شیرینی تحریم
دور زدن تحریم‌ها چه نسبتی با حامی‌پروری دارد؟

نوچه‌پروری رسمی قدیمی در عرصه سیاسی ایران است اما با تشدید تحریم‌ها، وزن و کیفیت اثرگذاری آن دستخوش تغییرات عمیق شده است. اقتصاددانان معتقدند؛ تحریم‌ها چهره تعارض منافع را در جامعه ایران تغییر داده و کاسبان تحریم را به ذی‌نفعان اصلی وضعیت موجود تبدیل کرده است.

اقتصاد ایران چگونه به کاسبان تحریم وابسته شد؟

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

سالنامه جامع اقتصاد ایران سه‌شنبه منتشر می‌شود

به سنت 12 سال گذشته، روز سه‌شنبه، ۲۱ اسفند ۱۴۰۳، سالنامه‌ جامع اقتصاد ایران در ۶۶۰ صفحه منتشر می‌شود و در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.

این مجموعه‌ مفصل که آخرین شماره‌ هفته‌نامه‌ «تجارت فردا» در سال ۱۴۰۳ است، به بررسی و تحلیل عملکرد متغیرهای اقتصاد ایران پرداخته و با نگاهی دقیق، چشم‌انداز اقتصادی کشور را در سال ۱۴۰۴ ترسیم کرده است.

این ویژه‌نامه حجیم که منبعی معتبر برای درک بهتر تحولات اقتصادی و برنامه‌ریزی آگاهانه در سال 1404 به شمار می‌رود، سه کتاب خواندنی هم به خوانندگان خود هدیه می‌دهد:

🔹 کتاب‌«ندای قبیله» نوشته ماریو بارگاس یوسا با مقدمه موسی‌ غنی‌نژاد
🔹 «چهل قرن کنترل قیمت و دستمزد» نوشته رابرت شوتینگر و ایمون باتلر با مقدمه سیدمحمد طبیبیان
🔹 کتاب «اقتصاد سیاسی به زبان ساده» که توسط «سعید ابوالقاسمی»


سالنامه جامع اقتصاد ایران را روز سه‌شنبه همراه با روزنامه‌دنیای‌اقتصاد تهیه کنید.


#تجارت_فردا

@tejaratefarda

سالنامه جامع اقتصاد ایران را امروز تهیه کنید

انتشار «سالنامه جامع اقتصاد ایران» برای ما بسیار امیدبخش و شوق‌انگیز است؛ اینکه در آستانه فرا رسیدن نوروز، حاصل تلاش یک ساله‌مان را تقدیم شما کنیم. این امید و شوق، اما جنبه‌ای کمتر آشکار دارد و آن مشارکت و همکاری بنگاه‌ها، شرکت‌ها و کسب و کارهای معتبر در انتشار این ویژه‌نامه است.
این مشارکت مسوولانه و همدلانه امسال نیز سبب شده است که ویژه‌نامه «دنیای‌اقتصاد» با بهایی مناسب در اختیار شما عزیزان قرار گیرد و چه چیزی بهتر از این؟
تلاش‌های ما وقتی ارزشمند خواهد بود که شما حاصل کار را ببینید و بخوانید و از آن بهره بگیرید. از همین رو نیز هست که همیشه به همکاری با بنگاه‌ها و کسب‌وکارها مباهات کرده‌ایم و به این که شما مخاطب «دنیای‌اقتصاد» هستید، مفتخریم.
سالنامه جامع اقتصاد ایران را امروز- سه‌شنبه 21 اسفند- همراه با روزنامه دنیای اقتصاد توزیع شده است که می‌توانید از دکه‌های مطبوعاتی آن را تهیه کنید.

اگر برای تهیه ویژه‌نامه با مشکل مواجه شدید،، با تلفن 52189177 تماس بگیرید تا همکاران ما مشکل شما را حل کنند.


#تجارت_فردا

@tejaratefarda

از عدالت اجتماعی تا گروه‌های ذی‌نفع

اقتصاد ایران در پنج دوره تاریخی، از ملی شدن نفت در سال ۱۳۳۲ تا عصر تحریم‌ها در اواخر دهه 90 و فشار حداکثری در دولت دوم دونالد ترامپ، شاهد پنج یا شش نقطه عطف بوده است. در همه این دوره‌ها، همواره نفت در کانون تحولات قرار داشته و پایه‌گذار روندهای زیادی بوده است.

از زمان ملی شدن صنعت نفت که به عقیده برخی، پایه‌گذار انحراف‌های بزرگ در کشور بود تا تشدید تحریم‌های اقتصادی، نفت نه‌تنها یک منبع درآمد، بلکه ابزاری سیاسی برای تعیین سرنوشت اقتصاد ایران شد

. این میزگرد که به میزبانی محمد طاهری -سردبیر هفته‌نامه تجارت‌فردا- و با حضور دکتر مسعود نیلی- عضو شورای سیاستگذاری هفته‌نامه تجارت‌فردا- و نوید رئیسی سردبیر روزنامه دنیای اقتصاد برگزار شده کلاس درسی برای اقتصاد سیاسی است و به طور مشخص سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که چطور با تکیه بر درآمدهای نفتی، از آرمان‌گرایی و شعار عدالت اجتماعی به فسادهای گسترده، تسخیر دولت و گروه‌های ذی‌نفع در اقتصاد ایران رسیدیم؟

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

پیش‌بینی‌‌ روند نرخ ارز در یک میزگرد/ چشم‌انداز بازارها در ۱۴۰۴ ترسیم شد

🔺دنیای‌اقتصاد: معادلات بازارهای دارایی در سال ۱۴۰۴ موضوع یکی از میزگردهای برگزار شده در گروه رسانه‌ای «دنیای‌اقتصاد» برای ویژه‌نامه نوروزی بود.

در این میزگرد که با حضور داود سوری، اقتصاددان و بهروز ملکی، صاحب‌نظر اقتصاد مسکن برگزار شد، آینده دلار، بورس، مسکن، خودرو و البته طلا و سکه در قالب ۹ پرسش از مهمانان برنامه، بحث و بررسی شد.

خلاصه‌ای از محتوای میزگرد را در زیر بخوانید:

برای پیش‌بینی رشد قیمت بازارها در سال ۱۴۰۴ یک پیش‌فرض مهم‌ وجود دارد و آن «موضوع توافق یا عدم توافق» است.

در سال جدید با تحریم و تورم عمومی، روند افزایشی نرخ ارز ادامه می‌یابد اما میزان آن بستگی به تصمیم‌هایی که دولت برای «اصلاحات احتمالی» اتخاذ می‌کند، دار‌د. اما روند قطعا افزایشی است.

نرخ ارز به شدت از پارامتر «توافق یا عدم توافق» تاثیر می‌پذیر‌د؛ البته توافق حالت صفر و یک ندار‌د.

هر چقدر توافق با گستردگی بیشتری شکل بگیرد، بازار ارز می‌تواند آرامتر باشد و برعکس.

اما قضیه برای بازار مسکن برعکس ارز است.

نزدیکی به توافق باعث خواهد شد «قیمت دلاری مسکن» از ۱۱۰۰ دلار صعود کند.

در صورت تشدید تنش اما قیمت دلاری مسکن کف ۱۰۰۰ دلار را هم از دست می‌دهد.

سال آینده در بازار خودرو، بعید است کاهش قیمت اتفاق بیفتد.
اما افزایش قیمت هم آنچنان نخواهد بود بلکه به میزان رشد نرخ ارز است.

بازار خودرو نیز در مسیر بازار مسکن قرار گرفته و در حال دورتر شدن از دسترس خانوارها است.

اگر در سال جدید توافقی بین ایران و غرب صورت بگیرد، بازارهای چسبیده به زمین همچون سهام و مسکن شرایط بهتری برای خرید و سرمایه‌گذاری پیدا می‌کنند.

در صورت تشدید تنش، گزینه اول طلا و گزینه دوم ارز است.

در سال ۱۴۰۴ احتمال صعود بورس بیشتر از سال ۱۴۰۳ است؛ بازار سهام قابلیت افزایش قیمت را دارد اما بهرحال فعلا همه شاخص‌ها به اخبار و ریسک‌ها وابسته است.

متن کامل این میزگرد را می‌توانید در ویژنامه نوروزی گروه رسانه‌ای «دنیای‌اقتصاد» بخوانید.

ویدئوی این برنامه را نیز از اکوایران ببینید.

#نوروز #دنیای_اقتصاد #ویژه‌نامه_نوروزی_گروه_رسانه‌ای_دنیای_اقتصاد #تجارت_فردا #اکوایران #مسکن #دلار #بورس #طلا

✔️کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

نسل ناشناخته

▫️طی سال های اخیر تعارض میان نسل جوان که به نسل زد مشهور شده اند و سیاستمداران سنتی بیش از پیش نمایان شده است. بررسی ها نشان می دهد: نسل جوان که در دنیای متصل به فناوری رشد کرده اند؛ انتظارات متفاوتی از زندگی و آینده خود دارند که تفاوت اساسی با ساختارهای سیاسی و اجتماعی کشور که عمدتا به الگوهای سنتی وابسته هستند، دارند. از همین رو بخش زیادی از ساختارهای فعلی جامعه نتوانسته خود را با زندگی و خواسته های نسل جوان تطبیق دهد.

▫️نتیجه چنین وضعیتی برای نسل جوان کشور کاهش تمایل برای ورود به بازار کار و افزایش میل به مهاجرت بوده است.

▫️محسن جلال پور، تاجر و کارآفرین بخش خصوصی و آسیه حاتمی، کارآفرین و محقق بازار کار در این میزگرد که به میزبانی صبا نوبری برگزار شده، علاوه بر بررسی اولویت های نسل زد در بازار کار به نکات مهمی اشاره کرده اند.


متن این میزگرد در سالنامه جامع اقتصاد ایران منتشر شده و ویدئوی آن در اکو ایران در دسترس است.

#تجارت_فردا

@tejaratefarda

موفقیت ایران در مذاکرات به چه عواملی بستگی دارد؟

45 سال پیش در 20 فروردین 1359 جیمی کارتر، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، دستور قطع رسمی روابط دیپلماتیک با ایران را صادر کرد. از آن تاریخ تا امروز دو کشور سطوح مختلفی از تنش و دوره‌های کوتاهی از توافق را پشت سر گذاشته‌اند.

ایران و آمریکا در حالی قرار است دوباره پای میز مذاکره بنشینند که این بار منافع مشترک اقتصادی می‌تواند شانس توافق پایدار را افزایش دهد.

ایران در تحولات پیش‌رو چه چالش‌ها و چه فرصت‌هایی دارد؟


#تجارت_فردا
@tejaratefarda

ایران در تحولات پیش‌رو چه چالش‌ها و چه فرصت‌هایی دارد؟

✍️ محمود صنعتی/ تحلیلگر اقتصاد

🔹 روابط ایران و آمریکا از 45 سال پیش تاکنون، تحت تأثیر بی‌اعتمادی متقابل، اختلافات ایدئولوژیکی و رقابت‌های ژئوپلیتیکی بوده است. اگرچه دوره‌هایی مانند برجام نشان داد که دیپلماسی می‌تواند تنش‌ها را کاهش دهد، اما فقدان اراده سیاسی پایدار و دخالت عوامل داخلی و خارجی، مانع از عادی‌سازی روابط شده است. با این حال دو کشور پذیرفته‌اند که پس از سال‌ها تنش و نزاع پرهزینه، در کشور عمان پای میز مذاکره بنشینند و بر سر مسائل مهم، گفت‌وگو کنند. این مذاکرات در 45 سالگی قطع روابط دو کشور برگزار می‌شود و از نظر زمانی مقارن با زمانی است که دولت آمریکا به صورت رسمی روابط خود را با ایران قطع کرد.
در تاریخ ۲۰ فروردین ۱۳۵۹، جیمی کارتر، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، به دلیل شکست مذاکرات برای آزادی گروگان‌ها و ادامه تنش‌ها، دستور قطع رسمی روابط دیپلماتیک با ایران را صادر کرد. این رویداد نتیجه مجموعه‌ای از عوامل و تحولات سیاسی بود که پس از انقلاب رخ داد و منجر به قطع کامل روابط دیپلماتیک بین دو کشور شد که تا امروز هم به قوت خود باقی است و به جز در موارد معدود، هیچ نوع رابطه رسمی بین ایران و آمریکا برقرار نشده است.

🔹 پس از وقوع انقلاب و قطع رابطه آمریکا با ایران، کاخ سفید نه‌تنها مهم‌ترین متحد استراتژیک خود را در خاورمیانه از دست داد، بلکه با آماجی از ایدئولوژی‌ها و شعارهای ضدآمریکایی و «مرگ بر آمریکا» مواجه شد. در مقابل، آمریکا نیز تضعیف انقلاب اسلامی را با تثبیت موقعیت خود در جهان و به‌ویژه در منطقه خاورمیانه برابر انگاشت. از آن زمان تاکنون، همواره نزاع و تنش بر فضای مناسبات ایران و آمریکا حاکم بوده است.

آیا اقتصاد مهیای مذاکرات است؟
🔹 مذاکرات ایران و آمریکا در حالی آغاز می‌شود که آمریکا دنبال مذاکره مستقیم است اما ایران ترجیح می‌دهد این مذاکرات غیر مستقیم باشد. در عین حال مهم‌ترین ویژگی این دور از مذاکرات این است که ایران به صورت رسمی، سیگنال سرمایه‌گذاری به آمریکاییان داده است. در دور قبل، ایران به توافق هسته‌ای دست یافت اما به سرمایه‌گذاران آمریکایی اجازه حضور در اقتصاد خود را نداد اما این بار مسعود پزشکیان به صورت رسمی، حضور آمریکایی‌ها را در اقتصاد ایران بلامانع اعلام کرده است.

رابطه اقتصاد و مذاکرات
🔹 در آستانه مذاکرات عمان، اقتصاد ایران گرفتار مشکلات بزرگی است که حل آنها نیازمند اصلاحات ساختاری، شفافیت، مدیریت کارآمد و تعامل سازنده با جهان است. مولفه‌های اصلی تعیین‌کننده وضعیت اقتصاد ایران ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی هستند که به‌صورت متقابل بر یکدیگر اثر می‌گذارند.

🔹ایران و آمریکا در حالی قرار است دوباره پای میز مذاکره بنشینند که این بار منافع مشترک اقتصادی می‌تواند شانس توافق پایدار را افزایش دهد.

🔹 به نظر می‌رسد در شرایط حاضر، فاصله ایران با تبدیل شدن به قدرت هسته‌ای، فقط اراده مسئولان است با این حال مذاکره‌کنندگان ایران برای نشستن پشت میز مذاکره کارت‌های اقتصادی زیادی در دست ندارند، حداقل شاید نسبت به ابتدای دهه 90 دستشان خالی‌تر باشد و این آزمونی سخت برای آنهاست. اما نکته این است که دیدگاه آمریکا هم درباره ایران تا حدود زیادی تعدیل شده و کمتر به دنبال دستاوردهای سیاسی است و احتمالاً پیشنهاد‌هایی از قبیل سرمایه‌گذاری مشترک، قراردادهای پیمانکاری و اقتصادی جذاب‌تر باشد و بتواند برگ برنده مذاکره‌کنندگان ایرانی در عمان باشد.
به هر حال آینده این رابطه به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله نتیجه مذاکرات هسته‌ای، تغییرات سیاسی در هر دو کشور، و تحولات منطقه‌ای و در عین حال بدون اعتمادسازی متقابل و گام‌های عملی برای رفع موانع، چشم‌انداز بهبود روابط همچنان مبهم باقی خواهد ماند.



#تجارت_فردا
@tejaratefarda

⭕️از عدالت اجتماعی تا گروه‌های ذی‌نفع
اقتصاد سیاسی ایران در گفت‌وگو با مسعود نیلی و نوید رئیسی

✍️محمد طاهری / سردبیر هفته نامه تجارت فردا

اقتصاد ایران در پنج دوره تاریخی، از ملی شدن نفت در سال ۱۳۳۲ تا عصر تحریم‌ها در اواخر دهه 90 و فشار حداکثری در دولت دوم دونالد ترامپ، شاهد پنج یا شش نقطه عطف بوده است. در همه این دوره‌ها، همواره نفت در کانون تحولات قرار داشته و پایه‌گذار روندهای زیادی بوده است. از زمان ملی شدن صنعت نفت که به عقیده برخی، پایه‌گذار انحراف‌های بزرگ در کشور بود تا تشدید تحریم‌های اقتصادی، نفت نه‌تنها یک منبع درآمد، بلکه ابزاری سیاسی برای تعیین سرنوشت اقتصاد ایران شد.

پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، رویکردهای ایدئولوژیک به اقتصاد و مدیریت منابع نفتی تغییر کرد و در دهه‌های بعد، جنگ ایران و عراق و سپس تحریم‌های بین‌المللی، وابستگی به این منبع مهم را به یک شمشیر دولبه تبدیل کرد. در دوره‌هایی که قیمت نفت اوج گرفت، اقتصاد ایران شاهد رونق موقت بود، اما با افت قیمت‌ها یا اعمال تحریم‌های شدید، نظیر آنچه در اواخر دهه ۹۰ رخ داد، شکنندگی این وابستگی بیش از پیش نمایان شد. فشار حداکثری دولت ترامپ، که با هدف ناکار کردن اقتصاد ایران طراحی شده بود، نشان داد که چگونه نفت می‌تواند هم نقطه قوت و هم پاشنه‌آشیل اقتصاد کشور باشد.

این میزگرد که با حضور دکتر مسعود نیلی-اقتصاددان و عضو شورای سیاستگذاری مجله تجارت‌فردا- و نوید رئیسی- سردبیر روزنامه دنیای اقتصاد- برگزار شده، کلاس درسی برای فراگیری اصول اقتصاد سیاسی است و سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که چطور با تکیه بر درآمدهای نفتی، از آرمان‌گرایی و شعار عدالت اجتماعی به فسادهای گسترده، تسخیر دولت و گروه‌های ذی‌نفع در اقتصاد ایران رسیدیم؟

📌متن کامل میزگرد در سایت تجارت فردا در دسترس است و ویدئوی آن را نیز اینجا می‌توانید مشاهده کنید.

#تجارت_فردا

@tejaratefarda

دولت چهاردهم برای درست کار کردن اقتصاد چه ماموریت‌هایی دارد؟

پایداری و بهبود عملکرد اقتصاد ایران با فرض موفقیت در مذاکرات، به اصلاحات اقتصادی بستگی دارد؛ منظور سازوکاری است که اقتصاد دستوری، دولتی، درون‌گرا و انحصاری را به اقتصادی آزاد، خصوصی، برون‌گرا و رقابتی تبدیل کند.

رفع تحریم‌ها، افزایش صادرات نفت و تسهیل تجارت، فرصت‌های خوبی ایجاد می‌کند اما بدون اصلاحات اقتصادی، همه چیز موقتی خواهد بود.

آیا مسعود پزشکیان می‌تواند مسیر اقتصاد را بعد از توفیق دیپلماسی، اصلاح کند؟


#تجارت_فردا
@tejaratefarda

امتناع از اصلاحات اقتصادی چه سرنوشتی برای توافق رقم می‌‌زند؟

✍️ محمد طاهری/ سردبیر هفته‌نامه تجارت‌فردا

🔹موفقیت مذاکرات عمان و دستیابی به توافقی پایدار می‌تواند ثبات را به اقتصاد ایران بازگرداند اما پایداری این موفقیت به میزان زیادی به رویکرد نظام حکمرانی در برابر اصلاحات اقتصادی وابسته است. منظور از اصلاحات اقتصادی، فرآیندی است که اقتصاد دستوری، دولتی، درون‌گرا و انحصاری را به اقتصادی آزاد، خصوصی، برون‌گرا و رقابتی تبدیل کند. تحقق این هدف مستلزم دو تغییر اساسی در رویکرد حکمرانی است:
نخست، تحول در روابط خارجی اقتصاد به‌گونه‌ای که موانع تجارت خارجی و مبادلات بانکی برداشته شود، دسترسی به بازارهای مالی و فناوری‌های پیشرفته گسترش یابد و هزینه‌های مبادله به حداقل برسد.
دوم در پیش گرفتن رویکردی که انضباط مالی را بر بودجه کشور حاکم کند، بانک‌های تجاری در چارچوب قواعد مدرن بانکداری فعالیت کنند و از تخصیص دستوری منابع مصون بمانند، سازوکارهای سهمیه‌بندی و توزیع رانتی منابع که در انحصار دولت است، حذف شود و عرضه منابع بر اساس معیار «هزینه فرصت» انجام گیرد. به موازات این اقدامات، قیمت‌گذاری دستوری متوقف شود و مراحل قانونی انحلال سازمان‌های حمایت و تعزیرات و اصلاح مأموریت شورای رقابت پیگیری شود.

🔹چنانچه ایران و طرف‌های مذاکره به نتایج قابل قبولی دست یابند و مانند برجام، مذاکرات به توافق منجر شود، دو سناریو پیش روی تصمیم‌گیران کشور قرار می‌گیرد:
سناریوی نخست، اصلاحات اقتصادی را به‌عنوان اولویت نظام حکمرانی پس از توافق قرار می‌دهد تا هم توافق پایدار بماند و هم اقتصاد وضعیت پایداری پیدا کند.
سناریوی دوم، دستیابی به توافق اما امتناع از انجام اصلاحات اقتصادی است.
در صورت موفقیت دیپلماسی، اقتصاد ایران می‌تواند از ثبات ناشی از توافق بهره‌مند شود و به سمت رشد پایدار و رفاه حرکت کند. بهبود روابط خارجی، بستر شکوفایی اقتصاد را فراهم می‌کند و کلید توسعه است. اما باید در نظر داشت که تحقق سناریوی نخست نیازمند اجماع سیاسی، مدیریت مقاومت گروه‌های ذی‌نفع و پایبندی به اصول علم اقتصاد است. در غیر این صورت، اقتصاد ایران در سناریوی دوم، گرفتار چرخه ناپایداری و ناکارآمدی باقی می‌ماند.

سناریوی نخست: گشایش در روابط خارجی همراه با اصلاحات داخلی
در این سناریو، فرض بر این است که ایران پس از دستیابی به توافق پایدار با آمریکا، اصلاحات اقتصادی را در اولویت تصمیم‌گیری قرار می‌دهد.
شکی نیست که توافق در کوتاه‌مدت اولویت دارد، چرا که قفل‌های اقتصاد را می‌گشاید و فضا را برای اصلاحات مهیا می‌کند. اما بدون اصلاحات اقتصادی، توافق تنها مسکنی موقتی است و نمی‌تواند رشد پایدار و رفاه بلندمدت را تضمین کند. توافق پایدار همچنین موانع تجارت خارجی را برطرف می‌کند و امکان دسترسی به بازارهای مالی و فناوری‌های پیشرفته را فراهم می‌آورد. بهبود روابط خارجی همراه با اصلاحات اقتصادی، بستر رشد پایدار اقتصاد را مهیا می‌کند و بنگاه‌ها را به سمت نوآوری و خلاقیت سوق می‌دهد. در نتیجه، اقتصاد به سمت ثبات، رشد پایدار و رفاه فراگیر حرکت می‌کند. کاهش تورم و رشد پایدار اقتصاد و کاهش فقر از مهم‌ترین دستاوردهای این سناریو است که در نهایت، سرمایه اجتماعی حاکمیت را بالا می‌برد و انسجام ملی را تقویت می‌کند.

سناریوی دوم: تداوم رویکردهای دستوری و انحصاری
در این سناریو، فرض بر این است که نظام حکمرانی پس از توافق پایدار با آمریکا، همچنان به رویکردهای دستوری، انحصاری و غیررقابتی در اقتصاد داخلی پایبند می‌ماند و از اجرای اصلاحات ساختاری مانند کاهش مداخلات دولت، چاره‌اندیشی برای ناترازی‌ها، کاهش کسری بودجه و اصلاح نظام بانکی خودداری می‌کند. در این حالت، بهبود وضعیت اقتصادی ایران به خاطر برطرف شدن موانع تجارت خارجی، محتمل اما ناپایدار خواهد بود. بدون اصلاحات اقتصادی، توافق پایدار تنها بهبودهای موقت و شکننده‌ای به همراه خواهد داشت. تداوم سیاست‌های دستوری و رانتی، تورم، نابرابری و فقر را تشدید می‌کند و فرصت‌های ناشی از توافق را محدود می‌سازد. این سناریو خطر بازگشت به بی‌ثباتی اقتصادی و کاهش انسجام اجتماعی را افزایش می‌دهد. هرگونه تعلل در اجرای اصلاحات ساختاری، فرصت‌های ناشی از توافق را نیز هدر می‌دهد و اقتصاد را در برابر شوک‌های شدید بی‌دفاع می‌کند.

جمع‌بندی
پایداری و بهبود عملکرد اقتصاد ایران با فرض موفقیت در مذاکرات، به اصلاحات اقتصادی بستگی دارد؛ منظور سازوکاری است که اقتصاد دستوری، دولتی، درون‌گرا و انحصاری را به اقتصادی آزاد، خصوصی، برون‌گرا و رقابتی تبدیل کند. رفع تحریم‌ها، افزایش صادرات نفت و تسهیل تجارت، فرصت‌های خوبی ایجاد می‌کند اما بدون اصلاحات اقتصادی، همه چیز موقتی خواهد بود.
آیا مسعود پزشکیان می‌تواند مسیر اقتصاد را بعد از توفیق دیپلماسی، اصلاح کند؟

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

چرا بازارهای غیرقانونی، تنها بازارهای آزاد در کشور ما هستند؟

اغلب تصمیم‌گیران سیاسی و اقتصادی در نظام حکمرانی ما، مخالف آزادی اقتصاد، آزادی انتخاب و آزادی مبادله هستند.

این رویکرد، اقتصاد ایران را به اقتصادی سرکوب شده با صدها بازار غیررسمی تبدیل کرده است که در خیلی از کشورها یا غیرقانونی‌اند یا محدودیت‌های اخلاقی و اجتماعی دارند. اقتصاد ایران چگونه به مهد بازارهای نامتعارف تبدیل شد؟

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

ایران چگونه به مهد بازارهای عجیب‌وغریب تبدیل شد؟

✍️ صبا نوبری/ نویسنده در هفته‌نامه تجارت‌فردا

🔹اگر می‌خواهید اسلحه بخرید یا می‌خواهید قهوه خارج‌شده از مدفوع سنجاب گواتمالایی را تهیه کنید یا حتی اگر قصد خرید یا فروش اعضای بدن را دارید، فقط کافی است کمی در اینترنت جست‌وجو کنید. این روزها ایران به مهد بازارهای عجیب‌وغریب تبدیل شده است. هر جا عرضه و تقاضا وجود داشته باشد، بازار شکل می‌گیرد و در ایران این اصل به شکلی خلاقانه و گاه غیرمتعارف، از بازارهای قانونی با قدمت چندصدساله تا بازارهای غیرقانونی زیرزمینی، نمود یافته است. به خاطر همین است که می‌گویند اینجا از شیر مرغ تا جان آدمیزاد پیدا می‌شود.

🔹تنوع بازارها در ایران نشان‌دهنده پویایی و انعطاف‌پذیری اقتصادی جامعه در مواجهه با محدودیت‌ها و نیازهاست. بازار کالاهای مسروقه در خلازیر تهران، جایی که از لوازم خانگی تا قطعات خودرو معامله می‌شود، نمونه‌ای از بازارهای غیررسمی است. کمی آن‌طرف‌تر بازار گونه‌های جانوری در حال انقراض را در حوالی میدان شوش می‌توانید پیدا کنید. در مناطق مرزی مانند نقطه صفر ایران و پاکستان، بازار سوخت قاچاق رونق دارد، جایی که اختلاف قیمت سوخت بین دو کشور، انگیزه‌ای قوی برای تجارت غیرقانونی ایجاد کرده است. بازار مشروبات الکلی و مواد مخدر، با وجود ممنوعیت‌های شدید قانونی، به صورت مخفیانه در بسیاری از شهرها فعال است و شبکه‌های زیرزمینی، آن را تغذیه می‌کنند. بازار اسلحه و مهمات نیز، به‌ویژه در برخی نقاط تهران، از دیگر نمونه‌های عجیب است؛ جایی که اقلامی مانند دوربین دید در شب، سرنیزه آمریکایی یا حتی کلاشنیکف با قیمت‌های نجومی معامله می‌شوند.

🔹اما بازارهای عجیب ایران تنها به فعالیت‌های غیرقانونی محدود نمی‌شوند. برخی بازارهای قانونی در ایران چنان منحصربه‌فردند که در بسیاری از کشورها مشابهی ندارند. به‌طور مثال کمتر کشوری را می‌توانید پیدا کنید که بازاری برای خرید و فروش شماره کارت ملی داشته باشد. بازار خرید و فروش کلیه که در ایران به دلیل قوانین خاص و نیازهای اقتصادی به صورت رسمی و تحت نظارت فعالیت می‌کند، در دنیا اساساً پیدا نمی‌شود. این بازار، هرچند قانونی، به دلیل ماهیت حساس و اخلاقی‌اش، در همه کشورها ممنوع یا غیرقابل تصور است. به این فهرست می‌توان بازارهای دیگری را نیز افزود. برای مثال، بازار فروش حیوانات عجیب و غیرمجاز در برخی شهرهای بزرگ، مانند تهران و اصفهان، قابل توجه است؛ جایی که از خزندگان کمیاب مانند مارهای پیتون تا پرندگان غیربومی مانند طوطی‌های آمازونی به صورت غیرقانونی خرید و فروش می‌شوند. بازار اجاره کارت‌های بانکی یا حساب‌های کاربری برای تراکنش‌های غیرقانونی، به‌ویژه در حوزه ارزهای دیجیتال یا پولشویی نیز در سال‌های اخیر رشد کرده و به یکی از پدیده‌های زیرزمینی نوظهور تبدیل شده است.

🔹 در مناطق مرزی، به‌ویژه در کردستان و سیستان و بلوچستان، بازار تجارت غیررسمی کالاهای ته‌لنجی، مانند لوازم الکترونیکی و پوشاک، که بدون پرداخت عوارض گمرکی وارد می‌شوند، از دیگر نمونه‌های قابل مطالعه است. همچنین، بازار فروش سوالات امتحانی یا مدارک جعلی، از جمله مدارک تحصیلی و گواهینامه‌های رانندگی، در برخی شبکه‌های غیررسمی رواج دارد و تقاضای قابل توجهی را به خود جذب کرده است. این تنوع و گاه عجیب بودن بازارها در ایران نتیجه ترکیبی از عوامل است: تاریخ طولانی تجارت و بازرگانی، خلاقیت مردم در مواجهه با محدودیت‌های اقتصادی و قانونی، شکاف‌های نظارتی و نیازهای معیشتی که گاه به روش‌های غیرمتعارف پاسخ داده می‌شوند. از بازارهای سنتی با قدمت چندصدساله تا بازارهای مدرن و غیرقانونی، ایران صحنه‌ای است که در آن هر چیزی، از اسکناس قدیمی تا اعضای بدن، می‌تواند موضوع معامله باشد. این پویایی، هرچند گاه چالش‌برانگیز، نشان‌دهنده توانایی جامعه ایرانی در سازگاری با شرایط دشوار و خلق راه‌حل‌های بدیع برای نیازهای روزمره است.


#تجارت_فردا
@tejaratefarda

چگونه قاچاق از تجارت قانونی آسان‌تر شد؟

انفجار بندر شهید رجایی از فاجعه رسوب کالا در قلب تپنده تجارت خارجی پرده برداشت.

زمین‌گیر شدن 140 هزار کانتینر، جرمی نابخشودنی و نشانه‌ای از ناکارآمدی سیاست‌هایی است که تنها گروه‌های ذی‌نفع را منتفع می‌کند.
قاچاقچیان به‌آسانی تجارت می‌کنند اما تاجران باید از هفت‌خان رستم بگذرند.
چه زمانی تجارت قانونی، تسهیل می‌شود؟


#تجارت_فردا
@tejaratefarda

چرا کالا در بندرهای ایران رسوب می‌کند؟
✍️ سردار خالدی/ نویسنده در هفته‌نامه تجارت‌فردا

🔹 نباید از حادثه بندر شهید رجایی به‌سادگی گذشت. این فاجعه، علاوه بر شهادت شماری از کارگران و کارکنان زحمت‌کش، قلب تپنده تجارت را از کار انداخت و امنیت مسیر ترانزیت ایران را خدشه‌دار کرد. بندر شهید رجایی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گلوگاه‌های تجاری ایران، نقشی حیاتی در صادرات و واردات کشور دارد. هرگونه اختلال در فعالیت این بندر نه‌تنها اقتصاد داخلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه جایگاه ایران را در کریدورهای تجاری منطقه‌ای و بین‌المللی تضعیف می‌کند.

🔹به گفته منابع رسمی، این حادثه ناشی از ماندگاری اجباری مواد شیمیایی خطرناک و «اظهار خلاف واقع» محموله‌ها بود. این موضوع پرسش‌های جدی درباره مدیریت ایمنی بنادر، نظارت بر ورود کالاها و پدافند غیرعامل مطرح کرده است. کمبود تجهیزات برای مهار سریع آتش‌سوزی و نبود زیرساخت‌های مناسب برای مدیریت بحران، نشان‌دهنده حفره‌های ساختاری است که می‌تواند ایران را در برابر حوادث مشابه آسیب‌پذیرتر کند.

🔹 در سطح بین‌المللی، ناامن شدن بندر شهید رجایی می‌تواند به نفع رقبای منطقه‌ای ایران در حوزه ترانزیت و اقتصاد بندری تمام شود. برای مثال، بندر بصره در عراق، بندر گوادر در پاکستان و بنادر امارات متحده عربی، قطر و عربستان سعودی می‌توانند از کاهش فعالیت این بندر بهره‌مند شوند. این کشورها که سال‌هاست برای جذب سهم بیشتری از تجارت دریایی خلیج‌فارس رقابت می‌کنند، می‌توانند خود را به‌عنوان جایگزین‌هایی امن‌تر و کارآمدتر معرفی کنند.

🔹مسعود کرباسیان، وزیر پیشین امور اقتصادی و دارایی و رئیس‌کل سابق گمرک ایران، درباره دلایل ماندگاری طولانی‌مدت کالاها در بنادر می‌گوید:
«سیاست‌گذاران تجاری و پولی کشور، متهم اصلی این وضعیت هستند. سیاست‌های ارزی و بخشنامه‌های دست‌وپاگیر تجارت خارجی، عامل اصلی ماندگاری کالاها در بنادر است.» بر اساس این بخشنامه‌ها، ترخیص کالاها بدون اخذ کد رهگیری، ثبت سفارش یا انجام مراحل قانونی ممکن نیست. این امر گمرک را ملزم به نگهداری کالاها در بنادر تا دریافت مجوزهای لازم می‌کند که اغلب بیش از ۳۰ روز طول می‌کشد.
کرباسیان تحریم‌ها را دومین دلیل این مشکل می‌داند. در شرایط تحریم، محدودیت‌های نقل‌وانتقال مالی باعث می‌شود خریدار ناچار به پرداخت نقدی باشد تا کالا از فروشنده آزاد شود. پیش از تحریم‌ها، نقل‌وانتقال بانکی، فرآیند ترخیص را مطمئن‌تر و سریع‌تر می‌کرد، اما اکنون هر دو طرف معامله با نگرانی‌های متعددی مواجه‌اند.

🔹 سومین عامل، به گفته کرباسیان، نگرانی‌های غیرضروری برخی سازمان‌های اقتصادی و غیراقتصادی است. تجار ایرانی برای ترخیص کالا باید از ۱۶ تا ۱۸ سازمان مجوز بگیرند که هر یک بر اساس سلیقه خود عمل می‌کنند. اخذ گواهی‌های بازرسی و مبدأ نیز این فرآیند را پیچیده‌تر کرده و اعتماد میان دولت و تجار را تضعیف می‌کند. در نتیجه، واردکنندگان هزینه‌های بالای دموراژ متحمل می‌شوند، مصرف‌کنندگان به‌موقع به کالاها دسترسی ندارند و دولت از حقوق قانونی خود محروم می‌ماند.
🔹چهارمین دلیل، سیاست‌های نادرست سازمان بنادر است. واگذاری وظایف این سازمان به نهادهای غیردولتی و تکه‌تکه شدن مدیریت بنادر، پیامدهای منفی به دنبال داشته است. رسوب طولانی‌مدت کالاها در بنادر برای برخی ذی‌نفعان سودآور است، زیرا هرچه کالا بیشتر بماند، درآمد بیشتری برای متولیان انبارها ایجاد می‌شود. این وضعیت حتی کالاهای فوری که باید در مسیر سبز گمرک ترخیص شوند را در دام ماندگاری اجباری گرفتار می‌کند و انبارداران نیز از جریمه‌های تأخیر سود می‌برند.
🔹پنجمین عامل، قوانین محدودکننده حمل‌ونقل کالاهاست. به دلیل بوروکراسی پیچیده و بخشنامه‌های متعدد، امکان انتقال سریع کالاها به گمرک‌ها یا محوطه‌های اختصاصی برای ترخیص وجود ندارد. این محدودیت‌ها، همراه با منافع گروه‌های ذی‌نفع، مانع ترخیص سریع کالاها می‌شود.
🔹مدیریت بندرها زمانی یکپارچه بود اما از ابتدای دولت سیدمحمد خاتمی تصمیم گرفتند ماموریت‌های سازمان بنادر را به بخش‌های غیردولتی واگذار کنند. در حال حاضر سازمان بنادر یک سازمان تکه‌تکه شده است که اختیاری از خود ندارد و تبدیل به حیاط خلوت ذی‌نفعان و گروه‌های متخلف شده است. هزاران کیلومتر از مرزهای ایران رها شده اما همه سازمان‌ها و ارگان‌ها در بندر شهید رجایی متمرکز شده‌اند. به همین دلیل قاچاقچیان به‌آسانی تجارت می‌کنند اما تاجران باید از هفت‌خان رستم بگذرند.

🔹 کرباسیان می‌گوید نظام تجاری در کشور تابع سیاست‌های ارزی و خارجی است. سیاست خارجی و ارزی ما در شرایط کنونی در مسیر درستی قرار ندارد. به همین دلیل تهیه کالای قاچاق، ارزان و بدون دردسر است اما تهیه کالایی که از مسیر قانونی وارد شده هم گران‌تر و هم دشوارتر است.


#تجارت_فردا
@tejaratefarda

آیا ثروتمندان مسئولیت اجتماعی دارند؟

بیل گیتس قصد دارد بخش قابل توجهی از ثروت خود را صرف امور خیریه کند؛ الگویی که در ایران نیز رایج است. برخی می‌گویند بخشش دارایی در دوران سالخوردگی برای گریز از تله «ننگ ثروتمند» است اما برخی معتقدند کارآفرینان در دوران پیری ترجیح می‌دهند به جای انباشت ثروت، به زندگی خود معنای تازه‌ای ببخشند.
چرا ثروتمندان در سال‌های آخر عمر نیکوکار می‌شوند؟


#تجارت_فردا
@tejaratefarda

چرا ثروتمندان در پیری نیکوکار می‌شوند؟

✍️ محمد طاهری/ سردبیر هفته‌نامه تجارت‌فردا

🔹 بیل گیتس، کارآفرین و ثروتمند معروف، قصد دارد بخش قابل توجهی از ثروت خود را صرف امور خیریه کند. او که تا چند ماه دیگر هفتاد ساله می‌شود، در وبلاگ شخصی خود نوشت:«پس از مرگ، ممکن است حرف‌‌های زیادی درباره من بگویند اما ترجیح من این است که نگویند او ثروتمند از دنیا رفت».
به نظر می‌رسد دیدگاه آقای گیتس شباهت زیادی به نظرات «اندرو کارنگی» دارد. کارنگی که تاجر و کارآفرین بود، در کتاب «انجیل ثروت» استدلال می‌کند که ثروتِ هنگفتِ حاصل از موفقیت‌های اقتصادی، باید به‌عنوان امانتی برای بهبود جامعه مدیریت شود، نه صرفاً برای لذت شخصی یا انتقال به نسل بعد. به عقیده او، ثروتمندان وظیفه دارند در طول زندگی، ثروت خود را برای اهداف عمومی مانند آموزش، فرهنگ، و بهداشت هزینه کنند.
کارنگی بر مدیریت علمی امور خیریه تأکید داشت و معتقد بود؛ کمک‌های خیریه باید به ریشه مشکلات اجتماعی بپردازند، نه اینکه صرفاً علائم آن‌ها را تسکین دهند. او از ایجاد نهادهایی مانند کتابخانه‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی حمایت می‌کرد. این ایده‌ها الهام‌بخش فعالیت‌های بشردوستانه مدرن شد و بر چهره‌هایی مانند جان دی. راکفلر و بیل گیتس تأثیر گذاشت.

🔹 اما سوال این است که چرا ثروتمندان در سال‌های آخر عمر، نیکوکار می‌شوند؟
چنان‌که شرح داده شده؛ به نظر می‌رسد این گرایش ریشه در عوامل متعدد روان‌شناختی، مذهبی و اقتصادی دارد. یکی از مهم‌ترین دلایل این گرایش، تغییر در اولویت‌های زندگی با افزایش سن و سال است. ثروتمندان در جوانی، بیشتر بر رقابت حرفه‌ای و انباشت ثروت متمرکزند، اما با نزدیک شدن به مراحل پایانی زندگی، دغدغه‌هایی مانند به جا گذاشتن نام نیک، معنی بخشیدن به زندگی و اثرگذاری اجتماعی برایشان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
ثروتمندان در سال‌های پایانی عمر اغلب به مرحله‌ای می‌رسند که ثروتشان فراتر از نیازهای شخصی و خانوادگی است. بیل گیتس بارها گفته که «پول دیگر برایش کاربردی ندارد و ارزش آن در کمک به نیازمندان است.»

🔹علاوه بر این، افراد ثروتمند در سال‌های پایانی عمر خود تلاش می‌کنند نام نیکی از خود به جا بگذارند یا این‌که هر گونه انگ و برچسب را از خود بزدایند. بیل گیتس به صراحت گفته که نمی‌خواهد با برچسب «ننگ ثروتمند» از دنیا برود.
اغلب ثروتمندان ایرانی نیز در سال‌های آخر زندگی، به انجام امور خیریه علاقه‌مند می‌شوند. به نظر می‌رسد این کار نوعی بده‌بستان با خداست که با انگیزه‌ها و به شیوه‌های مختلف انجام می‌شود اما بر خلاف مسیری که اندرو کارنگی و بیل گیتس در پیش گرفتند، اغلب به‌صورت پراکنده و بدون برنامه‌ریزی انجام می‌شود که کارایی آن را کاهش می‌دهد.

🔹قاعدتا انگیزه‌های مذهبی نیز برای انجام کار خیر در ایران بسیار قوی است؛ به همین دلیل سنت وقف میان ثروتمندان ایرانی رواج دارد اما در سال‌های گذشته به دلایل مختلف کاهش یافته است.
یکی از روش‌های رایج امر خیر در ایران، کمک مالی مستقیم به نیازمندان از طریق مؤسسه‌های خیریه است که بر توانمندسازی خانواده‌های کم‌بضاعت، تأمین جهیزیه، هزینه‌های درمانی و ساخت مدارس در مناطق محروم تمرکز دارد. تأسیس بنیادهای خیریه یکی دیگر از روش‌های مرسوم است. ساخت زیرساخت‌های عمومی مانند بیمارستان، مدرسه و درمانگاه نیز از فعالیت‌های متداول ثروتمندان خیرخواه است. حمایت از آموزش و سلامت نیز از دیگر حوزه‌های مورد توجه است.
با این حال، انجام امور خیریه توسط ثروتمندان ایرانی با نقدهایی همراه است؛ برخی معتقدند بخشیدن بخشی از دارایی‌ها ممکن است با انگیزه‌هایی مانند پولشویی، فرار مالیاتی، بهبود جایگاه عمومی یا نمایش ثروت و دارایی انجام شود.

🔹 هرچه هست، انجام کار خیر توسط ثروتمندان با وجود نقدهایی که به انگیزه‌های آن وارد می‌شود، می‌تواند نتایج مثبتی به دنبال داشته باشد. این اقدامات، صرف‌نظر از نیت اصلی، اغلب به بهبود شرایط زندگی خانواده‌های کم بضاعت کمک می‌کند. تأمین مالی پروژه‌های خیریه مانند ساخت بیمارستان، مدرسه، یا ارائه کمک‌های مستقیم به نیازمندان می‌تواند دسترسی به خدمات ضروری را برای اقشار کم‌درآمد تسهیل کند و بخشی از شکاف‌های اجتماعی-اقتصادی را پر کند. همچنین، این فعالیت‌ها می‌توانند فرهنگ نوع‌دوستی را در جامعه ترویج دهند و دیگران را به مشارکت در کارهای خیر تشویق کنند. حتی اگر انگیزه‌ها کاملاً خالص نباشد، نتایج ملموس این اقدامات، مانند کاهش فقر یا بهبود زیرساخت‌های عمومی، می‌تواند اثرات ماندگاری بر جامعه داشته باشد.


#تجارت_فردا
@tejaratefarda

چرا بنگاه‌داری در ایران سخت است؟

هرچه زمان می‌گذرد، از خوش‌بینی به رونق اقتصاد و بهبود عملکرد بنگاه‌ها کاسته می‌شود.
تنها 12 درصد مدیران به بهتر شدن اوضاع امیدوارند و خوش‌بینی درباره رشد مالی بنگاه‌ها نیز 23 درصد کاهش یافته است.

اقتصاددانان می‌گویند برای بهبود وضعیت بنگاه‌ها، نیاز به ثبات و پیش‌بینی‌پذیری در اقتصاد کلان و پویایی در اقتصاد خرد است؛ اما در کشور ما اقتصاد کلان با بی‌ثباتی و تلاطم و اقتصاد خرد با سکون و رکود
مواجه است.

تضعیف انگیزه‌های بنگاه‌داری چه عواقبی برای اقتصاد ایران دارد؟

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

داستان جلد این هفته تجارت‌فردا -شماره ۵۹۱-

چرا بنگاه‌داری در ایران سخت است؟

✍️ محمد طاهری/ سردبیر هفته‌نامه تجارت‌فردا

🔹احساس می‌کنم به رمان بسیار خوب «اطلس شانه‌هایش را بالا انداخت» کم‌ توجهی شده است. احتمالاً خیلی‌ها این رمان را مطالعه نکرده و حتی ممکن است نام آن را هم نشنیده باشند. این کتاب که توسط خانم «آین رند» نوشته شده و آقای «امین فهیما» ترجمه‌اش کرده، وضعیت کسب‌وکار در یک شهر خیالی را ترسیم می‌کند که این ویران‌شهر اگرچه ایران نیست، اما شبیه‌ترین به ایران است.

در میان اساطیر یونان باستان، اطلس (Atlas) یکی از تیتان‌ها بود که به دلیل مشارکت در جنگ علیه خدایان المپ‌نشین، به دست زئوس تنبیه شد. زئوس به او حکم کرد که بار سنگین آسمان‌ها را برای همیشه بر شانه‌های خود نگه دارد. به این ترتیب، اطلس به نمادی از استقامت و تحمل بار سنگین تبدیل شده که به مرور زمان، هنرمندان و نویسندگان، این بار سنگین را به زمین تعبیر کرده‌ و روی شانه‌های اطلس گذاشته‌اند.
در رمان «اطلس شانه‌هایش را بالا انداخت»، نام اطلس به‌صورت استعاری به کار رفته و نویسنده از این اسطوره برای اشاره به کارآفرینانی استفاده کرده که بار مسئولیت‌های جامعه و اقتصاد را به دوش می‌کشند. عنوان رمان به این نکته اشاره دارد که اگر کارآفرینان از تحمل این بار سنگین، سر باز زنند و «شانه بالا بیندازند»، جامعه فرو می‌پاشد. این وضعیت، شباهتی تامل‌برانگیز به واقعیت‌های امروز اقتصاد ایران دارد؛ جایی که کارآفرینان در محیطی پرتلاطم و مملو از نااطمینانی به فعالیت می‌پردازند و بار سنگین اقتصاد ایران را به دوش می‌کشند.

🔹«شرکت مشاوره مدیریت ایلیا» که هر سال گزارشی جامع درباره دغدغه‌ها، پیش‌بینی‌ها، سبک زندگی و ترجیحات حرفه‌ای مدیران و کارآفرینان ایرانی تهیه می‌کند، بنگاه‌داری در ایران را شبیه دویدن در مسیری مه‌آلود و پرمانع می‌داند که کارآفرینان قدرت کافی برای دیدن موانع پیش‌رو ندارند. گزارش‌های سالانه «شرکت مشاوره مدیریت ایلیا» نشان‌دهنده کاهش تدریجی خوش‌بینی مدیران عامل به رونق اقتصادی و عملکرد بنگاه‌هایشان است. در گزارش جدید ایلیا، تنها 12 درصد مدیران به بهبود اقتصاد در سال 1404 امیدوارند و خوش‌بینی به رشد مالی بنگاه‌ها از 63 درصد در سال 1402 به 40 درصد در 1403 کاهش یافته است.

دغدغه‌های اصلی مدیران شامل بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی، کمبود نقدینگی و مهاجرت نیروی انسانی متخصص است که با مسائلی چون فیلترینگ، محدودیت‌های زیرساختی و رقابت ناسالم تشدید می‌شود.
در کنار آن، مدیران بخش‌خصوصی، چالش‌های بنگاه‌داری را در بی‌ثباتی سیاست‌های اقتصادی، تورم بالا، نوسان‌های ارزی و مداخلات دولتی نظیر قیمت‌گذاری دستوری ریشه‌یابی می‌کنند. مدیران همچنین معتقدند تحریم‌ها دسترسی به بازارهای جهانی و فناوری را محدود کرده، بوروکراسی و فساد اداری هزینه‌های بنگاه‌ها را بالا برده و فضای غیررقابتی را به نفع بنگاه‌های دولتی و شبه‌دولتی و حاکمیتی غیر دولتی، حاکم کرده است.

🔹اقتصاددانان نیز معتقدند به دلیل نبود ثبات در اقتصاد کلان و فقدان نهادهای تنظیم‌گر، بنگاه‌ها به جای تمرکز بر نوآوری، درگیر مدیریت چالش‌های محیطی هستند. تامین مالی دشوار، هزینه‌های بالای نقل‌وانتقال و پیش‌بینی‌ناپذیری جریان نقدینگی، بنگاه‌ها را به سوی تصمیم‌گیری‌های پرریسک سوق داده و سرمایه‌گذاری بلندمدت را غیراقتصادی کرده است.

همان‌گونه که در رمان آین رند، کارآفرینان زیر فشارهای سنگین غیراقتصادی مقاومت می‌کنند، بنگاه‌داران ایرانی نیز ناچارند در مسیری دشوار و متلاطم به راه خود ادامه دهند، اما این پرسش هر روز در ذهن آنها نقش می‌بندد که چرا به این مسیر ناهموار ادامه می‌دهیم؟ چنان‌که فرانسیسکو، یکی از شخصیت‌های رمان نیز دغدغه‌ای مشابه دارد و اعتراف می‌کند برایش بهتر بود به‌جای تحمل این عذاب بیهوده، شانه‌اش را تکان می‌داد و خود را از این بارِ سنگین رها می‌کرد.

🔹به این ترتیب اگر ماموریت اصلی سیاستمداران این بوده که انگیزه‌های بنگاه‌داری را از بین ببرند، باید به آنها مدال لیاقت داد، چرا که به بهترین شکل ممکن این ماموریت را به سرانجام رساندند.
اما اگر ماموریت آنها این باشد که انگیزه‌های بنگاه‌داری را تقویت کنند، یک نسخه بیشتر وجود ندارد؛ حل مسائل با جهان و رفع تحریم‌ها، دست کشیدن از مداخله در اقتصاد و تن دادن به عقلانیت.

#تجارت_فردا
@tejaratefarda