.




گوش شنوا، شرط حاکمیت است.

کسی را می‌رسد شاهی که گر موری سخن گوید
به انداز شنیدن چون سلیمان وا کند گوشی
                      (صائب تبریزی)

کسی شایستۀ حکمرانی است که برای شنیدن سخن ضعیفان گوش خود را باز کند. مانند سلیمان پیامبر  که به سخن مور گوش می‌سپرد.

#کاروندپارسی
#محمودفتوحی
@karvandparsi
.

یونانِ صُبح:
استعاره‌ای برای حکمت مُتعالیه

محمود فتوحی رودمعجنی
مجلۀ بخارا، سال 27؛ ش 152_مهر و آبان 1401

در دیوان صائب تبریزی چند ایماژ جلب توجه می‌کند و چنین می‌نماید که شاعر اصفهان از هواداران حکمت متعالیۀ بوده است. برخی از این ایماژها عبارتند از : "یونان صبح"، "یونان مشرب"، و "یافتن حکمت در خم شراب".
تلقی صائب از مفاهیم یونان، إشراق و حکمت را می‌توان از رهگذر تحلیل صورتهای استعاری در شعر وی باز شناخت.
صائب پس از بازگشت از هند در سال 1042 قمری به اندیشه‌های وجودگرایانۀ ملاصدرا توجه نشان داد و پرسشهای وجودی و انسانی را در سطحی گسترده دستمایۀ مضمون‌پردازی شاعرانه ساخت. زیباشناسی او از چند سو در سایۀ اندیشه‌های ملاصدرا قرار می‌گیرد، نخست اعتقاد به حُسنِ ذاتی وجود و موجودات؛ دیگری جوشش جوهری هستی و سه دیگر جمالشناسی ذره‌ای که به تماشای "زیبای نازک" دلبستگی ویژه دارد. تو گویی در قرن یازدهم هجری فکر وجودگرای ایرانی، می‌کوشد خود را از سنتهایی که ریشۀ دیرینه در نگرشهای افلاطونی- مشائی داشت مستقل سازد و از دل چالشهای فکری این قرن نگریستار فلسفی و زیباشناختی تازه‌ای برآورد.

#کاروندپارسی

@karvandparsi

.



سخنرانی:

تأثرات صائب تبریزی از نظریه اصالت وجود ملاصدرا


00:01:07 : معرفی خود و پژوهش

00:09:06 در بیان روش

00:17:38 نسبت ملاصدرا و صائب

00:26:20 اصالت وجود در نزد صدرا
00:35:08 ملارجبعلی مخالف اصالت وجود
00:36:17 عالم ایجاد ابداع صائب

00:51:15 اضطراب صائب از عالم ایجاد
00:55:23 تناقض در نگاه صائب به عالم وجود

00:59:17 نقصی در مطالعات فکر و فرهنگ ما
01:01:07 استعاره‌های وجود صائب

01:09:24 سه مفهوم صدرایی در استعاره باغ برای وجود

01:12:50 وجود کانون شعر نازک خیال

01:18:52 اسلوب معادله شناخت بر اساس وجود عینی
01:22:30 سخنان دکتر ادیب

01:33:59 پاسخ

01:36:28 دکتر ادیب

01:38:24 پاسخ

01:40:56 دکتر محسنیان، پوزیتیویسم یا اگزیستانسیالیسم

01:45:23 پاسخ

01:51:37 مهندس مقصودلو

01:53:51 دکتر مکری‌چی

#کاروندپارسی
#محمودفتوحی
@karvandparsi

.

.
منتشر شد:

صُوَرِ خیالِ مُتعالیه
(خوانش صدرایی اندیشه‌های صائب تبریزی)
محمود فتوحی
انتشارات سخن
شهریور 1402


#کاروندپارسی
#محمودفتوحی
@karvandparsi

.

به درخواست یکی از دوستان پیوند دسترسی به مقاله‌هایم را اینجا تقدیم خوانندگان گرامی کاروند می‌کنم.

دسترسی به متن کامل مقالات محمود فتوحی رودمعجنی

برای دسترسی به محل دریافت متن روی عنوان مقاله [رنگ آبی] در هر ردیف کلیک کنید.



1. مضمون در فن شعر سبک هندی

2. مصرع برجسته میدان نازک اندیشی در سبک هندی

3. جوشش جوهر هستی در سبک هندی (خوانش صدرایی شعر صائب تبریزی)

4. جمال‌شناسی اغراق در سبک هندی.

5. سبک واسوخت در شعر فارسي، نامۀ فرهنگستان. ويژه نامۀ شبه قاره

6. تماشای هستی از چشم مور: مبانی تجربۀ باریک‌اندیشی در سبک هندی. ایران نامگ. تورنتو.

7. «نقش حلقۀ ادبي برهان‌پور هند در دگرگوني شعر فارسي در آغاز قرن يازدهم هجري قمري». ايران‌نامگ. تورنتو

8. سبك دورخيالان هندي: شاخه هندي شعر فارسي در قرن دوازدهم. مجلۀ کتاب ماه ادبیات

9. جایگاه عرفات العاشقین در تذکره نویسی فارسی. مجلۀ گزارش میراث

10. ایرانیان و آرمان قرآن پارسی. مجلۀ بخارا

11. نبرد دو زبان: نقش دهقانان ایرانی در جدال پارسی با عربی. مجلۀ ایران‌نامگ

12. رده بندی معرفتی گزاره‌های عرفانی. پژوهشهای ادبی و فلسفی

13. از متن متمکن تا متن مغلوب: گونه شناسي نثر صوفيه. فصلنامۀ نقد ادبی

14. قیصر امین پور، گرفتار در تناقض میان سنت و مدرنیسم. فصلنامه دریچه. اصفهان.

15. سه صدا سه رنگ سه سبک در شعر قيصر امين پور. مجلة ادب پژوهي

16. فرهنگانیدن یا فرهنگیدن؟ (بحثی اندر چالشهای فرهنگی امروز)؛ فصلنامۀ دریچه، اصفهان

17. تعامل مولانا جلال الدين بلخي با نهادهاي سياسي قدرت در قونيه. مجلۀ دانشگاه خوارزمی

18. تحلیل انتقادی زندگینامه های مولوی. مجلۀ دانشگاه فردوسی

19. سکوت تاریخ‌نویس دربار قونیه دربارۀ مولانا. مجلۀ بخارا

20. مساله مولانا در عصر صفوی. جشن‌نامۀ استاد حمیدیان

21. مخاطب شناسی حافظ در سده های هشتم و نهم هجری بر اساس رویکرد تاریخ ادبی هرمنوتیک. فصلنامۀ نقد ادبی

22. نظم نحوی و نقش آن در ادبیت سخن. مجلۀ مطالعات زبانی و بلاغی. دانشگاه سمنان

23. بلاغت حذف در غزل سعدي». صداي سخن عشق. مجموعۀ مقالات جشن نامۀ دکتر حسن انوری

24. ساخت شکني بلاغي: نقش صناعات بلاغي در شکست و واسازي متن. فصلنامۀ نقد ادبی

25. خویشاوندی شعر و فلسفه. فصلنامۀ نقد ادبی

26. دانشکده ادبیات وارث زیبایی‌شناسی بازگشت قاجاری (نقد مخالفان سبک هندی)

27. صد سال ادبیات شناسی در ایران. مجلۀ بخارا

28. «متون کهن فارسي و نظريۀ ادبي جديد». فصلنامۀ نقد ادبي

29. دو دهه با نظریه‌ی ادبی در ایران. فصلنامهٔ نقد ادبی

30. «نقد درسنامه‌هاي سبک‌شناسي». ادبيات پارسي معاصر

31. « سبک‌شناسي در سطح نحوي». مجلۀ پژوهشي دانشکدۀ ادبيات دانشگاه تهران.

32. «ارزش ادبي ابهام: از دو معنايي تا چندلايگي معنا». مجله دانشکدۀ ادبيات دانشگاه تربيت معلم

33. «تاريخ ادبي و بحران در استنباط معناي ‌معاصر». نامۀ فرهنگستان

34. «نگاهي انتقادي به مباني نظري بلاغت سنتي». مجلۀ ادب پژوهی

35. « نوآوري نيما در فرم دروني شعر»، مجلۀ پژوهش‌های ادبی

36. «بوطيقاي سوررئاليستي مولوي». مجلۀ مطالعات و تحقيقات ادبي دانشگاه تربيت معلم



.
#کاروندپارسی
#محمودفتوحی
#مقالات_محمودفتوحی
https://tttttt.me/karvandparsi

.

حیرتِ زیبایی‌شناختی، حکمت است

ارزش حُسن و زیبایی به حیرتی است که در ادراک‌کننده ایجاد می‌کند. به باور صائب تبریزی حیرت، حالتی ارزشمند است و آرامشی اگر در هستی باشد تنها در عالمِ حیرت یافت می‌شود. از این رو بهشت ِآرامشی که مردمان جویای آن هستند مخصوص چشمانی است که از تماشای زیبایی، حیران می‌شود:

در عالم حیرت بود آرامی اگر هست
صائب عبث از دیدۀ حیران گله دارد
( صائب، 4/ 2087)

صائب بهشت نقد که جویای اوست خلق
مخصوص دیده‌ای‌است که حیران شود ز حُسن
(صائب، 6/ 3093)

حیرت از نظر صائب عینِ حکمت است و مرتبۀ بینایی و بصیرت هر‌کس به میزان حیرتی است که او تجربه می‌کند:
حیرت شبنم درین گلزار عین حکمت است
رتبۀ بینایی هر‌کس به قدر حیرت است
(صائب 2/ 488)
هر که بیناتر است حیران‌تر است هر که حیران‌تر از حکمت برخوردارتر؛ چراکه حیرت هم حکمت است و هم لوح محفوظ که تمام اسرار وجود در آن ثبت است. هر چه جز حیرت دیدار باشد نادانی است:

هر چه جز حیرت دیدار بود نادانی است
لوح محفوظ همین مرتبۀ حیرانی است
(صائب، 6/ 3456)

ادراک ظرایف و زیبایی‌هاست که سبب حیرانی شخص می‌شود، هرچه توان دریافت نازکی و ظرافت بیشتر باشد، حیرت بیشتر و در نتیجه بینش و بصیرت بیشتر خواهد بود. افزایش حیرت، نتیجۀ بالایی عیار زیبایی در سوژۀ ادراکی است؛ پس حسن شدیدتر، حیرت شدیدتری همراه خواهد آورد. بهترین شاهد برای وجود حسن کامل، حیرت شدید تماشاگر است:

حسن کامل را به از حیرت نباشد شاهدی
راحت قربانیان از چشم حیران روشن است
(صائب 2/ 543)

هرچه شخص از امر زیبا دچار حیرت بیشتری شود، نفس لطیف‌تری دارد و تعامل با امور زیبا سبب تلطیف بیشتر نفس و پرورش سلیقۀ زیبایی خواهد بود. پس ذوق و سلیقۀ ادراک زیبایی حاصل نفس پاک و لطیف است.

برگرفته از کتاب «صور خیال متعالیه: خوانش صدرایی اندیشه‌های صائب تبریزی». ص 276-277

#کاروندپارسی
#محمودفتوحی

@karvandparsi

.

ا═.🍃.════════════════ا
شطح شاعر در جلوگیری از زاد و ولد
ا════════════════.🍃.═ا




آنقدر بارِ ندامت به وجودم جمع است
که اگر پایم از این پیچ و خم آید بیرون

لنگ لنـگان درِ دروازه‌ی هســتی گـیرم
نگذارم که کــسی از عــدم آید بیــرون!

(مسیح کاشانی، درگذشتۀ 1066)







دربارۀ مسیح کاشانی بیشتر بدانید در اینجا

#کاروندپارسی
#محمودفتوحی
@karvandparsi

اا═.🍃.════════╔
ایران در نگاه صائب تبریزی
اا════════.🍃.═╚

ایدۀ ایران در اشعار صائب سه لایۀ معنایی دارد:
▫️زادبوم و زیستگاه (وطن)
▫️سپهر فرهنگی-زبانی
▫️قلمرو سیاسی

سخنرانی در بزرگداشت روز صائب تبریزی
محمود فتوحی رودمعجنی
تهران، خانۀ اندیشمندان علوم انسانی
دوشنبه ۱۱ تیر ۱۴۰۳ ساعت ۱۷


#کاروندپارسی
#محمودفتوحی
@karvandp