❌ ادعای عجیب روزنامه همشهری در دفاع از تعطیلی روز پنجشنبه

🔹روزنامه همشهری در گزارشی نوشته است: تعطیلی پنج‌شنبه‌ها تاثیری در ارتباط تجاری ایران ندارد، چنانکه چین و آمریکا ۱۵۰۰ میلیارد دلار رابطه مالی دارند اما هیچ روز مشترک کاری ندارند.

🔹اولا ارزش تجارت خارجی آمریکا و چین ۱۵۰۰ میلیارد دلار نیست. جمع صادرات و واردات چین و آمریکا در سال‌های اخیر بین ۵۵۰ تا ۷۰۰ میلیارد دلار است.

🔹دوم، مقایسه اختلاف ساعت با روزهای تعطیل مقایسه درستی نیست. اختلاف ساعت میان عرض‌های جغرافیایی پدیده‌ای طبیعی است بازارهای مالی و تجاری در کل دنیا خود را با آن منطبق کرده‌اند.

🔹اما موضوع تعطیلات آخر هفته در ایران یک پدیده منحصر به فرد است. نمی‌توان انتظار داشت بازارهای مالی و تجاری، مانند اختلاف ساعت خود را با آن منطبق کنند. در اغلب کشورهای جهان روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل رسمی آخر هفته است، در برخی کشور‌ها نیز روزهای جمعه و شنبه تعطیل رسمی‌اند. در صورت قطعی شدن تعطیلی پنج‌شنبه‌ها، ایران تنها کشوری خواهد بود که در آن پنح‌شنبه تعطیل رسمی آخر هفته است. از این جهت تعداد روزهای کاری مشترک ایران با اغلب کشورها به سه روز و با برخی کشورها به چهار روز کاهش پیدا می‌کند.

🔹 بنابراین ما به این ادعای روزنامه همشهری که چین و آمریکا ۱۵۰۰ میلیارد دلار رابطه مالی دارند اما هیچ روز مشترک کاری ندارند نشان «شاخ‌دار» می‌دهیم.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

👈 بیلبوردهای با عنوان «آغاز پایان جمهوری اسلامی» در #اسرائیل

🔹در روزهای گذشته تصویر یک بیلبورد در اسرائیل با عنوان «آغاز پایان جمهوری اسلامی؛ ۷ آبان ۱۴۰۷» در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها منتشر شده است.

🔹تصویر بیلبورد عمودی به احتمال زیاد طراحی اولیه یک بیلبورد بزرگ شهری است، اما بنر بزرگ افقی واقعا روی سردر موزه «دوستان صهیون» در اورشلیم نصب شده است. یک نسخه تمام صفحه از این پوستر روز سوم اردیبهشت ۱۴۰۳ (۲۲ آوریل ۲۰۲۴) در روزنامه «اسرائیل هیوم» چاپ شده که سفارش دهنده آن «گروه دعای اورشلیم» است که رهبر آن یک یهودی آمریکایی است که موسس موزه «دوستان صهیون» است.

🔹دقیقا مشخص نیست، مبنای این گاهشمار چیست و تاکنون توضیحی برای انتخاب تاریخ ۷ آبان ۱۴۰۷ ارائه نشده.

🔹سال‌ها روز هفتم آبان به عنوان روز کوروش و به عنوان سالروز «ورود کوروش بزرگ به بابل» و آزاد کردن یهودیان شهرت پیدا کرده است، می‌توان حدس زد مبنای انتخاب روز ۷ آبان ویژگی‌های سمبولیک این تاریخ است، اما تاکنون کسی، از جمله «گروه دعای اورشلیم» توضیحی درباره عدد ۲۰۲۸ یا ۱۴۰۷ نداده است. در سایت این گروه، حتی یک بار هم به این تاریخ اشاره نشده است.

🔹با این اوصاف فکت‌نامه ضمن تایید خبر نصب این پوستر در اسرائیل به آن نشان «نیمه‌درست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

✅ ویدیوهای دستگیری معترضان حامی فلسطین در دانشگاه‌های آمریکا

🔹در روزهای گذشته، خبرهای مربوط به اعتراض‌های دانشجویان طرفدار فلسطینی‌ها، بازتاب زیادی در رسانه‌های ایران و جهان داشته است. برخی از مخاطبان فکت‌نامه، از ما درباره صحت این گزارش‌ها پرسیده‌اند. در این مقاله برخی از آن‌ها را بررسی کرده‌ایم.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست هوشنگ امیراحمدی که هر که خواسته، بمب ساخته

🔹هوشنگ امیراحمدی در مناظره با صادق زیباکلام مدعی شده: «هر کشوری که خواسته بمب [هسته‌ای] بسازه، ساخته... این یک دروغ بزرگه که اگر طرف بمب بروی، آمریکا می‌زند، اسرائیل می‌زند، دنیا به‌هم می‌خورد.»

🔹معلوم نیست چند کشور «می‌خواسته‌اند» که بمب بسازند. ولی برنامه تسلیحات هسته‌ای ۱۷ کشور آشکار است یعنی می‌دانیم حداقل اینها «می‌خواسته‌اند بمب بسازند» که از این بین:

🔹پنج عضو دائم شورای امنیت (آمریکا، شوروی، بریتانیا، فرانسه و چین) پیش از برقراری «رژیم عدم اشاعه» بمب‌شان را ساختند.

🔹چهار کشور هند، پاکستان، اسرائیل و سودان جنوبی «معاهده عدم اشاعه» را امضا نکرده‌اند که سه‌تای اول بمب دارند.

🔹اما اصل داستان، هشت کشور لیبی، عراق، سوریه، کره‌جنوبی، کره‌شمالی، آفریقای جنوبی، یوگسلاوی سابق و جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان کشورهایی هستند که در عین امضای «معاهده عدم اشاعه» برنامه مخفیانه تسلیحات هسته‌ای داشته‌اند. از این بین، تنها کره شمالی توانسته بمب بسازد. بقیه این کشورها، به محض افشای برنامه‌های توسعه تسلیحات هسته‌ای‌شان با روش‌های مختلف از تطمیع اقتصادی و تشریک ایالات متحده در تامین امنیت آن کشورها تا تحریم شدید اقتصادی و حتی حمله هوایی اسرائیل (مورد سوریه و عراق)، یا حمله سایبری (استاکس‌نت به ایران) از دسترسی به بمب تاکنون ناتوان شده‌اند و غیر از جمهوری اسلامی ایران، بقیه برنامه توسعه تسلیحات هسته‌ای خود را به طور کامل متوقف کرده‌اند.

🔹بنابراین ادعای هوشنگ امیراحمدی، استاد دانشگاه و تحلیلگر سیاسی که «هر کشوری که خواسته بمب (هسته‌ای) بسازد، ساخته‌است» نشان نادرست می‌گیرد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

🎙 جنجال‌های بوکسور ایرانی در روسیه

🔹 این هفته در قسمت ۱۶۰ پادکست فکت‌نامه، سوژه‌های مختلفی را بررسی کردیم. پس از مقدمه‌ای درباره حکم اعدام توماج صالحی، ماجرای بوکسور ایرانی در روسیه را بررسی می‌کنیم و درباره عکس جعلی از ترانه علیدوستی توضیح می‌دهیم.

🔹 ویدیوی قدیمی از درگیری‌ها در ارومیه، نقل قول جعلی از قول وزیر دولت طالبان درباره حجاب اجباری در ایران، جلد ساختگی مجله فوربس، چند فکت‌چک کوتاهی است که در پادکست این هفته آنها را مرور می‌کنیم.

🔹 ادعای شاخ‌دار فروش نفت ایران به آمریکا و ماجرای اخراج کارمندان گوگل به دلیل حمایت از اسرائیل، دیگر سوژه‌های این هفته هستند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:37 مقدمه و توضیح درباره پرونده توماج صالحی
00:03:52 ماجرای علی هیبتی در روسیه
00:10:59 عکس جعلی از ترانه علیدوستی
00:14:49 ویدیوی قدیمی ارومیه
00:20:13 ادعای جعلی از قول طالبان درباره گشت ارشاد
00:21:52 ادعای شاخ‌دار ملایم‌تر شدن جریمه بی‌حجابی در ایران
00:27:27 جلد ساختگی مجله فوربس
00:29:53 ماجرای اخراج کارمندان معترض گوگل
00:32:27 ادعای شاخ‌دار فروش نفت ایران به آمریکا

🌐 @Factnameh

👎 ماجرای کلیپ دستکاری شده و خبرهای جعلی «ندامت اشکان خطیبی در مصاحبه با رادیو فردا»

📣 این روزها در سایت‌های نزدیک به حکومت، کلیپی سه‌دقیقه‌ای به همراه خبر «اظهار ندامت و پشیمانی اشکان خطیبی در مصاحبه با رادیو فردا» منتشر شده است.

🔹 بخش اول کلیپ، سه جمله از مصاحبه را به هم چسبانده که القا کند خطیبی به خاطر از دست دادن آنچه در ایران داشته، پشیمان است. او اما در مصاحبه اصلی، توضیح می‌دهد که احساس کرده برخی از پست‌های مدیریتی‌اش در ایران، او را «تبدیل به چرخ‌دنده‌ای در یک ماشین سرکوب» کرده و به همین دلیل تصمیم گرفته از آن فضا خارج شود.

🔹 در قسمت دیگری از کلیپ دستکاری‌شده، بخشی از اواسط یک جمله طولانی را می‌شنویم. خطیبی در مصاحبه اصلی توضیح می‌دهد که می‌خواهد با وجود داشتن مشکلات، به هنرمندان مهاجر کمک کند. در کلیپ اما اینگونه القا می‌شود که او در حال اظهار پشیمانی از وضعیت خود است.

🔹 بخش سوم کلیپ نیز برعکس صحبت‌های اصلی خطیبی است. او می‌گوید بازجویش در ایران، به او جملات توهین‌آمیزی گفته و خطیبی نیز برای اثبات اشتباه بودن حرف‌های بازجو، انگیزه بیشتری پیدا کرده و از این انگیزه برای کار کردن روزانه در شرایط سخت روحی‌اش استفاده کرده است. کلیپ اما با چسباندن پنج جمله از جاهای مختلف مصاحبه، القا می‌کند که خطیبی می‌گوید مشکلات،‌ باعث شده او نتواند کار کند.

🔹 ادعای پشیمانی و ناتوانی خطیبی در کار کردن، در حالی به صورت گسترده در سایت‌های مختلف خبری و شبکه‌های اجتماعی نزدیک به حکومت مطرح می‌شود که مصاحبه، دقایقی پیش از آغاز اجرای یکی از تئاترهای او در ایتالیا انجام شده است.

🔹 فکت‌نامه نیز به این ادعای رسانه‌های نزدیک به حکومت که می‌گویند اشکان خطیبی در مصاحبه خود با رادیو فردا، از وضعیتی که دارد اظهار ندامت و پشیمانی کرده، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

❓نام آیت‌الله #خمینی در کتاب درسی #هند بین شرورترین انسان‌های تاریخ

🔹در شبکه‌های اجتماعی ادعایی مطرح شده که در «کتاب‌های درسی هند» از آیت‌الله خمینی به‌عنوان شرور و پلید یاد شده‌است. در این ادعاها که در بعضی رسانه‌ها هم تکرار شده‌اند آمده: «یک ناشر هندی در ایالت اوتار پرادش در شمال هند نام روح‌الله خمینی، رهبر پیشین جمهوری اسلامی را به عنوان نفر شماره یک فهرست «شرورترین انسان‌های تاریخ» در کتاب درسی پایه ششم به چاپ رساند.»

🔹حتی در مواردی، حساب‌های کاربری منسوب به نهادهای شیعیان در جامو و کشمیر مدعی شدند، «شورای ملی تحقیقات آموزشی» (NCERT) این محتوا را در کتب درسی گنجانده‌است.NCERT مسئول تهیه کتب درسی در هند است.

🔹اداره «هیات امنای آموزش #مدارس جامو و کشمیر» (JKBOSE) اعلام کرده که در هیچ کتاب درسی این ایالت، چنین محتوایی وجود ندارد و نسخه‌های دیجیتال کتاب‌های درسی پایه ششم بخش‌های مختلف هند را می‌توان در وب‌سایت NCERT بررسی کرد. در این کتاب‌های درسی هم چنین محتوایی وجود ندارد.

🔹این مطلب در جلد ششم مجموعه کتاب‌های That's Right که اطلاعات عمومی برای کودکان و نوجوان است، منتشر شده است و نه در یک کتاب درسی رسمی کشور هند یا یک ایالت هند.

🔹ساختار و ظاهر کتاب مشخص است که مجموعه‌ای «کمک درسی» با عنوان QConnect است. پشت جلد، برای معلمان راهنمای استفاده از ابزارهای آموزش الکترونیکی دارد و قسمتی که متن و تصویر آیت‌الله خمینی درج شده، به‌صورت پرسش‌ و پاسخ آمده که همه اینها نشان می‌دهد این کتاب برای «آموزش کودکان و نوجوانان» طراحی شده‌است.

🔹ناشر این مجموعه، Acuber Books با انتشار بیانیه‌ای از مخاطبان به‌خاطر «توهین» به آیت‌الله خمینی عذرخواهی کرده‌است. ترجمه فارسی این متن در اخبار تسنیم، جماران و … هم منتشر شده است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا مطبوعات و رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی که «در کتاب دانش عمومی کلاس ششم مدارس هند، نام آیت‌الله خمینی در بین شرورترین انسان‌های تاریخ آمده» نشان نیمه درست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

❌ ویدیو نادرست با ادعای مقابله #رابرت_دنیرو با تظاهرکنندگان حامی فلسطین

🔹ویدیویی در حساب‌های کاربری هوادارن اسرائیل در شبکه‌های اجتماعی در حال گردش است که گفته می‌شود رابرت دنیرو، بازیگر سرشناس را در حال فریاد زدن بر سر تظاهرکنندگان حامی فلسطین نشان می‌دهد.

🔹این ویدیو کلیپی از سریال در حال ساخت نتفلیکس به نام Zero Day «روز صفر» است. ویدیو در روز ۸ اردیبهشت، ۲۷ آوریل، ثبت و در همان روز با توضیحات مرتبط با سریال «روز صفر» در تیک‌تاک و بعد در X منتشر شد. کلیپ یکی از تمرین‌های این بازیگر بر سر صحنه فیلمبرداری را نشان می‌دهد. عکس‌ها و ویدیوهایی که از پشت صحنه این سریال منتشر شده نشان می‌دهد دنیرو سر صحنه فیلمبرداری بوده است نه در میان تظاهرکنندگان. هم سخنگوی نتفلیکس و هم استن روزنفیلد، نماینده دنیرو، گفته‌اند که این ویدیو در پشت صحنه سریال «روز صفر» گرفته شده و ربطی به ادعای مطرح شده ندارد. علاوه بر این در صحبت‌های دنیرو هم اساسا اشاره‌ای به اسرائیل، فلسطین و ۷ اکتبر (که در زیرنویس‌ها گنجانده شده بود) وجود ندارد.

🔹بنابراین با توجه به تمام شواهد و قرائن موجود این ادعا که در ویدیوی منتشر شده رابرت دنیرو در حال مقابله با تظاهرکنندگان حامی فلسطین است صحت ندارد و فکت‌نامه به آن نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

❌ ویدیو نادرست درباره کتک زدن دانشجویان به دست پلیس آمریکا

🔹در شبکه‌های اجتماعی ایران و در اکانت‌های موسوم به ارزشی، ویدیویی منتشر شده که ادعا می‌شود مربوط به ضرب و جرح دانشجویان آمریکایی حامی فلسطین به دست پلیس آمریکاست. این ویدیو در اکانت‌های عربی x (توییتر سابق) هم منتشر شده و پربازدید بود.

🔹این ویدیو ربطی به برخورد پلیس با دانشجویان حامی فلسطین ساکن ایالات متحده ندارد و سال گذشته در میلان ایتالیا ثبت و منتشر شد. ویدیو مربوط به ضرب و جرح یک زن ترنس‌جندر برزیلی‌الاصل در این شهر به‌دست پلیس محلی است. در همان زمان انتشار این ویدیو در ایتالیا واکنش‌های زیادی به دنبال داشت و تبدیل به یکی از پرونده‌های جنجالی سال اخیر در این کشور شد. پرونده این اتفاق همچنان گشوده و در دست بررسی است.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعا که این ویدیو مربوط به «ضرب و جرح دانشجویان حامی فلسطین به دست پلیس آمریکا» است نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

🎙اشکان، صدای جعلی و چند داستان دیگر

🔹این هفته در پادکست فکت‌نامه، ابتدا درباره دو سوژه مهم خبری یعنی گزارش بی‌بی‌سی جهانی درباره نحوه جان‌باختن نیکا شاکرمی در سال ۱۴۰۱ و همچنین ابهام‌های پرونده توماج صالحی توضیحاتی می‌دهیم و فکت‌چک‌های هفته را با نحوه تدوین و دستکاری یک مصاحبه سی دقیقه‌ای از اشکان خطیبی، هنرمند ایرانی ادامه می‌دهیم؛ یک «جعل کلاسیک» که در آن ۹ جمله از یک مصاحبه نیم‌ساعته به هم چسبانده شده و مخاطب را به کلی گمراه می‌کند.

🔹در ادامه نیز درباره خبر انتشار عکس آیت‌الله خمینی در کتاب‌های درسی هندوستان به عنوان یکی از شرورترین انسان‌های تاریخ صحبت می‌کنیم و فکت‌چک‌هایی را درباره عکس معترضان در ایران، پوستر آغاز پایان جمهوری اسلامی در اسرائیل، خشونت پلیس علیه معترضان در دانشگاه‌های آمریکا مرور خواهیم کرد.

🔹سه فکت‌چک درباره رشد دستمزد کارگران، شفافیت در قوه قضاییه و مساله تعطیلی رسمی پنجشنبه‌ها در تقویم ایران داریم و در پایان هم درباره درستی دو تصویر صحبت کنیم؛ یکی تصویر جعلی منتسب به آمنه‌سادات ذبیح‌پور، خبرنگار صداوسیما و یکی هم کتابی که ادعا می‌شود حوثی‌ها در آن از نام «دریای ایرانی» استفاده کرده‌اند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره خطرناک‌بودن واکسن #آسترازنکا

🔹روز ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳، در رسانه‌های فارسی‌زبان در سراسر دنیا خبری با این مضمون منتشر شد که «آسترازنکا» اعتراف کرد واکسنش عوارض جانبی مرگباری دارد.

🔹رسانه‌های انگلیسی مانند تلگراف مدعی شدند آسترازنکا، اذعان کرده است که واکسن «کوویشیلد» می‌تواند منجر به عارضه جانبی نادر ترومبوز، حالتی از لخته خون ناشی از کاهش سطح پلاکت شود.

🔹این موضوع جدید نیست. اینکه واکسن آسترازنکا با ریسک کمتر از ۱ از ۱۰۰هزار منجر به TTS می‌شود حتی در توضیحات درون بسته‌بندی واکسن از مهرماه ۱۴۰۰ درج می‌شده‌است.

🔹ریسک لخته‌شدن خون در اثر واکسن آسترازنکا بسیار پایین است. نه تنها بسیاری از فعالیت‌های روزمره عادی ریسک TTS بالاتری دارند بلکه ابتلا به کرونا این ریسک را ده‌ها برابر بیشتر می‌کند.

🔹سازمان جهانی بهداشت تاکید کرد: «در کشورهایی که سرایت سارس‌‌کوو‌‌۲ همچنان ادامه دارد، فواید واکسیناسیون در محافظت مقابل کووید‌‌۱۹ بسیار بیشتر و مهم‌تر از خطرات احتمالی است.»

🔹واکسن «کوویشیلد» (یا برند Vaxzevria)، تولید شرکت بریتانیایی-سوئدی آسترازنکا، محصول دانشگاه آکسفورد، یکی از سه واکسنی بود که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، تحت عنوان «واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی» در میانه شیوع کووید در ایران ورود آن را به کشور ممنوع کرده‌بود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

❌ تخصیص بودجه ۲۰۰۰ میلیارد تومانی برای سفرهای استانی رئیس جمهور

🔹غلامرضا نوری قزلجه نماینده بستان‌آباد می‌گوید: «اختصاص ردیف اعتباری خاص برای سفر رئیس‌جمهور بدعت است».

🔹این طور نیست. در بخش ردیف‌های «خاص و پیش‌بینی نشده» بودجه متفرقه، هر سال دو ردیف اعتباری برای سفرهای استانی مقام رهبری و ریاست جمهوری در نظر گرفته می‌شود.

🔹آنچه تازگی دارد افزایش چشمگیر بودجه‌‌ سفرهای استانی رئیس جمهوری بعد از روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی است چنانکه مبلغ این اعتبارات از حدود ۸۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰ به ۲۰۰۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته.

🔹این بودجه برای جبران تعهدات وعده‌های بدون پشتوانه مالی، در سفرهای استانی رئیس جمهور و در سفرهای احتمالی رهبر جمهوری اسلامی به بودجه اضافه می‌شود. تاکنون نه در گزارش‌های تفریغ بودجه و نه در گزارش‌های دیگری، اطلاعاتی از عملکرد و نحوه هزینه‌کرد بودجه سفرهای استانی رئیس‌جمهور و رهبر جمهوری اسلامی منتشر نشده است.

🔹انتقادهای زیادی به تصمیم‌گیری برای اجرای طرح‌های کارشناسی نشده در سفرهای استانی مقام‌های عالی کشور و تاثیرات آن روی انضباط مالی و اداری دولت وجود دارد، چنانکه خود آقای نوری قزلجه هم در صحبت‌های خود به آن اشاره کرده و گفته است: «انحرافاتی با اختصاص این اعتبار در مناطق مختلف رخ خواهد داد و در بودجه دستگاه‌های اجرایی هزینه‌های مربوط به سفر مشخص نخواهد بود.»

🔹صرف نظر از این انتقادات این گزاره که «اختصاص ردیف اعتباری خاص برای سفر رئیس‌جمهور بدعت است»، گزاره درستی نیست و فکت‌نامه به آن نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

🎙اشکان، صدای جعلی و چند داستان دیگر

🔹این هفته در پادکست فکت‌نامه، ابتدا درباره دو سوژه مهم خبری یعنی گزارش بی‌بی‌سی جهانی درباره نحوه جان‌باختن نیکا شاکرمی در سال ۱۴۰۱ و همچنین ابهام‌های پرونده توماج صالحی توضیحاتی می‌دهیم و فکت‌چک‌های هفته را با نحوه تدوین و دستکاری یک مصاحبه سی دقیقه‌ای از اشکان خطیبی، هنرمند ایرانی ادامه می‌دهیم؛ یک «جعل کلاسیک» که در آن ۹ جمله از یک مصاحبه نیم‌ساعته به هم چسبانده شده و مخاطب را به کلی گمراه می‌کند.

🔹در ادامه نیز درباره خبر انتشار عکس آیت‌الله خمینی در کتاب‌های درسی هندوستان به عنوان یکی از شرورترین انسان‌های تاریخ صحبت می‌کنیم و فکت‌چک‌هایی را درباره عکس معترضان در ایران، پوستر آغاز پایان جمهوری اسلامی در اسرائیل، خشونت پلیس علیه معترضان در دانشگاه‌های آمریکا مرور خواهیم کرد.

🔹سه فکت‌چک درباره رشد دستمزد کارگران، شفافیت در قوه قضاییه و مساله تعطیلی رسمی پنجشنبه‌ها در تقویم ایران داریم و در پایان هم درباره درستی دو تصویر صحبت کنیم؛ یکی تصویر جعلی منتسب به آمنه‌سادات ذبیح‌پور، خبرنگار صداوسیما و یکی هم کتابی که ادعا می‌شود حوثی‌ها در آن از نام «دریای ایرانی» استفاده کرده‌اند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:02:35 مقدمه و توضیح درباره پرونده توماج صالحی و نیکا شاکرمی
00:11:11 مصاحبه دستکاری‌شده از اشکان خطیبی
00:26:10 نام آیت‌الله خمینی در کتاب درسی هند بین شرورترین انسان‌های تاریخ
00:30:20 عکس زنان در ون سیاه پلیس در ایران
00:33:42 پوستر آغاز پایان جمهوری اسلامی در اسرائیل
00:39:43 خشونت پلیس آمریکا علیه معترضان به اسرائیل
00:48:49 رشد حداقل دستمزد کارگران
00:50:20 ادعا درباره دلیل شفاف‌نبودن قوه قضائیه
00:54:56 تعطیلی پنجشنبه‌ها در ایران و جهان
00:59:16 تصاویر نادرست منتسب به آمنه‌سادت ذبیح‌پور
01:04:35 کتاب درسی حوثی‌ها و نام خلیج فارس

🌐 @Factnameh

🔹ویدئویی که بارها در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری مثل خبرآنلاین و رکنا، با عنوان «بارش ماهی از آسمان یاسوج» منتشر شده، واقعی نیست و در آن از جلوه‌های ویژه استفاده شده است.

🔹در ثانیه‌های ابتدایی ویدئو، تعدادی ماهی روی زمین افتاده اما چند ثانیه بعد، ماهی‌ها ناپدید می‌شوند.

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره تعداد شرکای جنسی مردان در ترکیه

🔹امیرحسین بانکی‌پور، نماینده اصفهان در مجلس می‌گوید: «الان در ترکیه به طور متوسط هر مرد با ۱۵ زن شریک جنسی است.»

🔹این صحبت‌ها در دفاع از حجاب اجباری مطرح و ترکیه به عنوان نمونه‌ای از وضعیت بحرانی کشورهایی معرفی شده که به اصطلاح «کشف حجاب» کرده‌اند.

🔹آقای بانکی‌پور می‌گوید آنچه اعلام کرده بر اساس «آمارهای جهانی» است و برای اثبات حرف خود نشانی سایت World population review را هم ارائه کرده است، اما آنچه گفته شده در بهترین حالت برداشتی نادرست از یک گزارش نه‌چندان معتبر است که یک شرکت تولیدکننده کاندوم (Durex)، دو دهه پیش منتشر کرده و بارها در سایت‌های عامه‌پسند به آن استناد شده است.

🔹اولا در همین گزارش نه‌چندان معتبر هم منظور از شرکای جنسی، همه تعداد کسانی است که یک فرد (مرد یا زن)، نه همزمان، بلکه در طول عمر خود، از نوجوانی تا زمان مرگ با آنها رابطه برقرار می‌کند.

🔹دوم، درباره اعتبار داده‌های منتشر شده در سایت World population review تردیدهای جدی وجود دارد.

🔹در این سایت آدرس منبع اصلی گفته نشده، اما طبق تحقیقات ما منبع اصلی این گزارش «نظرسنجی» سال ۲۰۰۵ شرکت Durex است که ادعا شده بیش از ۳۰۰ هزار نفر در ۴۱ کشور جهان شرکت‌ کرده‌اند. با این حال اطلاعات ضروری برای اعتبارسنجی آن، مانند شیوه نظرسنجی، مشخصات جامعه آماری کشورها و حتی تعریف اصطلاحات کلیدی مانند «رابطه جنسی» ذکر نشده است.

🔹اطلاعات ارائه شده در این گزارش، ترکیبی از موضوعات مرتبط با سکس و روابط جنسی است که برخی نتایج آن دور از ذهن به نظر می‌رسند. مثلا طبق داده‌های این گزارش یک چهارم (۲۴ درصد) مردم ترکیه در پارک‌ها، ۲۲ درصد در مدارس و ۱۵ درصد در خیابان‌های عمومی تجربه رابطه جنسی داشته‌اند.

🔹با این اوصاف فکت‌نامه این ادعا را که «الان در ترکیه به طور متوسط هر مرد با ۱۵ زن شریک جنسی است» معتبر نمی‌داند و به آن نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

❌ ویدیوی نادرست تولید کوکاکولای تقلبی در شهرضا

🔹در شبکه‌های اجتماعی فارسی ویدیویی با این ادعا که «تولید انواع پپسی و کوکاکولا در کارگاه زیرزمینی در شهرضا توسط کارگران افغان» را نشان می‌دهد، وایرال شده است. پیش از این هم این ویدیو با این ادعا که تولید کوکاکولای تقلبی در افغانستان را نشان می‌دهد منتشر شده بود.

🔹این ویدئو بیش از یک ماه پیش و زمانی که بحث تحریم کوکاکولا به دلیل جنگ غزه در جریان بود در پاکستان، هند و بنگلادش وایرال شد. بر اساس گزارش‌های منتشر شده این ویدیو به احتمال زیاد در پنجاب پاکستان گرفته شده است. ویدیوهای مشابه از تولید محصولات تقلبی کوکا کولا یا پپسی در پاکستان و هند، در شبکه‌های اجتماعی فراوانند.

🔹از این رو این ادعا که این ویدیو مربوط به ایران است و «تولید انواع پپسی و کوکاکولا در کارگاه زیرزمینی در شهرضا توسط کارگران افغان» را نشان می‌دهد، بی‌اساس است و فکت‌نامه به آن نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh