🍀 امروز با بیدل

ترک آرزو کردم، رنج هستی آسان شد
سوخت پرفشانی‌ها کاین قفس گلستان شد
عشق‌، شکوه‌آلود است‌؛ تا چه دل فسرد امروز
سیل می‌رود نومید خانه‌ای که ویران شد
🔸
بیدل شاعر قناعت است و پرهیز کردن از آرزوهای دور و دراز. او در اینجا آرزو را به «پرفشانی» تشبیه کرده است، یعنی پر و بال زدن و پرواز کردن. اما وقتی پرنده از این تب و تاب بیفتد، قفس هم برایش گلستان خواهد شد. بیدل در جایی دیگر هم می‌گوید که با کنار نهادن «آرزو» و «حسرت»، می‌شود به «دُر» و «دریا» بدل شد.

آرزویی در گره بستم، دُر یکتا شدم
حسرتی از دیده بیرون ریختم، دریا شدم

در این بیت شاعر آرزو را به موج تشبیه می‌کند، موج‌هایی بی‌حاصل که می‌آیند و می‌روند و نتیجه‌ای ندارند. انسان وقتی به آرامش می‌رسد که آن موج‌ها را در خود جمع کند و سکون ببخشد، مثل موج روی دُر (مروارید). دیده‌اید که مروارید بر روی خود خط‌هایی موج‌مانند دارد؟ گویا موج اصلی و ارجمند، همان است که بر روی مروارید ایجاد می‌شود که در دل صدف آرام گرفته و از هر تلاش بیهوده‌ای بدور است.

موج گوهرم عمری است آرمیده می‌نازد
رنج پا نمی‌خواهد رفتنی که من دارم

بیت دوم هم تا حدودی در همین مسیر است. حال که دل شاعر افسرده است، عشق از او شکایت دارد، چون دیگر جایی برای او نیست. دل افسرده که عشق نمی‌شناسد. وقتی خانه خودش ویران شده است، سیل به چه امیدی به آن روی آورد؟ بیدل همین معنی را در بیتی دیگر هم آورده است:

ندامت می‌کشد عشق از دل افسرده‌ام، بیدل
ندارد گنج در ویرانه، جز خاکی به سر کردن

#خانه_آینه
#امروز_با_بیدل
#ترک_آرزو
@khanehayeneh

@bagh_saeb 🌲🌲🌲

🍀 امروز با بیدل
یا علی
🔻
لب بت گر به تصدیق کمالش «یاعلی» گوید
به نوری آشنا گردد، که آرَد کعبه ایمانش
🔺
این بیت بیدل بر سردر آرامگاه منسوب به حضرت علی(ع) در شهر مزارشریف افغانستان درج شده است. شاعر می‌گوید آن حضرت چنان مقام والایی دارد که اگر بت هم لب به تصدیق او بگشاید، با چنان نوری از حقیقت آشنا می‌شود که کعبه هم به او ایمان خواهد آورد. یک اغراق شاعرانۀ بسیار قوی.
من بسیار به کسانی برخورد کرده‌ام که از دیدن شعرهایی در وصف مولا علی در آثار بیدل و دیگر شاعران اهل سنت شگفت‌زده شده‌اند و احیاناً آن را حمل بر تشیع این شاعران کرده‌اند. اما اگر قدری با سلوک اجتماعی و دینی مذاهب مختلف اسلام آشنا شویم، از این که اهالی یک مذهب به آن حضرت ارادت تمام نداشته باشند تعجب می‌کنیم. بسیاری از آنان حتی اگر هم در خلافت ظاهری، حضرت را صاحب اولویت نمی‌دانند، در مقام معنوی و عرفانی، برتر از همه اصحاب حضرت پیامبر(ص) می‌شمارند. مؤید این سخن، نگاه میرزا عبدالقادر بیدل به آن حضرت است. او سه قصیدۀ باشکوه برای آن حضرت سروده و در غزلیات و رباعیاتش تجلیل‌های عظیمی از ایشان دارد که برای هیچ‌یک‌ از اصحاب پیامبر ندارد. این هم یک بیت زیبای دیگر از این شاعر:

موج طوفان می‌زند جوی به دریا متصل‌
جوهر دیگر بود در دست حیدر تیغ را

ما «شمشیر آب‌دار» بسیار شنیده‌ایم. حالا شاعر شمشیر را به اعتبار «آب داشتن» آن به جوی تشبیه کرده است، ولی می‌گوید این جوی اگر آبرویی دارد، از دریایی است که به آن وصل است، یعنی وجود شریف آن حضرت. به همین دلیل است که شمشیر فقط در دست علی است که این جوهره را دارد.

#خانه_آینه
#امروز_با_بیدل
#یا_علی
@khanehayeneh
@bagh_saeb 🌲🌲🌲

🌲

کیفیت روز و شب ز افلاک بپرس
گر مَی در خُم نیابی، از تاک بپرس
تا چند سراغ رفتگان خواهی کرد؟
یاران همه حاضرند، از خاک بپرس

#خانه_آینه
#رباعی_بیدل
@khanehayeneh
🌲
----------------------------------------
@bagh_saeb 🌲🌲🌲