Беларускі піонэр
2.87K subscribers
6.92K photos
8 videos
24 files
683 links
БССР 1920-х, 1930-х. Кнігі, газеты, часопісы, фота, архітэктура.

Дапамога праекту: patreon.com/belaruskipioner
boosty.to/belaruskipioner

Другі канал пра крымінал у БССР 1920-х: @crime1920s

Сувязь: @pionerbel
Download Telegram
#картыбсср
План пашырэння межаў горада Менска, 1923 год.
#картыбсср
Плян мястэчка Заслаўе і яго аколіц з кнігі А.Н. Ляўданскага "Заслаўе на Меншчыне. Архэолёгічныя досьледы і гітарычны агляд)", 1928 год.
#картыбсср
Аэрафотаздымак Мінска, зроблены немцамы меркавана ў верасні 1939 года.
Фотаздымак унікальны, бо на ім выяўлены цалкам мірны горад без разбурэнняў - у наступны раз Мінск немцы будуць здымаць у чэрвені 1941 года з наступствамі сваіх бамбардыровак.
Адна з цікавостак гэтага АФЗ - тое, што на ім яшчэ няма паўкруглых дамоў на будучай плошчы Перамогі - іх пачнуць будаваць у 1940-41 гадах.
#картыбсср
Другі аэрафотаздымак Мінска, зроблены немцамі ў 1939 годзе - на ім раён аэрапорта "Мінск-1" і тэрыторыя сучасных мікрараёнаў Курасоўшчына, Серабранка, Лошыца і інш.
#картыбсср
Карта на тэму нядаўніх выказванняў на тэму саюзных рэспублік СССР і іх “тэрытарыяльных даўгоў" перад РСФСР (хто каму яшчэ павінен).
Яшчэ варта ўзгадаць, што стварэнне Беларускай ССР абвяшчалася ў 1919 годзе ў Смаленску.
#картыбсср
Цікавая карта Беларусі з кнігі, выдадзенай у БССР у 1924 годзе, на якой пазначаны межы БССР станам на 1924 год і таксама пазначаны тэрыторыі з пераважна беларускім насельніцтвам у складзе РСФСР, Польскай Рэспублікі, Літвы і Латвіі.
#картыбсср
94 гады таму 6 снежня 1926 года адбылося другое узбуйненне БССР у выніку якога да БССР ад РСФСР былі пераадзены Гомельскі і Рэчыцкі паветы.
Для параўнання прыводжу карты БССР 1925 і 1928 гадоў.
#картыбсср
Крата заходняй часткі СССР з падручніка "Геаграфічны атлас для школьнікаў", Менск, 1935 год (фота М.Нікалаева).
#картыбсср
Карта транспартных шляхоў БССР станам на 1940 год.
UPD. Альбо карта 1944-45 гадоў да перадачы Беластоцкай вобласці ў склад Польскай Народнай Рэспублікі (таму што ў 1940 годзе была яшчэ Вілейская вобласць, а на карце яна Маладзечанская, а такой яна стала тольк ў 1944).
#картыбсср
Беларускамоўны атлас свету канца 1920-х, пачатку 1930-х (дарэчы, на ім пазначаны пяты Паўднёвы акіян) з экспазіцыі музея Янкі Купалы ў Акопах (фота Ю.Тамковіч).
#кнігібсср #картыбсср
Кліматычны атлас Беларусі выдадзены пад рэдакцыяй прафесара А.І.Кайгарадава (1881-1951) у 1927 годзе. Цікава, што легенда да карт зроблена на трох мовах: беларускай, рускай і англійскай.
Атлас быў складзены па матэрыялах метэаралагічнай сеткі, апублікаваных у "Летописях Главной Физической Обсерватории" з 1871 па 1914 гады. У апрацоўку ўвайшлі назіранні станцый былых Гарадзенскай, Віленскай, Менскай, Магілёўскай, Смаленскай, Віцебскай губерняў і некаторых сумежных з імі пунктаў.
Крыніца: imago.by
#картыбсср
Карта БССР і наваколляў з артыкула А.Цвікевіча "Палітычны нарыс Заходняй Беларусі", апублікаванага ў зборніку на рускай мове ў 1927 годзе (з калекцыі Дзмітрыя Віцько).
#картыбсср
План г.Бабруйска 1939 года.
Крыніца: НАРБ.
#картыбсср
Дарэчы, толькі зараз заўважыў, што на беларускіх картах 1920-х гадоў, якія выдаваліся ў БССР (фота 1,2) і ў літаратуры таго часу (фота 3 - урывак з рамана "Крывічы" Зарэцкага, апублікаваны ў часопісе "Полымя" №4 1929 года) - назва майго роднага горада пісалася цвёрда "Маладэчна".
Лічыцца, што менавіта так праз цвёрдае "дэ" жыхары спрадвеку называлі свой горад, а цяперашняе мяккае напісанне "Маладзечна" - гэта ўплыў польскай мовы, маўляў, змягчэнне адбылося ў часы Рэчы Паспалітай, калі афіцыйнай дзяржаўнай мовай была польская і пасля падзелаў назва перайшла ў рускую мову без зменаў, а ўжо з рускай мяккае "дзе" трапіла ў беларускую афіцыйную тапаніміку.
UPD. Механізм змягчэння мог быць іншы - пасля падзелаў РП пры транслітэраціі назваў беларускіх гарадоў з польскай мовы на рускую, расійскія чыноўнікі маглі машынальна цвёрдае польскае "е" (гучыць як рускае "э") замяняць на мяккае рускае "е", змягчаючы назву.
Зрэшты, ужо на карце 1935 года (фота 4) назва горада пішацца ўжо мякка - Маладзечна.
#картыбсср
Школьная карта БССР 1924 года пад рэдакцыяй Азбукіна і Смоліча.
Крыніца.
#картыбсср
Моўная карта ўсходніх славян з "Рускага гістарычнага атласа" савецкага гісторыка К.В.Кудрашова, выдадзенага ў Дзяржвыдавецтве СССР ў 1928 годзе.
Як бачна, мяжа даваеннай БССР, калі б ўзбуйненні рэспублікі працягнуліся б пасля 1926 года, мела навукова абгрунтаваныя перспектывы падыйсці ўшчыльную да Масквы.
#картыбсср
Карты БССР 1925 і 1929 гадоў.
Першая - да далучэння Гомельшчыны ў снежні 1926 года, другая - пасля далучэння.
БССР 1928 атлас СССР.jpg
5.2 MB
#картыбсср
Карта БССР з "Атласа СССР" выдання ЦВК СССР 1928 года.
Файл у добрай якасці.
#картыбсср
85 гадоў таму 2 лістапада 1939 года сесія Вярхоўнага Савета СССР прыняла закон аб уключэнні Заходняй Беларусі ў склад СССР і ўз’яднанні яе з БССР (Вярхоўны Савет БССР зацвердзіць гэты закон 12 лістапада).
Карты БССР станам на першую палову і канец 1939 года.