دردسرهای یک فتوای شیعی!

الازهر اخیرا با چالش هایی حول موضوع ضرورت شهادت در طلاق مواجه شده است.
داستان زمانی آغاز شد که سیسی در یک همایش از تاثیرات منفی شرعی دانسته شدن #طلاق_شفوی سخن گفت و با لحنی نیشدار از احمد #الطیب که در جمع حاضر بود خواست تا #الازهر در مقابل این نوع طلاق موضع بگیرد. درخواستی که با پاسخ منفی هیئت #کبار_علماء الازهر مواجه شد و جدال سنگین رسانه ای میان جریان مذهبی و طرفداران سیسی را به دنبال داشت (http://ara.tv/44sxc).
بعد از این هجمه ها بود که الطیب در یک برنامه تلویزیونی از تلاش خود برای اقناع هیئت کبار به رجوع از #فتوا ی جواز طلاق بدون شهادت پرده برداشت. تلاشی که با گردآوری آرائی خارج از مصادر فقهی مذاهب اربعه همراه بوده ولی به علت مخالفت چنین فتوایی با اجماع فقهای اهل سنت بی نتیجه ماند (https://goo.gl/rahlWD).
لازم به توضیح است که شرطیت شهادت بر طلاق جزو اختلافات دیرین فقه عامه و فقه امامیه است. درواقع مهمترین مستند این شرط عمل امیرالمومنین ع است و از میان فقهای عامه جز 3 نفر از فقهای تابعین بدان فتوا نداده اند و جمهور فقهای اهل سنت با آن مخالفت کرده اند. به این ترتیب طبیعی است تسلیم شدن در برابر این فتوای امامیه برای الازهر گران تمام شود.
پ.ن: برای بحثی تفصیلی در مورد نظر اهل سنت به اشتراط شهادت در طلاق بنگرید به: سیدسابق، فقه السنة، دارالکتاب العربی، ج2، ص257
______________
@dolatedin
(https://telegram.me/dolatedin/104) :معرفی کانال

«جنگ نیابتی پارلمان مصر برای فتح الازهر »

اینکه چطور جریان قدرتمندی از نمایندگان مصری اراده می کنند بر خلاف قانون اساسی، استقلال #الازهر در تعیین شیخ خود را از آن سلب کنند، به مردی باز می گردد که پشت سر این تحرک متهورانه ایستاده است.
سیسی -همانطور که به زبان آورد- واقعا از دست احمد #الطیب خسته شده است! شیخی که از کشتارهای #رابعه تبری جست، مقابل فشار سیسی برای منع #طلاق_شفوی ایستاد، و نپذیرفت قریب صد استاد الازهری با تمایلات اخوانی را از الازهر اخراج کند (goo.gl/4vb6AV).
اتاق فکر سیسی برای یکسره کردن داستان دو پروژه طراحی کرده است. پروژۀ اول طرح تعدیل قانون الازهر است که دو روز پیش تسلیم ریاست مجلس شد و بناست تعیین شیخ الازهر را از اختیار هیئت #کبار_العلما خارج نماید؛ امری که اگر واقع شود به معنای رسیدن الطیب به آخر خط خواهد بود. رسانه های هواخواه سیسی از طیب خواسته اند پیش از آنکه مجبور شود خود تن به استعفا دهد (goo.gl/Su2NI7).
شیوخ ازهری هنوز درگیر دفاع در مقابل این حملات بودند که انتحاری های داعش با انفجار خود در دو کنیسه، روبان پروژۀ دوم سیسی را قیچی کردند. سه ماه وضعیت فوق العاده‌ای که پس از انفجارها اعلام شد فرصتیست برای نهادی دست ساختۀ سیسی، یعنی #المجلس_الاعلی_لمکافحة_الارهاب، تا با عبور از محدودیت های قانون اساسی اصلاحات مد نظر خود را بر الازهر و سایر سازمانهای مذهبی در مصر تحمیل کند.
حال باید دید همزمانی که محمد بن سلمان در عربستان در حال زورآزمایی با دین‌سالاران سعودی است، سیسی خواهد توانست در تسلط بر نهاد مذهب از رقبای سعودی خود پیشی گیرد یا نه؟
______________
@dolatedin

✍️ صبح دوشنبه، محمد عثمان الخُشت، رئیس #دانشگاه_قاهره، در چهارمین دوره اردوی رهبران آینده مصر، دوباره به بحث دینی داغ و دامنه‌دار این سال‌های مصر پرداخت؛ «تجدید الخطاب الدینی» (نوگرایی گفتمان دینی).

🔹رئیس جمهور، عبدالفتاح #السیسی نیز ماه گذشته در جمع شرکت‌کنندگان «همایش بین‌المللی دارالافتاهای جهان»، محور سخنرانی خود را تصحیح خطاب دینی قرار داد.

🔹اما ماجرای این تجدید و تطویر و تصحیح خطاب دینی چیست؟

🔹#سیسی از همان مراسم تحلیف خود در ۲۰۱۴، کلیدواژه #تجدید_خطاب_دینی را مطرح کرد و خواستار خوانشی تازه و معاصر از دین شد و از آن زمان این پروژه اصلاح دینی خود را به جد دنبال کرده است.

🔹این پروژه از سال ۲۰۱۷ و با تعیین #الخشت به ریاست #دانشگاه_قاهره (که در برابر الازهر دوقطبی فکری مصر را شکل می‌دهد) برگزید. چندی نگذشت که کتاب تازه الخشت با عنوان «نحو تأسيس عصر ديني جديد» در همان سال به چاپ رسید و از آن زمان این استاد فلسفه به مهم‌ترین رسانه علمی پروژه سیسی تبدیل شد.

🔹در ژانویه ۲۰۲۰ هیئت کبار العلماء #الازهر همایشی بین‌المللی با عنوان «تجديد الفكر الإسلامي» برگزار کرد و #احمد_الطیب و الخشت برای سخنرانی در این موضوع در کنار یکدیگر نشستند. الخشت در این جلسه از «عصر دینی جدیدی» سخن گفت که با «عبور از تراث»، به جای «احیای علوم دینی» به سراغ «توسعه علوم دینی» می‌رود، عصر دینی جدیدی که «ممکن نیست منشأ آن نهادهای دینی کلاسیک باشد». در مقابل احمد الطیب در مقام پاسخ به سخنرانی طوفانی الخشت برآمد و جلسه عملا به مناظره این دو انجامید و پس از آن گفتگوهای بسیاری را در جامعه علمی و دینی #مصر پیرامون این موضوع شکل داد.

🔹این موضوع بار دیگر در ماه مه گذشته با موضع‌گیری متفاوت احمد الطیب، ابعاد تازه‌ای پیدا کرد؛ در حالی که شیخ الازهر پیش از آن ماجرای تجدید خطاب دینی را «فتنه‌ای سیاسی و نه مسأله‌ای تراثی» می‌خواند و بارها در موضوعات دینی این‌چنینی با سیسی درگیر شده بود، در چندین برنامه ماه رمضان خود به این موضوع پرداخت و آن را لازمه بقا و حیات اسلام دانسته و خود را از «علمای تجدید» و «جنگاوران عرصه اجتهاد» به شمار آورد. وی «تقدیس تراث فقهی و مساوی دانستن آنها با شریعت اسلامی» را از مشکلات امروز مسلمانان خواند که به «جمود فقه اسلامی» انجامیده است، هر چند خود و الازهر را از این جمود برکنار شمرد.

🔹موضوع تجدید خطاب دینی در مصر بسیار دامنه‌دارتر از این چند خط بوده است و چنانکه دست کم آمار گوگل ترندز نشان می‌دهد سیسی به خوبی توانسته گفتمان #تجدید_دین را که پیش از او چندان در مصر خبرساز نبوده، به موضوعی داغ در تمامی این سال‌ها تبدیل کند. شاید همین واقعیت شیخ الازهر را از ادبیات سلبی پیشین خود به داعیه‌دار همیشگی تجدید دین کشانده است. ظاهرا احمد الطیب چنین پنداشته که ماندن در جبهه مخالفت با نوگرایی، در این دوقطبی تنها از او شخصیتی متحجر و واپسگرا می‌سازد. از این رو گرچه سخن از تجدید می‌زند، همچنان در دل آن همان گفتمان #وسطیه پیشین خود را تبلیغ می‌کند.

🔹این روزها برای احمد الطیب همچون روزهای آغازین حکومت سیسی نیست که غالبا چهره پیروز نزاع با دولت بود؛ روزهایی که سیسی -همانطور که به زبان می‌آورد- واقعا از دست او خسته شده بود. روزهایی که احمد الطیب به راحتی از کشتارهای #رابعه تبری جست، مقابل فشار سیسی برای منع #طلاق_شفوی ایستاد، و نپذیرفت قریب صد استاد الازهری با تمایلات اخوانی را اخراج کند. اما شیخ الازهر با تثبیت قدرت سیسی، روز به روز سنگرهای تازه‌ای را از دست داده است، که آخرین آنها دستور سیسی برای تعیین مستقل #مفتی_اعظم مصر بود.


@dolatedin