها شده در تبریز را منتشر کرده بود، اما هیچکدام از کودکان مشخصات کودک نشان داده شده در عکس را نداشتند و نامه مذکور نیز همراهشان نبود.

🔹نامه متعلق به کودک دیگری است که در سال ۹۷ در تبریز رها شده بود و مادرش این نامه را در کنار کودک گذاشته بود.

🔹در اغلب موارد رسانه‌ها و بهزیستی، به درستی، عکسی از نوزاد پیدا شده منتشر نمی‌کنند، اما در موارد معدودی که منتشر شده هم این عکس با آنان منطبق نیست. از این رو تک تک اجزای این خبر ساختگی و یا قدیمی است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

❌ ادعای شاخ‌دار درباره افغانستانی بودن پدر و پدربزرگ سعید جلیلی

🔹این روزها شایعه‌ای با عنوان «افغانستانی بودن پدر و پدربزرگ سعید جلیلی» به طور گسترده در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود و همراه آن طرحی شبیه به خبرهای ایران اینترنشنال نیز بازنشر شده که ادعا می‌کند سعید جلیلی گفته پدر و پدربزرگش افغانستانی هستند.

🔹این خبر جعلی است و طرح نیز ساختگی است. نه سعید جلیلی چنین ادعایی کرده و نه شبکه ایران اینترنشنال چنین خبری منتشر کرده است. روی این طرح ساختگی لوگویی با عنوان «اینترپشنال» درج شده است.

🔹بر اساس گزارش‌هایی که از زندگی شخصی برادران جلیلی منتشر شده، پدر آنها، محمدحسن جلیلی اهل بیرجند بوده و گزارش‌هایی نیز درباره اینکه پدربزرگ بود اهل سردشت در استان آذربایجان غربی بوده، وجود دارد.

🔹به‌روز رسانی اول اسفند ۱۴۰۳: در نسخه اولیه این فکت‌چک که در سایت فکت‌نامه منتشر شد، در مطلب آمده بود که افغانستان جلیل‌آباد ندارد در صورتی که یک روستا به نام جلیل‌آباد در استان هرات وجود دارد. در هر صورت، نشان شاخ‌دار تغییری نمی‌کند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

❌ خبر و ویدیوی نادرست درباره دستگیری خدمه هلی‌کوپتر برای نشان دادن جمعیت کم ۲۲بهمن

🔹در شبکه‌های اجتماعی خبری مبنی بر «بازداشت خدمه هلی‌کوپتری که خلوتی راهپیمایی ۲۲ بهمن تهران را برملا کرده‌اند» منتشر شده است.

🔹این ویدیو مربوط به تهران نیست، بلکه راهپیمایی ۲۲ بهمن را در آبیک قزوین نشان می‌دهد که در آن هلی‌کوپتری از پایگاه هفتم هوانیروز به نام «پایگاه شهید امینی» حرکت کرده و مسیر راهپیمایی این شهر را در بلوار طالقانی در حد فاصل حوزه بسیج ثارالله تا میدان شهید عیوضی که مسیر برگزاری راهپیمایی بود، گلباران کرد.

🔹در رسانه‌های محلی آبیک ویدیوی دیگری هم از این عملیات منتشر شده است که با این ویدیو منطبق است. ما با نشانه‌های تصویری موجود ویدیوها مکان آنها را در بلوار طالقانی آبیک قزوین مکان‌یابی کردیم.

🔹از سوی دیگر از آنجایی که این ویدیو مربوط به تهران نیست، بازداشت کسی به دلیل اینکه بزرگنمایی احتمالی صدا و سیما را درباره جمعیت راه‌پیمانان در تهران را با انتشار این ویدیو افشا کرده باشد، خارج از موضوع است. در ضمن اینکه این خبر فقط به همراه این ویدیو نادرست در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و هیچ منبع رسمی آن را تایید نکرده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

🎙 چهاردهمین و آخرین قسمت پادکست واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: «اسلام» پوست‌شان را می‌کند

🔹پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

🔹این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

🔹در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

🔹در چهاردهمین و آخرین قسمت پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی»، به سراغ کلیدواژه «اسلام» می‌رویم؛ واژه‌ای که در نیم قرن گذشته در زبان رهبران جمهوری اسلامی، بارها به عنوان ابزاری برای پیشبرد خواسته‌های سیاسی و اجتماعی آنها استفاده شده است.

🔹در این قسمت، مرور می‌کنیم که رهبران جمهوری اسلامی، چگونه خود را عین «اسلام» معرفی می‌کنند.

👈 «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره کشنده و خواب‌آور بودن قهوه

🔹حسین روازاده از مروجان معروف شبه‌علم و طب سنتی ادعا می‌کند قهوه از مسکرات و خواب‌آور است، و اگر بعد از خوردن قهوه بخوابید می‌میرید.

🔹هیچ تحقیق علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد قهوه به‌طور کلی کشنده است. در واقع برعکس، بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف متعادل قهوه می‌تواند فوایدی هم برای سلامتی داشته باشد. تحقیقاتی انجام شده که نشان می‌دهد مصرف متعادل قهوه خطر بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع دو را کاهش می‌دهد. اما مصرف زیاد آن بالاخص برای کسانی که فشار خون بالایی دارند می‌تواند مضر باشد و موجب فشار خون بالا، اضطراب و بی‌خوابی شود.

🔹دوز مرگبار از کافئین معمولاً بین ۱۰,۰۰۰ تا ۱۴,۰۰۰ میلی‌گرم (۱۰ تا ۱۴ گرم) تخمین زده می‌شود، که معادل ۱.۲ تا ۱.۷ قاشق غذاخوری کافئین خالص و معادل حدود ۱۰۰ فنجان قهوه است. متخصصان می‌گویند این دوز ممکن است برای کودکان و افراد حساس متفاوت باشد.

🔹قهوه به طور عام نه تنها موجب خواب‌آلودگی نمی‌شود، بلکه به دلیل وجود کافئین که یک محرک (Stimulant) است، سطح هوشیاری را افزایش می‌دهد. در مواردی استثنایی مانند؛ بروز اثر بازگشتی کافئین (Caffeine Crash)، ایجاد تغییرات در سطح قند خون، افزایش دفع ادرار و در نتیجه کم‌آبی بدن ممکن است قهوه منجر به ایجاد خستگی و خواب‌آلودگی شود. با وجود این هیچ تحقیقی تایید نمی‌کند که در صورت مصرف متعادل قهوه بروز احتمالی این خواب‌آلودگی یا خستگی می‌تواند منجر به مرگ شود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

🎙چاق‌کننده‌ترین؟!

🔹این هفته در قسمت ۲۰۳ پادکست فکت‌نامه، ابتدا دو فکت‌چک مربوط به حوزه سلامت را بررسی می‌کنیم و سپس خبرهای نادرستی درباره دفن زباله اتمی در خلیج فارس، ویدئویی مربوط به راهپیمایی ۲۲ بهمن و ادعای بی‌اساس افغانستانی بودن پدر و پدربزرگ سعید جلیلی را مرور می‌کنیم.

🔹دو عکس ساختگی مربوط به ایران و ویتنام و همچنین ویدئویی که به اشتباه ادعا می‌شود مربوط به غرفه ایران در ریاض است، دیگر فکت‌چک‌های این هفته پادکست فکت‌نامه‌اند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

🎙چاق‌کننده‌ترین؟!

🔹این هفته در قسمت ۲۰۳ پادکست فکت‌نامه، ابتدا دو فکت‌چک مربوط به حوزه سلامت را بررسی می‌کنیم و سپس خبرهای نادرستی درباره دفن زباله اتمی در خلیج فارس، ویدئویی مربوط به راهپیمایی ۲۲ بهمن و ادعای بی‌اساس افغانستانی بودن پدر و پدربزرگ سعید جلیلی را مرور می‌کنیم.

🔹دو عکس ساختگی مربوط به ایران و ویتنام و همچنین ویدئویی که به اشتباه ادعا می‌شود مربوط به غرفه ایران در ریاض است، دیگر فکت‌چک‌های این هفته پادکست فکت‌نامه‌اند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:03:08 ادعاهای بی‌اساس درباره انتشار سم از طریق آب آشامیدنی و هوا
00:12:00 مونوسدیم گلوتامات (MSG) چاق‌کننده‌ترین ماده دنیا نیست
00:18:12 ادعای نادرست درباره دفن زباله‌های اتمی در خلیج فارس
00:23:34 خبر نادرست دستگیری خدمه هلی‌کوپتر برای نشان‌دادن جمعیت ۲۲بهمن
00:31:12 ادعای نادرست افغانستانی بودن پدر سعید جلیلی
00:38:15 عکس و خبر ساختگی درباره کودکی که ادعا شده در خیابان رها شده
00:44:00 عکس ساختگی منتسب به زمانی که آمریکایی‌ها ویتنام را ترک کردند
00:49:43 ادعای نادرست درباره غرفه جشنواره رقص جمهوری اسلامی در ریاض
00:53:37 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

❌ ادعای بی‌اساس درباره خطرناک بودن روغن‌های مایع خوراکی

🔹در اینستاگرام ویدیویی با عنوان «گازوییل یا روغن خوراکی، زندگیتو نجات بده» منتشر شده که در آن فردی توضیح می‌دهد روغن‌های خوراکی که از دانه‌های روغنی، مثلا آفتابگردان به دست می‌آیند و در بازار وجود دارند، حاوی هگزان و پارافین و خطرناک هستند و نباید از آنها استفاده کرد.

🔹روغن خوراکی قابل اشتعال است، به‌ویژه اگر مانند این ویدیو یک دستمال کاغذی را در روغن خوراکی خیس کرده و آتش بزنید، دستمال مانند فتیله عمل می‌کند و می‌سوزد. در منابع تاریخی هم به استفاده از روغن‌های خوراکی مانند زیتون به عنوان روغن چراغ اشاره شده است. از این رو آزمایشی که این کاربر انجام می‌دهد نمی‌تواند نشانه وجود پارافین در روغن باشد.

🔹روش‌های مختلفی برای روغن‌گیری از دانه‌های روغنی از جمله آفتابگردان وجود دارد. گاهی برای بازدهی بیشتر از ترکیب دو روش پرس گرم و استفاده از حلال هگزان استفاده می‌شود. در این وضعیت هگزان به تفاله‌ی باقی‌مانده از روغن بعد از پرس گرم، اضافه شده و روغن باقی‌مانده را جذب می‌کند. سپس هگزان بازیابی شده و تفاله‌ی باقی‌مانده به عنوان خوراک دام استفاده می‌شود. از این رو در این روش ترکیبی، در صورتی که به شکل استاندارد اجرا شود قرار نیست هگزانی در روغن باقی بماند و یا برای افزایش حجم روغن به آن پارافین اضافه شود.

🔹این بدان معنی نیست که هیچ روغن غیر استانداردی که حاوی پارافین یا افزودنی‌های غیرمجاز دیگر باشد در بازار وجود ندارد، بلکه تاکید بر این است که در یک خط تولید استاندارد این اتفاق نمی‌افتد. در ضمن آزمایش سوختن دستمال‌کاغذی آغشته به روغن ثابت نمی‌کند که این روغن حاوی پارافین است.

🔹از سوی دیگر مقدار تخمه آفتابگردان مورد نیاز برای تولید یک لیتر روغن آفتابگردان به عوامل مختلفی از جمله؛ میزان روغن موجود در دانه‌ها و روش استخراج بستگی دارد. تخمه آفتابگردان مورد نیاز برای یک لیتر روغن، در روش‌های مختلف ۲ تا ۳ کیلوگرم تخمین زده شده و این مقدار ممکن است بسته به کیفیت تخمه، شرایط پردازش و کارایی تجهیزات تغییر کند. روغن‌کشی صنعتی در مقیاس بالا می‌تواند مقرون‌به‌صرفه باشد، زیرا هزینه مواد اولیه، تولید و توزیع در حجم بالا کاهش می‌یابد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

❌ دونالد ترامپ برای فعالیت ایرانیان در بازار رمز ارز، ممنوعیت ایجاد نکرده است.

🔹محمد علمیه، کارشناس برنامه تلویزیونی سلام صبح به خیر می‌گوید ترامپ به تازگی ممنوعیت جدیدی وضع کرده که طبق آن فعالیت همه افراد با ملیت ایرانی (حتی بیرون از ایران) نیز ممنوع شده است.

🔹مرور خبرها و گزارش‌های رسانه‌ای و همچنین نگاهی به فرمان‌های اجرایی ترامپ، چنین ادعایی را تایید نمی‌کند.

🔹تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی از اواخر دهه ۷۰ میلادی تاکنون وجود داشته و دونالد ترامپ روز ۴ فوریه ۲۰۲۵ دستوری مبنی بر احیای سیاست «فشار حداکثری» امضا کرده است که هدف آن، جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی ایران به سلاح هسته‌ای است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh