🔹همزمان با ۱۶ آذر روز دانشجو، حسین سیمایی صراف، وزیر علوم در یک برنامه تلویزیونی، در مورد بازگشت دانشجویان اخراجی اعتراضات ۱۴۰۱ گفت: «ما دانشجوی اخراجی نداشتیم؛ فقط یک مورد بوده است و بقیه موارد در دولت قبل تعیین تکلیف شده بود. حدود ۱۵۰ دانشجوی تعلیقی داشتیم که به دانشگاه برگشتند».
🔹پیش از این هم محمدرضا جلائیپور، کنشگر سیاسی حامی دولت مسعود پزشکیان، «بازگشت به تحصیل همه دانشجویان اخراجیِ ۱۴۰۱» را از دستاوردهای این دولت عنوان کرد.
🔹بر اساس اظهارنظرها و اقداماتی که انجام شده به نظر می‌رسد دولت تلاش‌هایی برای بازگشت دانشجویان به دانشگاه‌ها انجام داده؛ هرچند هنوز ابهام‌هایی در این زمینه وجود دارد.
🔹در میان دانشجویانی که بعد از اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ اخراج شدند، دست‌کم اخراج دو نفر یعنی «مطهره گونه‌ای» و «خشایار سفیدی» قطعی است و در حال حاضر در زندان به سر می‌برند.
🔹نه از سوی وزارت علوم و نه از سوی نهادهای دانشجویی، آمار دقیق و جامعی از تعداد دانشجویان اخراجی و تعلیقی در سراسر کشور وجود ندارد.
🔹در مهرماه ۱۴۰۳ شیوه‌نامه انضباطی دانشجویان به‌روز شد و با اضافه شدن ماده ۱۰۳ به آن، وزیر علوم اختیار تعلیق احکام، دستور رسیدگی مجدد یا درخواست بخشش و تخفیف حکم قطعی دانشجویان را پیدا کرد.
🔹به گفته سعید حبیبا، معاون وزیر علوم و رئیس سازمان امور دانشجویان، که متولی پیگیری این موضوع از سوی دولت شد، تا ۲۷ مهرماه بیش از ۵۰۰ پرونده اخراج و تعلیق دانشجویان مربوط به اعتراضات ۱۴۰۱ به وزارت علوم ارجاع شد که ۴۷ پرونده اخراج دانشجویان بود. حبیبا در آن زمان گفته بود که هنوز هم پرونده‌های جدیدی به دستشان می‌رسد؛ آماری که فقط مربوط به دانشجویانی است که برای رفع مشکل خود به وزارت علوم مراجعه کردند.
🔹سعید حبیبا در مورد ۴۷ پرونده اخراج اینطور توضیح داد که در دولت قبل، حکم چهار پرونده تایید شد (یعنی حکم اخراج دانشجویان قطعی شد) در این چهار پرونده هم دانشجویان به دیوان عدالت اداری مراجعه و شکایت کردند و دو مورد از این آرا شکسته شد.
🔹سایر پرونده‌های اخراجی با تخفیف مجازات‌ها به یک تا ۴ ترم محرومیت از تحصیل کاهش پیدا کرد اما به گفته حبیبا امکان دارد این دانشجویان هم با پر شدن سنوات، با اخراج آموزشی روبرو شوند.
🔹بر اساس تاکید نماینده وزارت علوم، بازگشت دانشجویان به دانشگاه منوط به چگونگی فعالیت‌های آنها بعد از بازگشت به دانشگاه است و حرف از «رسیدگی مجدد» پرونده این افراد است، نه بازگشت قطعی آنان.
🔹حبیبا می‌گوید «اگر دانشجو در این مدت برای خودش و برای دانشگاه مشکلی ایجاد نکرد» اجازه دارد درس خود را تمام کند و در نهایت همه چیز «بستگی به شدت و حدت آراء صادره دارد»؛ وضعیتی که به وضوح برای مطهره گونه‌ای و خشایار سفیدی اتفاق نیفتاد.
🔹دانشجویان می‌گویند رسیدگی مجدد به پرونده‌ها درحالی انجام می‌شود که ترکیب اعضای کمیته انضباطی در دانشگاه‌ها تغییر نکرده است.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Audio
🔹در قسمت ۱۹۲ پادکست هفتگی فکت‌نامه ابتدا به سه ادعای مسعود پزشکیان در مصاحبه تلویزیونی اخیر اشاره کردیم؛ مقایسه مصرف برق ایران و چند کشور جهان، مقایسه بودجه دانشگاه‌های ایران با سرمایه‌گذاری امارات در هوش مصنوعی و نقش رهبر جمهوری اسلامی در فیلترینگ.
🔹در ادامه این اپیزود، متن جعلی منتسب به یووال نوح هراری، نویسنده مشهور اسرائیلی، در برخی رسانه‌های ایران را بررسی کردیم.
🔹در روزهای اخیر دو ویدیو در شبکه‌های اجتماعی پربازدید شد که اولی به دعوای یک زن و مرد در یک برنامه تلویزیونی عراقی اشاره داشت و دیگری، ادعایی بود که درباره اعتصاب ربات‌ها در چین مطرح شد. درباره هر دو موضوع، صحبت کرده‌ایم.
🔹اظهارات اخیر قالیباف درباره وضعیت نفت ایران در جهان، بهانه‌ای شد تا کاهش صادرات نفت ایران در دو دهه گذشته را بررسی کنیم و در این پادکست درباره آن توضیح دهیم.
🔹ادعای نادرست آتش‌سوزی در یک کمپ ترک اعتیاد با ده‌ها قربانی، ادعای شاخ‌دار کشف و تجاری‌سازی «مایع حیات» و توصیه‌های گمراه‌کننده‌ای درباره کشنده بودن خرمالو، موضوعات دیگر این قسمت پادکست هستند.
🔹در پایان نیز درباره یک ویدیوی ساختگی توضیح دادیم که «همای سعادت» غول‌پیکری را بر شانه‌های یک محیط‌بان نشان می‌داد.
🔹در این قسمت هم مانند هفته قبل، «وبینار آشنایی با راستی‌آزمایی» را معرفی کردیم که از سوی فکت‌نامه و به میزبانی مرکز بین‌المللی خبرنگاران برگزار می‌شود.
🔹توضیح ضروری: در آخرین فکت‌چک این قسمت، اشاره‌ای به موضوع دست نزدن به بچه‌های حیوانات شده بود که اشاره درست و دقیقی نبود و در نتیجه این ایپزود پادکست هفتگی، پنج روز بعد از انتشار اولیه، با حذف آن جمله در فایل جدید، جایگزین شد.
🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.
📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.
👈 در کست‌باکس بشنوید
👈 در گوگل پادکست بشنوید
👈 در اپل پادکست بشنوید
👈 در اسپاتیفای بشنوید
00:01:31 مقدمه
00:03:51 مقایسه غلط سرانه مصرف برق ایران با کشورهای غربی
00:07:42 اعتبارات دانشگاهی ایران و سرمایه‌گذاری امارات در هوش مصنوعی
00:12:46 ادعای گمراه‌کننده پزشکیان در مورد نظر خامنه‌ای درباره فیلترینگ
00:15:13 متن جعلی منتسب به یووال نوح هراری
00:22:47 ادعای نادرست دعوا بر سر حجاب در تلویزیون عراقی
00:27:30 ادعای نادرست اعتصاب و گروگان‌گیری ربات‌ها
00:32:46 کاهش صادرات نفت ایران؛ مروری بر آمارهای دو دهه گذشته
00:39:22 ادعای نادرست آتش‌سوزی در کمپ ترک اعتیاد در لرستان
00:49:05 ادعای شاخ‌دار کشف «مایع حیات»
00:57:06 ادعای گمراه‌کننده ریسک کشنده‌بودن خرمالو
01:01:51 ادعای شاخ‌دار همای سعادت غول‌پیکر روی دوش محیط‌بان ایرانی
01:07:24 کامنت‌ها
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
❌ ادعای شاخ‌دار حسین الله‌کرم در مورد ذخایر لیتیوم ایران
🔹چندی قبل حسین الله‌کرم و برخی دیگر گفتند ایران در زمینه ذخایر لیتیوم از مقام چهارم جهان به مقام اول رسیده است. این ادعا شاخ‌دار و افسانه‌سازی است. کشف معدن لیتیوم در ایران، اسفند ۱۴۰۱ اعلام شد اما رتبه‌های چهارم، دوم و اول، درست نیست و ایران با کشورهای بالای این فهرست فاصله زیادی دارد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹چندی قبل حسین الله‌کرم و برخی دیگر گفتند ایران در زمینه ذخایر لیتیوم از مقام چهارم جهان به مقام اول رسیده است. این ادعا شاخ‌دار و افسانه‌سازی است. کشف معدن لیتیوم در ایران، اسفند ۱۴۰۱ اعلام شد اما رتبه‌های چهارم، دوم و اول، درست نیست و ایران با کشورهای بالای این فهرست فاصله زیادی دارد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
❌ عکس ساختگی با هوش مصنوعی، ارتباطی با آزادی زندانیان در سوریه ندارد
🔹این روزها همراه با تصاویر درست و واقعی از آزادی زندانیان در سوریه، تصاویر ساختگی یا قدیمی نیز در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود.
🔹برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی عکس مردی را منتشر کرده‌اند که سر خود را از زیر زمین بیرون آورده و با چهره‌ای ترسیده، به دوربین نگاه می‌کند.
🔹آنها ادعا می‌کنند که این مرد در روزهای گذشته از زندان صیدنایا آزاد شده است.
🔹بررسی‌ها نشان می‌دهد این عکس، ساختگی است و اسکرین‌شات از ویدئویی است که با کمک هوش مصنوعی ساخته شده و اوایل دسامبر در شبکه اجتماعی تیک‌تاک منتشر شده است.
🔹بنابراین این ادعا که این عکس مربوط به یک زندانی در زندان صیدنایا است، نشان «نادرست» می‌گیرد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹این روزها همراه با تصاویر درست و واقعی از آزادی زندانیان در سوریه، تصاویر ساختگی یا قدیمی نیز در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود.
🔹برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی عکس مردی را منتشر کرده‌اند که سر خود را از زیر زمین بیرون آورده و با چهره‌ای ترسیده، به دوربین نگاه می‌کند.
🔹آنها ادعا می‌کنند که این مرد در روزهای گذشته از زندان صیدنایا آزاد شده است.
🔹بررسی‌ها نشان می‌دهد این عکس، ساختگی است و اسکرین‌شات از ویدئویی است که با کمک هوش مصنوعی ساخته شده و اوایل دسامبر در شبکه اجتماعی تیک‌تاک منتشر شده است.
🔹بنابراین این ادعا که این عکس مربوط به یک زندانی در زندان صیدنایا است، نشان «نادرست» می‌گیرد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
❌ ویدئو از موزه‌ای در ویتنام که به عنوان زندان صیدنایا سوریه منتشر شده است
🔹این روزها همزمان با سقوط دولت بشار اسد و در کنار انتشار تصاویر درست و واقعی از زندان صیدنایا در سوریه، ویدئوهایی نادرست هم در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود.
🔹یکی از آنها، ویدئویی است که با یک موبایل گرفته شده و از دریچه در زندان، یک زندانی را نشان می‌دهد.
🔹این ویدئو تصویر بازسازی سلولی به نام «قفس ببر» در موزه بقایای جنگ ویتنام در شهر هوشی‌مین در این کشور است.
🔹بنابراین این ویدیو با این ادعا که مربوط به زندان صیدنایا است، نشان «نادرست» می‌گیرد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹این روزها همزمان با سقوط دولت بشار اسد و در کنار انتشار تصاویر درست و واقعی از زندان صیدنایا در سوریه، ویدئوهایی نادرست هم در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود.
🔹یکی از آنها، ویدئویی است که با یک موبایل گرفته شده و از دریچه در زندان، یک زندانی را نشان می‌دهد.
🔹این ویدئو تصویر بازسازی سلولی به نام «قفس ببر» در موزه بقایای جنگ ویتنام در شهر هوشی‌مین در این کشور است.
🔹بنابراین این ویدیو با این ادعا که مربوط به زندان صیدنایا است، نشان «نادرست» می‌گیرد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
❌ ویدئوی یک اعدام در سوریه، مربوط به بستگان بشار اسد نیست
🔹در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های داخلی ایران ویدیویی با عنوان «اعدام عمار اسد برادرزاده/ پسرعموی بشار اسد به دست نیروهای تحریرالشام» منتشر شده است.
🔹این ویدئو مربوط به سوریه است اما ارتباطی با «عمار الاسد»، نایب رئیس پیشین کمیته روابط خارجی در مجلس سوریه و پسرعموی بشار الاسد ندارد.
🔹این ویدئو، اعدام شهروندی به نام «عمار الاسعد» را نشان می‌دهد که حکم او روز ۷ دسامبر ۲۰۲۴ (۱۷ آذر ۱۴۰۳) در درعا اجرا شده است. اتهام این فرد، قتل مردی به نام «حاج علی» با کمک همسر وی «دیانا» است. دیانا هم در همان روز ۷ دسامبر اعدام شد.
🔹تا زمان انتشار این فکت‌چک، در رسانه‌های رسمی و موثق خبری درباره اعدام برادرزاده، پسر عمو یا نزدیکان بشار اسد منتشر نشده است.
🔹به نظر می‌رسد شباهت نام و همزمانی این اعدام با سقوط حکومت بشار اسد در سوریه زمینه ساختن این شایعه را فراهم کرده باشد.
🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که ویدئوی یک اعدام در سوریه مربوط به برادرزاده یا پسرعموی بشار اسد است، نشان «نادرست» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های داخلی ایران ویدیویی با عنوان «اعدام عمار اسد برادرزاده/ پسرعموی بشار اسد به دست نیروهای تحریرالشام» منتشر شده است.
🔹این ویدئو مربوط به سوریه است اما ارتباطی با «عمار الاسد»، نایب رئیس پیشین کمیته روابط خارجی در مجلس سوریه و پسرعموی بشار الاسد ندارد.
🔹این ویدئو، اعدام شهروندی به نام «عمار الاسعد» را نشان می‌دهد که حکم او روز ۷ دسامبر ۲۰۲۴ (۱۷ آذر ۱۴۰۳) در درعا اجرا شده است. اتهام این فرد، قتل مردی به نام «حاج علی» با کمک همسر وی «دیانا» است. دیانا هم در همان روز ۷ دسامبر اعدام شد.
🔹تا زمان انتشار این فکت‌چک، در رسانه‌های رسمی و موثق خبری درباره اعدام برادرزاده، پسر عمو یا نزدیکان بشار اسد منتشر نشده است.
🔹به نظر می‌رسد شباهت نام و همزمانی این اعدام با سقوط حکومت بشار اسد در سوریه زمینه ساختن این شایعه را فراهم کرده باشد.
🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که ویدئوی یک اعدام در سوریه مربوط به برادرزاده یا پسرعموی بشار اسد است، نشان «نادرست» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
❌ ویدئوی مردی که به مزار فرزندانش می‌رود ارتباطی با سوریه ندارد
🔹ویدیوی کوتاهی از مردی در قبرستان در صفحات مجازی پخش شده که ادعا می‌شود مربوط به یک زندانی سیاسی سوری است که ۳۰ سال در زندان‌های سوریه به سر برده و پس از آزادی از زندان صیدنایا، به آرامگاه فرزندانش که در جریان انقلاب سوریه توسط ارتش رژیم بشار اسد کشته شده‌اند، رفته است.
🔹این ویدیو مربوط به یک ماه پیش است و شخص داخل ویدیو یک اسیر فلسطینی به نام سامی غنیم است که پس از آزادی از زندان‌های اسرائیلی، به آرامگاه دو پسرش در روستای برقین در غرب شهر جنین در کرانه باختری رفته است.
🔹سامی غنیم همان روز و بعد از آن چند گفت‌وگو با پلتفرم‌های فلسطینی درباره وضعیت زندانیان انجام داده است.
🔹با این توضیحات، فکت‌نامه به ادعای پخش شده همراه با این ویدیو نشان «نادرست» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹ویدیوی کوتاهی از مردی در قبرستان در صفحات مجازی پخش شده که ادعا می‌شود مربوط به یک زندانی سیاسی سوری است که ۳۰ سال در زندان‌های سوریه به سر برده و پس از آزادی از زندان صیدنایا، به آرامگاه فرزندانش که در جریان انقلاب سوریه توسط ارتش رژیم بشار اسد کشته شده‌اند، رفته است.
🔹این ویدیو مربوط به یک ماه پیش است و شخص داخل ویدیو یک اسیر فلسطینی به نام سامی غنیم است که پس از آزادی از زندان‌های اسرائیلی، به آرامگاه دو پسرش در روستای برقین در غرب شهر جنین در کرانه باختری رفته است.
🔹سامی غنیم همان روز و بعد از آن چند گفت‌وگو با پلتفرم‌های فلسطینی درباره وضعیت زندانیان انجام داده است.
🔹با این توضیحات، فکت‌نامه به ادعای پخش شده همراه با این ویدیو نشان «نادرست» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
❌ ادعای نادرست درباره جدایی ۳۰ ساله مادر و فرزند زندانی در سوریه
🔹در شبکه‌های اجتماعی به خصوص اینستاگرام ویدیویی به شکل گسترده پخش شده و ادعا می‌کند مادری سوری را نشان می‌دهد که پسرش را که پس از ۳۰ سال از زندان بشار اسد آزاد شده، نمی‌شناسد.
🔹این ادعا نادرست است. ویدیو، دیدار یک مادر و فرزند را بعد از ۳۰ سال نشان می‌دهد، اما نه در سوریه، بلکه در یک برنامه تلویزیونی در عراق، در ژانویه ۲۰۲۳ (دی ۱۴۰۱).
🔹این دیدار بخشی از یک برنامه تلویزیونی به نام «مع رفيف الحافظ» است که در شبکه «ای نیوز» عراق پخش شده بود.
🔹علت جدایی این مادر و فرزند، دور کردن اجباری پسر از مادرش به دست خانواده همسر زن در دوران جنگ ایران و عراق است.
🔹با این توضیحات، فکت‌نامه به ادعای ارتباط این ویدیو با تحولات اخیر سوریه، نشان «نادرست» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹در شبکه‌های اجتماعی به خصوص اینستاگرام ویدیویی به شکل گسترده پخش شده و ادعا می‌کند مادری سوری را نشان می‌دهد که پسرش را که پس از ۳۰ سال از زندان بشار اسد آزاد شده، نمی‌شناسد.
🔹این ادعا نادرست است. ویدیو، دیدار یک مادر و فرزند را بعد از ۳۰ سال نشان می‌دهد، اما نه در سوریه، بلکه در یک برنامه تلویزیونی در عراق، در ژانویه ۲۰۲۳ (دی ۱۴۰۱).
🔹این دیدار بخشی از یک برنامه تلویزیونی به نام «مع رفيف الحافظ» است که در شبکه «ای نیوز» عراق پخش شده بود.
🔹علت جدایی این مادر و فرزند، دور کردن اجباری پسر از مادرش به دست خانواده همسر زن در دوران جنگ ایران و عراق است.
🔹با این توضیحات، فکت‌نامه به ادعای ارتباط این ویدیو با تحولات اخیر سوریه، نشان «نادرست» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
✅ زن سوری که بعد از ۱۲ سال می‌فهمد برادرش در زندان اسد زنده بوده است
🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده که گفته می‌شود شادی خواهری را نشان می‌دهد که این روزها بعد از ۱۲ سال دریافته برادرش زنده است و حالا از زندان بشار اسد آزاد شده است.
🔹بررسی‌های ما نشان می‌دهد که جستجو برای یافتن سابقه‌ای از این ویدیو در گذشته، نتیجه‌ای در پی ندارد و به نظر می‌رسد ویدیو تازه و مربوط به اتفاقات اخیر باشد.
🔹این ویدیو با همین توضیح در رسانه‌هایی مانند الجزیره (وابسته به قطر) و الحدث (وابسته به عربستان سعودی) که تحولات این روزهای سوریه را پوشش می‌دهند هم منتشر شده است.
🔹از این رو فکت‌نامه به ویدیوی زن سوری که بعد از ۱۲ سال دریافته برادرش زنده است و از زندان آزاد شده، نشان «درست» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده که گفته می‌شود شادی خواهری را نشان می‌دهد که این روزها بعد از ۱۲ سال دریافته برادرش زنده است و حالا از زندان بشار اسد آزاد شده است.
🔹بررسی‌های ما نشان می‌دهد که جستجو برای یافتن سابقه‌ای از این ویدیو در گذشته، نتیجه‌ای در پی ندارد و به نظر می‌رسد ویدیو تازه و مربوط به اتفاقات اخیر باشد.
🔹این ویدیو با همین توضیح در رسانه‌هایی مانند الجزیره (وابسته به قطر) و الحدث (وابسته به عربستان سعودی) که تحولات این روزهای سوریه را پوشش می‌دهند هم منتشر شده است.
🔹از این رو فکت‌نامه به ویدیوی زن سوری که بعد از ۱۲ سال دریافته برادرش زنده است و از زندان آزاد شده، نشان «درست» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
❌ ادعای نادرست کشف تورات ۵۰۰ ساله در کاخ بشار اسد
🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده که ادعا می‌کند به نقل از رسانه‌های سوریه کشف طومار باستانی ۵۰۰ ساله تورات در زیرزمین کاخ بشار اسد را نشان می‌دهد.
🔹این ویدئو یک کنفرانس مطبوعاتی در تونس در سال ۲۰۱۷ است.
🔹در ۱۳ مارس ۲۰۱۷ (۷ سال پیش)وزارت کشور تونس یک کنفرانس مطبوعاتی برگزار کرده و در آن از خنثی کردن تلاش برای قاچاق یک نسخه نادر از تورات، که به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد، خبر داد.
🔹این خبر نادرست بعد از آن منتشر شد که تعدادی از شهروندان سوری و مخالفان بعد از سقوط بشار اسد وارد کاخ‌های بشار اسد، رئیس‌جمهور سابق سوریه شدند.
🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده که ادعا می‌کند به نقل از رسانه‌های سوریه کشف طومار باستانی ۵۰۰ ساله تورات در زیرزمین کاخ بشار اسد را نشان می‌دهد.
🔹این ویدئو یک کنفرانس مطبوعاتی در تونس در سال ۲۰۱۷ است.
🔹در ۱۳ مارس ۲۰۱۷ (۷ سال پیش)وزارت کشور تونس یک کنفرانس مطبوعاتی برگزار کرده و در آن از خنثی کردن تلاش برای قاچاق یک نسخه نادر از تورات، که به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد، خبر داد.
🔹این خبر نادرست بعد از آن منتشر شد که تعدادی از شهروندان سوری و مخالفان بعد از سقوط بشار اسد وارد کاخ‌های بشار اسد، رئیس‌جمهور سابق سوریه شدند.
🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
.
❌ تصویر نادرست منتسب به ورود اسد و خانواده‌اش به روسیه
🔹در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ایران عکسی منتشر شده که ادعا می‌شود «اولین تصویر از بشار اسد و همسرش پس از ورود به مسکو» است.
🔹با وجود درستی خبر پناهندگی بشار اسد و خانواده‌اش به روسیه، این عکس نادرست است.
🔹این عکس، اسکرین‌شاتی از ویدیوی بازدید سال گذشته بشار اسد از شهر حلب سوریه است.
🔹از زمان اعلام خبر پناهندگی بشار اسد و خانواده‌اش به روسیه، تصویری از آنها منتشر نشده است.
🔹از این رو فکت‌نامه به ادعاها مبنی بر اینکه این «اولین تصویر از بشار اسد و همسرش پس از ورود به مسکو است»، نشان «نادرست» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
❌ تصویر نادرست منتسب به ورود اسد و خانواده‌اش به روسیه
🔹در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ایران عکسی منتشر شده که ادعا می‌شود «اولین تصویر از بشار اسد و همسرش پس از ورود به مسکو» است.
🔹با وجود درستی خبر پناهندگی بشار اسد و خانواده‌اش به روسیه، این عکس نادرست است.
🔹این عکس، اسکرین‌شاتی از ویدیوی بازدید سال گذشته بشار اسد از شهر حلب سوریه است.
🔹از زمان اعلام خبر پناهندگی بشار اسد و خانواده‌اش به روسیه، تصویری از آنها منتشر نشده است.
🔹از این رو فکت‌نامه به ادعاها مبنی بر اینکه این «اولین تصویر از بشار اسد و همسرش پس از ورود به مسکو است»، نشان «نادرست» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🔹پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.
🔹این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.
🔹در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.
🔹نهمین قسمت از این سری‌پادکست‌ها به کلیدواژه «در تاریخ بی‌سابقه» می‌پردازد. جمهوری اسلامی ایران، معمولا مدعی نوعی جایگاه تاریخی برجسته بوده و رهبران نظام تلاش کرده‌اند ثابت کنند که انقلاب ۵۷ و حکومت حاصل از آن، به دستاوردهایی رسیده که در ایران یا حتی جهان، بی‌سابقه است.
🔹در اپیزود جدید واژه‌نامه دروغ‌پراکنی، ردپای این تلاش را، در ادبیات مقام‌های حکومتی ایران بررسی می‌کنیم؛ از جنگ و کارهای عمرانی و نفوذ جهانی جمهوری اسلامی گرفته تا ادعای دستاوردهای بی‌سابقه نظام.
🔹پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد.
👈 «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.
👈 لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه
👈 در تلگرام بخوانید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🔹از بودجه ۲۰۰ میلیارد تومانی بازسازی خانه خمینی در نجف، تا سهم‌خواهی نهادهای مذهبی و بنیاد‌های بی‌نام‌و نشان؛ در ردیف‌های موقت بودجه چه می‌گذرد؟
🔹در چهاردهمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، سراغ بودجه‌های عجیب و غریب و سوال‌برانگیز در «ردیف‌های موقت» بودجه ایران در سال ۱۴۰۳ رفته‌ایم.
🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.
👈 در کست‌باکس بشنوید
👈 در سایت رادیو فردا بشنوید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
❌ ادعای نادرست استفاده از ادرار در سیگار
🔹برخی رسانه و برخی افراد در شبکه‌های اجتماعی با اشاره به صحبت‌های یک کارشناس تلویزیونی در صدا و سیما گفته‌اند در ترکیب سیگار از ادرار استفاده می‌شود.
🔹این ادعا برگرفته از بخشی از صحبت‌های «طبیب روح‌الله کریمی»، در برنامه مروج طب سنتی «طبیب» در شبکه سوم صدا و سیما است.
🔹اطلاعاتی درباره سوابق آقای کریمی در دست نیست، اما این ادعا که در ترکیب سیگار از ادرار انسان استفاده می‌شود، ادعایی بی‌اساس است.
🔹در فرآیند تولید سیگار برای ایجاد محیط قلیایی به توتون ترکیباتی مانند دی‌امونیوم فوسفات یا اوره اضافه می‌شود که در ترکیب ادرار انسان هم وجود دارد.
🔹بیش از ۵۰۰ سال است که استخراج آمونیاک از ادرار انسان منسوخ شده و برای تولید آمونیاک روش‌های صنعتی و طبیعی دیگری استفاده می‌شود.
🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعای کارشناس صدا و سیما که «شرکت‌های دخانیات در سیگارها از ادرار استفاده می‌کنند» نشان «نادرست» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹برخی رسانه و برخی افراد در شبکه‌های اجتماعی با اشاره به صحبت‌های یک کارشناس تلویزیونی در صدا و سیما گفته‌اند در ترکیب سیگار از ادرار استفاده می‌شود.
🔹این ادعا برگرفته از بخشی از صحبت‌های «طبیب روح‌الله کریمی»، در برنامه مروج طب سنتی «طبیب» در شبکه سوم صدا و سیما است.
🔹اطلاعاتی درباره سوابق آقای کریمی در دست نیست، اما این ادعا که در ترکیب سیگار از ادرار انسان استفاده می‌شود، ادعایی بی‌اساس است.
🔹در فرآیند تولید سیگار برای ایجاد محیط قلیایی به توتون ترکیباتی مانند دی‌امونیوم فوسفات یا اوره اضافه می‌شود که در ترکیب ادرار انسان هم وجود دارد.
🔹بیش از ۵۰۰ سال است که استخراج آمونیاک از ادرار انسان منسوخ شده و برای تولید آمونیاک روش‌های صنعتی و طبیعی دیگری استفاده می‌شود.
🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعای کارشناس صدا و سیما که «شرکت‌های دخانیات در سیگارها از ادرار استفاده می‌کنند» نشان «نادرست» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🔹روز ۱۹ آذر، ۱۴۰۳ (۹دسامبر) و یک روز بعد از سقوط دولت بشار اسد در رسانه‌های فارسی و غیرفارسی بیانیه‌ای منتسب به گروه تحریرالشام (HTS) منتشر شد که بر اساس آن در سوریه «هرگونه تحمیل حجاب بر زنان ممنوع است».
🔹این بیانیه در رسانه‌های فارسی به نقل از تلگرام «جريدة الوطن» سوریه منتشر شد.
🔹رسانه‌های عربی (القبس، الأنباء، المصری الیوم، العربیه) و انگلیسی‌زبان (آسوشیتدپرس و تایمز اسرائیل) هم در سطحی وسیع این خبر را پوشش دادند.
🔹در نسخه‌‌هایی که گفته شد نمونه کامل‌تر از این بیانیه است، به نقل از فرماندهی کل اپوزیسیون سوریه علاوه بر ممنوعیت اجبار حجاب به مواردی مانند ممنوعیت انتقام‌جویی، ساعات حکومت نظامی در چندین استان سوریه و مقدار نان مجاز برای خرید هم اشاره شده است.
🔹با وجود این، تردید‌هایی به صحت بیانیه وارد می‌شود:
1️⃣ هیئت تحریر الشام و ابومحمد الجولانی هنوز منبع رسمی و اختصاصی برای اعلام اخبار و بیانیه‌های این گروه ندارند.
2️⃣ سوابق این گروه و شخص ابومحمد الجولانی و وابستگی آنان به گروه‌های داعش و القاعده تردیدها را درباره این خبر افزایش می‌دهد.
3️⃣ در منطقه تحت کنترل تحریر الشام در ادلب و شمال غرب سوریه قوانین شریعت اسلامی اعمال می‌شد.
4️⃣ خبرنگار سی‌ان‌ان Jomana Karadsheh تنها دو روز پیش از سقوط بشار اسد برای مصاحبه با جولانی حجاب بر سر گذاشته بود.
🔹از دمشق، طی روزهای اخیر خبرها و تصاویر متعدد و گاه متناقضی درباره حجاب زنان مخابره شد.
🔹نفیسه کوهنورد، خبرنگار بی‌بی‌سی می‌گوید از اعضای گروه تحریر الشام تذکر حجاب گرفته و همزمان گزارش‌هایی از خبرنگاران زن دیگر، مانند کلاریسا وارد، خبرنگار CNN مخابره شده که در آن او و سایر زنان در تصویر، حجاب ندارند.
🔹یک بازیگر زن سوری نیز اعلام کرده تذکر حجاب گرفته اما پس از رسانه‌ای شدن این خبر، از او عذرخواهی شده و تاکید کرده‌اند نباید چنین برخوردی شود.
🔹مجموع این اخبار و تردیدها موجب شد که به اصل این خبر از یک سو و ضمانت اجرای آن در صورت صحت از سوی دیگر، تردید وارد شود.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
❌ ادعای بی‌اساس ترور «دانشمند شیمی آلی سوری» در دمشق
🔹در شبکه‌های اجتماعی و برخی سایت‌های خبری ادعا شده که یک دانشمند شیمی آلی سوری به نام «حمدی ندی» در منزلش در دمشق ترور شده و عکسی منتسب به او هم در این خبرها منتشر شده است.
🔹هیچ منبع رسمی‌ای خبر موثق و تایید شده‌ای از ترور هیچ دانشمندی در سوریه منتشر نکرده است.
🔹فردی که تصویر او منتشر شد، نه اهل سوریه است، نه دانشمند شیمی آلی است و نه ترور شده است.
🔹این فرد حمدی اسماعیل ندی، پزشک ۷۴ ساله اهل قاهره است و آخرین بار ۹ سال پیش برای یک سفر کاری چهار روزه به دمشق سفر کرده بود.
🔹او در حساب فیسبوک خود و همچنین در گفتگو با رسانه‌ها این خبر را تکذیب کرد.
🔹جستجو برای یافتن دانشمند یا شخصیت علمی سوری با نام مشابه نیز نتیجه‌ای نداشت.
🔹با توجه به این توضیحات، فکت‌نامه به خبر «ترور دانشمند شیمی آلی سوری در منزلش در دمشق» نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹در شبکه‌های اجتماعی و برخی سایت‌های خبری ادعا شده که یک دانشمند شیمی آلی سوری به نام «حمدی ندی» در منزلش در دمشق ترور شده و عکسی منتسب به او هم در این خبرها منتشر شده است.
🔹هیچ منبع رسمی‌ای خبر موثق و تایید شده‌ای از ترور هیچ دانشمندی در سوریه منتشر نکرده است.
🔹فردی که تصویر او منتشر شد، نه اهل سوریه است، نه دانشمند شیمی آلی است و نه ترور شده است.
🔹این فرد حمدی اسماعیل ندی، پزشک ۷۴ ساله اهل قاهره است و آخرین بار ۹ سال پیش برای یک سفر کاری چهار روزه به دمشق سفر کرده بود.
🔹او در حساب فیسبوک خود و همچنین در گفتگو با رسانه‌ها این خبر را تکذیب کرد.
🔹جستجو برای یافتن دانشمند یا شخصیت علمی سوری با نام مشابه نیز نتیجه‌ای نداشت.
🔹با توجه به این توضیحات، فکت‌نامه به خبر «ترور دانشمند شیمی آلی سوری در منزلش در دمشق» نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
❌ ادعای شاخ‌دار ترور دانشمندان زن سوری
🔹در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های داخل و خارج ایران خبری منتشر شده که مدعی است موساد دو دانشمند زن سوری به نام‌های زهرا الحمصية و شادية حبال را در سوریه ترور کرد.
🔹برای هر دو زن به همراه خبر ترور، عکسی منتشر شده که بررسی‌ها نشان می‌دهد متعلق به شادية رفاعي حبال ستاره‌شناس و فیزیکدان سوری آمریکایی ساکن هاوایی در ایالات متحده است.
🔹او بیش از ۱۲ سال است که بیرون از سوریه زندگی می‌کند و خبری درباره ترور او در آمریکا منتشر نشده است. اساسا دانشمندی در زمینه میکروبیولوژی به نام زهرا الحمصية در سوریه وجود ندارد و این نام، ساختگی است.
🔹در هیچ رسانه رسمی در داخل و خارج سوریه خبر موثقی درباره ترور دانشمندان حوزه‌های مختلف در این کشور منتشر و تایید نشده است.
🔹الجزیره هم که مواضع انتقادی نسبت به اسرائیل دارد این خبرها را ساختگی خوانده است.
🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های داخل و خارج ایران خبری منتشر شده که مدعی است موساد دو دانشمند زن سوری به نام‌های زهرا الحمصية و شادية حبال را در سوریه ترور کرد.
🔹برای هر دو زن به همراه خبر ترور، عکسی منتشر شده که بررسی‌ها نشان می‌دهد متعلق به شادية رفاعي حبال ستاره‌شناس و فیزیکدان سوری آمریکایی ساکن هاوایی در ایالات متحده است.
🔹او بیش از ۱۲ سال است که بیرون از سوریه زندگی می‌کند و خبری درباره ترور او در آمریکا منتشر نشده است. اساسا دانشمندی در زمینه میکروبیولوژی به نام زهرا الحمصية در سوریه وجود ندارد و این نام، ساختگی است.
🔹در هیچ رسانه رسمی در داخل و خارج سوریه خبر موثقی درباره ترور دانشمندان حوزه‌های مختلف در این کشور منتشر و تایید نشده است.
🔹الجزیره هم که مواضع انتقادی نسبت به اسرائیل دارد این خبرها را ساختگی خوانده است.
🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.
👈 در فکت‌نامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🔹در قسمت ۱۹۳ پادکست هفتگی فکت‌نامه، ابتدا درباره فکت‌چک‌های مرتبط با سقوط حکومت بشار اسد در سوریه صحبت کرده‌ایم.
🔹در ادامه، توضیح دادیم که وعده مسعود پزشکیان برای بازگشت دانشجویان به تحصیل، چقدر عملی شده است و چه ابهاماتی در این مساله وجود دارد.
🔹رئیس شورای اطلاع رسانی دولت چهاردهم آماری را درباره تورم ایران در ۱۰ سال قبل مطرح کرده بود که به بررسی این ادعا پرداختیم.
🔹ادعای تولید برنج پلاستیکی در هند، موضوع دیگری بود که در این قسمت به آن اشاره کرده‌ایم.
🔹چندی قبل ادعایی در صداوسیما مطرح شد مبنی بر اینکه در تولید سیگار از ادرار انسان استفاده می‌شود. آخرین فکت‌چک این اپیزود به رد این ادعا اختصاص دارد.
🔹در بخش مرور کامنت‌های این قسمت، درباره دو موضوع توضیح دادیم؛ نخست، دلیل به‌روزرسانی اپیزود ۱۹۲ پادکست هفتگی که با فایل جدید جایگزین شد و دوم، تغییراتی که در نقش و مسئولیت برخی از اعضای تحریریه فکت‌نامه ایجاد شده است.
🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.
📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.
👈 در کست‌باکس بشنوید
👈 در اپل پادکست بشنوید
👈 در اسپاتیفای بشنوید
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM