@dusharge || همت شهبازی
278 subscribers
119 photos
2 videos
30 files
346 links
@dusharge
کانالدا کی یازی‌لاری کانالین لینکینی وئرمک شرطی ایله پایلاشماق اولار.
اشتراک‌گذاری مطالب کانال به شرط ارائه لینک آن مجاز است.
Download Telegram
@dusharge || همت شهبازی
«كند شعري دئييلن شعر ديلي وارمي؟» يازان:#توفيق_حاجي‌یئو اختصارلا كؤچورن: #همت_شهبازی اگر #كند_نثري و اونون‌ ديلي وارسا، طبيعي كي اونون شعر قارشيليغي‌دا اولماليدير و دئمه‌لي #كند_شعريني و اونون ديليني‌ده قبول ائتمه‌لييك. البتده نثر‌ده اولدوغو…
م.آرازين لئكسيك و فرازئولوژي ساده نطق عنصرلری ‌نين بوللوغو اونون بديعي نطقي‌نين ادبي‌ليينه بير ذره كؤلگه سالمير، گؤروندویو كيمي شاعيرين بديعي اوسلوبوندا نوواتورلوغو تأمين ائدن اَن آپاريجي فاكت لاردان دير. معلومدور کی قديم فاكت بورادا دا اؤزونو گؤسترير ‌كي مدريك سؤزون مدريكليیي طمطراقلي دئييليشده دئييل. ايفاده‌نين طرزي عادي، آنجاق سرراست دير، قيراماتيكاسي يئرلي- يئر سيز دير. ادبي ليك بديعي سينتاكسيسينده آيدين گؤرونور. فيكير سينتاكسيسده عياني‌لشديیي اوچون بو، مهم گؤستريجي دير . شاعير دئيير: «سس ائشيتديم …هم سس ايدي، هم غيري سس ». اولا ‌« سس اوخشاييردي دا، اوخشاميردي دا» معناسي چوخ ييغجام ايفاده اولونوب، ديگر طرفدن ، بو چوخ ساوادلي ، علمي ايفاده طرزي‌دير، فيزيك و فونئتيك (= سس) سرراستليغي ايله دئييليب.
@dusharge
م.آرازين بديعي ديل تصرفاتي ادبيات شوناسليقدا چوخ واخت مباحثه‌يه سبب اولان بير سؤالا دا جاواب وئرير. بعضي‌لري نوواتورلوغو وزن‌له باغلاييرلار. حال بو كي م.آراز هم هئجا، هم‌ده #سربست وزن يئني ايفاده‌لري عيني اوغورلا ايشله‌دير و عوموميتله، هر ايكي وزن‌ده گؤزه‌ل يازير. « عسگر قبري » پوئماسي سربست وزن ده‌دير، هئجا وزن‌لي « قايالارا يازيلان سس » سربست وزنين #اينتوناسييا (= لحن ) امكان لاري بزه‌يير. ياخود ائله شعرلري وار كي، هئجا وزنينده يازيليب ، آنجاق اينتوناسييا پوتانسياليندا ـ مصراع لارين ‌تركيبینده سربست شعرين تئکنيكي امكانلاري ايله تجهيز اولونوب. يوخاريدا مثال وئرديیيميز هئجا شعريني بئله‌ده مصراعلاشديرماق اولار:
بدخبر،
قيش دوماني
ياز چوْغونو تك…
دئمه‌لي #هئجا وزني اينتوناسيياجا نوواتورلاشير، شعرلر وزن‌جه عنعنه‌وي گؤرونور، آنجاق سؤز سئچيمي فيكير دئييمينه گؤره، تلفظ ‌ـ‌ اينتوناسييا تظاهرونه گؤره أن معاصير صنعت فاكتي‌دير. دئمه‌لي عنعنه‌وي وزن #پوئتيك سئمانتيكاجا (=‌لغت و معنا) يئني‌لشير، دئمه‌لي هئجا وزني معاصيرلشير. و دئمه‌لي يئني‌ليكده و عنعنه‌وي‌ليكده، گؤزه‌ل شعرده و اوره‌یه‌ياتان شعرده وزنين، #ژانرين(=‌ادبي نوعو) گوناهي يوخدور ـ ‌بونون اوچون اؤلچو شاعيرين استعدادي‌دير. م. آراز اؤزو ياخشي دئييب: « كؤهنه سؤز بير الده تزه‌جه «دن‌دي» بير الده مين ايلليك بوز قوم‌دو ائله.» بعلي، سؤز، دن‌دير ـ نه اَكَرسن، اونودا بيچرسن.

+++++++++++

*یازی #کیریل الیفباسیندا یازیلان "شعریمیز، نثریمیز، ادبی دیلیمیز" آدلی کیتابدان اختصارلا کؤچورولوب. بو یازی ایلک دفعه 1381 ده #وراوی قزئتینده یاییملانیبدیر. ایکی دیرناق آراسیندا آرتیریلان ترمین‌لرین آنلامی #کؤچورن طرفیندن‌دیر.

https://telegram.me/dusharge
#كند_شعري دئييلن شعر ديلي وارمي؟
#توفيق_حاجي‌یئو
اختصارلا كؤچورن: #همت_شهبازی


اگر #كند_نثري و اونون‌ ديلي وارسا، طبيعي كي اونون شعر قارشيليغي‌دا اولماليدير و دئمه‌لي #كند_شعريني و اونون ديليني‌ده قبول ائتمه‌لييك. البتده نثر‌ده اولدوغو كيمي، بو آد شعرده ‌ده شرطي‌دير. مثلاً . آراز، . آسلان و . اسماعيل كند حياتيندان چوخ يازير‌لار. آنجاق شهر‌دن‌ده، حتي ميلّت‌لر آراسي موضوعلاردان‌دا يازيرلار. اگر اونلارين ديليني ‌كند شعري‌نين ديلي ساييريقسا، قطيعاً موضوع فاكتيندان چيخيش ائتميريك. اونلار كنددن‌ده، شهردن‌ده خالقلار آراسي مسئله‌لردن‌ده يازاندا ديللرينده ايشلتديكلري ايفاده‌لر، سؤزلر، تشبيه‌لر، ادبي ـ بديعي ديليميزي آذربايجان جانلي كند دانيشيق طرزينه سؤيكه‌يير. #ممد_آراز. او ياخشي بيلير و دوز دئييركي: «شاعير جمعيتين ديلي، ديلمانجي‌دير» اصيل شاعيرديرسه، «شاعيري پلانئت ثيقليتنده‌دير (مركزينده‌دير). اونون باخيشي‌نين غضب قيرمانجي داغلار پارچالاماق قووه‌تينده‌دير». سؤزون بو قووه‌تينه اينانان م.آراز اؤزونه بئله بير دئويز (=ايرث، تدبير ) گؤتورور: اوره‌ک‌سيز كلمه يازان دئييلم» چوخلاري بئله دئيير، آنجاق‌ م.آراز دئديیی كيمي‌دير، حقيقتاً اوره‌یينه قولاق آسيب يازير. اوره‌یي‌ده كي، اوشاق اوره‌یي: « نه ياخشي اوره‌ییم هله اوشاقدير » اونا گؤره‌ م.آرازين سؤزو صميمي‌دير. ( صميمي سؤزه حتتا ديپلومات‌لاردا اينانارلار ). ممد آراز چوخ جاوان مدريكلشدي، هله م. ابراهيم اولان واختلار : بئله ائركن مدريكليك آدامي تئز قوجالدير ( ص. وورغون كيمي) ياخشي‌ كي، م.آراز هله جاوان‌دیر.
م.آراز‌ين اينديكي #بديعي_ديلي بوتون عضله‌لري‌ ايله معاصير‌دیر. اونون ديلي #عنعنه ايله #نوواتورلوغون، بديعي‌ليكله ادبي_لیين، ادبي‌ليكله ديالئكتچي‌ليين (=دانيشيغين ) و خلقي‌ليكله قيراماتيك‌ليین هارمونيك (=وورغولو، هماهنگ ) رابطه‌سينه اَن پارلاق نمونه‌لردن بيري‌دیر. اونون #پوئتيك نطقينده نوواتور‌لوق- معاصر‌ليك ( #مدرنیزم) 60ـ جي ايللرين اورتالاريندان باشلانير. غريبه‌دیر ‌كي، كند‌دن آيريلديغي ايلك دؤر‌لر‌ده اونون ديلينده جانلي دانيشيق ائلئمنت‌لري (=عنصرلري)، كند فرازئولوگيسي (=سبكي ) چوخ سئيره‌ك گؤرونور. اصلينده بو « غريبه‌ليكده » بير طبيعي‌ليك وار . جاوان شاعير جاوانليغيندان قورخوب « صيرف ادبي ديلده » يازماغا چاليشير، جيددي- جهدله اوندان اوزاقلاشماغا، « مدني » ديله‌ يئیه‌لنمه‌یه سعي ائدير. بو دؤر ياراديجيليغيندا سليس ديل، آيدين ايفاده‌ وار، آنجاق ائموسيونال (= هیجانلی، دويغولو، احساسلی) #يئني‌ليك يوخدور. 66 –1964- جي ايللر اونون بديعي نطقينده يئني‌ليیه كئچيد دؤرودور. بو ديل تكامولونو عياني تصور ائتمك اوچون پوئمالارينا باخماق كفايتدير- بو ايري متن – كوتله‌لر مقايسه اوچون مناسب‌دیر. 1964-جي ايله قد‌ركي پوئمالاري‌نين ديلينده دووشان قورخاقليغي، ككليك كوسه‌ينليیي، نئهره بئل، كورسن تولاسي كيمي تشبيه‌لر، چيچه‌یي چيرتلاماق كيمي دانيشيق ايديوم‌لاري ( لهجه‌لري ) « ائله بيل‌ كي، بورا يئكاتئرينا تيكديرن سارايين شعبه‌سی‌دیر» كيمي كانكرئت (=عيني) مقايسه‌لر چوخ سئيره‌ك‌دير. «عسگر قبري » پوئماسيندا ايسه (8-1966- جي ايللر ) عيني ايفاده‌لر اؤزونو آیدینجا حيس ائتديرير. پوئمانين ديلينده : داش‌ ديلينده صحبت، مزار فصلي، آغ هؤروكلو بولاقلار، محبتين فاشيستي خيانت‌دیر، قارا چيچك، نيفرت بايراغي و…كيمي اونلارلا يئني ايفاده- تشبيه‌لر ايشلندي، اوخوجونون ذؤوقونه طراوت يئلي ووردو. ايكي ايل اول بئله ايفاده‌لردن بيريني اونون نطقينده چيراقلا آختارمالي اولوردون. عوموميتله بوزامان باشلايان جاوانلاردا ( ف.قوجا، م.اسماعيل، و.صمداوغلو، ع. اسماعيل‌زاده و باشقالاري ) ايفاده نوواتورلوغو گوجلو ايدي . م. آراز جاوانليغا قوشولدو و پوئتيك تجربه‌سي نين سايه سينده اؤن پلانا كئچدي. محض بو تجربه سينه گؤره، نوواتورلوغون باشلانغيجي اوچون يول وئريلن زاي فاكت ياراتمادي، اونون نوواتورلوغو در حال مدريك مضمون آلدي.

بيز ادبياتيميزين تاريخينده دفه‌لرله گؤرموشوك‌ كي، يئني ادبي- بديعي ديليميزده گؤيدن دوشمور، اجنبي ديل محيطيندن داشينمير، محض #آنا_ديليميزين تكيندن گلير، جانلي دانيشيق- اونسيتيميزين قطب اوجقارلاريندان، بير قدر‌ده قارانليق د‌رينلييندن گؤتورولور. بو جور جانلي دانيشيقدان گلن خلقي‌ليك نثر ديلي اوچون طبيعي‌دیر و هله قانوني‌دیر، آنجاق شعر ديلي اوچون غير عادي‌دیر، بونون ائموسيونال و نورماتيو اندازه‌لره سيغيشديريلماسي نوواتورلوقدور. عصرين صلح انديشه‌سيني محاريبه قارا خبري كيمي عوموم دونيا …

#یازی‌نین آردینی #ایشیق سایتیندان آشاغیداکی لینکدن اوخویا بیلرسیز 👇👇👇

https://ishiq.net/məqalə/25109/كند-شعري-دئييلن-شعر-ديلي-وارمي؟-توفيق.html


https://telegram.me/dusharge