ژینگه‌پارێزان، فرزندان کوه و آتش

✍️دکتر صادق یوسف نژاد

برای ما مردم کردستان، کوه تنها توده‌ای از سنگ و خاک نیست، کوه ریشه‌ی ماست، حافظه‌ی جمعی ماست، قامت برافراشته‌ی یک ملت است که در برابر طوفان تاریخ خم نشده است. کوه یعنی پناهگاه امید و غرور، و جنگل، سبزپوشِ سرافراز دامنه‌های این کوه‌ها، جانِ طبیعت ماست. هر برگِ آن، سندی‌ است از سرسبزی، از آبادانی و از آشتی با خاک و باران.
در این سرزمین، حفاظت از طبیعت وظیفه‌ای نیست که به قانون بسپاریم  اینجا دل‌ها به فرمان کوه می‌تپند. اینجا جوانان، زنان و مردان آزاده، بی‌هیچ چشم‌داشتی، بی‌هیچ دستمزدی، قامت می‌افرازند در برابر شعله‌های بی‌رحم آتش. نام اینان ژینگه‌پارؽز است؛ نگهبانان جان و شرف طبیعت.
و چه بسیارند آنانی که در این راه، تا مرز سوختن و جان‌باختن پیش رفته‌اند،  چه دردناک است که امروز، بار دیگر در سوگ یکی از دلیرترینشان ایستاده‌ایم.
حمید مرادی، فرزند کوه، وکیل دادگستری، فعال مدنی و دبیر انجمن مردمی شنەی نەوژین، او نه در میدان قضاوت، که در میدان غیرت و وفاداری به سرزمینش، در دامنه‌های شعله‌ور آبیدر، آخرین دفاع را کرد و در دل آتش جاودانه شد.
او به جمع شهیدان ژینگه‌پارێزی کردستان پیوست، همان قهرمانانی که جان را فدای برگ‌برگ جنگل کردند.
در کنار او، هفت تن دیگر از عاشقان طبیعت، دلاورانه در دل آتش جنگیدند و سوختند و پنج تن از آنان اکنون در بستر درمان‌اند. برایشان دعای شفا داریم.
ای ایستادگان در برابر آتش، شما حافظان جانِ کوه و جنگلید، شما نماد آن کردستانی هستید که هیچ‌گاه در برابر نابودی طبیعتش سکوت نکرده است.
با هر قطره خونی که بر خاک افتاد، درختی از غیرت روییده است، با هر نفس سوخته‌ای، نسیمی از آگاهی در کوه‌ها پیچیده است.
کوه‌ها با شما زنده‌اند، جنگل‌ها به نام شما سبزند، کردستان به شما می‌بالد.
شما را فراموش نخواهیم کرد، شما، فرزندان کوه و آتش.

@sirwan_weekly

🔴گوڵەکانی ئاویەر

✍ اسماعیل شمس

🔻تابستان هر سال غم و دلهره سراسر وجودم را فرا می‌گیرد که باز قرار است کدام کوه و جنگل کردستان سوخته یا سوزانده شود و نوبت کدام جوان فداکار و وطن‌دوست است که جور مسئولان را بکشد و به دل آتش بزند. متٲسفانه امسال هم این رسم تراژیک ادامه یافت و قرعه به نام آبیدر(ئاویه‌ر) افتاد که معمران آن را به گذر آب[آب= ئاو؛ ویه‌ر= گذر] معنا می‌کردند. باز طبق سنت سال‌های گذشته گروهی از جوانان فداکار در گرمای ۵۰ درجه به جنگ آتش رفتند، اما دریغا که آتش جان یکی از آنان به نام حمید مرادی را گرفت و هفت نفر دیگر را با جسم‌های سوخته و مصدوم راهی بیمارستان کرد. برای روح این شهید عزیز آرزوی شادی و برای خانواده‌اش صبر و برای مصدومان شفای عاجل را خواستارم. کسی چون من، آن هم در جایی دور جز قلم ابزاری ندارم و به غیر از نوشتن کار دیگری نمی‌توانم انجام دهم، به همین سبب باز هم می‌نویسم و سراغ تاریخ می‌روم تا بلکه آن دسته از مدیران و مردمانی که جز به منافع خود نمی‌اندیشند به خود آیند که میراثدار چه گنجی هستند و بدانند که در برابر نسل فردا مسئولند و در صورت تقصیر و قصور، در پیشگاه تاریخ و البته آیندگان شرمسار خواهند شد. در ادامه بخشی از مطالب میرزا شکرالله سنندجی را که ۱۳۰ سال پیش در کتاب تحفه‌ناصری درباره ئاویەر نوشتە است، تقدیم خوانندگان می‌کنم.

🔻«در هزار قدمی شهر کوهی است مشهور به آبیدر [ئاویەر] که بسیار باآب و علف است. جاهای خوش منظر و باصفا دارد که در جزو سایر کوههای این ولایت به‌جزو تشریح خواهد شد. در طرف این کوه به‌فاصله صدقدم که از شهر خارج می‌شوید باغ خسروآباد که از بناهای مرحوم امان الله خان بزرگ است، چهارباغ و دوازده خیابان و چهار حوض بزرگ و یک عمارت مختصر داشت و بنائی آن به‌وضع قدیم بود.در این چند سال قبل به‌طريق ملکیت به علی اکبرخان شرف الملک پسر مرحوم محمد صادق‌خان پسر امان‌الله خان بزرگ رسید. شرف الملك كلية وضع عمارات را تغییر داد و به‌طرحهای جدید و عمارات عالیه و محکم در آن بنا گذاشت و تمام بنا را از آجر و سنگ برپای کرد، و یک حوض و دریاچه فلکی ساخت که همچو اسطخری کمتر دیده شده. از غرس اشجار و نصب احجار به‌هیچ‌وجه مضایقه نکرد.به‌چهار باغ و خیابان‌ها هم تغییر کلی داد و در دور این باغ بزرگ، خندق عمیق و عریض حفر کرده و میان آن خندق را درخت بید و چنار کاشته که حالا اطراف باغ مثل جنگل انبوهی به نظر می‌آید».

🔻" کوه آویدر از جبال معظمه است و به‌مسافت هزار قدم در بین مغرب و جنوب شهر سنندج واقع و کوه بانفعی است.چشمه‌های آب صاف و گوارا همه در کمر کوه جاری است و از آب این کوه آسیاب‌های زیاد در دره آبیدر دایر است. باغات و اشجار زیاد در این‌کوه احداث شده و سنگ چهارپهلو و سنگهای قلبه[قلوه سنگ] در این‌کوه زیاد است و از وقتی که این شهر آباد شده تاکنون هر چه سنگ از برای پی و بُن خانه و عمارات و حمام و مساجد و مقابر و بازار که لازم بوده جمیعاً از این کوه بیرون آمده و تخمیناً ده برابر این کوه، سنگ از او بیرون آمده و به‌حال این‌کوه تفاوتی نکرده و نقصانی در آن ظاهر نشده است و مثل این است که ابداً این کوه دست نخورده و به‌حالت خود باقی باشد... این‌کوه زیاده از حد تصور گیاه و علف دارد. شقایق و لاله سرنگون و انواع گل و سوسن و سنبل در موقع بهار در این‌کوه زیاد است. جاهای خوش‌آب و هوا و مکان‌های بامنظر و صفا دارد در کمر این کوه چندین جای بقاعده ایجاد و باغات و اشجار زیاد احداث کرده‌اند؛ از جمله «کانی شفا»، «کانی صفا»، «سرتخت»، «امانیه»، «ظفریه»، «ناصریه»، «بان شلانه»، «مبارک آباد» و غیره. کانی در اصطلاح کردی یعنی چشمه. ناصریه که سابقاً «کاوه ساله» و «امیریه» هم می‌گفتند باغی است به‌میرزا یوسف مشیر دیوان تعلق دارد». 

🔻این یادداشت را به روح پاک شهید حمید مرادی و سایر گل‌های مصدوم آبیدر تقدیم می‌کنم. لازم به ذکر است که عنوان یادداشت نام یکی از کتابهای شعر زندە یاد مهیندخت معتمدی است که تا آخرین لحظه حیات، قلبش برای ئاویەر می‌تپید.

🔻ئاویەر

من کێوێکی ڕاوەستاوم لەو بەرزە
هەورە تریشقەش پشتم ناخاتە لەرزە
هەرچەند بێدەنگ، ڕاوەستاوم لەو بانە
دەروونم پڕ لە ئاگر و بورکانە
کارەسات و ڕووداوی زۆرم دیوە
زۆر نەیاری دڕم لێ ڕاپەڕیوە
خوێنی گوڵی سووری زۆرم ڕژاوە
بەسەر یاڵ و ماە و زەردما پژاوە
سینگم داڵدەی ڕۆڵەی ئازا و بوێرە
لانەی تەژی نرکەی پڵێنگ و شێرە
سەدان کەڕەت هێرشیان بۆ هێناوم
لە ڕوویاندا وەستاوم، ڕاوەستاوم
گوڵی زۆریان لە داوێنم دزیوە
پای چەند ڕۆڵەم لە تەپکە و داو خزیوە
هێندە ئازار و برین و ئێشم دیوە
باخی مێژوو بەخوێنی من خەمڵیوە
پشتم چەما لە ژێر باری تەوژما
تفەنگ نەما هەڵنەشاخێ بە گژما
هەرچەند لە ناو خاک و خوێنا گەوزاوم
بەڵام دیسان هەستاوم و هەر ماوم
ڕۆحی بەرزم چاوگەی ئاوی ژیانە
قەت نامرم خزری زیندەم میوانە

جەلال مەلەکشا

امڕوز
مراسم خاکسپاری شهید حمیدمرادی💚🖤

پیرەهەڵۆ
#هەژار
بە دەنگی
#چەنگیز_سیگارچی

پێشکەش بەڕوحوو پاکوو شەهیدوو ڕاو ژینگەی،
شەهید 🖤💚حمید مرادی💚🖤


🌹 دەنـــــــــگـوو دێــــــــــوەزناوی🌹
         💜💜  @divaznav   💜💜

‍‍ ‍ ‌‌‌‌
‌‌‌‌ئارۆ      شــەمــە             



۲          گەلاوێـژ            ۲۹۲٥     هەورامی

٤         گەلاوێــژ          ۲۷۲۵       کــۆردی

٤        ‌‌ مـرداد              ۱۴۰۴       شمسـی

  
               🌹 دەنـــگـوو دێـــــوەزناوی🌹
                            🌷🌸@divaznav🌸🌷