اقتصاد کشور کسری بودجه داشت

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹اینکه گفتید رکورد بزرگ اقتصادی، من لغت بزرگ را قبول ندارم. برای اینکه می‌دانستم. همان موقع هم من می‌دیدم به هرحال به‌عنوان یک اقتصاددان جوان، رفیق‌هایم که آنها هم اقتصاد خوانده بودند و همسن‌های خودم بودند، برگشته بودند. با هم بحث می‌کردیم.

🔹آنها هم می‌گفتند عاجزیم، کسی حرف ما را گوش نمی‌کند. آن مقداری بود که گفتم حرفشان را گوش کردند که زمان امینی بود. خب همین‌ها بودند یعنی فرض کنید دوست خود من دکتر رضا مقدم بود که قائم‌مقام بانک مرکزی بود، واقعا سخت‌گیری بانک مرکزی را مدیون او هستیم.

🔹کاملا می‌فهمید دارد چه می‌گوید، کاملا همه هم قبول داشتند. گفتم چون در اصل اقتصاد کشور یک سرچشمه کسری بودجه و در ضمن کسری واردات و صادرات داشت، روبه رو شدن با آن خیلی کار سختی نبود؛ ولی لازمه‌اش این بود که شما درست بفهمید که گرفتاری کجاست✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

وحشت اتاق بازرگانی از اصلاحات اجتماعی

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹به هر حال آن موقع که اصلاحات ارضی شروع شد، به عقیده من هیچ نوع تاثیر منفی در کار اینها نداشت. از نظر روحی روی اینها اثر گذاشته بود. خب من در اتاق بازرگانی هر روز غروب‌ها بازرگان‌ها را می‌دیدم؛ دیگر با همگی‌شان دوست شده بودم و می‌دیدم که اینها چون وضع خودشان خراب بود، می‌گفتند مملکت به فنا رفت. مثل مورچه‌ای که می‌گویند که در آب افتاده بود و می‌گفت که دنیا را آب برد‌(باخنده)، این حالت را آنها هم داشتند.

🔹اعضای اتاق بازرگانی مثل تاجران سراسر جهان، دنبال این بودند که سود روز خودشان را داشته باشند، البته از اصلاحات اجتماعی و به خصوص از اصلاحات ارضی وحشت زده بودند و این را مقدمه‌ای می‌دانستند که به تدریج به زندگی آنها هم دست ببرند؛ بنابراین به صورت خیلی مثبتی به این جریان‌ها نگاه نمی‌کردند، ولی بیشتر آنها ناراحتی‌شان این بود که به چه صورت خودشان را از این رکود اقتصادی بیرون بیاورند چون فراموش نکنید که این نخستین باری بود که ایران با یک رکود اقتصادی جدی که جنبه جهانی نداشت روبه‌رو می‌شد✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

رکود اقتصادی جنبه تجارتی داشت

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹در آن زمان، البته رکود اقتصادی در ایران به خاطر اینکه ما پایه صنعتی نداشتیم و کشاورزی چشمگیری هم در کار نبود بیشتر جنبه تجارتی داشت؛ بنابراین تاجرها و مقاطعه‌کارها بودند که متوقف می‌شدند و آن وقت اثر می‌گذاشتند روی بقیه رشته‌ها، روی کارخانه‌های موجود، یا روی خدمات مختلف ساختمانی و غیره. آنها بیشتر نگرانی‌شان این بود که به چه صورت می‌توانند از این حالت رکودی که پیدا شده بیرون بیایند.

🔹وضع واقعا نگران‌کننده‌ای بود. یعنی فراموش نکنید که در آن زمان چندین نفر خودکشی کردند، به خاطر اینکه امکان پرداخت وام‌هایشان را نداشتند و نمی‌دانستند چه شکلی به زندگی خودشان ادامه بدهند.

🔹به هر حال مساله اصلی برای طبقه بازرگان و تا حدودی صنعتگر آن زمان گرفتاری‌های خودشان بود تا مسائل دیگر و اینکه اگر اصلاحات ارضی احیانا اثری روی زندگی آنها بگذارد، ولی آن جنبه کمتر نگرانشان می‌کرد تا تثبیت اقتصادی. ولی وضع اقتصادی به دلایل واقعی دیگری دچار وخامت شده بود، ارتباطی به اصلاحات ارضی نداشت.

🔹بعدا در مورد زمان خودم در این مورد صحبت خواهم کرد. اتفاقا این یک عاملی شد، یک آتویی شد برای ما که بتوانیم کارهای صنعتی کشور را شروع کنیم.✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

مصدق مالیات خود را پرداخت می‌کرد

❓یعنی برای یک بازرگان ایرانی، آیا اصلاحات ارضی این پیام را نداشت که برای این دولت، مالکیت محترم نیست؟ یعنی می‌توانند به تو اجبار بکنند که دارایی‌ات را باید بفروشی، تقسیمش کنی.

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹تا حدودی چرا، این حرفی که می‌زنید بود، ولی در برابر، بعضی از آنها می‌دانستند که به صورت دیگری هم وضع اصلاحات ارضی وجود دارد. دو نفر را من می‌دانم که صاحب ملک بودند و مالیاتشان را به صورت واقعی می‌دادند؛ مطلقا تقلب نمی‌کردند.

🔹این دو نفر یکی مرحوم دکتر مصدق بود، یکی هم یک مرد بزرگواری بود در اصفهان، مرحوم حبیب‌الله امین. حالا من به شما توضیح می‌دهم؛ به این معنا که در اصلاحات ارضی اینها گفتند که ما قیمت ملک را به این صورت حساب می‌کنیم؛ مالیاتی که ما از شما بابت درآمد ارضی می‌گیریم، ۱۰درصد درآمد شماست، بنابراین اگر شما صد هزار تومان درآمدتان بوده، ما ۱۰هزار تومان از شما مالیات می‌گیریم. حالا ما مالیاتی را که شما در سال می‌دادید، ضرب‌در ۱۰ می‌کنیم، این می‌شود درآمد سالانه شما.✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

مصدق و امین تقلب در کارشان نبود

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹مرحوم دکتر مصدق و مرحوم حبیب‌الله امین؛ در اصلاحات ارضی اینها گفتند که ما قیمت ملک را به این صورت حساب می‌کنیم؛ مالیاتی که ما از شما بابت درآمد ارضی می‌گیریم، ۱۰درصد درآمد شماست، بنابراین اگر شما صد هزار تومان درآمدتان بوده، ما ۱۰هزار تومان از شما مالیات می‌گیریم. حالا ما مالیاتی را که شما در سال می‌دادید، ضرب‌در ۱۰ می‌کنیم، این می‌شود درآمد سالانه شما

❓ درآمد و نه سود را توضیح می‌دهید.

🔹به معنی سود. منظورم درآمد خالص است. این درآمد خالص شما را ضرب‌در ۱۰ می‌کنیم. این می‌شود قیمت ملکتان. یعنی می‌گوییم شما یک ملکی دارید که در سال، ۱۰درصد به شما سود خالص می‌دهد. شما هم آن ۱۰درصد را به ما اعلام می‌کنید، بر اساس آن ۱۰درصد، ما ۱۰درصد مالیات می‌گیریم.

🔹خب اینها اکثریت عظیمشان تقلب می‌کردند و مطلقا واقعیت را نمی‌گفتند؛ در نتیجه پولی هم که به اینها دادند ناچیز بود چون خودشان گفته بودند.

🔹اینها می‌گفتند آقا مالیاتی که به ما دادی، صد برابر آن را داریم به عنوان قیمت ملکت حساب می‌کنیم دیگر آنها حرفی نداشتند. ولی مثلا در مورد ملک دکتر مصدق در احمدآباد که در غرب کرج بود.

🔹دکتر مصدق اگر اشتباه نکنم، چیزی حدود سیزده چهارده میلیون تومان گیرش آمد که برای آن موقع خیلی پول بود. مرحوم امین در اصفهان از او بیشتر گیرش آمد، برای اینکه اینها خانوادگی هیچ اعتقادی به تقلب نداشتند در کارهایشان. خیلی مرد خوش‌نام و عجیبی بود.

🔹پسرش هم واقعا یکی از برجسته‌ترین کسانی شد که در کار دولتی افتادند و خدمت بزرگی کردند✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

از دانشگاه آریامهر تا ذوب‌آهن

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹دکتر رضا امین که رئیس دانشگاه آریامهر بود، بعد رفت در کار ذوب‌آهن و بعد هم در زمان دکتر آموزگار، وزیر صنایع شد. تقلب نمی‌کرد و خیلی هم پول گیرش آمد؛ بنابراین اگر شما تقلب نمی‌‌کردید‌(با خنده) خیلی خوب بود.

🔹برای اینکه پولی که به شما می‌دادند هیچ ایرادی در آن نبود، به خصوص اینکه به شما می‌گفتند آقا شما هر مقدار که به عنوان صنعت مکانیزم خودتان دارید انجام می‌دهید یا می‌توانید بکنید، مالیات آن را معاف می‌کنیم. چند تا از دوستانم که ارث برده بودند، هرکدام چهارصد، پانصد هکتار برای خودشان نگه داشتند. از آن چهارصد، پانصد هکتار به مراتب بیشتر گیرشان می‌آمد تا تمام پولی که قبلا به عنوان اصلاحات ارضی می‌گرفتند(باخنده).

🔹ولی گفتم گرفتاری کار سر این بود که اینها حاضر نبودند مالیات خودشان را درست بدهند. این یک طرف قضیه بود. یک طرف دیگر قضیه هم این بود که ما یک مقدار ملک وقف داشتیم، در مورد وقف هم وضع به این صورت بود که آن کسی که متولی بود، درآمدش از این بود که به عنوان اینکه متولی اینجاست، با کسی که می‌آید این ملک را اجاره می‌کند یا بهره‌برداری می‌کند بسازد(ساخت و پاخت کند و) یک مقدار از درآمد را بین خودشان تقسیم و باقی پول‌ها را بدهند به هر کسی که واقف اصلی بود✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

خوشحالی کشاورزان از تقسیم زمین‌‌‌ها

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹خب نمونه خیلی بزرگ این کار در مورد موقوفه‌‌‌هایی رخ داد که مربوط به دستگاه‌‌‌های مذهبی بود؛ یکی آستان قدس رضوی در خراسان و یکی هم آستان شاه‌‌‌چراغ در شیراز. در این دو مورد تمام آن کسانی که دور این ملک‌‌‌های بزرگ آستان قدس رضوی بودند، با خیال راحت می‌‌‌خوردند و به دیگران می‌‌‌دادند و خیلی هم خوشحال بودند؛ آنها هم خیلی ناراضی بودند. دیگر آنها نمی‌‌‌آمدند بگویند قیمت ملک و اینها چه شکلی بوده. آنجا دولت خیلی منصفانه خودش آمد.

🔹به عقیده من اینها خیلی عاقلانه آمدند قیمت واقعی ملک را به آن صورت که آن موقع در آن کار می‌‌‌شد، حساب کردند، حالا هر چی بود. گفتند ما این را تبدیل به احسن می‌‌‌کنیم و پول شمای آستان قدس رضوی یا آستان شاه‌‌‌چراغ را هم می‌‌‌دهیم به‌‌‌شان و دستگاه اوقاف این را تبدیل به احسن می‌کند، سرمایه‌گذاری می‌کند در کارهای مختلف. از جمله فرض کنید در اوراق قرضه؛ برای اینکه خیلی ساده آخر سال پولش را دارد، دیگر کسی هم در آن تقلب نمی‌‌‌تواند بکند، چیزی هم نمی‌‌‌تواند بخورد؛ در نتیجه آمدند و زمین‌‌‌ها را تقسیم کردند بین‌‌‌ زارع‌‌‌ها. اثر فوق‌‌‌العاده خوبی در میان کشاورزها داشت.
من خاطرم می‌‌‌آید در منطقه‌‌‌ای که پدر خود من کشاورزی می‌‌‌کرد، پدرم باغ‌‌‌دار بود، در جنوب غرب تهران، در شهریار آنجا چند ملک موقوفه بود.

🔹موقوفه‌‌‌هایی که اشخاصی ترتیب داده بودند که یک مقدار به خانواده‌‌‌شان بدهد. یک مقدارش را هم برای کارهای مذهبی مصرف کنند؛ اینها را هم با همین سیستم از اینها گرفتند و خریدند که تبدیل به احسن بکنند. من خبر دست‌‌‌اول دارم که روستاهای این منطقه اولین کسانی بودند که چون صندوق‌‌‌ رای در همه روستاها نبود، کامیون اجاره می‌‌‌کردند سوار می‌‌‌شدند می‌‌‌رفتند به نقطه‌‌‌ای که محل صندوق بود برای دادن رای که بتوانند صاحب ملک بشوند✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

روحیه فوق‌العاده‌ای در همه ایجاد شده بود

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹خاطرم می‌آید روزی که شاه آن نطق معروف را در قم پیش از رای‌گیری ششم بهمن کرد... اگر اشتباه نکنم، روز جمعه بود، به هر حال یک روز تعطیلی بود چون من رفته بودم شهریار، پهلوی پدرم. پدرم کشاورز بود. باغ‌داری می‌کرد و روزهای تعطیلی اگر می‌توانستم با خانواده آنجا می‌رفتیم و بقیه افراد خانواده نیز آنجا جمع بودند.

🔹هیچ‌وقت ما حوصله گوش کردن به رادیو تهران و خبرهای ایران که فوق‌العاده خسته‌کننده و بی‌ربط بود را نداشتیم. آن روز خاطرم می‌آید که همه خانواده در سکوت مطلق مشغول گوش دادن به این سخنرانی بودیم که استثنایی بود. شاه در نهایت زبردستی صحبت کرد و همه را تحت‌تاثیر قرار داد.

🔹روحیه فوق‌العاده‌ای در همه ایجاد شده بود. پدرم خودش بهره‌ای از اصلاحات ارضی نمی‌برد، ولی همیشه به ما می‌گفت که این سیستم ناعادلانه باید یک روزی از بین برود. پدرم چند روز بعد هم برایم تعریف کرد که در روز ششم بهمن، در روستاهای کوچک منطقه شهریار که صندوق نداشتند، خود روستاییان کامیون کرایه می‌کردند و با کامیون می‌رفتند به نزدیک‌ترین صندوق که رای بدهند، از جمله در تمام املاک وقفی✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

تغییر ترکیب جمعیت در قرن نوزدهم

❓سیاست‌های اقتصادی آن موقع، یکپارچه‌سازی زمین‌ها بود. هرچقدر زمین‌ها بزرگ‌تر بود، بهره‌وری اقتصادی بیشتری داشت. اصلاحات ارضی با اینها جور درمی‌آمد؟

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹نه، ولی قبلش هم راه‌حل به این صورت نبود. پکپارچه ساختن زمین‌ها وقتی معنای اقتصادی داشت که یک تغییری در نسبت جمعیت شهرنشین و روستانشین رخ بدهد؛ به عبارت‌دیگر مردم بروند دنبال صنعت و خدمات، کشاورزی محدود بشود به کسانی که واقعا دارند کشاورزی می‌کنند.

🔹یک عده هم هستند که در روستاها زندگی می‌کنند ولی کارشان چیز دیگری است؛ یعنی شما فرض بفرمایید در یک کشوری مثل فرانسه که همه نسبتا آن را می‌شناسند، وقتی من دانشجو بودم تمام زمین‌ها تقسیم شده بود، ولی این دیگر مال موقعی بود که فرانسه مدت‌ها بود قدرت صنعتی پیدا کرده بود و ترکیب جمعیت هم از آخر قرن نوزدهم تا آغاز قرن بیستم به کلی تغییر پیدا کرده بود.

🔹برای اینکه در فرانسه می‌گفتند زمین اگر زیر سیصد هکتار باشد، صرف ندارد✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

ماجرای صاحب‌زمین شدن روستاییان

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹 در کشور ما اگر می‌خواستیم این زمین‌ها را سر هم بکنیم، یا باید همان آقای مالک را می‌گذاشتیم در رأسش که معنی نداشت، به‌خاطر اینکه در واقع برای آنها هم ملک بیشتر جنبه پرستیژی داشت تا اینکه بخواهند از آن درآمد داشته باشند؛ یک درآمدی هم گیرشان می‌آمد ولی خیلی در آن ملک کار نمی‌کردند؛ ولی بیشترشان بازرگان‌هایی بودند که پولشان را آنجا ریخته بودند، بنابراین ما باید آنها را فراموش می‌کردیم.

🔹اما در آن شرایط، در فاز اول، باید این روستاییان صاحب زمین می‌شدند و بعد می‌دیدیم به چه صورتی می‌شد این زمین‌ها را یکپارچه کرد و تبدیل به زمین‌های بزرگ‌تری کرد که آن هم در موقعی میسر بود که شمار کسانی که حاضر بودند کار کشاورزی بکنند، کاهش پیدا کند✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

در اصلاحات ارضی چرا زمین‌‌‌ها کوچک می‌شد؟

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹یک کار خیلی جالبی که در اصلاحات ارضی زمان ارسنجانی یعنی زمان دکتر امینی شد، این بود که اینها زمین‌‌‌ها را به همه روستایی‌‌‌ها نمی‌‌‌دادند، به بنه می‌‌‌دادند. نمی‌دانم شما با نهاد بنه آشنایی دارید یا نه؟ به این معنا است که مالک می‌‌‌آمد و یک قرار می‌‌‌گذاشت با یک نفر که بنه‌‌‌دار بود.

🔹به صورت سنتی یک مقدار زمین در اختیارش بود و این خودش یک عده کارگر استخدام می‌‌‌کرد و با اینها کار می‌‌‌کرد، بنابراین وقتی شما آمدید زمین‌‌‌ها را تقسیم کردید، به آنهایی که بنه داشتند زمین دادید، نه به تمام کسانی که در روستا زندگی می‌‌‌کردند؛ بنابراین تغییر خیلی زیادی رخ نمی‌‌‌داد، البته به جای مالک، شما یک دفعه روبه‌رو می‌شدید با دویست نفر آدمی که در این کار بودند؛ یعنی بنه‌‌‌دار با آن چند نفری که هر کدام یک سهمی داشتند ولی اینها همیشه در آن زمین با هم کار می‌‌‌کردند و این، مساله‌ای برایشان نبود✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

زیاده‌روی شاه در اصلاحات ارضی

❓در خاطراتتان گفتید شاه با جان و دل به دنبال اصلاحات ارضی بود و خیلی به این کار اعتقاد داشت‌. این با تصور سنتی‌ای که می‌گوید شاه به خاطر فشار کندی مجبور شد این کار را بکند در تناقض است‌.

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹نه، متفاوت نیست به این معنا که خودش هیچ دلیلی نداشت که با این کار مخالف باشد، ولی این بزرگ مالک‌ها او را می‌ترساندند که ممکن است شلوغ شود، چنین بشود یا چنان بشود‌. یا می‌گفتند ما در آنجا همگی‌مان کسی هستیم که این نظام را حفظ می‌کنیم و چنین و چنان می‌کنیم.

🔹شاه هم قبول می‌کرد، ولی وقتی در کار افتاد دید نه این کار می‌شود‌. خودش جرات این کار را نداشت‌. جرات این کار در واقع برای ارسنجانی و امینی بود، ولی وقتی خودش را در این کار انداخت. چیزی بود که دلش می‌خواست، ولی خودش به تنهایی حاضر نبود بکند‌. ولی بعد در این کار زیاده‌روی کرد و اصلا به جای بی‌ربط رساندش‌.✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

اصلاح‌گری از ۲۸ مرداد شروع شد یا ۶ بهمن؟

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

من احساس می‌کردم که شاه به عنوان یک رهبر اصلاح‌گری شروع به کار کرده است.

بسیاری از دوستان چپ من معتقد هستند که هرگونه صحبتی در دوران شاه با ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ شروع می‌شود، ولی من معتقد هستم که می‌شود دوران شاه را با آن دورانی شروع کرد که واقعا شاه رهبری می‌کرد.

با اصلاحات اجتماعی و ۶ بهمن شروع کرد. هیچ ایرادی ندارد. شاه در آن موقع به تحقیق از ‌نظر اجتماعی به اوج قدرت خودش رسیده بود.

به خاطرم می‌آید که کمی پیش از اصلاحات ارضی ترجمه کتاب دومی را هم شروع کرده بودم و قرارداد بسته بودم با موسسه فرانکلین و در حال ترجمه بودم✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

وقتی ‌چپی‌ها اصلاحات ارضی نمی‌خواستند

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹در موسسه با یکی از دوستانم روبه‌رو شدم که از مترجمان زبردست ایران است و در ضمن هم در گذشته از توده‌‌ای‌های سرشناس بود. او به مزاح به من گفت که «من هم طبق دستور رهبرمان رفتار کردم.»

🔹گفتم «رهبرتان کیست؟» گفت «شاه.» گفتم «منظورت از این حرف چیست؟» گفت «منظورم این است که من هم در شش بهمن رفتم و رای دادم و رای مثبت دادم و برای اطلاع، تو باید بدانی که در گذشته ما در حزب توده تصمیم گرفته بودیم که روی اصلاحات ارضی زیاد اصرار نکنیم به‌خاطر اینکه در آن شرایط زمانی و مکانی برای ما گرفتاری ایجاد می‌کرد.

🔹تنها حرفی که می‌زدیم این است که بزرگ‌مالکی را باید از میان برد. ولی صحبت اینکه کسی که ملک دارد اصولا باید زمین‌هایش را تقسیم بکنیم، چنین گفت‌وگویی را ما نمی‌کردیم و مصلحت نمی‌دانستیم.

🔹ولی این مرد جرات کرده و آن چیزی را که ما دست چپی‌ها نمی‌خواستیم علنا اعلام کنیم، دارد انجام می‌دهد ولی حالا این صحبت‌ها پیش‌ آمده که آمریکایی‌ها فشار آوردند گفتند این کار را بکن. شاید هم اسناد و مدارکی در این زمینه وجود داشته باشد ولی شاه خودش هم اعتقاد داشت و این کار را کرد. من تردیدی ندارم.✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

آمریکایی‌ها ارباب و نوکری برخورد می‌کردند

❓وقتی شما وارد وزارت اقتصاد می‌شوید تقریبا همزمان با آغاز برنامه سوم است، مطمئن نیستم که آیا برنامه سوم شروع شده یا اینکه آخر برنامه دوم است.

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹برنامه سوم را تهیه می‌کنند.

❓ در سازمان برنامه گروه هاروارد ارتباط نزدیکی با آمریکا و دولت کندی دارد. مسائلی که شاه با کندی پیدا می‌کند و مسائل خود امینی در مورد شاه جالب و ‌مهم‌اند. شما در اتاق بازرگانی مرتبط هستید با اتفاقاتی که می‌افتد، اگر نه از درون حکومت ولی از بیرون. برداشت شما راجع‌ به این اتفاقات چیست؟ به‌خصوص در زمینه حضور آمریکا در ایران و رابطه آمریکا از یک طرف با دولت امینی و از طرف دیگر با نظام برنامه‌ریزی، به‌خصوص بخش اقتصادی برنامه‌ریزی؟

🔹همان‌طور که قبلا توضیح دادم، من در مسافرت به آمریکا با این کشور و رهبرانش نسبتا آشنا شدم، ولی از طرف دیگر، باید به شما صریح بگویم، از روزی که پس از پایان تحصیلات به ایران بازگشتم فوق‌العاده به من بر می‌خورد که می‌دیدم که حالت رابطه مسوولان آمریکا با مسوولان ایرانی حالت ارباب و نوکری است✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

ظاهر آمریکایی بی‌ربط پیدا کرده بودیم

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹من در مسافرت به آمریکا با این کشور و رهبرانش نسبتا آشنا شدم، ولی از طرف دیگر، باید به شما صریح بگویم، از روزی که پس از پایان تحصیلات به ایران بازگشتم فوق‌العاده به من بر می‌خورد که می‌دیدم که حالت رابطه مسوولان آمریکا با مسوولان ایرانی حالت ارباب و نوکری است.

🔹چندین نفر از مسوولان ایرانی سطح بالای آن روز، از جمله خاطرم هست مرحوم مجیدیان که آن موقع قائم‌مقام بانک ملی ایران بود، می‌گفت که من ترجیح می‌دهم که این چند میلیون دلار را اینها به ما ندهند و ما یک مقدار دندان روی جگر بگذاریم و این‌قدر خفت گدایی از خارجی نکشیم.

🔹اصولا همه‌چیز یک رنگ بی‌ربط و ظاهری آمریکایی پیدا می‌کرد که هیچ پذیرفتنی نبود. یک نمونه‌اش این است که راهنمایی و رانندگی در ایران علامت‌های آمریکایی در سراسر کشور باب کرده بود. درحالی‌که ارتباط زمینی ما با اروپا بود و برای مسافرت به اروپا باید استانداردهای اروپایی را بپذیریم. به همین‌دلیل هم سال‌های بعد تمام تابلوها را کندند✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

رفتار آمرانه کارشناسان آمریکایی

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹جای تابلوهای قدیمی، تابلوی جدید گذاشتند. نمی‌گویم یک نماد به شمار می‌رود، البته به نظر خیلی مهم نمی‌آید، اما اصلا اینکه از خودمان هم فکری داشته باشیم در کار نبود.

🔹من اگر درستش را بخواهید مطلقا ایرادی به آمریکایی‌ها نمی‌گیرم. برای آنکه من در آن زمان به اسرائیل خیلی سفر می‌کردم و اسرائیلی‌ها هم اصل چهار داشتند.

🔹به خاطر اینکه مردم اسرائیل قدرت جذب داشتند و خوب می‌دانستند چه می‌خواهند و آن کسی هم که در اصل چهار نشسته بود حرفی نداشت و اگر شما می‌توانستید به او نشان بدهید که شما چه می‌خواهید آن کار را می‌کرد، ولی ما قدرت جذب نداشتیم در نتیجه در عمل کار به اینجا رسیده بود که بعضی از کارشناسان آمریکایی اصل چهار هم، رفتارشان آمرانه شده بود✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

ما ارباب هستیم

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹همان‌طوری که حضورتان عرض کردم، با رفتن به آمریکا و دیدن نظام و قدرت و پیشرفت این کشور و برنامه‌هایی که گروه کندی می‌خواست انجام بدهد خواه‌ناخواه شما احترام خیلی زیادی برای آمریکا پیدا می‌کردید، اما احساس می‌کردم که این رفتاری که ما با آنها داریم هم باید تغییر بکند؛ یعنی از یک طرف از خودمان لیاقت نشان بدهیم برای کمکی که می‌خواهیم بگیریم، مثل هر کشور دیگری ولی از طرف دیگر هم بفهمانیم اینجا کشور ماست، ما ارباب هستیم و تصمیم می‌گیریم✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

شاه شم اقتصادی نداشت

❓شاه شم اقتصادی هم داشت؟

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹نه ابدا، شم سیاسی داشت و به خاطر این شم سیاسی‌اش متوجه بود که این طوری توده‌ها دارند بسیج می‌شوند و این می‌تواند از آنها استفاده کند. ارسنجانی فکر می‌کرد که حالا توده‌ها دنبال خودش می‌روند ولی شاه این را قاپید. خیلی هم خوب توانست بقاپد. در آن مورد به عنوان یک سیاستمدار، فوق‌العاده خوب نقش بازی کرد. بعد از آن زیادی ماجرا را بزرگ کرد چون دیگر آخر خط را نمی‌دانست.

❓حرف مالکان بزرگ بی‌ربط هم نبود چون به هر حال به صورت سنتی یکی از پایه‌های پادشاهی ایران بر اساس تکیه بر آن سیستم فئودالیته بود.

🔹نه الزاما؛ دلیلشان خیلی دلیل خوبی نبود. به خاطر اینکه جزو کارهایی که با اصلاحات ارضی باید انجام می‌شد این بود که در هر روستایی یک واحد برای اداره روستا به وجود بیاید که دو کار بکند؛ یکی اینکه شرکت تعاونی را تشویق کند که این روستاییانی که صاحب ملک شده‌اند، فرآورده‌هایی را که احتیاج داشتند مثل کود، سم، بذر، هرچیزی را بتوانند به صورت تعاونی یک‌جا بخرند و بتوانند کالاهای خودشان را یک‌جا بفروشند✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

نتیجه شوراها روی اقتصاد و اجتماع

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹جزو کارهایی که با اصلاحات ارضی باید انجام می‌شد این بود که در هر روستایی یک واحد برای اداره روستا به وجود بیاید که دو کار بکند؛ یکی اینکه شرکت تعاونی را تشویق کند که این روستاییانی که صاحب ملک شده‌اند، فرآورده‌هایی را که احتیاج داشتند مثل کود، سم، بذر، هرچیزی را بتوانند به صورت تعاونی یک‌جا بخرند و بتوانند کالاهای خودشان را یک‌جا بفروشند.

🔹در نتیجه احتیاج به یک واحدی داشتند که به این کارها برسد، ولی در کنار آن، آغاز دوره علم، دولت آمد یک کار دیگری کرد و آن هم این بود که شورای روستا، شورای دهکده درست شد و این شورای دهکده را خود مردم انتخاب می‌کردند، مردم ده، هر کسی را که می‌خواستند خودشان انتخاب می‌کردند.

🔹نتیجه شوراها روی اقتصاد و اجتماع درست خاطرم نیست چند نفر بودند، هفت، هشت نفر. این شورا حق داشت برای عمران روستا مالیات بگیرد؛ روشن هم کرده بودیم در چه چیزهایی و تا چه حدی می‌توانند مالیات بگیرند، نه اینکه هر کاری دلشان بخواهد بکنند. میزان و نوع کارهایی هم که آنها می‌توانستند رویش مالیات بگیرند، روشن شده بود. این کار دو سال عملی شد و شما نمی‌توانید فکر کنید چقدر اثر مثبت داشت.

❓اثر مثبت چی؟ اقتصادی؟

🔹به‌خصوص از ‌نظر اجتماعی. این شوراهای ده که در روستاها ایجاد شده بود، در یک بخش، یک شورای کلی بین خودشان داشتند که یک‌مقدار هماهنگی ایجاد بکنند که برای این هم پیش‌بینی شده بود که بتوانند با هم تماس داشته باشند✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir