⭕️ «مبلغان قهوه‌خانه‌ها»؛ مردان الازهر بین دود قلیان و ترانه‌های ام‌کلثوم

🔸 بخش دوم

🔹اقدامات الازهر با اعتراض بخش‌هایی از #روشنفکران مواجه شده است که معتقدند محل تبلیغ در داخل #مسجد است و نه در میان هیاهوی خیابان‌ها و قهوه‌خانه‌ها. از نظر این افراد شیخ الازهر طعمه تکرار روش‌های تبلیغی جریانات #سلفی شده است که در دهه هشتاد میلادی در پیش می‌گرفتند، در حالی که نقش الازهر باید با ماهیت او به عنوان نهادی با وزن #تمدنی همخوانی داشته باشد، بدون گرفتار شدن در مسائلی که نهادهای جامعه مدنی قرار است با آن برخورد کنند.

🔹عبدالغنی هندی، یکی از اعضای #المجلس_الأعلى_للشؤون_الإسلامية (وابسته به وزارت اوقاف)، گفت: «تحرکات الازهر در سطح خیابان‌ها در زمانی صورت می‌گیرد که وزارت اوقاف تصمیم گرفت که جلسات موعظه را در داخل مساجد متوقف کند، که این امر نشان‌دهنده عدم هماهنگی بین نهادهای مختلف مذهبی است».

🔹وی شانس موفقیت الازهر در تقویت #نقش_اجتماعی خود از طریق «مبلغان قهوه‌خانه‌ها» را کم شمرد. وی گفت: «آنچه اکنون دولت به آن نیاز دارد، راه‌اندازی پروژه‌ای است که مؤلفه‌های فکری مدرنی را برای مقابله با مشکلات اجتماعی در حال گسترش پیش رو قرار می‌دهد، مشروط بر اینکه به زبانی متفاوت از زبان الازهر در گفتگوهای خود با مردم باشد.»

🔹برخی ناظران تاکید دارند که نهادهای دولتی از الازهر خواسته‌اند تا نقش‌های اجتماعی خود را افزایش دهد تا خلأ #اخوان را پر کند. اما بزرگترین نهاد دینی #مصر بدون توجه به تجدید گفتمان دینی و توسعه محتوا متناسب با تحولات جامعه، به این خواسته‌ها به صورتی رسمی پاسخ داده است.

🔹تلاش #نهادهای_دینی برای برقراری ارتباط با شهروندان با موانع بسیاری برخورد می‌کند که باعث می‌شود آنها به اهداف خود نرسند، اتفاقی که در تجربه قبلی الازهر و #اوقاف از طریق کاروان‌های حمل و نقل عمومی و ایستگاه‌های مترو رخ داد. مشکل این است که این مؤسسات روش‌های خود را برای گفتگو با مردم بر پایه مبانی یا مطالعاتی علمی استوار نمی‌کنند.

🔹احمد سالم، استاد فلسفه اسلامی دانشگاه طنطا، توضیح داد که پدیده‌های فزاینده خودکشی، خشونت و فروپاشی نظام خانواده نیازمند مداخله مؤثر نهادهای مذهبی و اجتماعی است که فقدان بعد معنوی فرد مصری را جبران کند. با این حال، متولیان آن باید مشخصات خاصی داشته باشند تا نتیجه مثبتی به دور از جنبه صرفاً مذهبی به دست آورند و بتوانند گروه‌های جوان را به آنچه فرامی‌خوانند، متقاعد کنند.

🔹وی افزود که «ادامه گفتمان‌های #ارعاب و #نهی که نهادهای دینی به آن عادت کرده‌اند، منجر به تغییر واقعی نخواهد شد و در پیش گرفتن گفتمان‌های #مدارا، #سازش و پذیرش دیگری، برای مخاطبان قهوه‌خانه‌ها قابل قبول‌تر است. مشروط بر اینکه این امر همراه با نقش‌هایی اجتماعی برای حل مشکلات شهروندان در مناطق فقیرنشین و شناسایی درد آنها باشد، و این همان نقش‌هایی است که سازمان‌های #افراطی برای جلب حمایت مردم ساده‌تر ایفا می‌کردند.»

@dolatedin

💢 تأثیر ظهور طالبان بر پرونده تروریسم در اردن
✍️سعود الشرفات

🔸 بخش اول

🔻 ظهور طالبان

🔹خروج آمریکا از #افغانستان و تسلط طالبان بر این کشور در 10 اوت گذشته، زنگ خطر را برای بسیاری از کشورها به صدا درآورد. گفتگوهای گسترده‌ای بر سر احتمال سرایت ویروس طالبان به مناطقی دیگر از جمله قدرت‌های غربی و کشورهای عربی و اسلامی که از حضور گروه‌های تروریستی و افراطی رنج می‌برند، وجود دارد. از جمله این کشورها، اردن است که آشکارا نگرانی خود را از بازگشت کنترل طالبان بر افغانستان ابراز کرده است.

🔹در اولین واکنش اردن به تسلط #طالبان بر افغانستان، ایمن صفدی وزیر امور خارجه اردن در یک کنفرانس مطبوعاتی در 17 اوت، «نگرانی اردن را از آنچه در افغانستان رخ می‌دهد» ابراز کرد و افزود: «اولویت، تضمین امنیت، ثبات و عدم هرج و مرج است» و خواستار همکاری جهانی به منظور تامین امنیت و ثبات در افغانستان، تضمین احترام به حقوق شهروندان، تخلیه تمامی اتباع خارجی و حفظ امنیت آنان شد.

🔹دلیل نگرانی #اردن ناشی از تجربه پیشین او با به اصطلاح «#افغان_العرب» است. با وجود آنکه ممکن است برای برخی به نظر برسد که هیچ ارتباطی بین آنچه در افغانستان و اردن اتفاق می‌افتد وجود ندارد، تعدادی سرنخ، شواهد و رویدادها وجود دارد که به اعتقاد نویسنده عمق این ارتباط را تایید می‌کند. در میان این سرنخ‌ها و شواهد، به عنوان مثال به موارد زیر اشاره کرده و تأکید می‌شود که شواهد محدود به اینها نیست:

🔹1- نظریه‌پرداز پدیده جهاد افغانستان و افغان‌های عرب، #عبدالله_عزام اردنی بود. او از طریق دفتر خدمات مجاهدین که در شهر پیشاور #پاکستان تأسیس کرد، توانست پدیده جهاد جهانی را پایه‌گذاری و پس از آن چارچوب کلی، رویکرد و ایدئولوژی #القاعده را تعیین کند. تعداد زیادی از جوانان اردنی به دلایل مختلف و متعددی که برشمردن آنها در اینجا دشوار است، به دور عزام جمع شده بودند که مهم‌ترین آنها دلایل اقتصادی بود. به نظر می‌رسد که اکثر اردنی‌هایی که به مجاهدین پیوسته‌اند این کار را به دلیل فرصت‌طلبی اقتصادی انجام داده‌اند تا اعتقادات مذهبی.

🔹2- اکثر رهبران مشهور اردنی در جنبش‌های سلفی جهادی و گروه‌های تروریستی از «مدرسه جهاد در افغانستان» به دست عبدالله عزام یا شاگردانش در افغانستان فارغ‌التحصیل شدند. در رأس اینها #ابومحمد_مقدسی (عصام طاهر محمد البرقاوی) قرار دارد که پیش از اختلاف با عزام، وارد اردوگاه «صدی» شد که توسط عبدالله عزام اداره می‌شد و در آنجا آموزش نظامی دید.

🔹همین امر در مورد شاگرد مقدسی، #ابومصعب_زرقاوی (احمد فاضل الخلیله) نیز صادق بود که در نبرد با شوروی در منطقه خوست شرکت کرد و سازمان او به نام «القاعده بین النهرین» اردن را در دوره بین 2017-1994 با 13 عملیات تروریستی ناموفق و موفقیت‌آمیز هدف قرار داد که سخت‌ترین آنها بمب‌گذاری در هتل عمان در سال 2005 بود.

🔹3- پیامدهای ظهور طالبان در افغانستان در سال 1994 به سرعت در عرصه اردن منعکس شد، زمانی که یک سازمان موسوم به «افغان‌های اردنی» پس از حمایت شدن از سوی هسته‌‌های القاعده دست به عملیات تروریستی زد. در همان سال عملیات «بیعة الإمام» رخ داد که مقدسی و زرقاوی به خاطر آن متهم شدند و در سال 1997 حزب «التجدید الإسلامی» و «الإصلاح و التحدي» ظاهر شد و در سال 2000 توطئه‌ای برای هدف قرار دادن برخی مکان‌ها در اردن در آستانه جشن هزاره خنثی شد و به «توطئه هزاره» معروف شد.

🔹4- عرصه افغانستان محل تلاقی مهم‌ترین شخصیت‌های تروریست و مهم‌ترین شخصیت‌های القاعده از نسل دوم و گروه‌های #سلفی اردنی - به ویژه مقدسی و زرقاوی - بوده که وجه مشترک تمام عملیات‌های تروریستی در اردن از زمان ظهور طالبان بوده‌اند.

ادامه دارد...

@dolatedin

⭕️ مشکل کثرت: واسازی «تصوف» و «طالبان»

✍️ نویسنده: آنیکا اشمدینگ
📓 ناشر: «مرکز دین، صلح و امور جهانی برکلی وابسته به دانشگاه جورج تاون»، در مجموعه مقالات «اسلام، سیاست و آینده افغانستان»
📅 تاریخ انتشار: ۳ نوامبر ۲۰۲۱

🔹رویارویی بین مقامات #طالبان و جوامع صوفی در دهه ۱۹۹۰ می‌تواند بینش‌هایی را در مورد برخی از مذاکرات پیچیده آینده ارائه دهد.

🔹جوامع صوفی در طیفی مورد مناقشه -از گروه‌های مختلف- وجود دارند، از فقیر تا ثروتمند، از عمل‌گرا تا عالم، از بی‌تفاوت -نسبت به دولت- تا مخالف یا همسو با دولت. همانطور که جایگاه اجتماعی آنها متفاوت است، تجربه آنها در رژیم سابق طالبان نیز متفاوت است.

🔹پیشینه تحصیلی و اجتماعی نسل اول طالبان (در مقایسه با نسل‌های بعدی که عمیق‌تر در رویکردهای سلفی غوطه‌ور بودند) به واسطه چهارچوب آموزشی #دیوبندی و سنت‌های روستایی #مدارس_دینی آنها تحت تأثیر #تصوف بود.

🔹این زمینه‌های اجتماعی-فرهنگی، با گشایشی خاص نسبت به عبادات صوفیانه، در تضاد با منش مبارزان و عالمان غیر بومی طالبان بود که عمدتاً #سلفی و وهابی‌هایی بودند که در طول دوره #جهاد در دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ به #افغانستان آمدند.

🔹از اکثر صوفی‌ها نقل شده است که مجالس #ذکر و مراقبه همچنان در دولت نخست طالبان برگزار می‌شد، در حالی که دولت طالبان نگران نحوه برگزاری این مراسم بود و اینکه آیا با #موسیقی همراه است یا خیر.

👈 متن کامل را در اینجا دنبال کنید.

#خلاصه_مقاله
@dolatedin

✍️ عقب‌نشینی برخی شیوخ سلفی در «حرمت تبریک کریسمس به کفار»

🔹#عبدالله_المطلق، یکی از اعضای هیئت #کبار_العلماء #عربستان و مشاور دربار پادشاهی سعودی، با استناد به آیه‌ای از قرآن و حدیثی از پیامبر(ص) گفت که #تبریک_اعیاد غیراسلامی همچون #کریسمس طبق شرایطی جایز است.

🔹عبدالله مطلق در برنامه‌ای در رادیو قرآن عربستان گفت اگر شخصی از این تبریک عید مصلحتی را اراده کند که به نفع خود و دین باشد، چنین تبریکی جایز است.

🔹عبدالله مطلق به آیه مبارکه (وقولوا للناس حسنا؛ با مردم به نیکی سخن بگویید) و نیز این روایت از پیامبر(ص) که «اتق الله حيثما كنت واتبع السيئة الحسنة تمحها، وخالق الناس بخلق حسن؛ در هر جایی تقوای الهی پیشه کن و بدی را با نیکی پاسخ بده و پاکش کن، و با مردم با اخلاق نیک رفتار کن» استناد کرد و گفت این اخلاق نیک می‌تواند زمینه دعوت به دین خدا (اسلام) باشد.

🔹در همین راستا، #سعد_الدریهم، واعظ سعودی روز یکشنبه در گفت‌وگویی با شبکه «روتانا» گفت که تبریک کریسمس به غیر مسلمانان از روی ادب ممنوع نیست. وی توضیح داد: «وقتی اسلام آمد، در جامعه مشرک، یهودی و مسیحی بود و مسلمانان با آنها به خرید و فروش می‌پرداختند و با آنها دیدار می‌کردند، و چون به پیامبر(ص) می‌نگریم، همسایگان یهودی داشت و چه بسا بیمارانی از آنان را عیادت کرده و برای یکی از آنان دعا کرد».

🔹الدریهم گفت کسی که از روی تکریم و بزرگداشت عید کریسمس به مسیحیان تبریک بگوید و تأیید کند که عیسی پسر خدا است، موجب شرک می‌شود. اما کسی که به یهودی و مسیحی تبریک بگوید و به دین او یقین نداشته باشد و از روی ادب چنین کند، مانعی ندارد.

🔹شیوخ #سلفی از دیرباز بر حرمت تبریک اعیاد «#کفار» اتفاق نظر داشته‌اند. سلفی‌ها در این موضوع چنان خط قرمز روشنی دارند که حتی سکوت این روزهای ایشان در مورد برگزاری جشن‌ها و آیین‌های کریسمس در عربستان، خود عقب‌نشینی مهمی از مواضع قبلی به شمار می‌آید. این روزها اکثر شیوخ و فقهای سعودی از اظهار نظر در این باره خودداری می‌کنند، گرچه برخی کاربران در توئیتر ویدئوهایی قدیمی را منتشر کردند که به ممنوعیت تبریک می‌پردازد.

🔹با این وجود، #عبدالعزیز_الریس، از شیوخ سلفی، فتوای عبدالله مطلق را بی‌پاسخ نگذاشت و در توییتی نوشت: «فتوای دکتر عبد الله المطلق مبنی بر جواز تبریک اعیاد به کفار، فتوای عجیبی است که در آن ادله و اجماع و دیدگاه علمای مذاهب اربعه و فتوای علمای ما مانند #ابن_باز و #ابن_عثیمین و #الفوزان و مفتی اعظم را زیر پا گذاشته است و هیچ کس از سلف با او همراه نشده است جز #قرضاوی اخوانی و کسانی که بر عقیده سلف نیستند.»

🔹شیخ #سعد_الخثلان، یکی دیگر از اعضای هیئت کبار العلماء، نیز در ویدئویی جدید گفت که تبریک اعیاد مذهبی به غیر مسلمانان «بر اساس #اجماع علما از نظر شرع #حرام و جایز نیست». وی تصریح کرد: «تبریک نگفتن به معنای توهین به کفار غیرحربی نیست، بلکه باید با آنها مهربانانه رفتار کرد تا دلشان به اسلام متمایل شود.»

🔹هر ساله در بسیاری از کشورهای اسلامی موضوع تبریک کریسمس به غیر مسلمانان به موضوعی داغ تبدیل می‌شود. در #امارات، اداره کل #الشؤون_الإسلامیة و الأوقاف فتوا داد: «در شرع اسلام هیچ ایرادی برای تبریک اعیاد به غیر مسلمانان با تعابیری نیکو وجود ندارد.»

🔹در مصر شیخ #الازهر #احمد_الطیب و همچنین #دار_الافتاء #مصر چندین بار تاکنون به مسلمانان اجازه داده‌اند تا اعیاد غیر مسلمانان را تبریک بگویند. الطیب پیشتر در دفاع از این موضوع گفت: «چگونه قرآن به مسلمان اجازه می‌دهد برای خود زن مسیحی یا یهودی بگیرد و در کنار شوهر مسلمانش بر دین خود بماند، سپس به او گفته می‌شود: مراقب باش، میلاد مسیح را به همسرت تبریک نگویی، چون حرام است؟»

@dolatedin

⭕️ کتاب «بازاندیشی در سلفی‌گری؛ شبکه‌های فراملی علمای سلفی در مصر، کویت و عربستان سعودی»

🔤 Rethinking Salafism; The Transnational Networks of Salafi 'Ulama in Egypt, Kuwait, and Saudi Arabia

✍️ نویسنده: Raihan Ismail

📓 انتشارات: Oxford University Press

📅 سال انتشار : 2021

🔹#سلفی‌گری یکی از منابع ایدئولوژیک اصلی برای خشونت #افراطی در گروه‌های #جهادی است. مجموعه‌ای از ادبیات علمی و پژوهش‌های قابل توجه در مورد شبکه‌های جهادی #فراملی، به ویژه پس از حملات ۱۱ سپتامبر در ایالات متحده وجود دارد. این مباحث شامل افراطی بودن تفکر #سلفی مورد نظر نظریه‌پردازان جهادی و سلفی‌ها است. با این حال سلفی‌گری یک جنبش یکپارچه و سراسری نیست و جریان‌های متعددی را در بر می‌گیرد. بررسی این جریان‌ها برای درک سلفی‌گری و تاثیر آن بر جوامع مسلمان بسیار مهم است.

🔹علاوه بر جهادی‌های سلفی (کسانی که خشونت را تایید می‌کنند) دو طیف گسترده دیگر در سلفی‌گری وجود دارد: #سکوتی و اهل مصالحه و دیگری #کنش‌گرا و تندرو. سلفی‌های سکوتی یک سنت غیرسیاسی را تایید می‌کنند و فعالیت سیاسی را به هر شکلی غیرقابل قبول می‌دانند. سلفی‌های کنش‌گرا از تغییرات سیاسی حمایت می‌کنند و جریان‌های سیاسی به رهبری #علما را سنت‌های سلفی تلقی می‌کنند.

🔹علمای سکوتی و کنش‌گرا به شکل مجزا در جوامع خود فعالیت دارند. مطالعات درباره این علما با توجه به کشورها انجام شده است و بر ماهیت و تأثیر سلفی‌گری بر روند اجتماعی آن کشورها تمرکز دارد. ریحان اسماعیل در کتاب بازاندیشی در سلفی‌گری، خاستگاه، فعل و انفعالات، و تأثیرات اجتماعی شبکه‌های فراملی علمای سلفی در مناطق مختلف شامل #عربستان سعودی، #مصر و #کویت را ارزیابی می‌کند.

🔹او فعالیت‌های علمای سکوتی و کنش‌گرا را برای حفظ و ترویج عقایدشان نشان می‌دهد. چیزی که از نظر هر کدام از آن‌ها سلفی‌گری “اصیل” است. این کتاب ارزیابی مجددی از دوگانه سکوتی و کنش‌گرا را ارائه می‌دهد و عقیده دارد که این دوگانگی در مورد تفکر سلفی‌گری با دوگانگی که در نگرش و تفکر #شیعی در باب مسائل اجتماعی وجود دارد، متفاوت است.

📌 فهرست مطالب:

1️⃣ مقدمه

2️⃣ ساختارشکنی سلفی‌گری

3️⃣ همبستگی فراملی علمای سلفی: سیاست #اسلام‌گرایی

4️⃣ شبکه‌های فراملی علمای سلفی: بحث بر سر شکاف بین #سنی و #شیعه

5️⃣ شبکه‌های فراملی علمای سلفی: وحدت حرکی/سکوتی در برابر سلفی‌گری جهادی؟

6️⃣ شبکه‌های فراملی علما: رقابت در حوزه اجتماعی

7️⃣ نتیجه‌گیری


#معرفی_کتاب
@dolatedin

💢 کتاب «وهابیت و جهان؛ درک تأثیر جهانی عربستان سعودی بر اسلام»

📚 Wahhabism and the World; Understanding Saudi Arabia's Global Influence on Islam

✍🏼 ویراستار: Peter Mandaville

📓ناشر: انتشارات دانشگاه آکسفورد

📅 تاریخ انتشار: فوریه 2022

🔹این اثر یکی از اولین مطالعات جامع در مورد چگونگی تأثیر بودجه #عربستان سعودی بر مذهب در سراسر جهان است که تحلیل‌های برترین اندیشمندان مطالعات اسلامی و دینی را پیرامون این مسأله گرد آورده است.

🔹برای بیش از نیم قرن، عربستان سعودی - چه از طریق کانال‌های رسمی و چه غیر دولتی - میلیاردها دلار برای تأمین و حمایت مالی از فعالیت‌های مذهبی در سراسر جهان سرمایه‌گذاری کرده است.

🔹تأثیر #تبلیغ #وهابیت، شکلی متمایز از اسلام سخت‌گیرانه و سفت و سخت و مرتبط با تشکیلات مذهبی سعودی بوده است که در میان جوامع مسلمان در تقریباً تمامی قاره‌ها گسترش یافته است.

🔹این جلد شامل مقالاتی از محققان برجسته‌ای است که منشأ و تکامل #فراملی‌گرایی مذهبی سعودی، تأثیرات آن در مناطق مختلف در سراسر جهان و روندهای احتمالی آینده را در پرتو رهبری جدید سعودی مورد بحث و بررسی قرار می‌دهند. علاوه بر آن فصل‌هایی از کتاب به بازیگران و نهادهای اصلی درگیر در تبلیغ دینی جهانی عربستان سعودی اختصاص دارد.

🔹این کتاب همچنین شامل طیف وسیعی از مطالعات موردی منطقه‌ای است که تحلیل عمیقی از ماهیت و چگونگی تأثیر #نفوذ_مذهبی عربستان سعودی در کشورهای مختلف در سرتاسر جهان ارائه می‌کند.

📌فهرست مطالب:

🔸مقدمه

🔸بخش اول:

🔹وهابیت و جهان: تحول تاریخی، ساختار، و آینده فراملی‌گرایی مذهبی عربستان سعودی
نویسنده: Peter Mandaville

🔹وهابیت و #سلفی‌گری در دیدگاه جهانی
نویسنده: Natana Delong-Bas

🔹از درعیه تا ریاض: تاریخ و تأثیر جهانی تبلیغ و آموزش دینی عربستان
نویسنده: Christopher Anzalone and Yasir Qadhi

🔹منشورات #سلفی و نزاع بر سر راست‌دینی و رهبری در اسلام اهل سنت
نویسنده: Andrew Hammond

🔹وهابیت فراملی: #رابطة_العالم الإسلامی و #الندوة_العالمیة_للشباب_الإسلامی
نویسنده: Reinhard Schulze

🔹سازمان‌های بشردوستانه و امدادی جهانی عربستان سعودی
نویسنده: Nora Derbal

🔸بخش دوم:

🔹سلفی‌گری، آموزش و جوانان: کمپین عربستان سعودی برای وهابیت در #اندونزی
نویسنده: Noorhaidi Hasan

🔹نفوذ عربستان در #قرقیزستان: فراتر از #مساجد، #مدارس و بنیادها
نویسنده: Emil Nasritdinov and Mametbek Myrzabaev

🔹عربستان سعودی: توپ ویرانگر جنوب آسیا
نویسنده: James M. Dorsey

🔹کار برای امرار معاش در سرزمین الله؛ مهاجرت از #بنگلادش به عربستان سعودی و حواله‌های وهابیت
نویسنده: Nazli Kibria and Sultan Mohammed Zakaria

🔹#اتیوپی و عربستان سعودی: در میانه نزدیکی و دوری
نویسنده: Terje Østebø

🔹سازش‌های وهابی و «سلفی‌سازی نرم» در #ساحل_آفریقا
نویسنده: Alexander Thurston

🔹بازکاوی پیوند سعودی-سلفی در #مصر
نویسنده: Stéphane Lacroix

🔹برادران عرب، اسلحه و جیره غذایی: چگونه سلفی‌گری به #بوسنی و هرزگوین راه یافت
نویسنده: Harun Karcic

🔹تغییر خطوط نفوذ عربستان سعودی در #انگلستان
نویسنده: Hira Amin

#معرفی_کتاب
@dolatedin

⭕️ زمزمه‌های بازگشت اسلام‌گرایان در سودان با شکل‌گیری ائتلافی گسترده از جریان‌های اسلامی

🔹الجزیرة: در یک اقدام نادر، 10 سازمان و جریان اسلامی در #سودان از اعلام موجودیت ائتلافی باعنوان «التيار الإسلامي العريض (جریان گسترده اسلامی)» خبر دادند که سازمان‌های مختلف #اسلام‌گرا از جمله سلفی‌ها را دربرمی‌گیرد.

🔹این اقدام در سایه انسداد سیاسی و تنش شدیدی صورت گرفته که از زمان کودتای نظامی اکتبر ۲۰۲۱ از سوی عبدالفتاح البرهان، بر عرصه سودان حاکم شده است.

🔹ناظران بر این باورند که اتحاد جریان‌های اسلامی که روز دوشنبه ۱۸ آوریل اعلام شد، درها را برای بازگشت جنبش اسلامی سودان، پس از کنار گذاشته شدن از صحنه سیاسی، باز می‌کند. در 11 آوریل 2019 ژنرال‌های ارتش تحت فشار و اعتراضات طولانی‌مدت گروه‌های مردمی، دولت #عمر_البشیر را سرنگون کردند. آزادی رهبران برجسته رژیم سابق این فرضیه را تقویت کرد که رهبری نظامی با اسلام‌گراهایی که در رأس دولت برکنارشده قرار داشتند، یکی هستند. به ویژه از آنجایی که رهبران تغییر، از جمله مقامات ارشد کمیته امنیتی‌ای بودند که ارتباط نزدیکی با بشیر و سران حکومت او داشتند.

🔸نهادها و جریان‌های مؤسس اتحاد گسترده اسلامی کدامند؟

🔹«حركة الإصلاح الآن» از جمله جریان‌هایی است که منشور ایجاد جدیدترین ائتلاف در نقشه سیاسی سودان را امضا کرده است. این جنبش را «غازي صلاح الدين العتباني»، یکی از برجسته‌ترین مشاوران سابق البشیر، رهبری می‌کند. البته او در سال 2013 از حزب کنگره ملی جدا شد و یک سازمان جداگانه را تشکیل داد که خواستار اصلاحات و پاسخگویی دولت بود و سرکوبی را که در آن زمان توسط مقامات علیه معترضان مسالمت‌آمیز اعمال می‌شد، رد می‌کرد. در آن زمان، این جنبش نوپا شعارهایی را برای ایجاد یک جنبش مردمی فراگیر برای مردم سودان مطرح کرد.

🔹«التيار الإسلامي العريض» همچنین شامل «الحركة الإسلامية السودانية» می‌شود که توسط سیاسی معروف در رژیم سابق، امین حسن عمر، که چندین سمت اجرایی و مدیریتی در دولت برکنارشده داشت، رهبری می‌شود. این جنبش به عنوان پشتوانه‌ای تلقی می‌شود که دولت بشیر بر آن پایه‌گذاری شد که حدود 30 سال بر سودان حکمرانی کرد و گرچه در این میان در دوره‌هایی احزاب و ائتلاف‌های جنبش‌های مسلحانه در حکومت شریک شدند، اما الحركة الإسلامية السودانية همچنان از طرق متعدد کنترل صحنه را در دست داشت.

🔹همچنین در میان امضاکنندگان گروه «منبر السلام العادل» قرار دارد که توسط رهبر فقید آن «الطیب مصطفی» تأسیس شد، کسی که به حمایت از جدایی جنوب سودان معروف بود و همچنین با البشیر ارتباط خویشاوندی دارد و یکی از رهبران جریان اسلامی اسلام به شمار می‌آمد.

🔹این ائتلاف نوپا همچنین شامل حزب «دولة القانون والتنمية» است که یکی از سازمان‌های جدید است و توسط شخصیتی مذهبی، «محمد علی الجزولی»، رهبری می‌شود که نزدیک‌ترین فرد به جریان تندرو #سلفی است تا جایی که پیشتر #داعش حمایت می‌کرد.

🔹همچنین در میان امضاکنندگان، «الإخوان المسلمون»، سازمان جهانی به رهبری «عادل علی الله» و «جماعة الإخوان المسلمين السودانية» به رهبری «عوض الله حسن» قرار دارند که هر کدام رهبری و دیدگاه جداگانه خود را دارند. «تحالف العدالة القومي» به ریاست «التجاني السيسي»، «النهضة» به رهبری «محمد مجذوب» و جنبش اسلام‌گرای «مبادرة وحدة الصف» از دیگر حاضران در این ائتلاف جدید هستند.

@dolatedin

💢 حلال: بازاری به سرعت در حال رشد که با مفاهیم مذهبی مسلمانان تقویت می‌شود

🔹بی بی سی عربی: بر اساس گزارش «وضعیت اقتصاد اسلامی جهانی» در سال 2020، که توسط شرکت «استاندارد دینار» مستقر در دبی منتشر شده است، آنچه به عنوان اقتصاد #حلال شناخته می‌شود، 3.7 درصد از کل تجارت جهانی را تشکیل می‌دهد.

🔹این گزارش می‌گوید ارزش بازار این محصولات که در سطح جهانی «حلال» توصیف می‌شوند، در طول سال ۲۰۱۹، ۲.۲ تریلیون دلار برآورد شده است.

🔹حوزه‌های تحت پوشش تجارت حلال در جهان گسترش یافته و موارد محصولات همچون گوشت و مرغ، لبنیات و پنیر عاری از چربی خوک، شیرینی‌های بدون گلوتن حیوانی و ویتامین‌های بدون چربی خوک را شامل می‌شود.

🔹علاوه بر غذا و نوشیدنی، بازار کالاهای حلال به محصولات زیبایی حلال نیز گسترش یافته است، محصولاتی که هیچ گونه چربی گوشت خوک یا الکل ندارند.

🔹بازار غذا و نوشیدنی حلال در مقایسه با بقیه محصولات حلال بزرگترین بازار است. سالانه 1.17 تریلیون دلار برای غذاها و نوشیدنی‌های حلال در سراسر جهان هزینه می‌شود، در حالی که کمتر از یک تریلیون دلار برای بقیه محصولاتی که حلال توصیف می‌شوند، هزینه می‌شود.

🔹از کل تجارت مواد غذایی در سراسر جهان، تجارت مواد غذایی و نوشیدنی‌ها 30 درصد حلال است، به این معنی که تقریباً یک سوم غذاهایی که در سراسر جهان فروخته می‌شود، چه در کشورهای مسلمان و چه در کشورهای غیر اسلامی، محصولات حلال هستند.

🔹بر اساس آمار فدراسیون جهانی غذای حلال که در آگوست 2017 منتشر شد، تعداد افرادی که غذاهای حلال مصرف می‌کنند به نزدیک به دو میلیارد نفر در سراسر جهان رسیده است.

🔹اما نکته قابل توجه این است که ده کشوری که بیشترین محصولات حلال را صادر می‌کنند، کشورهای غیر مسلمان هستند، یعنی هند، برزیل، اتریش، آمریکا، آرژانتین، نیوزلند، فرانسه، تایلند، فیلیپین و سنگاپور.

🔹سهم تولید این کشورها از کل بازار محصولات حلال در سراسر جهان حدود 85 درصد است در حالی که سهم کشورهای مسلمان در تولید و فروش محصولات حلال تنها 15 درصد است. مالزی، ‌اندونزی و ترکیه پیشتاز کشورهای مسلمان در اقتصاد حلال هستند و ترکیه با صادرات بیش از 20 میلیارد دلار در سال، جایگاه برجسته‌ای را به خود اختصاص داده است.

🔹دکتر کمیل الساری، استاد اقتصاد در دانشگاه سوربن پاریس، علت رشد جهانی بازار محصولات حلال در 40 سال گذشته را افزایش تعداد مسلمانان در اروپا در سال‌های اخیر می‌داند، اعم از آواره شدن آنها از کشورهای خود به دلیل جنگ، مهاجرت‌های اقتصادی، دانشجویان مهاجر و علاوه بر آن، تأثیر زیاد فقیهان و شیوخ در ‌اندیشه‌های مسلمانان، به گونه‌ای که مسلمانان به جست‌وجوی محصولات حلال بسیار مشتاق شده‌اند.

🔹وی تاکید می‌کند که در سال‌های اخیر افکار و‌اندیشه‌های «#سلفی» مرتبط با اسلام ظاهرگرا در چندین کشور اروپایی گسترش یافته است، به گونه‌ای که حجاب و جستجوی محصولات حلال با تقاضایی بی‌سابقه به موضوعی عادی تبدیل شد.

🔹با افزایش تقاضا برای محصولات حلال، شرکت‌های چندملیتی و فروشگاه‌های غول‌پیکر و زنجیره‌ای مواد غذایی در اکثر کشورهای جهان تمایل به ارائه این نوع محصولات پیدا کرده‌اند تا با جذب مشتریان مسلمان در سراسر جهان، سود بیشتری کسب کنند.

🔸آیا واقعاً چیزی که علامت دارد حلال است؟

🔹کمیل الساری می‌گوید که شک و تردیدهایی وجود دارد که محصولات با برند حلال موجود در بازار اروپا در واقع "حلال" هستند؟! سیستم‌های کنترل مواد غذایی در کشورهای اروپایی بر کیفیت غذا، رعایت مشخصات، پاکیزگی و رعایت قوانین بهداشتی و زیست محیطی نظارت می‌کنند، اما نظارتی بر انطباق این محصولات با قوانین اسلامی در ذبح و غیره ندارند.

🔹با این وجود، یک مطالعه اخیر که توسط خبرگزاری بین‌المللی اسلامی (IINA) منتشر شده است، پیش‌بینی می‌کند که بازار جهانی محصولات حلال به رشد خود ادامه دهد و تا سال 2030 به 10 تریلیون دلار برسد.

@dolatedin

💢 «اشعری‌های الازهر» در برابر خدایان تکفیر

📌 بخش اول

🔹النهار: در جریان زیارت جمعی از دانشجویان #الازهر به همراهی دکتر محمد إبراهیم العشماوی استاد حدیث دانشگاه الازهر از مرقد سید احمد البدوی قطب صوفیه در شهر طنطا، عده‌ای از مدافعان جریان‌های سلفی نسبت به این اقدام دانشجویان الازهر اعتراض کردند که موجب ایجاد درگیری لفظی بین این دو گروه شد.

🔹«جریانات سلفی» با سوء استفاده از این اتفاق، موجی از #تکفیر شیوخ الازهر به عنوان نماینده مکتب #اشعری به راه انداختند و رویکرد آنان را به چالش کشیدند. این جریانات همچنین از این مساله به عنوان فرصتی برای ابراز مخالفت خود نسبت به اتفاقات اخیر در صحنه سیاسی ملی و منطقه‌ای استفاده می‌کنند.

🔹مصادیق روشنی از علاقه به مکتب صوفیانه مدرن در دولت #مصر وجود دارد، از قانون‌گذاری و فقه، توانمندسازی اجتماعی آن و سرمایه‌گذاری عملی در مهار پروژه گروه‌های افراطی تا تلاش برای جایگزینی هویت فکری و فرهنگی و اجرای طرح توسعه مساجد و حرم‌های اهل بیت که نمادهای بارز سلوک معنوی میان پیروان فرقه‌های #صوفیه هستند.

🔹با وجود بودجه و حمایت زیاد از جریان‌های #سلفی و تعداد قابل توجه مراکز تحقیقاتی و آکادمیک متعلق به این جریان، با توجه به ترس همیشگی از کوچکتر شدن حوزه‌ی نفوذشان، تمرکز فعلی جریان‌های سلفی به «فضای مجازی» منتقل شده‌ است.

🔹ده‌ها مرکز تحقیقاتی معتبر مرتبط با «جریان سلفی» اخیراً به ارائه تحقیقات فقهی مفصلی پرداخته‌اند که عقاید اشعری را به چالش می‌کشد. در عین حال یوتیوبرهای سلفی را برای برخورد با مکاتب صوفیه و مکاتب قدیمی و معاصر آن‌ها فعال کرده‌اند. جریان‌های سلفی معتقدند مکتب صوفیانه مدرن خصوصا پس از افول جریان‌های مربوط به اسلام حَرَکی در سال‌های اخیر، در جامعه و مخصوصا جوانان نفوذ چشمگیری داشته است.

🔹بسیاری جنبش صوفیانه مدرن را نقطه کانونی در پروژه ریشه‌کنی افراط فکری و ناهنجاری‌های رفتاری دینی می‌دانند که دقیقا مقابل آن چیزی است که از سوی جریان‌های سلفی-جهادی براساس مبانی فقهی ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب حمایت و ترویج می‌شود.

🔹«جریان‌های سلفی» به دلیل اختلاف فکری محمد بن سلمان ولیعهد سعودی با دکترین محمد بن عبدالوهاب که در سخنرانی وی در مارس 2022 ایراد شد، نسبت به وی نگاه مثبتی ندارند. بن سلمان در این سخنرانی گفته بود محمد بن عبدالوهاب نماینده پادشاهی سعودی نیست، او فقط یک واعظ است نه یک پیام‌آور و هیچ شخصی نمی‌تواند دکترین مشخص و خاصی را بر پادشاهی عربستان تحمیل کند.

🔹#عربستان سعودی به تدریج در حال جایگزینی فرقه اشعریه به جای سلفیه است. برای اولین بار قسمت‌هایی از یک برنامه تلویزیونی با گرایش صوفیانه توسط شیخ جابر بغدادی (یکی از نمادهای مکتب صوفیه مصر) از داخل مدینه المنوره ضبط و در ماه رمضان سال گذشته با عنوان «حالة حب» از شبکه «اقرأ» پخش شد. در این برنامه از رابطه حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم با اصحاب و خاندان مکرمش صحبت شده است.

👇 ادامه دارد...

@dolatedin

⭕️ یوسف القرضاوی؛ دورهٔ قطری

📌 بخش اول

🔹دهۀ شصت شاهد آغاز رشد سریع درآمدهای نفتی و گازی #قطر بود. اساسا قطر پس از این رشد درآمدی چشمگیر بود که از یک امارت بدوی تبدیل به دولتی مدرن شد. حتی در همین دهه قطر وزارت اقتصاد و سایر نهادهای دولتی‌اش را تشکیل داد، و این امر مصادف بود با ورود مهمانان ناخواندۀ اخوانی.

🔹#قرضاوی در سال ٦١ در پی فشارهای شدید ناصر همراه با برخی چهره‌های اخوانی همچون احمد العسال و شیخ عبدالمعز عبدالستار راهی قطر شد. شیخ شلتوت او را برای تدریس در یکی از مدارس دینی متوسطه در قطر فرستاد که آن مدرسه خود به یکی از مراکز تولید جوانان اخوان‌گرا در دوحه مبدل گردید. گفتنی است به‌عکس فضای مغرب عربی که عمدتا متأثر از جریان‌های چپ شده بود، حاکمان شبه‌جزیره و خلیج فارس، مذهبی بوده و حضور عالمان معتبر الازهری با گرایش‌های #سلفی را در منطقۀ خود مغتنم می‌شمردند. از این رو اخوانی‌های فراری به این نقاط، به‌سرعت در سیستم آموزشی و نهادهای مذهبی جذب می‌شدند. به‌همین‌جهت بود که پیش از قرضاوی، زمانی که عبدالبدیع الصقر، از نخستین مهاجران اخوانی، وارد قطر شد تشکیل وزارت معارف نیز به او سپرده شد.

🔹جامعۀ کوچک قطر به‌سرعت توسط دعات اخوانی همچون قرضاوی که با چراغ خاموش در حال نفوذ در بدنۀ جامعۀ مذهبی قطر بودند، اثر پذیرفت و رویکرد دینی وسطی ایشان تبدیل به رویکرد غالب گشت. با اینکه در اخوانیزه شدن قطر هفت نفر به‌عنوان عاملین اصلی معرفی می‌شوند، نقش محوری قرضاوی در این مرحله مورد اتفاق است؛ برخی موفقیت #اخوان در قطر را به سبب معرفی ویرایشی از اخوان می‌دانند که در عقیده و عبادات سلفی، اما در تفکر اخوانی هستند و همچنین درون منطقۀ خلیج فارس راهبرد دعوت را جایگزین تشکیلات‌سازی کرده‌اند. ویرایشی که باب طبع حکام خلیج فارس بود و ایدئولوگ اصلی آن قرضاوی به شمار می‌آید؛ به حدی که اخوانی‌های خلیج فارس از اطلاق نام اخوان المسلمین بر خود ابا دارند و نام «وسطیین» یا «شاگردان قرضاوی» را برای خود ترجیح می‌دهند.

🔹قرضاوی در ١٩٩٠ اسلام آنلاین را با حمایت خاندان سلطنتی قطر تأسیس کرد. شاید بتوان ادعا کرد که این سایت اولین پایگاهی است که در شبکه وب برای نشر معارف اسلامی ایجاد شده است و سابقه و کیفیت آن باعث موفقیت چشمگیر آن در فضای مجازی شد رویکرد نگاه به غرب می‌تواند علت سبقت قرضاوی در استفاده از ابزارهای مدرن برای ارتباط با مخاطب خود تحلیل شود؛ اما استفاده از این ابزارها در منطقۀ اسلامی نیز مخاطبان زیادی از نسل جوان برای او گرد آورده، و بقیه جریانات دینی را نیز مجبور به پیروی از این روش برای عقب نماندن از قافله کرده است.

🔹دهۀ نود شاهد موج سوم مهاجرت اخوانی‌ها به قطر، به‌ویژه از سعودی، به‌علت درگیر شدن طرفین در موضوع کویت بود. آنگاه که آل سعود دریافت پیوند تفکر اخوانی با #سلفیت تندرو داخلی معجونی خطرناک به نام القاعده را ایجاد می‌کند، شروع به اخراج چهره‌های اخوانی فعال و صاحب منصبی نمود که بسیاری از آنان در قطر مأمن خوبی برای خود یافتند.

🔹در ١٩٩٥ حمد بن خلیفه پدرش را در کودتایی آرام خلع کرد و جایگزین او شد. گویی حمد خود در دوران جوانی تحت تربیت اساتیدی اخوانی بوده است. او پس از به‌قدرت رسیدن دست به اقداماتی گسترده و پرریسک برای توسعۀ قدرت قطر زد که یکی از آنها همکاری با اخوان بود. تقریبا از همین زمان رشد چشمگیر درآمدهای نفتی و گازی قطر آغاز شد، به‌طوری‌که تولید ناخالص آن از حدود ۸ میلیارد دلار در این مقطع تا نزدیک ۲۰۰ میلیارد دلار در مقطع کنونی اوج گرفته است. لذا طبیعی بود که آل ثانی جای آل سعود و امارات را در تأمین مالی اخوان پر کند.

👇 ادامه دارد...
@dolatedin