دردسرهای یک فتوای شیعی!

الازهر اخیرا با چالش هایی حول موضوع ضرورت شهادت در طلاق مواجه شده است.
داستان زمانی آغاز شد که سیسی در یک همایش از تاثیرات منفی شرعی دانسته شدن #طلاق_شفوی سخن گفت و با لحنی نیشدار از احمد #الطیب که در جمع حاضر بود خواست تا #الازهر در مقابل این نوع طلاق موضع بگیرد. درخواستی که با پاسخ منفی هیئت #کبار_علماء الازهر مواجه شد و جدال سنگین رسانه ای میان جریان مذهبی و طرفداران سیسی را به دنبال داشت (http://ara.tv/44sxc).
بعد از این هجمه ها بود که الطیب در یک برنامه تلویزیونی از تلاش خود برای اقناع هیئت کبار به رجوع از #فتوا ی جواز طلاق بدون شهادت پرده برداشت. تلاشی که با گردآوری آرائی خارج از مصادر فقهی مذاهب اربعه همراه بوده ولی به علت مخالفت چنین فتوایی با اجماع فقهای اهل سنت بی نتیجه ماند (https://goo.gl/rahlWD).
لازم به توضیح است که شرطیت شهادت بر طلاق جزو اختلافات دیرین فقه عامه و فقه امامیه است. درواقع مهمترین مستند این شرط عمل امیرالمومنین ع است و از میان فقهای عامه جز 3 نفر از فقهای تابعین بدان فتوا نداده اند و جمهور فقهای اهل سنت با آن مخالفت کرده اند. به این ترتیب طبیعی است تسلیم شدن در برابر این فتوای امامیه برای الازهر گران تمام شود.
پ.ن: برای بحثی تفصیلی در مورد نظر اهل سنت به اشتراط شهادت در طلاق بنگرید به: سیدسابق، فقه السنة، دارالکتاب العربی، ج2، ص257
______________
@dolatedin
(https://telegram.me/dolatedin/104) :معرفی کانال

«جنگ نیابتی پارلمان مصر برای فتح الازهر »

اینکه چطور جریان قدرتمندی از نمایندگان مصری اراده می کنند بر خلاف قانون اساسی، استقلال #الازهر در تعیین شیخ خود را از آن سلب کنند، به مردی باز می گردد که پشت سر این تحرک متهورانه ایستاده است.
سیسی -همانطور که به زبان آورد- واقعا از دست احمد #الطیب خسته شده است! شیخی که از کشتارهای #رابعه تبری جست، مقابل فشار سیسی برای منع #طلاق_شفوی ایستاد، و نپذیرفت قریب صد استاد الازهری با تمایلات اخوانی را از الازهر اخراج کند (goo.gl/4vb6AV).
اتاق فکر سیسی برای یکسره کردن داستان دو پروژه طراحی کرده است. پروژۀ اول طرح تعدیل قانون الازهر است که دو روز پیش تسلیم ریاست مجلس شد و بناست تعیین شیخ الازهر را از اختیار هیئت #کبار_العلما خارج نماید؛ امری که اگر واقع شود به معنای رسیدن الطیب به آخر خط خواهد بود. رسانه های هواخواه سیسی از طیب خواسته اند پیش از آنکه مجبور شود خود تن به استعفا دهد (goo.gl/Su2NI7).
شیوخ ازهری هنوز درگیر دفاع در مقابل این حملات بودند که انتحاری های داعش با انفجار خود در دو کنیسه، روبان پروژۀ دوم سیسی را قیچی کردند. سه ماه وضعیت فوق العاده‌ای که پس از انفجارها اعلام شد فرصتیست برای نهادی دست ساختۀ سیسی، یعنی #المجلس_الاعلی_لمکافحة_الارهاب، تا با عبور از محدودیت های قانون اساسی اصلاحات مد نظر خود را بر الازهر و سایر سازمانهای مذهبی در مصر تحمیل کند.
حال باید دید همزمانی که محمد بن سلمان در عربستان در حال زورآزمایی با دین‌سالاران سعودی است، سیسی خواهد توانست در تسلط بر نهاد مذهب از رقبای سعودی خود پیشی گیرد یا نه؟
______________
@dolatedin

✍️ صبح دوشنبه، محمد عثمان الخُشت، رئیس #دانشگاه_قاهره، در چهارمین دوره اردوی رهبران آینده مصر، دوباره به بحث دینی داغ و دامنه‌دار این سال‌های مصر پرداخت؛ «تجدید الخطاب الدینی» (نوگرایی گفتمان دینی).

🔹رئیس جمهور، عبدالفتاح #السیسی نیز ماه گذشته در جمع شرکت‌کنندگان «همایش بین‌المللی دارالافتاهای جهان»، محور سخنرانی خود را تصحیح خطاب دینی قرار داد.

🔹اما ماجرای این تجدید و تطویر و تصحیح خطاب دینی چیست؟

🔹#سیسی از همان مراسم تحلیف خود در ۲۰۱۴، کلیدواژه #تجدید_خطاب_دینی را مطرح کرد و خواستار خوانشی تازه و معاصر از دین شد و از آن زمان این پروژه اصلاح دینی خود را به جد دنبال کرده است.

🔹این پروژه از سال ۲۰۱۷ و با تعیین #الخشت به ریاست #دانشگاه_قاهره (که در برابر الازهر دوقطبی فکری مصر را شکل می‌دهد) برگزید. چندی نگذشت که کتاب تازه الخشت با عنوان «نحو تأسيس عصر ديني جديد» در همان سال به چاپ رسید و از آن زمان این استاد فلسفه به مهم‌ترین رسانه علمی پروژه سیسی تبدیل شد.

🔹در ژانویه ۲۰۲۰ هیئت کبار العلماء #الازهر همایشی بین‌المللی با عنوان «تجديد الفكر الإسلامي» برگزار کرد و #احمد_الطیب و الخشت برای سخنرانی در این موضوع در کنار یکدیگر نشستند. الخشت در این جلسه از «عصر دینی جدیدی» سخن گفت که با «عبور از تراث»، به جای «احیای علوم دینی» به سراغ «توسعه علوم دینی» می‌رود، عصر دینی جدیدی که «ممکن نیست منشأ آن نهادهای دینی کلاسیک باشد». در مقابل احمد الطیب در مقام پاسخ به سخنرانی طوفانی الخشت برآمد و جلسه عملا به مناظره این دو انجامید و پس از آن گفتگوهای بسیاری را در جامعه علمی و دینی #مصر پیرامون این موضوع شکل داد.

🔹این موضوع بار دیگر در ماه مه گذشته با موضع‌گیری متفاوت احمد الطیب، ابعاد تازه‌ای پیدا کرد؛ در حالی که شیخ الازهر پیش از آن ماجرای تجدید خطاب دینی را «فتنه‌ای سیاسی و نه مسأله‌ای تراثی» می‌خواند و بارها در موضوعات دینی این‌چنینی با سیسی درگیر شده بود، در چندین برنامه ماه رمضان خود به این موضوع پرداخت و آن را لازمه بقا و حیات اسلام دانسته و خود را از «علمای تجدید» و «جنگاوران عرصه اجتهاد» به شمار آورد. وی «تقدیس تراث فقهی و مساوی دانستن آنها با شریعت اسلامی» را از مشکلات امروز مسلمانان خواند که به «جمود فقه اسلامی» انجامیده است، هر چند خود و الازهر را از این جمود برکنار شمرد.

🔹موضوع تجدید خطاب دینی در مصر بسیار دامنه‌دارتر از این چند خط بوده است و چنانکه دست کم آمار گوگل ترندز نشان می‌دهد سیسی به خوبی توانسته گفتمان #تجدید_دین را که پیش از او چندان در مصر خبرساز نبوده، به موضوعی داغ در تمامی این سال‌ها تبدیل کند. شاید همین واقعیت شیخ الازهر را از ادبیات سلبی پیشین خود به داعیه‌دار همیشگی تجدید دین کشانده است. ظاهرا احمد الطیب چنین پنداشته که ماندن در جبهه مخالفت با نوگرایی، در این دوقطبی تنها از او شخصیتی متحجر و واپسگرا می‌سازد. از این رو گرچه سخن از تجدید می‌زند، همچنان در دل آن همان گفتمان #وسطیه پیشین خود را تبلیغ می‌کند.

🔹این روزها برای احمد الطیب همچون روزهای آغازین حکومت سیسی نیست که غالبا چهره پیروز نزاع با دولت بود؛ روزهایی که سیسی -همانطور که به زبان می‌آورد- واقعا از دست او خسته شده بود. روزهایی که احمد الطیب به راحتی از کشتارهای #رابعه تبری جست، مقابل فشار سیسی برای منع #طلاق_شفوی ایستاد، و نپذیرفت قریب صد استاد الازهری با تمایلات اخوانی را اخراج کند. اما شیخ الازهر با تثبیت قدرت سیسی، روز به روز سنگرهای تازه‌ای را از دست داده است، که آخرین آنها دستور سیسی برای تعیین مستقل #مفتی_اعظم مصر بود.


@dolatedin

⭕️ نسخه سیسی از اسلام
✍️ بنیاد کارنگی - ماجد مندور

🔸بخش اول

🔹درخواست سیسی برای #تجدید_گفتمان_دینی در چارچوب تلاش رژیم برای متمرکز کردن قدرت در دستان خود با تحمیل نسخه سلسله مراتبی از اسلام که توسط دولت حمایت می‌شود و ریشه در ارزش‌های اجتماعی محافظه‌کارانه دارد، قرار می‌گیرد.

🔹در 23 اوت 2021، رئیس جمهور سیسی طی یک برنامه تلویزیونی با این استدلال که نظام اعتقادی کنونی بدون درک صحیح یا تفکر انتقادی به ارث رسیده است، خواستار «بازنگری در فهم اعتقادات» شد. این صحبت‌های سیسی گوشه‌ای از اظهارات متعدد سیسی از زمان تصدی پست ریاست جمهوری است که در همه آنها به تجدید گفتمان دینی برای مقابله با افراط‌گرایی و فرقه‌گرایی استدلال می‌کند. به عنوان مثال، در سپتامبر 2019، سیسی در کنفرانس ملی جوانان استدلال کرد که تفسیر برخی از متون دینی واپس‌گرایانه است و 800 سال است که پیشرفت نکرده است و بنابراین #افراط‌گرایی و #خشونت_مذهبی را ترویج می‌کند.

🔹در ظاهر، فراخوان برای تجدید گفتمان دینی را می‌توان به عنوان تلاشی از سوی رژیم برای مقابله با افراطیون مذهبی خشن و همچنین کاهش جذابیت اسلام سیاسی و در نتیجه تضعیف #اخوان المسلمین تفسیر کرد. با این حال، حتی اگر تا حدی این انگیزه باشد، انگیزه‌های اولیه رژیم به طور مشخصی شوم‌تر است. به عبارت دیگر، رژیم در صدد ایجاد نام و نشان اسلامی خود است که توسط دولت تصاحب شده و در ارزش‌های اجتماعی محافظه‌کارانه به عنوان ابزاری برای کنترل اجتماعی لنگر انداخته است. این سیاست مبتنی بر سرکوب یا انقیاد نهادها و اندیشمندان مستقل مذهبی است، حتی اگر آنها در دیدگاه رژیم برای تجدید گفتمان دینی مشترک باشند. این بخشی از تلاش بی‌امان رژیم برای متمرکز کردن قدرت سیاسی و اجتماعی در دستان خود و جلوگیری از توسعه مراکز رقیب قدرت اجتماعی است.

🔹مانع اصلی سیاست رژیم برای ملی کردن مذهب، #الازهر و رئیس آن شیخ #احمد_الطیب بوده است. اصطکاک بین الطیب و رژیم زمانی آغاز شد که الطیب یکی از معدود شخصیت‌های برجسته بود که از پراکنده ساختن خشونت‌آمیز تحصن‌های میدان رابعه العدویه و النهضه در سال 2013 انتقاد کرد. به دنبال آن اختلافی آشکار بین سیسی و الازهر به وجود آمد، هنگامی که رئیس جمهور در فوریه 2017 خواستار قانونی برای تنظیم و محدود کردن طلاق شفاهی، که طبق شرع مجاز است، شد. الازهر در یک اعتراض علنی نادر با صدور بیانیه‌ای درخواست رئیس جمهور را رد کرد و قانونی بودن #طلاق_شفاهی را تایید کرد. الطیب در رد غیرمستقیم درخواست‌های مستمر سیسی برای تجدید گفتمان دینی تاکید کرد که تجدید نباید با میراث مذهبی موجود در تضاد باشد.

ادامه دارد...

@dolatedin

⭕ برای اولین بار احکام ارث و طلاق در پاکستان بر اساس فقه جعفری اجرا می‌شود

🔹حوزه: حجت الاسلام والمسلمین سید افتخار حسین نقوی از علمای برجسته #پاکستان در بیانیه‌ای گفت: تصمیمات قضایی در مورد #طلاق و #ارث خانوادگی زنان #شیعه از این پس به جای #فقه #حنفی بر اساس فقه #جعفری اتخاذ خواهد شد.

🔹عضو سابق شورای ایدئولوژی اسلامی پاکستان افزود: به دلیل مجاهدت طولانی در مورد حقوق #شیعیان، موفقیت زیادی در مسائل حقوقی مربوط به میراث بیوه و طلاق زنان شیعه حاصل شده است.

🔹وی تاکید کرد: از این پس تصمیمات دادگاه در خصوص ارث و طلاق زنان شیعه در پرتو فقه جعفری اتخاذ خواهد شد.

🔹وی گفت: حقی که در قانون اساسی پاکستان در خصوص حقوق شخصی به مذهب شیعه داده شده است در این دو موضوع محقق شده است. پس از تصویب لایحه‌ای از سوی مجلس ملی و سنا پاکستان برای اصلاح بندهای ۴ و ۷ قانون خانواده مسلمانان، رئیس جمهور نیز این دو لایحه را امضا کرد.

🔹لازم به ذکر است که شورای ایدئولوژی اسلامی پاکستان نهادی قانونی و رسمی است که بر تدوین و تصویب قوانین در مجالس این کشور مطابق با قرآن و سنت نظارت دارد.

🔹این شورا در سال ۱۹۶۲ تأسیس شد و اعضای آن حداقل ۸ نفر و حداکثر ۲۰ نفر از علمای مذاهب اسلامی می‌باشند.

@dolatedin

⭕️ لایحه پیشنهادی خشونت خانگی انتقادهای نادری را از شیخ الازهر به دنبال دارد

📌 بخش اول

🔸خشونت خانگی در مصر و لایحه پیشنهادی پارلمان

🔹پارلمان #مصر اخیراً در حال بررسی اصلاحیه پیشنهادی ماده 242 قانون مجازات شماره 58 سال 1937 است که مجازات شدیدتری را برای آزار و #خشونت خانگی تعیین می‌کند. در صورت تایید مجلس نمایندگان، شوهر بدرفتار ممکن است به جای حداکثر یک سال حبس فعلی، تا پنج سال و حداقل سه سال زندان محکوم شود.

🔹اصلاحیه ارائه شده توسط امل سلامه، یکی از اعضای کمیسیون رسانه مجلس، با هدف کاهش آمار بالای #طلاق در کشور است. بر اساس گزارش مرکز آمار مصر، در مجموع 213000 طلاق در مصر در سال 2020 به ثبت رسیده که این یعنی هر دو دقیقه یک مورد طلاق اتفاق می‌افتد. سال گذشته شاهد نرخ طلاق حتی بالاتر بود و در مجموع 226000 مورد ثبت شده بود.

🔹بر اساس گزارش شورای ملی زنان (NCW)، نهاد دولتی مربوط به حمایت از حقوق زنان، 86 درصد از زنان در مصر از همسرآزاری رنج می‌برند. در ماه اوت، NCW تعداد «زنان در معرض خطر خشونت خانگی» را سالانه 8 میلیون نفر اعلام کرد. این آمار با توجه به اینکه از نظر فرهنگی غیرقابل قبول است که همسران کتک‌خورده موارد خشونت خانگی را به پلیس گزارش دهند، ممکن است حتی بیشتر باشد.

🔸داغ شدن دوباره اظهار نظر سه سال پیش احمد الطیب

🔹بازنگری پیشنهادی جنجال‌هایی را در مصر برانگیخت و باعث حملات حامیان حقوق #زنان به شیخ #الازهر، #احمد_الطیب به دلیل اظهارات وی در تلویزیون مصر در برنامه ماه مبارک رمضان سه سال پیش (2019) شد.

🔹طیب در این کلیپ می‌گوید برای «حفظ خانواده» ضربه زدن به همسر نافرمان توسط شوهر جایز است.

🔹شیخ خاطرنشان می‌کند: «قرآن از ضرب و شتم نمادین به عنوان وسیله‌ای برای تأدیب همسر نافرمان، بدون آسیب رساندن به او، حمایت می‌کند». وی هشدار می‌دهد که «ضربه زدن بی‌حد و حصر نیست، به شرطی که استخوانی شکسته نشده و هیچ عضوی آسیب نبیند، جایز است».

🔹طیب ادامه می‌دهد: «شوهر نباید هرگز با دست خود بزند و به صورت همسرش سیلی نزند، نمی‌تواند به زن آسیب جسمی یا روحی وارد کند، بلکه مراد از (آیات قرآن) ضربه زدن به بدن زن با چوب سواک است.». چوب سواک یک شاخه کوچک برای تمیز کردن دندان است که در زمان حضرت محمد (ص) استفاده می‌شد.

🔹منظور شیخ آیه‌ای از #قرآن (در سوره نساء) است که خطاب به زنان نافرمان یا فاسق می‌گوید: «و زنانى كه از نافرمانى آنها مى‏ترسيد (نخست) آنها را موعظه كنيد و (بعد) در رختخواب از آنها دورى نماييد و (اگر سود نبخشيد) آنها را بزنيد، پس اگر از شما اطاعت نمودند، ديگر بر (آزار) آنها راهى نجوييد، كه همانا خداوند بلند مرتبه و بزرگ است.»

👇 ادامه دارد...

@dolatedin

⭕️ اخبار ضد و نقیض در مورد موافقت الأزهر با ممنوعیت طلاق شفاهی

🔹عربی۲۱: محمد الباز خبرنگار مصری فاش کرد که هیئت علمای #الازهر پس از جلسه‌ای با مقامات مسئول دولت این کشور با مستندسازی طلاق موافقت کرده است.

🔹الباز گفت که پس از بررسی‌ها و ارائه استباط‌های فقهی در نشست میان هیئت علمای الأزهر و مقامات دولتی #مصر، الأزهر با ممنوعیت #طلاق_شفاهی موافقت کرد.

🔹وی گفت: «ایرادات رد شد و بحث علمی صورت گرفت و مؤسسه الأزهر متقاعد شد که طلاق باید مستند باشد و با سند طلاق موافقت کرد.

🔹الباز تأکید کرد که موانع بر سر راه طلاق کتبی خاتمه یافت و متن پیش‌نویس این قانون که طلاق باید کتبی باشد در قانون احوال شخصیه توسط کمیته‌ای از قاضیان تنظیم می‌شود و الأزهر و سازمان‌های مدنی در آن دست ندارند.

🔹با این وجود، لؤی علی، روزنامه‌نگار متخصص در امور الأزهر اعلام کرد که این نهاد موضع خود را در قبال طلاق شفاهی تغییر نداده و هرگز تغییر نخواهد داد و آنچه اتفاق افتاده را تلاشی برای درمیان گذاشتن مجدد این مسئله و تحت فشار گذاشتن الأزهر دانست.

🔹گفتنی است «عمر مروان»، وزیر دادگستری مصر به دستور «عبدالفتاح السیسی»، رئیس جمهور این کشور کمیته‌ای متشکل از کارشناسان حقوقی را برای پیش‌نویس قانون جدید احوال شخصیه تشکیل داده است. (شفقنا)

@dolatedin