🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت هفتم - «بحران صندوق‌های بازنشستگی»

🔹شرایط صندوق‌های بازنشستگی در ایران بحرانی است؛ بحران ناترازی صندوق‌ها روز به روز تشدید و هزینه تامین مالی صندوق‌ها برای بودجه روز به روز بیشتر می‌شود.

🔹امسال بودجه صندوق‌های بازنشستگی یک و نیم برابر کل کسری بودجه‌ای است مهم‌ترین عامل وجود تورم مزمن در ایران است.

🔹در هفتمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، سراغ «صندوق‌های بازنشستگی» رفته‌ایم. درباره عمق بحران، دلایل آن، فساد و بی‌انضباطی‌های مالی و مسائل دیگری صحبت کرده‌ایم که مشکل ناترازی صندوق‌های بازنشستگی در ایران را تبدیل به یک ابربحران اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کرده است.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

🔹این قسمت پادکست یک هفته قبل در رادیوفردا و کانال هزارداستان بودجه در کست‌باکس منتشر شد و حالا در اکانت‌های فکت‌نامه نیز در دسترس است.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

👈در کست‌باکس فکت‌نامه بشنوید

🌐 @Factnameh

❌ ویدیوی نادرست منتسب به قمه‌کشی دختران افغانستانی در پارک لاله

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی با این ادعا که «لات بازی و قمه‌کشی دختران افغانستانی در پارک لاله» را نشان می‌دهد منتشر شده است.

🔹ویدیو قدیمی و ادعای مطرح شده نادرست است.

🔹این ویدیو برای اولین بار حدود ۱۱ ماه پیش، ۱۰ مهر ۱۴۰۲، با این توضیح که «قمه‌کشی» دختران را در پارک ملت مشهد نشان می‌دهد، منتشر شد.

🔹به نظر می‌رسد ویدیو در حوالی زمین شطرنج پارک ملت مشهد ضبط شده باشد و دختران حاضر در فیلم هم به لهجه مشهدی حرف می‌زنند.

🔹از این رو تردیدی وجود ندارد که این ویدیو قدیمی است و انتشار آن با ادعای قمه‌کشی دختران افغانستانی در پارک لاله «نادرست» است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ آمار نادرست درباره تعداد افغانستانی‌هایی که روزانه وارد کشور می‌شوند

🔹محمدعلی بهمنی قاجار، پژوهشگر حقوق بین‌الملل می‌گوید: روزانه حداقل ۸ هزار افغانستانی وارد کشور می‌شوند و طبق آمار وزارت بهداشت جمعیت آنها ۸ تا ۱۰ میلیون نفر است.

🔹این آمار در یک برنامه تلویزیونی در آبان ۱۴۰۲ مطرح شده و حدود یک سال بعد یعنی در شهریور ۱۴۰۳، به طور گسترده در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها خبرساز شده است.

🔹منبع این ادعا، «آمار»های رسمی وزارت بهداشت و آمارهای ارائه شده در یک «نشست» در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه معرفی شده است.

🔹مشخص نیست منظور کدام آمار وزارت بهداشت است. آخرین بار بهرام عین‌اللهی، وزیر وقت بهداشت، در تابستان ۱۴۰۲ به جمعیت «۵ میلیون نفری» افغانستانی‌ها در ایران اشاره کرد.

🔹در مورد آمار ارائه شده در «نشست» برگزار شده در وزارت خارجه هم، به فرض صحت، تردید و ابهام‌های جدی وجود دارد. معلوم نیست این آمار را چه کسی، برای چه دوره زمانی و بر چه اساسی ارائه کرده است.

🔹طبق آخرین آمارها و برآوردهای رسمی جمعیت مهاجران افغانستانی مقیم ایران کمتر از پنج میلیون نفر است.

🔹بنا بر اعلام سازمان ملی مهاجرت وزارت کشور در خرداد ۱۴۰۳ «تعداد مهاجران افغانستانی ۴/۱ میلیون نفر است. به جز این، برآورد می‌شود ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار نفر هم به صورت غیرقانونی در ایران حضور دارند.

🔹فکت‌نامه به دلیل عدم دسترسی به جزئیات این برآورد آماری نمی‌تواند صحت آن را تایید یا رد کند، اما آمار وزارت کشور تا الان جزئی‌ترین و تفکیکی‌ترین برآورد موجود از جمعیت افغانستانی‌های ایران است.

🔹کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد ‌نیز جمعیت مهاجران افغانستانی ساکن ایران را در تابستان ۲۰۲۴ حدود چهار و نیم میلیون نفر برآورد می‌کند.

🔹با اوصاف، فکت‌نامه آمارهای ارائه شده در برنامه شیوه را بی‌اساس می‌داند و به آن نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ بج «نیل تا فرات» روی بازوی کماندوهای اسرائیلی

🔹قیس قریشی، در مناظره با صادق زیباکلام در «مدرسه فکری آزاد» گفته «کماندوهای رسمی اسرائیلی روی بازویشان علامت نیل تا فرات دارند.»

🔹این ادعای نادرست، با استناد به یک عکس از یک «بج با نقشه اسرائیل بزرگ» مطرح‌شده است؛ عکسی که منبع آن مشخص نیست و نشانه‌ای از آن پیش از ۲۷ خرداد ۱۴۰۳ وجود ندارد.

🔹علامت‌های یونیفورم و بج‌های کماندوهای اسرائیلی در گزارش‌ها و عکس‌های خبری مشخص است. بررسی‌ها نشان می‌دهد بج تیپ ۱ گولانی، درخت زیتون است و بج تیپ ۸۴ گیواتی، اژدها و شمشیر و کاکتوس. روی یونیفرم رسمی و نظامی آنها نیز چنین جایی دیده نمی‌شود.

🔹بنابراین ادعای قیس قریشی که «روی لباس رسمی کماندوهای اسرائیلی لوگوی «نیل تا فرات» است» به‌خصوص که او به لباس رسمی دو تیپ گولانی و گیواتی هم اشاره می‌کند، «نادرست» است.

🔹توضیحات بیشتر درباره این ادعا و دلایل رد آن را در سایت فکت‌نامه بخوانید.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 ام‌البنین

🔹در قسمت ۱۸۰ پادکست فکت‌نامه ابتدا به خبرها درباره هک گسترده سیستم بانکی ایران، سالگرد کشته شدن مهسا امینی و یک فکت‌چک بنزینی اشاره کردیم.

🔹در ادامه، به بهانه اظهارنظری از صادق بیت سیاح، ورزشکار ایرانی، درباره متن و حواشی حذف او از پارالمپیک پاریس که در روزهای اخیر پربحث شده بود، صحبت کرده‌ایم.

🔹سهم شرکت‌ها و اشخاص وابسته به بانک آینده از تسهیلات این بانک، موضوع دیگری است که به درستی‌سنجی ادعایی درباره آن پرداختیم.

🔹یک بازداشت امنیتی در ترکیه طی هفته قبل در رسانه‌های ایران بازتاب داشت، اما خبر برخی از این رسانه‌ها با یک اشتباه در تیترهایشان همراه بود.

🔹یکی از ادعاهای نادرست پرتکرار درباره جنبش سبز و اعتراضات سال ۸۸، اخیرا در یک مناظره باز هم مطرح شد که ما آن را درستی‌سنجی کردیم و در این قسمت درباره آن توضیح داده‌ایم.

🔹ادعای نادرستی درباره جدا کردن یک نوزاد از مادرش و همچنین یک خبر درست درباره تعداد روزهای تعطیل در سال تحصیلی جدید، از موضوعات دیگر پادکست این هفته هستند.

🔹ماجرای اشتباه پرحاشیه یک فرمانده ارتش آمریکا و برکناری او نیز در سوژه دیگری است که در قسمت ۱۸۰ به آن پرداخته‌ایم.

🔹در بخش مرور کامنت‌ها به دغدغه چند مخاطب درباره موضوع مهاجران افغانستانی در ایران نیز اشاره کردیم و توضیحاتی درباره آن دادیم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای بی‌اساس درباره عقد مداح خامنه‌ای، با سه زن تایلندی در بانکوک

🔹در شبکه‌های اجتماعی ایران عکسی به همراه خبر «عقد میثم مطیعی مداح خامنه‌ای، با سه تن از خواهران تایلندی در بانکوک» منتشر شده است.

🔹این خبر که به نقل از ناصرالدین حیدری، سفیر ایران در تایلند منتشر شده، بی‌اساس است.

🔹عکسی هم که به همراه خبر آمده، مربوط به بازدید این مداح از «حوزه علمیه خواهران المهدی» در بانکوک است.

🔹به نظر می‌رسد این خبر را اولین بار کانال تلگرامی «خبررسان شبکه یک» منتشر کرده‌است. این کانال تلگرامی از لوگو و نام شبکه یک استفاده می‌کند، اما ارتباطی به صدا و سیما و این شبکه ندارد.

🔹ما قبلا خبر بی‌اساس «افزایش فروش شیرینی در تهران پس از سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی» را هم به نقل از این کانال تلگرامی فکت‌چک کرده و به آن نشان شاخ‌دار داده بودیم.

🔹این بار نیز فکت‌نامه به ادعای «عقد میثم مطیعی، مداح خامنه‌ای، با سه تن از خواهران تایلندی در بانکوک» نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 سهم شرکت‌های زیرمجموعه بانک آینده از تسهیلات

🔹بانک آینده که پایان بهار امسال زیان انباشته ۳۵۶ هزار میلیارد تومانی را به ثبت رسانده، تا آخر پارسال ۹۱ درصد از تسهیلات خود را به شرکت‌ها و سهامدارانش داده بود و این سهم در پایان خرداد امسال به بیش از ۹۹ درصد رسید. عمده این تسهیلات به شرکت ایران‌مال پرداخت شده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 ام‌البنین

🔹در قسمت ۱۸۰ پادکست فکت‌نامه ابتدا به خبرها درباره هک گسترده سیستم بانکی ایران، سالگرد کشته شدن مهسا امینی و یک فکت‌چک بنزینی اشاره کردیم.

🔹در ادامه، به بهانه اظهارنظری از صادق بیت سیاح، ورزشکار ایرانی، درباره متن و حواشی حذف او از پارالمپیک پاریس که در روزهای اخیر پربحث شده بود، صحبت کرده‌ایم.

🔹سهم شرکت‌ها و اشخاص وابسته به بانک آینده از تسهیلات این بانک، موضوع دیگری است که به درستی‌سنجی ادعایی درباره آن پرداختیم.

🔹یک بازداشت امنیتی در ترکیه طی هفته قبل در رسانه‌های ایران بازتاب داشت، اما خبر برخی از این رسانه‌ها با یک اشتباه در تیترهایشان همراه بود.

🔹یکی از ادعاهای نادرست پرتکرار درباره جنبش سبز و اعتراضات سال ۸۸، اخیرا در یک مناظره باز هم مطرح شد که ما آن را درستی‌سنجی کردیم و در این قسمت درباره آن توضیح داده‌ایم.

🔹ادعای نادرستی درباره جدا کردن یک نوزاد از مادرش و همچنین یک خبر درست درباره تعداد روزهای تعطیل در سال تحصیلی جدید، از موضوعات دیگر پادکست این هفته هستند.

🔹ماجرای اشتباه پرحاشیه یک فرمانده ارتش آمریکا و برکناری او نیز در سوژه دیگری است که در قسمت ۱۸۰ به آن پرداخته‌ایم.

🔹در بخش مرور کامنت‌ها به دغدغه چند مخاطب درباره موضوع مهاجران افغانستانی در ایران نیز اشاره کردیم و توضیحاتی درباره آن دادیم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:41 مقدمه
00:07:55 بیت سیاح در پارالمپیک توکیو «پرچم» ام‌البنین نشان نداد
00:18:28 سهم شرکت‌های زیرمجموعه بانک آینده از تسهیلات
00:23:50 بازداشت تسهیل‌کننده مالی موساد در ترکیه
00:28:26 ادعای نادرست کتاب سایه عقاب‌ها درباره مک‌کین و جنبش سبز
00:39:16 خبر نادرست جدا کردن کودک متولد خارج از ازدواج از مادرش
00:45:21 سال تحصیلی ۰۴-۱۴۰۳ چند روز تعطیلی دارد؟
00:48:24 تغییر فرمانده آمریکایی به‌خاطر نصب برعکس دوربین اسلحه
00:55:14 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

✍️ مرور شش الگوی پرتکرار دروغ‌پراکنی از سوی جمهوری اسلامی در اعتراضات ۱۴۰۱

🔹سال گذشته در نخستین سالگرد کشته شدن #مهسا_امینی، فکت‌نامه درباره کارزار دروغ‌پراکنی (Disinformation) جمهوری اسلامی در اعتراضات ۱۴۰۱ گزارشی تحلیلی منتشر کرد.

🔹در فکت‌نامه، شش الگوی رایج در تولید و پخش سازمان‌یافته اطلاعات نادرست را شناسایی کردیم که به مرور عناوین و برخی مثال‌های آن می‌پردازیم.

🔹الگوی اول؛ روایت‌های موازی
(تلاش حکومت برای طرح روایت‌های متفاوت از یک موضوع)
نمونه: روایت‌های متفاوت از نحوه کشته‌شدن نیکا شاکرمی، اسراء پناهی، سارینا اسماعیل‌زاده، آرنیکا قائم‌مقامی، سارینا ساعدی، آیلار حقی و بهناز افشاری.

🔹 الگوی دوم؛ انکار واقعیت مستند
(تکذیب و انکار واقعیت‌ها از سوی حکومت و رسانه‌های آن)
نمونه: تکذیب برخورداری ماموران گشت ارشاد از وسایل ضرب و شتم از سوی وزیر کشور.

🔹 الگوی سوم؛ پرچم دروغین
(عملیات‌هایی که حکومت‌ها علیه خود انجام می‌دهند تا طرف مقابل را مقصر جلوه دهند)
نمونه: جعل خبر و استوری و زیرنویس تلویزیونی و نسبت دادن آن‌ها به رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از ایران

🔹 الگوی چهارم؛ شبه‌درستی‌سنجی
(جعل واقعیت در قالب و فرم گزارش‌های به‌ظاهر تحقیقی و حرفه‌ای)
نمونه: گزارش به اصطلاح تحقیقی یکی از هواداران حکومت برای آنکه اثبات کند کیان پیرفلک را مخالفان کشته‌اند.

🔹 الگوی پنجم؛ تصویرسازی وارونه
(تصویر خلاف واقع از اعتراضات و وارونه جلوه دادن واقعیت‌ها)
نمونه: ادعای پرتکرار برخی مقامات درباره اینکه «مردم ایران به صورت خودجوش حجاب اجباری را رعایت می‌کنند.»

🔹الگوی ششم؛ بزرگ‌نمایی و کوچک‌انگاری
(بزرگ‌نمایی پدیده‌های همسو با حکومت و کوچک‌نمایی پدیده‌های خلاف حکومت)
نمونه: یک چهره رسانه‌ای مدافع حکومت گفته بود «گشت ارشاد در تهران فقط ۵ ماشین دارد که ۲ تای آن خراب است.»

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

✍️ درباره خلخالی و تلاش برای تخریب تخت‌جمشید

🔹انتشار قسمتی با عنوان «خلخالی به تخت‌جمشید رفت اما نه برای تخریب»، در پادکست گنج‌نامه رادیو فردا، باعث شد ماجرای تلاش برای تخریب تخت جمشید در ماه‌های ابتدایی انقلاب ۵۷ به موضوع روز تبدیل شود. ما در گزارشی به همه روایت‌های موجود درباره قصد تخریب تخت‌جمشید در ماه‌های ابتدایی انقلاب ۵۷ پرداختیم.

🔹در روایت پادکست گنج‌نامه به نقل از هوشنگ رسولی، مدیر وقت پایگاه میراث فرهنگی تخت جمشید تاکید شده که با وجود ترس زیاد او و سایر مسئولان، خلخالی در بازدید از تخت جمشید در نیمه دم مرداد ۱۳۵۸ نه لودر و بولدوزر همراه داشته، نه حتی تعداد همراهانش زیاد بود.

🔹به گفته رسولی او قصد تخریب تخت جمشید را نداشت. مدیر وقت پایگاه میراث فرهنگی تخت جمشید می‌گوید جوانان انقلابی تحت تاثیر آموزه‌های علی شریعتی قصد تخریب تخت جمشید را داشتند که رسولی با اتکا به احادیث و آیات و با کمک مقامات مذهبی مانع آنان شد.

🔹روایت غالبی که در آن تاکید می‌شود خلخالی قصد تخریب تخت جمشید را داشت، با اتکا به نقل قولی از نصرت‌الله امینی، از اعضای جبهه ملی و استاندار وقت فارس است.

🔹در روایت او که در گفت‌وگویی به زبان انگلیسی با دخترش فریبا امینی در سال ۱۳۸۶ مطرح شده، آمده: «اعلام کردند خلخالی برای ویران کردن تخت جمشید می‌آید، من در عکس‌العمل به این گفته، در یک نطق رادیویی اعلام کردم برای چنین اقدام خائنانه‌ای، باید از روی جنازۀ من عبور کنند. به نظامیان هم دستور دادم، که برای ورود آنها به شیراز آماده باشند. اما پیش از اجرای ماموریت کثیفشان، به آنها دستور داده شد که به تهران بازگردند.»

🔹در روایتی از پرویز ورجاوند، وزیر وقت فرهنگ و هنر آمده است که او با حکمی که از آیت‌الله محلاتی در شیراز گرفت توانست تخت جمشید را از تخریب نجات دهد.

🔹مهدی حجت، بنیانگذار سازمان میراث فرهنگی هم نقش آیت‌الله طالقانی را در جلوگیری از تخریب تخت جمشید مهم و موثر می‌داند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ چکاندن آب پیاز و لیموترش در چشم آب مروارید را درمان نمی‌کند

🔹سال‌هاست در شبکه‌های اجتماعی و صفحات مربوط به طب سنتی گفته می‌شود که چکاندن ترکیب آب پیاز و آب‌ لیمو در چشم، آب مروارید را درمان می‌کند.

🔹این ادعا نادرست است و انجام این کار می‌تواند آسیب‌‌زا باشد.

🔹به نظر متخصصان تنها راه درمان آب‌مروارید جراحی است و این بیماری چشمی، درمان خانگی ندارد.

🔹تحقیقات نشان داده که مصرف خوراکی لیمو و پیاز چون حاوی ویتامین C و آنتی اکسیدان‌ها هستند احتمالا می‌توانند در پیشگیری از بعضی بیماری‌ها از جمله آب مروارید مفید باشند؛ اما استفاده از افشره آنها در چشم نه تنها مفید نیست بلکه مضر است.

🔹اسیدیته (pH) آب لیمو ۲/۲ است؛ از این رو در مقایسه با چشم انسان که pH آن ۷/۴ است بسیار اسیدی است.

🔹ریختن آب لیموی خالص در چشم می‌تواند منجر به سوختگی اسیدی شود و به قرنیه آسیب بزند.

🔹از این رو فکت‌نامه به ادعای مطرح شده در شبکه‌های اجتماعی مبنی بر اینکه اگر یک هفته ترکیب آب لیمو و آب پیاز را در چشم بچکانید، آب مروارید درمان می‌شود، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 توضیح و به‌روزرسانی

🔹بعد از انتشار گزارش درستی‌سنجی اظهارات آقای محمدعلی بهمنی قاجار در اینستاگرام،‌ ایشان آدرس هفت مطلب رسانه‌ای را برای تایید ادعای خود ارسال کردند.

🔹در گزارش فکت‌نامه به طور مشخص دو گزاره بررسی و درستی‌سنجی شده بود: یکی ورود روزانه حداقل ۸ هزار افغانستانی به کشور (به نقل از وزارت امور خارجه) و دومی آمار جمعیت ۸ تا ۱۰ میلیون نفری افغانستانی‌های مقیم ایران به نقل از وزارت بهداشت.

🔹ما به این دو گزاره نشان «نادرست» دادیم که دلایل آن در گزارش ذکر شده است. با این حال، همه لینک‌های ارسالی را دوباره با دقت بررسی کردیم:

🔹در گفت‌وگوی خبرآنلاین که ایشان لینک آن را برای ما ارسال کرده، آمار ادعایی به نقل از یک کارشناس نامشخص بیان شده و بدون وجود شواهد قطعی قابل استناد نیست.

🔹در گزارش تابناک هم که ایشان لینک آن را برای ما ارسال کرده، به جمعیت دانش‌آموزان اتباع خارجی اشاره شده که اساسا موضوع فکت‌چک اخیر نبوده و آمار دیگری نیز ارائه شده که بدون اعتبار فکت‌ها و گزاره‌های معتبر اعتبارسنجی، قابل استناد نیست.

🔹در پنج لینک دیگر ارسالی آقای بهمنی قاجار (گزارش خبرآنلاین به نقل از ایسنا، گزارش روزنامه اطلاعات، گزارش ایسنا، گزارش رادیو آزادی و گزارش خبرگزاری تسنیم) نیز اشاره‌ای به جمعیت افغانستانی‌های مقیم ایران نشده است.

🔹توضیحات تکمیلی و به‌روزرسانی گزارش را در لینک‌های زیر ببینید:

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ شایعه نادرست درباره اخراج پسر خداداد عزیزی از ایران

🔹این روزها برخی حساب‌های کاربری در اینستاگرام و توییتر ادعا می‌کنند امیرحسین عزیزی، پسر خداداد عزیزی در ایران دستگیر شده و از کشور اخراج شده است.

🔹آنها دلیل این موضوع را شباهت او به شهروندان افغانستانی اعلام کرده‌اند و می‌گویند در طرح اخراج اتباع غیرایرانی، چنین اشتباهی رخ داده است.

🔹بررسی این خبر نشان می‌دهد ابتدا یک حساب کاربری طنز و پارودی چنین پستی را منتشر کرده است؛ خبری که دیگر در این حساب کاربری دیده نمی‌شود اما بسیاری از صفحه‌های اینستاگرامی آن را به عنوان یک خبر واقعی بازنشر کرده‌اند.

🔹این اکانت خبر را به نقل از وبسایت «فوتبال ۳۶۰» منتشر کرده بود؛ اما در سایت فوتبال ۳۶۰ و در هیچ کدام از سایت‌های خبری و رسانه‌های معتبر، چنین خبری وجود ندارد.

🔹بنابراین، ادعای اخراج پسر خداداد عزیزی از ایران، بی‌اساس است و فکت‌نامه به آن نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ویدیو نادرست منسوب به وداع کارکنان بیمارستان کسری با پیکر بی‌جان مهسا امينی‌‌

🔹با فرا رسیدن سالگرد کشته شدن مهسا امینی، ویدیویی در حال انتشار است که مدعی است «لحظات وداع کارکنان بیمارستان کسرا با پیکر بی‌جان #مهسا_امينی‌‌» را نشان می‌دهد.

🔹ویدیوی مورد اشاره در همان روز ۲۵ شهریور ۱۴۰۱، روز جان باختن مهسا امینی، در صفحه اینستاگرام «شبکه فراهم‌آوری اعضا و نسوج دانشگاه علوم پزشکی تهران» منتشر شد.

🔹کسی که کادر درمان او را بدرقه می‌کنند، پروین خدایاری ساکن ارومیه است که دچار مرگ مغزی شده و اعضای بدنش به بیماران اهدا شد.

🔹مهسا امینی تحت مراقبت شدید امنیتی در بیمارستان کسری بستری بود و به جز یکی دو عکس و یک ویدیوی کوتاه که «کردپا» منتشر کرد، عکس و ویدیویی از او روی تخت بیمارستان منتشر نشده است.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعا که این ویدیو لحظات وداع کارکنان بیمارستان کسرا با پیکر بی‌جان مهسا امينی‌‌ را نشان می‌دهد، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست پزشکیان درباره ایرانی‌نبودن موشک فلسطین-۲

🔹مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری اسلامی ایران، در کنفرانس خبری در پاسخ به سوال خبرنگار الجزیره درباره استفاده شبه‌نظامیان «انصارالله» از موشک‌های ایرانی در حمله روز ۲۵ شهریور به اسرائیل گفت: «موشکی که انصارالله پرتاب کردند را اصلا ما در ایران نداریم.»

🔹این ادعا نادرست است.

🔹انصارالله تصاویر، ویدیوها و اطلاعات موشک جدید بالستیک هایپرسونیک با نام «فلسطین-۲» را منتشر کرده‌است.

🔹جزئیاتی که می‌شود از مقایسه ویدیو با تصاویر موشک‌های زرادخانه موشکی ایران به‌دست آورد، مانند طول و سایز موشک، شکل کلاهک، اتصال‌های میانی کلاهک، بالچه‌های چهارگانه روی مرحله دوم، بالچه‌های پایین کنار نازل مرحله اول، اتصال روی پرتابگر و … نشان می‌دهد موشک فلسطین-۲ همان بالستیک هایپرسونیک فتاح-۱ است؛ اما نمی‌توان گفت در یمن ساخته شده یا مستقیما از ایران منتقل شده‌است.

🔹این اتفاق، پدیده جدیدی نیست. گروه شبه‌نظامی انصارالله بخشی از «محور مقاومت اسلامی» و از گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی بوده و «هماهنگ» و تحت حمایت پشتیبانی و لجستیک سپاه است. شواهد غیر قابل انکاری درباره منشاء ایرانی موشک‌های بالستیک قبلی انصارالله و همین‌طور ارسال سلاح از ایران به یمن بارها منتشر شده‌است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای اخیر مسعود پزشکیان نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: «تحلیل‌گران غرب» با رهبر هم‌نظرند

🔹پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

🔹این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

🔹در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

🔹در قسمت سوم از سری‌پادکست‌های «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به عبارتی پرداخته ایم که بارها از زبان مقامات حکومت ایران شنیده‌ایم: «تحلیلگران می‌گویند».

🔹یک سنت بسیار رایج در تبلیغات حکومتی ایران، انتساب ادعاهای بی‌مبنا به منابع مبهم است. این منابع اغلب، تحلیلگران یا دانشمندان غربی هستند و معمولا آدرس دقیقی هم ندارند.

🔹ارجاع به «مستنداتی» از این نوع، در ادبیات رهبر جمهوری اسلامی ایران نیز نمود واضحی دارد. درحقیقت به نظر می‌رسد که او، با وجود مواضع ضد غربی خود، همواره به نوعی آرزوی تایید شدن از طرف غربی‌ها را داشته است.

🔹نسبت دادن روایت‌های عجیب به شخصیت‌های خارجی، گذشته از تبلیغات سیاسی، در تبلیغات مذهبی هم کاربرد گسترده‌ای دارد.

🔹در این پادکست، مثال‌ها و موارد مختلفی از نحوه استفاده حکومت ایران از این عبارت را مرور کرده‌ایم و گفته‌ایم که چرا و چطور برای بسیاری از ادعاهای خود از عناوینی مثل «یک تحلیلگر گفت» یا «تحلیلگران می‌گویند» بهره می‌گیرند.

🎧 پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد. برای شنیدن این پادکست‌ها اسم «فکت‌نامه» را در اپلیکشین‌های پادکست جستجو کنید.

👈 «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

🌐 @Factnameh