چرا تهدید اتمی پوتین پس از ۲۲۰ روز جدی گرفته شده است؟ [بخش دوم و پایانی]
بر خلاف دفعات پیش، این بار ظاهرا هم سازمان اطلاعات اوکراین و هم کشورهای غربی تهدید پوتین را کاملا جدی تلقی می‌کنند؛ ناتوانی و اضمحلال شدید قوای متعارف ارتش #روسیه در میدان نبرد به پوتین ثابت کرده است که در دراز مدت و یا حتی میان مدت ارتش روسیه قادر به حفظ مناطق اشغال شده در خاک اوکراین نخواهد بود. علاوه بر کمبود شدید نیروی انسانی ماهر در خطوط تماس، بهترین واحدهای زرهی و مکانیزه ارتش روسیه و بخش بزرگی از تانک‌های مدرن این کشور به همراه هزاران خدمه با تجربه نابود شده‌اند. آتش توپخانه ارتش روسیه زیر فشار سنگین توپخانه مدرن غربی در اختیار #اوکراین کم رمق شده و نتیجه ورود نیروی هوایی نیز هر بار با سرنگونی چندین فروند هواگرد و وقوع فاجعه جدید خاتمه یافته است. به راستی برای پوتین و فرماندهان روسی چه سلاحی به جز تسلیحات اتمی برای اعمال برتری میدانی باقی مانده است؟
نبردی که بار دیگر ثابت کرد زرادخانه‌ای شامل هزاران تیر موشک بالستیک و کروز دوربرد نیز بدون طراحی استراتژی‌های جنگ مدرن و نبرد شبکه‌محور حتی کارایی حداقلی علیه کشوری نه چندان وسیع نظیر اوکراین نیز نخواهد داشت؛ همان‌گونه که ورود تعداد محدودی پهپاد انتحاری نیز مشابه با شلیک بیش از ۴ هزار تیر موشک بالستیک و کروز روسی کمکی به استراتژی جنگی شکست خورده ارتش روسیه نخواهد کرد.
در سوی مقابل واکنش اوکراین به تهدید استفاده از سلاح اتمی توسط روسیه، درخواست عضویت در پیمان ناتو بود. اگرچه در کوتاه مدت بعید به نظر می‌رسد این عضویت رسمی شده و کمک‌رسان کی‌یف باشد، اما احتمالا به عنوان پیامی جدی برای پوتین محسوب خواهد شد. برای ارتش اوکراین ادامه وضعیت فعلی بدون عضویت در پیمان ناتو احتمالا تصمیم مناسب‌تری به نظر می رسد؛ زیرا اگر فرض بگیریم همین امروز اوکراین عضوی از پیمان ناتو باشد، بسیار بعید و دور از ذهن هست که اعضای پیمان حاضر به درگیری مستقیم با ارتش روسیه شوند و به نوعی چنین عضویتی به معنای توقف جنگ و آتش بس خواهد بود.
اما تهدید استفاده از سلاح اتمی در صورت ادامه پیشروی ارتش اوکراین کماکان پابرجاست. اگر استفاده از سلاح اتمی در سطح استراتژیک (حمله به شهرهای اصلی اوکراین) را نامحتمل بدانیم؛ حمله با سلاح تاکتیکی به مراکز اصلی حضور قوای اوکراینی امکان‌پذیر خواهد بود. به عنوان نمونه روس‌ها ممکن است برای تضمین حفظ شهر #خرسون در غرب رودخانه دنیپر، به مراکز اصلی ارتش اوکراین در حومه #میکولایف حمله اتمی تاکتیکی کنند یا برای جلوگیری از فروپاشی کامل جبهه شرق #خارکیف و شمال #دونتسک، دست به تهاجم اتمی به مرکز تجمع قوای اوکراینی و مقر تیپ‌های ۹۲ و ۹۲ مکانیزه اوکراین در این منطقه بزنند.
اگرچه تصمیمی سخت، پر ریسک و سرنوشت‌ساز محسوب خواهد شد، اما به نظر می‌رسد ولودومیر زلنسکی و فرماندهان اوکراینی حتی با در نظر گرفتن چنین سناریویی؛ تصمیم به ادامه مبارزه برای بازپس گیری خاک اشغالی این کشور داشته باشند. عضویت در ناتو امنیت مابقی خاک این کشور را احتمالا برای همیشه تضمین خواهد کرد اما بعید است دیگر چهار استان اشغالی و شبه‌جزیره کریمه به خاک این کشور بازگردند.
در صورتی که نبرد ادامه یابد، با ادامه روند کنونی پیش‌بینی می‌شود به زودی مشابه با جبهه خارکیف، در استان‌های خرسون و #زاپوروژیا نیز قوای اوکراینی با تهاجم سنگین و غافل‌گیر کننده دست به آزادسازی مناطق وسیعی از این دو استان بزنند. حتی اگر این موضوع با پاسخ هسته‌ای تاکتیکی ارتش روسیه در میدان نبرد در محل‌هایی که مثال زده شد همراه باشد، علی‌رغم تلفات سنگین احتمالی، سناریوی مثبت‌تری برای آینده اوکراین محسوب خواهد شد. در واقع روسیه‌ای که برای فرار از شکست کامل؛ قبح استفاده از سلاح اتمی را شکسته باشد، در آینده همسایه و دشمنی ضعیف‌تر و منزوی‌تر خواهد بود؛ به نسبت شرایطی که به خاطر قبول عضویت اوکراین در ناتو، جنگ بدون نتیجه خاتمه یابد.
بر خلاف دفعات پیش، این بار ظاهرا هم سازمان اطلاعات اوکراین و هم کشورهای غربی تهدید پوتین را کاملا جدی تلقی می‌کنند؛ ناتوانی و اضمحلال شدید قوای متعارف ارتش #روسیه در میدان نبرد به پوتین ثابت کرده است که در دراز مدت و یا حتی میان مدت ارتش روسیه قادر به حفظ مناطق اشغال شده در خاک اوکراین نخواهد بود. علاوه بر کمبود شدید نیروی انسانی ماهر در خطوط تماس، بهترین واحدهای زرهی و مکانیزه ارتش روسیه و بخش بزرگی از تانک‌های مدرن این کشور به همراه هزاران خدمه با تجربه نابود شده‌اند. آتش توپخانه ارتش روسیه زیر فشار سنگین توپخانه مدرن غربی در اختیار #اوکراین کم رمق شده و نتیجه ورود نیروی هوایی نیز هر بار با سرنگونی چندین فروند هواگرد و وقوع فاجعه جدید خاتمه یافته است. به راستی برای پوتین و فرماندهان روسی چه سلاحی به جز تسلیحات اتمی برای اعمال برتری میدانی باقی مانده است؟
نبردی که بار دیگر ثابت کرد زرادخانه‌ای شامل هزاران تیر موشک بالستیک و کروز دوربرد نیز بدون طراحی استراتژی‌های جنگ مدرن و نبرد شبکه‌محور حتی کارایی حداقلی علیه کشوری نه چندان وسیع نظیر اوکراین نیز نخواهد داشت؛ همان‌گونه که ورود تعداد محدودی پهپاد انتحاری نیز مشابه با شلیک بیش از ۴ هزار تیر موشک بالستیک و کروز روسی کمکی به استراتژی جنگی شکست خورده ارتش روسیه نخواهد کرد.
در سوی مقابل واکنش اوکراین به تهدید استفاده از سلاح اتمی توسط روسیه، درخواست عضویت در پیمان ناتو بود. اگرچه در کوتاه مدت بعید به نظر می‌رسد این عضویت رسمی شده و کمک‌رسان کی‌یف باشد، اما احتمالا به عنوان پیامی جدی برای پوتین محسوب خواهد شد. برای ارتش اوکراین ادامه وضعیت فعلی بدون عضویت در پیمان ناتو احتمالا تصمیم مناسب‌تری به نظر می رسد؛ زیرا اگر فرض بگیریم همین امروز اوکراین عضوی از پیمان ناتو باشد، بسیار بعید و دور از ذهن هست که اعضای پیمان حاضر به درگیری مستقیم با ارتش روسیه شوند و به نوعی چنین عضویتی به معنای توقف جنگ و آتش بس خواهد بود.
اما تهدید استفاده از سلاح اتمی در صورت ادامه پیشروی ارتش اوکراین کماکان پابرجاست. اگر استفاده از سلاح اتمی در سطح استراتژیک (حمله به شهرهای اصلی اوکراین) را نامحتمل بدانیم؛ حمله با سلاح تاکتیکی به مراکز اصلی حضور قوای اوکراینی امکان‌پذیر خواهد بود. به عنوان نمونه روس‌ها ممکن است برای تضمین حفظ شهر #خرسون در غرب رودخانه دنیپر، به مراکز اصلی ارتش اوکراین در حومه #میکولایف حمله اتمی تاکتیکی کنند یا برای جلوگیری از فروپاشی کامل جبهه شرق #خارکیف و شمال #دونتسک، دست به تهاجم اتمی به مرکز تجمع قوای اوکراینی و مقر تیپ‌های ۹۲ و ۹۲ مکانیزه اوکراین در این منطقه بزنند.
اگرچه تصمیمی سخت، پر ریسک و سرنوشت‌ساز محسوب خواهد شد، اما به نظر می‌رسد ولودومیر زلنسکی و فرماندهان اوکراینی حتی با در نظر گرفتن چنین سناریویی؛ تصمیم به ادامه مبارزه برای بازپس گیری خاک اشغالی این کشور داشته باشند. عضویت در ناتو امنیت مابقی خاک این کشور را احتمالا برای همیشه تضمین خواهد کرد اما بعید است دیگر چهار استان اشغالی و شبه‌جزیره کریمه به خاک این کشور بازگردند.
در صورتی که نبرد ادامه یابد، با ادامه روند کنونی پیش‌بینی می‌شود به زودی مشابه با جبهه خارکیف، در استان‌های خرسون و #زاپوروژیا نیز قوای اوکراینی با تهاجم سنگین و غافل‌گیر کننده دست به آزادسازی مناطق وسیعی از این دو استان بزنند. حتی اگر این موضوع با پاسخ هسته‌ای تاکتیکی ارتش روسیه در میدان نبرد در محل‌هایی که مثال زده شد همراه باشد، علی‌رغم تلفات سنگین احتمالی، سناریوی مثبت‌تری برای آینده اوکراین محسوب خواهد شد. در واقع روسیه‌ای که برای فرار از شکست کامل؛ قبح استفاده از سلاح اتمی را شکسته باشد، در آینده همسایه و دشمنی ضعیف‌تر و منزوی‌تر خواهد بود؛ به نسبت شرایطی که به خاطر قبول عضویت اوکراین در ناتو، جنگ بدون نتیجه خاتمه یابد.