⭕️ «خوجه‌های اسماعیلی»* در کانادا و آمریکا

📓 محل نشر: دائرة‌المعارف «دین» آکسفورد

✍️ نویسنده: کریم ح. کریم، استاد مطالعات اسلامی در دانشگاه کارلتون

📅 تاریخ انتشار آنلاین: ۲۹ نوامبر ۲۰۲۱

🔹#خوجه‌ها گروه غالب را در #شیعیان #نزاری #اسماعیلی در سطح جهان و در آمریکای شمالی تشکیل می‌دهند. آنها از قومیت‌های جنوب آسیا هستند و به سنت ۷۰۰ ساله «ساتپنت (Satpanth)» تعلق دارند. سایر گروه‌های وابسته به اسماعیلی‌های نزاری بومی سوریه، ایران، افغانستان، تاجیکستان و چین هستند. خوجه‌ها این گروه‌ها را در شکل‌دهی جوامع اقلیت دور از وطن (دیاسپورا) در آسیا، آفریقا، اروپا، آمریکای شمالی و استرالیا رهبری کرده‌اند. این مجموعه مذهبی فراملی، #آقاخان چهارم را که در سال ۱۹۵۷ به رهبری رسید، به عنوان «امام» خود از نسب علی بن ابی طالب(ع) و فاطمه(س)، دختر حضرت محمد(ص) می‌داند. او در لیسبون پرتغال یک «مرکز امامت» (که «دیوان» نیز نامیده می‌شود) تأسیس کرده و در فرانسه اقامت دارد و از آنجا به پیروان در سراسر جهان راهنمایی‌های دینی و دنیوی ارائه می‌کند. امام رهبران شوراهایی را که جماعت‌ها را در کشورهای مختلف اداره می‌کنند، تعیین می‌کند. شبکه توسعه فرافرقه‌ای آقاخان (AKDN) که برنامه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را اجرا می‌کند، به یکی از بزرگترین سازمان‌های غیردولتی (NGO) در جهان تبدیل شده است.

🔹خانواده‌های نخبه خوجه، به‌ویژه خانواده‌هایی که زادگاه‌شان آفریقای شرقی است، تمایل دارند بر رهبری نهادهای وابسته به #امام تسلط داشته باشند. آنها همچنین بر ساختارهای خودگردان کانادا و آمریکا هژمونی دارند. به عنوان یک گروه، خوجه‌ها ثروتمندترین و تحصیلکرده‌ترین افراد در جنبش هستند و بودجه قابل توجه و همچنین خدمات حرفه‌ای و داوطلبانه را به زیرساخت‌های نهادی آقاخان ارائه می‌کنند. جایگاه‌های آنها در آمریکای شمالی جریان ثابتی از منابع مالی، فیزیکی و فکری را برای برنامه‌های فراملی امام فراهم می‌کند.

🔹با این حال، یک پارادوکس در قلب جنبش نهفته است؛ سنت ساتپنت و هویت فرهنگی خوجه از اوایل قرن بیستم در روند به حاشیه رانده شدن قرار داشته است. تلاش مستمری به دنبال حذف جنبه‌های «هندویی» میراث مذهبی و فرهنگی خوجه‌ها بوده است. نهادهای پژوهشی، آموزشی و فرهنگی جنبش کمترین توجه را به ساتپنت می‌کنند.

[* خوجه‌ها به دو گروه اسماعیلی و اثنی‌عشری تقسیم می‌شوند.]

#چکیده_مقاله
@dolatedin

⭕️ سلطان فرقه بهره به همراه سیسی از توسعه مسجد الحسین بازدید کردند

🔹عربی پست: عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور #مصر دیروز چهارشنبه 27 آوریل از پروژه توسعه و نوسازی گسترده #مسجد_الحسین در قلب قاهره پایتخت مصر که نزدیک به یک ماه به طول انجامید، بازدید کرد.

🔹این نوسازی که تقریباً 150 میلیون پوند هزینه در بر داشت، شامل بازسازی و نوسازی بیشتر قسمت‌های مسجد، از جمله نصب ضریح جدید برای مقبره، و نوسازی صحن بیرونی بود.

🔹سلطان فرقه بُهره، #مفضل_سیف_الدین، همراه با برادران و پسرانش از جمله شاهزاده جوهر عزالدین، شاهزاده جعفر الصادق سیف الدین و همچنین نماینده سلطان در مصر، محمد حسن، رئیس جمهور را در مراسم افتتاحیه همراهی کردند.

🔹رئیس‌جمهور مصر از تلاش‌های سلطان #بهره در توسعه مقبره‌های اهل بیت در مصر قدردانی کرد و سلطان نیز به نوبه خود از دعوت سیسی برای شرکت در افتتاحیه کار توسعه مسجد الحسین(ع) تشکر کرد.

🔹سیسی از زمان به قدرت رسیدن در سال 2014، 5 بار با سلطان فرقه بهره ملاقات کرده است و در سفر مفضل سیف الدین به قاهره در سال 2018 ریاست جمهوری مصر از اهدای کمک سلطان بهره به صندوق "زنده باد مصر" به میزان 10 میلیون پوند (حدود 600 هزار دلار) خبر داد. گفته می‌شود این دومین کمک مالی مفضل سیف الدین به این صندوق است و در سال 2014 نیز مبلغ مشابهی را در اولین دیدار با سیسی اهدا کرده بود.

🔸سلطان بهره کیست؟

🔹کلمه «بُهره» لفظی هندی است که از کلمه "Vehru" گرفته شده است که در زبان گجراتی هندی به معنای "تجارت" یا "تاجر" است.

🔹در سال 1094 میلادی (487 قمری) که خلیفه المستنصر بالله فاطمی درگذشت، بین دو پسرش، المستعلی و نزار، اختلافی در گرفت. این اختلاف به یک درگیری فرقه‌ای تبدیل شد که نتیجه آن انشعاب دو فرقه #اسماعیلی #نزاریه و #مستعلیه (که بهره‌ها به آن تعلق دارند) شد. اختلاف بین دو فرقه نزاری و مستعلی تا امروز ادامه دارد.

🔹طرفداران المستعلی بر مصر حکومت کردند تا اینکه صلاح الدین ایوبی دولت فاطمی را شکست داد. اما طومار مستعلي‌ها پیچیده نشد، بلكه در بسياري از كشورهاي جهان گسترش يافتند و با كارشان در تجارت كاغذ، مرمر و محصولات غذايي، قدرتي اقتصادي تشكيل دادند.

🔹سرزمین #یمن اولین توقفگاه فرقه بهره بود، اما آنها با تجارت خود به سرعت در #هند گسترش یافتند و موفق شدند تعداد زیادی از #هندوها را به فرقه خود جذب کنند و در این مرحله آنها را "بهره" نامیدند و اینچنین هندوستان مرکز اصلی فرقه آنها شد.

🔹اما بهره علاوه بر هند در یمن، پاکستان، کنیا، تانزانیا، کویت، امارات و منطقه نجران در عربستان سعودی گسترش یافته است و تعداد پیروان این فرقه به حدود دو میلیون نفر می‌رسد.

🔸پایبندی شدید به سنت‌های فرقه

🔹بهره‌ها سعی می‌کنند سبک زندگی خود را همیشه فاطمی نگه دارند. آنها به دلیل تعهد زیاد به فرقه خود و سنت‌های برآمده از آن مشهورند. به لباس مخصوص خود پایبند هستند و عبادتگاه‌های خاصی دارند و از اقامه نماز در بقیه مساجد مسلمانان اجتناب می‌کنند.

🔹مورخان تأیید می‌کنند که بهره‌ها به هیچکس اجازه نمی‌دهند فرقه آنها را بپذیرد مگر اینکه منشأ بهری داشته باشد. بهره‌ها به عصمت امامان خود معتقدند و برای احیای قبور و مساجد مربوط به دوران فاطمیه بی‌وقفه تلاش می‌کنند.

🔹سلطان مفضل سیف الدین پنجاه و سومین داعی مطلق از سلسله داعیان مطلق فاطمیون است. او در 20 اوت 1946 در شهر سورات هند به دنیا آمد و پس از مرگ پدرش محمد برهان الدین در اواسط ژانویه 2014 به عنوان جانشین وی منصوب شد. لقب «داعی» به پیشوای حاکم بر فرقه اختصاص دارد و نماینده دنیوی و نائب دینی امام به حساب می‌آید.

🔸مرمت مسجد

🔹بهره‌ها ارتباط نزدیکی با مصر دارند، زیرا نقش روشنی در مرمت #مساجد مربوط به دوران فاطمیان، مانند مسجد الحاكم بأمر الله در خیابان المعز لدين الله الفاطمي و مسجد السيدة نفيسة دارند.

🔹آغاز حضور رسمی آنها در مصر در زمان انور سادات بود که به آنها اجازه مالکیت و اقامت در مصر را داد و در مقابل در مرمت برخی از مساجد تاریخی فعالیت کردند. معروف‌ترین آن مسجد الحاكم بأمر الله است که یکی از آثار فاطمیه به شمار می‌رود و بهره‌ها همچون زیارتگاهی پیوسته به آنجا می‌روند و مراسم مذهبی خود را در آن برگزار می‌کنند.

@dolatedin