❌ ادعای شاخ‌دار درباره یک تخم‌مرغ هسته‌ای به نام انران که می‌تواند برق خانه‌ها را برای ۱۰ سال تامین کند

🔹در روزهای گذشته ویدئویی با عنوان «تخم‌مرغ انران» در صفحات مختلف فارسی و غیرفارسی اینستاگرام منتشر شد که مدعی است این تخم‌مرغ یک «راکتور اتمی خانگی» است و می‌تواند برق خانه‌ها را برای ۱۰ سال و به طور مدام با انرژی هسته‌ای تامین کند.

🔹اختراع این «راکتور اتمی خانگی»، یک ادعای جعلی و طنز است که «کانر گایدوس» (Connor Gaydos)، یکی از خالقان نظریه توطئه فکاهی «پرندگان واقعی نیستند» آن را مطرح کرده است.

🔹انران (Enron)، شرکتی نفتی در تگزاس بود که در سال ۲۰۰۱ پس از افشای تقلب مالی عظیم خود اعلام ورشکستگی کرد. این شرکت در آن زمان بیش از ۶۰ میلیارد دلار دارایی داشت و سقوط آن منجر به تصویب مقررات جدید برای بهبود دقت گزارش‌دهی مالی شرکت‌های عمومی شد.

🔹گایدوس علامت تجاری انران را در سال ۲۰۲۰ به قیمت ۲۷۵ دلار خریداری کرد.

🔹هم در ویدیوی معرفی محصول و هم در وبسایتی که به نام این شرکت وجود دارد، نشانه‌های واضحی از طنز و ساختگی بودن این ادعا وجود دارد.

🔹مثلا در بخش شرایط استفاده این محصول در وبسایت انران تاکید شده که تمامی اطلاعات ارائه شده «یک اثر هنری و برای اهداف سرگرمی» است.

🔹همچنین یکی از مواد کلیدی این محصول به نام «Enronium ore» معرفی شده است که به وضوح جعلی است و وجود خارجی ندارد.

🔹در کلیپ رونمایی گفته شده که این تخم‌مرغ فقط از اورانیوم غنی‌شده ۲۰ درصدی استفاده می‌کند، که «خیلی کم‌تر از حدی است که بتواند یک سلاح اتمی بسازد.»

🔹در واقعیت، ۲۰ درصد همان آستانه‌ای است که اورانیوم می‌تواند به طور بالقوه در یک بمب استفاده شود.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 ادعاهای گمراه‌کننده درباره ناسا، دست خدا و علائم ظهور

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده که با نشان دادن یکی از مقالات ناسا ادعا می‌کند سازمان فضایی آمریکا با کشف سحابی دست خدا، به علائم ظهور اشاره کرده است.

🔹ناسا نه در این مقاله و نه در هیچ سند و گزارشی تاکنون اشاره‌ای به علائم ظهور و ارتباط آن با سحابی دست خدا نکرده است.

🔹مقاله ناسا با عنوان «یک تپ‌اختر جوان دستش را نشان می‌دهد» (A Young Pulsar Shows Its Hand) در هفتم آوریل ۲۰۰۹ منتشر شده است.

🔹بر اساس این مقاله سحابی «دست‌ خدا» در واقع ابری از ذرات گاز و غبار است که از انفجار یک ستاره به وجود آمده و افراد می‌توانند با نگاه کردن به آن، طرحی از دست یک انسان را تحت پرتو ایکس (شبیه عکس رادیولوژی) تصور کنند.

🔹نور حاصل از تولد سحابی «دست خدا»، برای اولین بار حدود ۱۷۰۰ سال پیش، یعنی تقریبا سه قرن پیش از ظهور اسلام به زمین رسیده و هنوز با چشم غیرمسلح و حتی با تلسکوپ‌‌های رایج قابل مشاهده نیست.

🔹این سحابی اولین بار در سال ۱۹۸۲ و در هنگام کشف تپ‌اختر PSR B1509−58 از سوی رصدخانه پرتو ایکس اینشتین شناسایی شد.

🔹نامگذاری‌های ناسا معمولاً استعاره‌هایی هستند که براساس شباهت بصری پدیده‌های نجومی به اشکال یا مفاهیم آشنا انتخاب می‌شوند.

🔹دیدن این شباهت‌ها نمونه‌ای از پدیده‌ای به نام «پاریدولیا» هستند؛ حالتی که افراد در محرک‌های مبهم، تصاویری معنادار مانند چهره‌ها یا اشکال آشنا می‌بینند.

🔹پاریدولیا، نوعی از آپوفنیا است؛ یعنی تمایل برای یافتن الگوها یا معانی در داده‌های تصادفی.

🔹با توجه به اطلاعات موجود، فکت‌نامه به این ادعا نشان «گمراه‌کننده» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ویدیو نادرست درباره لخته شدن خون با واکسن کرونا

🔹فرضیه‌هایی درباره ارتباط مستقیم واکسن کرونا و لخته شدن خون، التهاب ماهیچه قلب، افزایش ناباروری و تغییر ژنوم و افزایش سرطان از موضوعاتی بوده که در سال‌های اخیر بارها در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده‌ است.

🔹پژوهش‌های معتبر اما نشان می‌دهد با اینکه واکسن کرونا ممکن است به میزان بسیار کمی ریسک لخته شدن خون و التهاب ماهیچه قلب را افزایش دهد، اما ریسک ابتلا به این بیماری‌ها در افرادی که به ویروس کووید-۱۹ مبتلا می‌شوند، بیشتر و تقریبا ۱۰ برابر افرادی است که واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند.

🔹سازمان غذا و داروی آمریکا پژوهش‌هایی در زمینه تغییر ژنوم و افزایش ابتلا به سرطان انجام داده و در نامه‌ای به عموم مردم اطمینان می‌دهد که این واکسن‌ها در تغییر ژنوم و افزایش سرطان تاثیری ندارند.

🔹درباره کاهش نرخ باروری نیز پژوهش‌های انستیتو سلامت ملی آمریکا نشان می‌دهد که نرخ باروری در زنان و مردان واکسینه و غیرواکسینه، یکسان است. در مردانی که به کووید-۱۹ مبتلا می‌شوند، نرخ باروری به طور موقت کاهش می‌یابد.

🔹تمام این پژوهش‌ها تاکید می‌کنند که آثار مثبت دریافت واکسن‌های کرونا در پیشگیری از عوارض جدی کووید-۱۹، بر خطرات نادر آن غالب است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعاها نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ تکرار ادعای نادرست معاون سابق فایزر درباره واکسن کرونا

🔹در شبکه‌های اجتماعی یک ویدیو از فردی با عنوان «دکتر مایکل ایدن، معاون سابق شرکت دارویی فایزر» منتشر شده که علیه آثار واکسیناسیون کووید-۱۹ و واکسن‌های mRNA صحبت می‌کند.

🔹فردی که در ویدیو دیده می‌شود، یک شخصیت مشهور فعال ضد واکسن در دنیا، مایکل ایدن، دارنده مدرک دکترای داروسازی و دانشمند بازنشسته بریتانیایی است که سال‌ها پیش به‌عنوان پژوهشگر ارشد و معاون واحد تحقیقات آلرژی و بیماری‌های تنفسی فایزر در شهر «ساندویچ» در شهرستان «کنت» خدمت می‌کرد.

🔹او معاون بخشی تحقیقاتی در زمینه بیماری‌های تنفسی این شرکت آمریکایی در خاک انگلستان بوده و معرفی او با عنوان کلی «معاون شرکت دارویی فایزر»، گمراه‌کننده و اغراق‌شده است.

🔹به دلیل مدارک آکادمیک و سابقه علمی ایدن و همکاری‌اش با فایزر، ادعاهای نادرست او بسیار بازنشر شده و گفته‌های او در سایت‌های زیادی راستی‌آزمایی شده‌اند.

🔹تاکنون میلیاردها دوز از واکسن‌های mRNA در دنیا تزریق شده اما برخلاف ادعای ایدن گزارشی مبنی بر تغییر در «نرخ معلولیت، نرخ مرگ‌و میر و نرخ باروری» در انسان پس از تزریق واکسن‌های mRNA منتشر نشده، بلکه بعضا نتایج تحقیقات نشان می‌دهد این واکسن‌ها، ایمن بوده‌اند.

🔹پیش از آغاز واکسیناسیون عمومی، جزییات کارآزمایی بالینی این واکسن‌ها هم منتشر شده‌است (BNT162b2) و نشان می‌دهد این نوع واکسن‌ها هم موثرند و هم ایمن.

🔹مایکل ایدن مدعیست «کووید-۱۹ بیماری جدیدی نیست و ویروس عامل آن مشابه ویروس‌های «بی‌ضرر» قبلی است». شواهد مطالعات ژنتیکی قابل راستی‌آزمایی نشان می‌دهد این ادعا نادرست است و ما با یک گونه جدید از خانواده ویروس‌های کرونا مواجه هستیم.

🔹مایکل ایدن مدعیست «ایمنی جمعی از قبل وجود داشته و نیازی به واکسیناسیون گسترده نیست.» این ادعا با شواهد علمی همخوانی ندارد. تحقیقات نشان می‌دهد که ایمنی جمعی در برابر کووید-۱۹ بدون واکسیناسیون گسترده قابل دستیابی نبود.

🔹مایکل ایدن مدعیست «واکسن‌های کووید-۱۹ ناامن هستند و به‌درستی آزمایش نشده‌اند.» این ادعا نادرست است. واکسن‌های کووید-۱۹ پس از گذراندن مراحل آزمایش‌های بالینی و ارزیابی‌های ایمنی توسط سازمان‌های بهداشتی معتبر تأیید شده‌اند. این پایش‌ها هنوز هم ادامه دارد.

🔹مایکل ایدن مدعیست «واکسن‌های mRNA می‌توانند DNA انسان را تغییر دهند.» اما پژوهش‌ها این ادعا را تایید نمی‌کنند. متخصصان می‌گویند واکسن‌های mRNA، حاوی دستورالعمل‌هایی برای تولید پروتئین اسپایک ویروس هستند و وارد هسته سلول نمی‌شوند؛ بنابراین، نمی‌توانند DNA انسان را تغییر دهند.

🔹مایکل ایدن مدعیست «واکسن‌های کووید-۱۹ باعث ناباروری در زنان می‌شوند»؛ این ادعا نیز برخلاف پژوهش‌هایی است که در این زمینه انجام شده و نتایج آن به صورت عمومی منتشر شده است. این مطالعات نشان می‌دهد واکسن‌های کووید-۱۹ تاثیری بر باروری زنان ندارند. بسیاری از نهادهای سلامت از کشورهای مختلف، نتایج امن‌بودن واکسن‌ها برای زنان باردار را منتشر کرده‌اند.

🔹مایکل ایدن مدعیست «تقریباً هیچ تفاوتی بین انواع کووید-۱۹ وجود ندارد.» این ادعا گمراه کننده است زیرا با وجود تفاوت اندک دنباله ژنتیکی، تفاوت تاثیر سویه‌ها با آزمایش PCR اثبات شده و تفاوت آنها قابل بررسی و راستی‌آزمایی است.

🔹مایکل ایدن مدعیست «تست‌های PCR برای تشخیص کووید-۱۹ نامعتبر هستند و نتایج نادرستی ارائه می‌دهند.» کارشناسان اعلام کرده‌اند هرچند ممکن است در برخی موارد نتایج مثبت یا منفی کاذب رخ دهد، اما در مجموع، تست‌های PCR ابزارهای قابل اعتمادی برای تشخیص کووید-۱۹ محسوب می‌شوند.

🔹مایکل ایدن مدعیست «قرنطینه و محدودیت‌های اجتماعی غیرضروری هستند و تأثیری در کنترل پاندمی ندارند.» اما شواهد از بررسی صدها تحقیق که همگی در یک مقاله جمع‌آوری شده نشان داده در مواردی که ظرفیت‌های بیمارستانی جواب‌گو نبوده، قرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی منجر به کاهش سریع موارد بستری شده‌است.

🔹با توجه به تمام این توضیحات، فکت‌نامه به ادعای منتشرشده در حساب‌های کاربری شبکه‌های اجتماعی نزدیک به «عرفان حلقه» که با پخش ویدیوی یک قدیمی از اظهارات مایکل ایدن، عملکرد این واکسن‌ها را زیر سوال می‌برد، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست آتش‌سوزی عمدی در لس آنجلس با هدف تاسیس شهر هوشمند

🔹این روزها همزمان با انتشار خبرهای مربوط به آتش‌سوزی گسترده در لس‌آنجلس، ادعاهای مختلفی درباره علت این آتش‌سوزی بیان می‌شود.

🔹در این میان، ویدئویی منتشر شده که ادعا می‌کند آتش‌سوزی عمدی بوده زیرا شرکت‌های بیمه در لس‌آنجلس، سه ماه پیش، پوشش بیمه‌های آتش‌سوزی خود را قطع کرده‌اند و همچنین به دلیل آتش‌سوزی، «شهر لس‌آنجلس هوشمند در سال ۲۰۲۸» حالا راحت‌تر ساخته می‌شود.

🔹درباره بیمه‌های آتش‌سوزی باید گفت بسیاری از شرکت‌های بیمه در کالیفرنیا به دلیل افزایش احتمال آتش‌سوزی در این ایالت، در سال‌های گذشته تغییراتی را در سیاست‌های خود ایجاد کرده‌اند.

🔹به طور مشخص، یک شرکت بزرگ بیمه، از سال ۲۰۲۳ شروع به توقف پوشش بیمه‌های آتش‌سوزی کرده است و در «یک سال گذشته» هزاران خانه از این پوشش خارج شده‌اند؛ موضوعی که نه در سه ماه گذشته که در طول این سال‌ها در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به عنوان یک بحران به آن پرداخته شده است.

🔹از طرف دیگر، پروژه لس‌آنجلس هوشمند ۲۰۲۸، طرح ساختن یک شهر هوشمند جدید با ساختمان‌های جدید نیست. این طرح پروژه توانمندسازی و هوشمندسازی مناطق مختلف لس‌آنجلس با کمک‌گرفتن از ابزارهای مربوط به فناوری است.

🔹با توجه به بررسی‌های انجام‌شده، فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت شانزدهم - «هوای پاک»

🔹بعد از ابلاغ و تصویب قانون هوای پاک در سال ۹۶، این امیدواری ایجاد شد که مشکل آلودگی هوا در تهران و سایر شهرهای ایران بهتر شود، اما راهکارهای پیش‌بینی شده در این قانون در عمل به جایی نرسیدند و وضعیت آلودگی هوا روز به روز بدتر شد.

🔹در شانزدهمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه به سراغ این سوال رفتیم که آیا آلودگی هوا، اولویت دولت جمهوری اسلامی است؟

🔹این قسمت پادکست یک هفته قبل در رادیوفردا و کانال هزارداستان بودجه در کست‌باکس منتشر شد و حالا در اکانت‌های فکت‌نامه نیز در دسترس است.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

👈در کست‌باکس فکت‌نامه بشنوید

🌐 @Factnameh

❌ چند ادعای نادرست درباره آتش‌سوزی لس‌آنجلس

🔹همزمان با آتش‌سوزی گسترده در لس‌آنجلس آمریکا، ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی یک هواپیما را نشان می‌دهد که حین پرواز در فاصله‌ پایین، سقوط می‌کند و منفجر می‌شود. در توضیح آن نوشته شده: «یک هواپیما که برای کمک به خاموش کردن حریق در شهر لس‌آنجلس آمریکا رفته بود، سقوط کرد».

🔹این ادعا «نادرست» است.

🔹این حادثه قدیمی است و ربطی به آتش‌سوزی اخیر در لس‌آنجلس ندارد. فیلم مربوط به حادثه سقوط یک هواپیما در شیلی در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۴ (۲۶ دی ۱۴۰۲) است.

🔹ویدیوی دیگری از تلاش دو آتش‌نشان برای خاموش کردن آتش در لس‌آنجلس منتشر شده و کاربران از اینکه آتش‌نشانان با «کیف زنانه» آتش را خاموش می‌کنند، اظهار تعجب کرده‌اند.

🔹این ادعا نیز «نادرست» است.

🔹آنچه «کیف دستی زنانه» معرفی شده، در حقیقت سطل آب تاشو مخصوص اطفاء حریق، از جنس نایلون با روکش وینیل است و آتش‌نشانان برای مواجهه با آتش‌سوزی‌های کوچک آن را به همراه دارند.

🔹استفاده از سطل آب تاشو برای آتش‌‌های کوچک بیشتر از شلنگ کارایی دارد و سرعت عملیات را افزایش می‌دهد.

🔹بعضی کاربران، به «کمبود وسایل و تجهیزات اطفاء حریق به دلیل کمک آمریکا به اوکراین» اشاره کرده‌اند.

🔹بودجه اداره آتش‌نشانی لس‌آنجلس یک میلیارد دلار در سال است. ادعاهایی که در مورد کمبود تجهیزات و امکانات اطفا حریق گفته می‌شود، بزرگنمایی است.

🔹مهمترین مشکلاتی که در زمان انتشار این اخبار، آتش‌نشانی لس‌آنجلس با آن مواجه بود کمبود آب و آتش‌نشان است. دو سال پیش که مقامات بخش‌هایی از کالیفرنیا تجهیزات آتش‌نشانی به اوکراین فرستاده بودند، اعلام کرده بودند که این تجهیزات مازاد و مستعمل هستند.

1️⃣ مقاله نخست:

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

2️⃣ مقاله دوم:

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست در امان ماندن خانه یک مسلمان در آتش‌سوزی به خاطر وجود قرآن در آن و مسلمان بودن مالک خانه

🔹تصاویر و ویدیوهای متعددی در رابطه با سالم ماندن یک خانه در آتش‌سوزی اخیر لس‌آنجلس منتشر شده که ادعا می‌کند دلیل در امان ماندن این خانه وجود قرآن و مسلمان بودن مالک آن بوده است.

🔹همچنین در برخی پست‌ها ادعا شده که این خانه متعلق به «جان سینا» کشتی‌گیر حرفه‌ای و بازیگر آمریکایی است که «به علت مسلمان شدنش و اعتقاد به خدا و قرآن» نسوخته است.

🔹تصویر منتشر شده ارتباطی با آتش‌سوزی اخیر در لس‌آنجلس ندارد، بلکه مربوط به آتش‌سوزی تابستان ۲۰۲۳ در هاوایی است.

🔹این خانه متعلق به خانواده‌ای به نام «میلکین» است که به گفته خودشان پیش از آتش‌سوزی بازسازی شده و سقف فلزی آن مانع آتش گرفتن آن شده است.

🔹کارشناسان علاوه بر سقف نوع پوشش گیاهی اطراف خانه را هم در حفظ آن از آتش موثر دانستند.

🔹جان سینا همسری ایرانی‌الاصل دارد؛ با وجود این هیچ منبع معتبری تغییر دین او به اسلام را تایید نمی‌کند.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای شاخ‌دار پیش‌بینی سیمپسون‌ها از آتش‌سوزی لس‌آنجلس

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده و بر اساس آن ادعا می‌شود در انیمیشن سیمپسون‌ها آتش‌سوزی در کالیفرنیا پیش‌بینی شده بود.

🔹این ادعا بی‌اساس است.

🔹آنچه به عنوان تصاویر متعلق به این انیمیشن منتشر شده در هیچ‌یک از فصل‌های انیمیشن دیده نمی‌شود و ساخته هوش مصنوعی است.

🔹در قسمت ۱۲ فصل ۱۸ سریال هم که ادعا می‌شود منبع این ویدیو است، تصاویری که در ویدیو دیده می‌شوند، وجود ندارند.

🔹با توجه به این توضیحات، فکت‌نامه به این ادعا که «سیمپسون‌ها آتش‌سوزی گسترده در لس‌آنجلس را پیش‌بینی کردند»، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ این فیلم قدیمی، ارتباطی با آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس ندارد

🔹ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر و ادعا شده است که منشاء عمدی شروع آتش‌سوزی لس‌آنجلس را نشان می‌دهد.

🔹بررسی‌های فکت‌نامه نشان می‌دهد، این ویدیو ربطی به آتش‌‌سوزی لس‌آنجلس ندارد.

🔹این ویدئو را چند ماه قبل از این آتش‌سوزی، در آوریل سال ۲۰۲۴، یک حساب اینستاگرامی اسپانیولی‌زبان منتشر کرده است.

🔹این کاربر با انتشار این ویدیو تکنیک کنترل حریق «آتش در برابر آتش» را توضیح داده که در آن آتش اصلی و آتشی که به صورت کنترل‌شده به‌وجود آمده، به یکدیگر می‌رسند و دیگر هیچ سوخت گیاهی باقی نمی‌ماند تا شعله‌ها بتوانند به گسترش خود ادامه دهند.

🔹به گفته کارشناسان، این تکنیک که آن را «آتش‌سوزی‌های تجویزی» هم می‌نامند، یکی از روش‌های کنترل آتش‌سوزی‌های گسترده است.

🔹آتش‌سوزی‌های تجویزی را برای کاهش مقدار بوته‌های خشک در مناطقی که در معرض آتش‌سوزی‌های جنگلی قرار دارند نیز انجام می‌دهند.

🔹با وجود انتشار گزارش و گمانه‌زنی‌های متعدد در رسانه‌های محلی و ملی ایالات متحده و بازداشت چند نفر به اتهام آتش‌افروزی عمدی، هنوز دلیل آغاز این آتش‌سوزی عظیم مشخص نیست و بررسی‌ها در این زمینه ادامه دارد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعایی که درباره این ویدیو مطرح شده است، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 آتش در لس‌آنجلس

🔹در ابتدای قسمت ۱۹۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه، چند فکت‌چک مربوط به آتش‌سوزی گسترده در لس‌آنجلس آمریکا را مرور کردیم.

🔹در ادامه، سه ادعای شاخ‌دار و گمراه‌کننده از مقام‌های جمهوری اسلامی درباره اقتصاد ایران را بررسی کردیم؛ از اظهارنظر علی خامنه‌ای گرفته تا صحبت‌های امام جمعه موقت تهران.

🔹چندی قبل ادعایی درباره دسترسی به اینترنت در پروژه جدید استارلینک مطرح شده بود که آن را درستی‌سنجی کردیم.

🔹دو ادعا علیه واکسن‌های کرونا، موضوع دیگری است که در ادامه این قسمت، به دلایل رد آن‌ها پرداخته‌ایم.

🔹یک محتوای پارودی درباره «تخم‌مرغ هسته‌ای»، به خبری جدی در برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد که درباره آن نیز صحبت کرده‌ایم.

🔹ادعایی درباره اشاره ناسا به «علائم ظهور»، سوژه دیگری است که درباره رد آن حرف زدیم و بهانه‌ای شد تا کمی در مورد «نشان میرزا» نیز صحبت کنیم.

🔹ویدیوهایی که ادعا می‌کرد مردم ترکیه اصالتا ایرانی‌اند، موضوعی است که در این هفته به آن پرداختیم و به سوژه‌ای پربحث تبدیل شد.

🔹چند ادعای نمایش پرچم ایران در آسمان آمریکا، بازی یک کودک با خرس در سیستان و بلوچستان، ضرب سکه هفت‌یورویی به افتخار کریستیانو رونالدو و ماجرای بامزه یک شیر تاکسیدرمی، آخرین فکت‌چک‌های پادکست این هفته‌اند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

🎙 آتش در لس‌آنجلس

🔹در ابتدای قسمت ۱۹۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه، چند فکت‌چک مربوط به آتش‌سوزی گسترده در لس‌آنجلس آمریکا را مرور کردیم.

🔹در ادامه، سه ادعای شاخ‌دار و گمراه‌کننده از مقام‌های جمهوری اسلامی درباره اقتصاد ایران را بررسی کردیم؛ از اظهارنظر علی خامنه‌ای گرفته تا صحبت‌های امام جمعه موقت تهران.

🔹چندی قبل ادعایی درباره دسترسی به اینترنت در پروژه جدید استارلینک مطرح شده بود که آن را درستی‌سنجی کردیم.

🔹دو ادعا علیه واکسن‌های کرونا، موضوع دیگری است که در ادامه این قسمت، به دلایل رد آن‌ها پرداخته‌ایم.

🔹یک محتوای پارودی درباره «تخم‌مرغ هسته‌ای»، به خبری جدی در برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد که درباره آن نیز صحبت کرده‌ایم.

🔹ادعایی درباره اشاره ناسا به «علائم ظهور»، سوژه دیگری است که درباره رد آن حرف زدیم و بهانه‌ای شد تا کمی در مورد «نشان میرزا» نیز صحبت کنیم.

🔹ویدیوهایی که ادعا می‌کرد مردم ترکیه اصالتا ایرانی‌اند، موضوعی است که در این هفته به آن پرداختیم و به سوژه‌ای پربحث تبدیل شد.

🔹چند ادعای نمایش پرچم ایران در آسمان آمریکا، بازی یک کودک با خرس در سیستان و بلوچستان، ضرب سکه هفت‌یورویی به افتخار کریستیانو رونالدو و ماجرای بامزه یک شیر تاکسیدرمی، آخرین فکت‌چک‌های پادکست این هفته‌اند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:03 مقدمه
00:01:54 فکت‌چک‌های مربوط به آتش‌سوزی لس‌آنجلس
00:13:35 چرا ایران با رشد متوسط ۸ درصدی فاصله زیادی دارد؟
00:20:57 آیا کم بودن بدهی خارجی یک فرصت برای رشد اقتصادی است؟
00:23:55 ادعای گمراه‌کننده درباره رشد اقتصاد ایران در دوران تحریم
00:27:18 ادعای نادرست در مورد اینترنت استارلینک رایگان در ایران
00:32:20 تکرار ادعای نادرست معاون سابق فایزر درباره واکسن کرونا
00:36:36 ویدیو نادرست درباره لخته شدن خون با واکسن کرونا
00:39:15 ادعای شاخ‌دار درباره تخم‌مرغ هسته‌ای «انران»
00:45:27 ادعاهای گمراه‌کننده درباره ناسا، دست خدا و علائم ظهور
00:53:15 ادعای نادرست درباره نتایج آزمایش دی‌ان‌ای اهالی ترکیه
01:01:56 ادعای نادرست نمایش پرچم ایران در آمریکا بخاطر یاسمین مقبلی
01:03:21 ویدیوی بازی کودک با خرس ربطی به بلوچستان ایران ندارد
01:07:11 خبر نادرست ضرب سکه هفت یورویی کریستیانو رونالدو
01:09:14 ادعای نادرست «شیر ایرانی تاکسیدرمی شده در موزه حیات وحش»
01:13:36 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

❌ این ویدئو مربوط به خوشگذرانی نوه روح‌الله خمینی نیست

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدئویی دست به دست می‌شود که ادعا شده نوه خمینی را در حال خوشگذرانی در استخری در لندن نشان می‌دهد.

🔹در این ویدئو سه زن جوان کنار استخر دیده می‌شوند که در نسخه اصلی به زبان عربی صحبت می‌کنند.

🔹فردی که اولین‌بار این ویدیو را منتشر کرده، نور دیاب، یک بلاگر و اینفلوئنسر عرب‌ است که آن را در اردیبهشت ۱۴۰۳ در Snapchat منتشر کرد.

🔹ویدیو در استخر هتل هیلتون در جزیره مرجان در دبی گرفته شده است.

🔹پیش‌تر نیز درباره نعیما طاهری، نتیجه روح‌الله خمینی عکس‌های غیرواقعی و شایعاتی از این دست در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست رایگان بودن همه چیز در کویت

🔹در شبکه‌های اجتماعی فارسی ویدیویی به همراه این ادعا منتشر شده که «تمام هزینه‌های زندگی در کویت رایگان است».

🔹در این ویدیو همچنین ادعا می‌شود که قیمت نان ۲۰ سال است تغییر نکرده و هزینه آب و گاز و برق مادام‌العمر مجانی است.

🔹این در حالی است که بنا به بررسی منابع بین‌المللی کویت یکی از کشورهای گران منطقه محسوب می‌شود.

🔹در ویدیو ادعا شده در کویت خط فقر وجود ندارد، اما «خط فقر» یک مفهوم اقتصادی-اجتماعی است که همه جا می‌تواند تعریف می‌شود.

🔹کویت اقتصاد نسبتا با ثباتی در منطقه دارد. با وجود این با بحران‌هایی از جمله انرژی و اقتصاد وابسته به نفت رو به رو است.

🔹کویت دارای اقتصاد نسبتا با ثباتی در منطقه است، اما با توجه به موارد یاد شده فکت‌نامه به ادعای «رایگان بودن همه‌چیز در کویت» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh