📚💕ناوه‌ندی ئه‌ده‌ب و هونه‌ر 💕📚
98 subscribers
628 photos
18 videos
22 files
65 links
💕بەدەر #تۆ فەلسەفەی جوانییش درۆیە💕
@Jamil_m
Download Telegram
چه‌ند ڕێچکه‌یه‌کی شیعری له‌ ناو کورددا باو بووه: خۆماڵی (بڕگه‌یی)، عه‌رووزی، نوێ.
کورد هه‌ر له‌ کۆنه‌وه‌ (له‌ سه‌رده‌می ئاڤێستا و گاتاکانه‌وه) و به‌ره‌و ئه‌م لا هۆنراوه‌ی (بڕگه‌یی = هجایی)ی زۆری داناوه که‌ هۆنراوێکی خۆماڵییه. هۆنراوه‌کانی مه‌وله‌وی، بێسارانی، خانای قوبادی نموونه‌یه‌کن له‌ سه‌دان شاعیری ئه‌و ڕێچکه‌یه، گۆران له‌ هۆنراوه‌یه‌کی ده‌بڕگه‌ییدا ده‌ڵێ:

* ئافره‌ت و جوانی *
به‌ ئاسمانه‌وه‌ ئه‌ستێره‌م دیوه‌ --- له‌ باخچه‌ی به‌هار گوڵم چنیوه‌
شه‌ونمی دره‌خت له‌ ڕووم پژاوه‌ --- له‌ زه‌رده‌ی زۆر که‌ل سه‌رنجم داوه‌
په‌لکه‌زێڕینه‌ی پاش بارانی زۆر --- چه‌ماوه‌ته‌وه‌ به‌رامبه‌ر به‌ خۆر
هه‌تاوی نه‌ورۆز، مانگی جۆدره‌و --- زۆر هاتوون و چوون به‌ ڕۆژ و به‌ شه‌و
خوڕه‌ی قه‌ڵبه‌زه‌ی که‌ف زیونی چه‌م --- له‌ هه‌زار چه‌شنه‌ پرشنگی ناو ته‌م
میوه‌ی گه‌یشتووی زه‌رد و سووری باخ --- جریوه‌ و جووکه‌ی دارستانی شاخ
له‌ گه‌رووی شمشاڵ، له‌ ته‌لی که‌مان --- گه‌لێ هه‌ڵساوه‌ ئاوازه‌ی جوان جوان
ئه‌مانه‌ هه‌موو جوانن، شیرینن --- ڕۆشنکه‌ره‌وه‌ی شه‌قامی ژینن
به‌ڵام ته‌بیعه‌ت هه‌رگیزا و هه‌رگیز --- بێ ڕووناکییه‌ بێ بزه‌ی ئازیز
بێ ئاوازه‌یه‌ ده‌نگه‌ نه‌رمه‌که‌ی --- با نه‌یدا له‌ گوێم، تێر نه‌ڵێم ئۆخه‌ی
کام ئه‌سێتره‌ی گه‌ش، کام گوڵی کێوی --- ئاڵه‌ وه‌ک کوڵمی؟ گۆی مه‌کی؟ لێوی؟
کام ڕه‌شی ئه‌گا به‌ ڕه‌شیی چاوی --- برژانگی؟ برۆی؟ ئه‌گریجه‌ی خاوی؟
کام به‌رزی جوانه‌ وه‌ک به‌رزیی باڵای؟ --- کام تیشک ئه‌گاته‌ تیشکی نیونیگای؟
کام تاسه‌، کام مه‌یل، کام چاوه‌نواڕی --- ته‌لیسماوییه‌ وه‌ک هی دڵداری؟؟
🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂
🍁🍂🍁🍂 🆔 @nawandi_adab_honar
🍂🍁🍂
🍁🍂
🍂
🍁
بارانێکه
چه‌ترێ له دوو دڵیت
کردۆته با په‌نای
یاسای‌
دیکتاتۆرێکی خه‌یاڵی
دیکتاتۆرێ
خۆت هێناته‌و
خۆت ده‌نگت پێ داوه و
هه‌ڵت بژاردوه و
بۆ خۆشت بووی
به وڵات و فه‌رمانبه‌ری
منیش
سه‌ره‌کی ترین دوژمنیم
دوژمنێ
هه‌زار پلانی بۆ هه‌یه
بارانێکه
له‌و هه‌رێمه
یه‌ک له دوای یه‌ک
یاسای به رنگاری
ئه‌خولقێت وبه گۆرانی ئه‌یڵێیته‌وه
سروودی نیشتمانیه و
وه‌کوو حه‌ڵقه به گوێته‌وه
دڵارام
چه‌ن بارانه خۆزگه کانت
ئاو ئه‌یبات و
دوژمن ئه‌یکاته هۆنراوه
چه‌ن بارانه ته‌ڕ نه‌بوویت و
هیواکانت
چه‌تر کوژ و سه‌رکوت ئه‌کرێن
چه‌ن بارانه به پێی یاسا
حه‌رامه
خه‌و بینینه‌وه
دڵارام
بارانێ سه‌رت له ئاسمان بڕه. . .

#جەمیل_مه‌عرفه‌تیان
🍁
🍂
🍁🍂
🍂🍁🍂
🍁🍂🍁🍂 🆔 @nawandi_adab_honar
🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂
🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂
🍁🍂🍁🍂 🆔 @nawandi_adab_honar
🍂🍁🍂
🍁🍂
🍂
🍁
بڕوام پێ بکە
دیکتاتۆر نیم ...

دڵم پڕە لە ئارەزوو
لە ئاواتی ئەو باوشەی
کە قەت لە من حەڵاڵ نەبوو

دیکتاتۆر نیم !
ئێستاش دڵم بە هەنیسکێ هەڵ ئەوەرێ و
بە بزەیێک
گەشە دەکات

سەر هەڵنابڕم کە نەمبینی
خەم لەچاوم
پڕشە دەکات .....


تۆش دوژمن نیت
تۆ
هەناسەی پوورگۆڵێکی
لەودیو نەردەی خەیاڵەوە

بەخەونیش من پێت ناگەمێ
تۆ هەڵگەڕێ بەم نەردەیا و
ببە بە کراسی بەرم و
وەک چۆن شەونم لە وەنەوشە
تۆش
لەم ژنە دیکتاتۆرە ..... بکاڵەوە . . .

#شیما‌_نادرسه‌را_دڵارام
🍁
🍂
🍁🍂
🍂🍁🍂
🍁🍂🍁🍂 🆔 @nawandi_adab_honar
🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂
کورتەیەک لە ژیاننامەی شاعیری نەتەوەیی:
شێرکۆ_بێکەس

شێرکۆ بێکەس، کوڕی‌ شاعیری‌ ناوداری‌ کورد فایەق بێکەس‌ و لە ٢ی ئایاری ساڵی ١٩٤٠ لە شاری‌ سلێمانی لەدایکبووە‌ و ٤ی ئابی ٢٠١٣ لە ستۆکھۆڵمی پایتەخی سوید بەھۆی شێرپەنجە کۆچی دوایی کرد.

لە ١٩٨٦ وڵاتی عێراقی بە جێھێشت. لە ساڵەکانی ١٩٨٧-١٩٩٢ لە و سوید ژیاوە و پاشان گەڕاوەتەوە بۆ کوردستان.
شێرکۆ بێکەس بە یەکێ‌ لە شاعیرە نوێخوازەکانی‌ ھاوچەرخی‌ کورد دادەنرێت و خاوەنی‌ چەندین نامیلکە‌ و دیوانی‌ شیعرییە و زۆرێک لە شیعرەکانی بۆ چەندین زمانی زیندووی جیھانی وەرگێڕدراون‌. ساڵی ١٩٨٧ لە‌ سوێد “خە‌ڵاتی تۆخۆڵسکی” وە‌ردە‌گرێت.

خە‌ڵاتە‌کە‌ی لە‌ لایە‌ن سە‌رۆک وە‌زیرانی ئە‌و دە‌می سوێد ئیگڤار کالرسۆنە‌وە‌ پێشکە‌ش دە‌کرێت وە لەساڵی ١٩٩٢ دەبێتە وەزیری ڕۆشەنبیری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان ئەمەش لەیەکەم کابینەی حکوومەتی ھەرێمی کوردستان بوو، لە ساڵی ١٩٩٨ بە یارمەتی کۆمەڵێ کەس و ھاوڕێکانی “دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم”ی دامەزراند.
لە ساڵی ٢٠٠٩ تەواوی بەرھەمەکانی لە ھەشت ھەزار پەڕە لە چاپ دا.

🌹 ژیان
🎀 @Sherko_bekas

شێرکۆ بێکەس ڕۆژی ٢ی مەیی ساڵی ١٩٤٠ لە گەڕەکی گۆییژەی شاری سلێمانی لەدایکبوو. شێرکۆ یەکەمین شعری خۆی لە تەمەنی ١٧ ساڵیدا بڵاو کردەوە. ساڵی ١٩٦٨ یەکەمین پەرتووکی شعری خۆی بە ناوی “تریفەی ھەڵبەست” لە بەغدا لە چاپ دا.

لە ساڵی ١٩٧٠ لەگەڵ کۆمەڵێک لە شاعرانی بەناوبانگی ئەو سەردەمە بانگەوازێکیان بۆ گۆڕانکاری لە شعری کوردی و بە تایبەت چوون بە لای شعری نوێی کوردییەوە بڵاو کردەوە.

شێرکۆ بێکەس

لە ساڵی ٢٠٠١ ناوەندی‌ چاپ و راگەیاندنی‌ “خاک” خەڵاتی‌ پیرەمێردی‌ شاعری‌ بە شێرکۆ بەخشی. لە ساڵی ٢٠٠٩دا تەواوی بەرھەمەکانی لە ھەشت ھەزار پەڕەدا لە چاۆ دا.

شێعر

شێرکۆ بێکەەس یەکێک بوو لە دامەزرێنەرانی سەردەمی شعری نوێی کوردی و ھونەری کوردی بە زمانی شعری نوێ ناساند. شعری شێرکۆ زۆرجار باسی لە نیشتمانپەروەری و خۆشەویستی ئاو و خاک کردووە.

نموونە ھەڵبەستێک لە شێرکۆ بێکەس:

لە‌ کاتێکدا کە‌ منداڵ بووم
دە‌ستی چە‌پم حە‌زی ئە‌کرد
وە‌ک دە‌ستی منداڵی پۆشتە‌ی دراوسێمان،
سە‌عاتێکی تیابێ ئە‌ویش.

وڕکم ئە‌گرت،
دایکم ناچار گازی ئە‌گرت لە‌ مە‌چە‌کم
بە‌ جێگە‌ی دان سە‌عاتێکی بۆ ئە‌کردم
ئای.. کە‌ دڵخۆشی ئە‌کردم…!

لە‌ کاتێکدا کە‌ منداڵ بووم
واتە‌ی کامە‌رانیی لای من
لە‌وە‌دا بوو: لە‌ حە‌ماما
بە‌سە‌ر پە‌شتە‌ماڵی جاما
فوو بە‌ کە‌فی سابووناکە‌م
گڵۆپێکی سە‌وزو سووری لێ دروست کە‌م!

لە‌ کاتێکدا کە‌ منداڵ بووم
لە‌ زستانا، لە‌بە‌ر تینی ئاگردانا دائە‌نیشتم
سە‌رنجم ئە‌دا لە‌ پشکۆی،
گە‌شاوە ‌و ئاڵ
وام حە‌ز ئە‌کرد، منی منداڵ
بچمە‌ ناو پشکۆکانە‌وە‌..
دابنیشم.. بیکە‌م بە‌ ماڵ!.

کە‌ منداڵ بووم.. زۆر ئێوارە‌ ئە‌یان ناردم.
لە‌ ماڵی پوورە‌ "مە‌نیجە‌"
ترشیات بکڕم
کام تام لە‌و تامە‌ خۆشتر بوو
لە‌ دوای ئاوڕ، لە‌ پێچی تە‌نگی کۆڵانا
کاتێ یە‌ک دوو قوومی خێرام
ئە‌دا لە‌ ترشیاتی ناو جام!

لە‌ کاتێکدا کە‌ منداڵ بووم
خۆشە‌ویستی لام ئە‌وە‌ بوو:
شە‌وی جە‌ژن، تا بە‌یانیی.. چاو ھە‌ڵدێنم
لە‌گە‌ڵ خۆما..دە‌س لە‌ملان
پێڵاوی تازە‌ بنوێنم!

کە‌ گە‌ورە‌ بووم دە‌ستی چە‌پم
زۆر سە‌عاتی ڕاستە‌قینە‌ی جوانی… بینی
بە‌ڵام ‌ھیچیان وە‌ک سە‌عاتی
جێگە‌دانی دایکم… لە‌سە‌ر قۆڵ ‌و دە‌ستم
وە‌ھا دڵخۆشیان نە‌کردم.

کە‌ گە‌ورە‌ بووم
ھیچ چل‌چراو گڵۆپێکی ژوورە‌کانم
وە‌ک گڵۆپی کە‌فی سابوون
پێکە‌نینیان… پێ نە‌گرتم.

کە‌ گە‌ورە‌ بووم
ھیچ گڕێکی زۆپای ئێستا
نە‌کردە‌ ماڵ ‌و تیا بژیم.
کە‌ گە‌ورە‌ بووم ھیچ خواردنێ
تامی ئە‌و قومە‌ ترشیاتە‌ی پێ نە‌بە‌خشیم.

کە‌ گە‌ورە‌ بووم
ھیچ کراس و بۆینباخ ‌و قاتێکێ نوێم
نە‌ھێنایە‌وە‌ ژێر جێگە‌وە‌
وە‌کوو پێڵاوە‌کە‌ی جە‌ژن
تا بە‌یانیی چاو ھە‌ڵدێنم،
گفتم خوشا هوایی کز باد صبح خیزد
گفتا خنک نسیمی کز کوی دلبر آید😍

#به‌یانیتان_گوڵ
#صبح_بخیر
#انرژی_مثبت
🆔 @nawandi_adab_honar
وەک زۆرێکمان دەیزانین مەولەوی زۆر عاشقی عەنبەر خاتون بوە.لەیەکەم دیداریدا مەولەوی کەدەچێتە ماڵی عەنبەرخاتون دەگێڕنەوە عەنبەر خاتون ئاو دێنێ بۆ مەولەوی و میوانەکەی دی
کە عەنبەر خاتون دەگاتە لای مەولەوی مەولەوی لەوکاتەیا کەمێک شڕۆڵ و ڕیش هاتو دەبێت عەنبەر خاتون ئاوەکەی پێ دەدات دەڵێت فەرمو ..خـاڵۆ.خاڵۆش لەزۆرجێ بۆ کەسی گەورەو بەساڵاچو دەوترێ.مەولەوی گوێی لەو وشەیە دەبێت.ئەو بەیتە دەڵێت.

خاڵۆ خاڵۆتەن بەس واچە خاڵۆ
خاڵۆ دەم وەبان خـــاڵانت ماڵۆ
شەردبێ جەداخی خاڵۆ خاڵۆی تۆ
خۆم بکەم وەکوڕەکەی چواردە ساڵەی نۆ
.
بەکورتی دەڵێ شەرتبێ لەداخی ئەو قسەی تۆ خۆم واجوان و تازەبکەمۆ وەک کوڕی چواردەساڵان دەرکەوم.

بەهەر حاڵ دوای ئەو دیدارە مەولەوی تەواو عاشقی عەنبەر خاتون دەبێت و دەچێتە خوازبێنی و دەیدەنێ
جا دەگێڕنەوە مەولەوی ڕۆژ بەڕۆژ زیاتر عاشقی عەنبەری هاوسەری دەبێت بەڕادەیەک دوای ئەو ماوە زۆرەی پێکەوەن و عەنبەر خاتون وەفات دەکات و لە مەولەوی دادەبڕێ مەولەویش زۆر بێ قەرار دەبێت و داوا دەکات خودا ئەمیش بکوژێت و بیگەیەنێتە لای مەحبوبی.دەگێڕنەوە کە زۆر تێ ناپەڕێ مەولەویش وەفات دەکات و دەگەڕێتەوە لای دڵبەری.
جابۆیە دوای بیستنی مەرگی مەولەوی مەحوی گەورەش دەفەرموێت

( مەحوی) ئەمشەو ئەوپەڕی شێوەی لەخەو دیبێ دەبێ
بۆیــه ئەمـــڕۆ ( مــەولــەوی ) کەوتـۆتە حاڵــی حەلـوەلا

واتە ...
مەحوی ! ڕەنگبێ ئەمشەو ((مەلەوی )) عەنبەر خاتونی پەری شێوەی یار و ژن و خۆشەویستی خۆی لەخەودا دیبێ ، وائەمڕۆ کەوتۆتە حاڵی حەلوەلا و خەریکە دەمرێ و ( مرد ) تا بڕوا خۆی پێ بگەیەنێ و لەڕێگای عیشقا شەهید ببێ
وەرگیـــراوە
چه پریشانم از این فکر پریشان شب و روز
که شب و روز کجایی و کجای تو کجاست

#هوشنگ_ابتهاج
🆔 @nawandi_adab_honar
(ماچی کوژراو)
کاتێ دڵی هەرزەکارم
به یەک نیگات چەکی دڵداری کردە شان
وام دەزانی عەشق نامرێ و نابڕێتەوە
کەچی سەیرە چاوی ماندووم دوای ساڵانێ
بە شوێن تەرمی ماچەکانما
لە سەر گۆنات ئەخولێتەوە.
عەتا ساڵح پوور .سەقز
لـەگەڵ بارانی ئـەسرینــی تکاوم
دڵۆپێک خوێن تکا لەدڵی شکاوم

ئـەگەر بـمرم بە زامی تۆوە دەمـرم
ئەگەر مـاوم بە یـادی تۆوە مـاوم

ناسر ئاغابرا #ژاکاو

🆔 @nawandi_adab_honar
له چـەشنی ئاگـرن کوڵمی گـەشی تۆ
له مار حەستەمترن پرچی ڕەشی تۆ
بڵێم وەک چی دەچی، هەر گوڵ دەزانم
لـه گــوڵ نـاسـکتره ناسـک لەشـی تۆ

"هەژار"
خاک

دەسـتم برد بۆ چڵی دارێ
لەتاو ئازار لق داچڵەکی!

کە دەستم برد بۆ لقەکە
ناوقەدی دار
کەوتە هـاوار!

کە باوەشم کرد بە قەد دا
خاک لەریەوە لە ژێر پێم دا
بەرد ناڵاندی..!

ئەمجارەیان کە دانەوییم،
خۆڵم هەڵگرت
گشت کـوردستان زریـــــــکانی

خاک

دستم را بە سوی شاخە‌ی
درختی دراز کردم
شاخە از شدت درد از جا پرید

همین کە دستم را بە سوی شاخە بردم
تنە یک درخت بە لرزە در آمد

همین کە تنە درخت را در آغوش گرفتم
خاک زیر پایم بە لرزە افتاد
سنگ نالید

آنگاە کە خم شدم و خاک را برداشتم
تمامی کُردستان بە ضجە در آمد


شێعر:شێرکۆ بێکەس
هه ڵگێرانۆ:ئەحمەد شاملو.
عاشقی بێ دڵ دەنالێ مەیلی گریانی هه یه
بێ شکه هەوره تریشقه تاوی بارانی هه یه
چاوی من دەم دەم دەریژێ ئاوی ساف و خوینی گەش
دا بڵێن دەریای عومانه دوڕ و مەرجانی هه یه. نالی.
🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂
🍁🍂🍁🍂 🆔 @nawandi_adab_honar
🍂🍁🍂
🍁🍂
از دوریِ تو وسوسەیِ شعری نماندە
مرگ آمدە هرچند کە یاسینی نخواندە

هیهات ، مبادا سرِ دل خاک بریزید
کان دلبر ودلدار همە داغیش چشاندە

نازِ نفست ، نِی بزن ای حضرتِ صورزن
مارا کە همین عشق بە محشر کشاندە

رَخت باید از این قافلە بربست کە دل را
درگوش، کسی غیرِ جنون هیچ نخواندە

خام اند خلایق همە تا عشق نبینند
تا سوختن ای دوست مرا عمری نماندە

دیدی کە بە تقویم جوانم ، ولیکن
اعجازِ همین شور بە پیریم رساندە

گلبانگِ وصال سربزن ای مطرب مدهوش
معشوق مرا مژدەی دیدار رساندە

کس را بە " #دلارامیم " اکنون نبینی
بی پردە بگویم ز سَرَم هوش پراندە

#شیما_نادرسرا_دلارام
🍁🍂
🍂🍁🍂
🍁🍂🍁🍂 🆔 @nawandi_adab_honar
🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂🍁🍂
کۆچی مامۆستای بەڕێز کاک خالیدی خاکی بەرپرسی ئەنجومەنی مەولەوی کورد ی سەقز جێگای داخ و کەسەڕێکی لە ڕادە بەدەر و خەساڕێکێ گەورەیە.
ئه‌ی کوژه‌ی تاوی ئه‌وینم خۆت به‌ حاڵم ئاشنای
ده‌ردی دووریت ھاو نشینه‌ و زامی بێ ده‌رمانه‌ بۆم
#جەمیل_م
🆔 @nawandi_adab_honar
بۆ کۆچی دڵ تەزێنی چیرووک نووسی هەمیشە زیندوو (خاڵید خاکی)
(کۆچ)
قەڵەم چۆنی بنووسێ چۆن بکا گەڕ؟
لە گەڵ چەرخی چەپی چیرووک بکا شەڕ
هەتا جارێ بە شادی هەڵ دەسووڕێ
دەیان جار دەس بە ئەژنۆ هەڵ دەکووڕێ
ئەوا دیسان ئەبێ شیوەن بگێڕێ
خەمی نان و خەمی خاکی بە دێڕێ
بکاتە مەی لە مەیخانەی سواران
لە گەڵ هەورێکی ڕەش داکاتە باران
بە سەر گۆنا و لە سەر لێوی ئەوانەی
کە فرچکیان گەلێ گرتوە بە وانەی
ئەوا ئەمڕۆکە (سێ شەممە)س هەمیسان
رەفێقان چاوەڕێتن کاکە دیسان
بەناوی بەرزە ناوت لێ ببیسن
لە ژووری(پێنج)، لە بەر دەرکەی قەتیسن
مەیان کە چاوەڕێ کاکە درەنگە
چلۆن باوەڕ بکەم بەم دەنگە، دەنگە
کە گۆیا ئەم هەوارەت کاکی(خاکی)
بە جێ هێشت و ئەمێستاکە لە خاکی
مەگەر کاکە ئەوەندە بێ بەرگ بووی؟
کە زوو تێکەڵ بە تاریکی مەرگ بووی
گەلێ چیرۆک نەنووسراون هەنووکە
بە قەد باڵات کە پێت ببڕێ بچووکە
لە ئەم خاکە کە خاکی کوردسانە
لە لای خواوەند دەسا بگرە بە هانە
دڵی شارت بە سۆیە و پڕ لە ژانە
بە سەرمان کە لە مەولاش ( سێ شەمانە)
عەتا ساڵح پوور، سێ شەممە1396/6/7 سەقز
ڕەش لە دڵ ئاڵایە بێ شەو داگرە
تیشک بهاوە دەس بەسەر شەودا گرە

هەر ئەزەل خولقا بە لەنگی لاقی بەخت
لەم هەرێمە دیلە ڕۆژ ، شەو داگرە

#شیما_نادرسەرا_دڵارام
🆔@nawandi_adab_honar
ئەسیری بسکی ئاڵۆزی کچە کوردێکی نەشمیلم
تەماشاکەن چ سەیرێکە، بە دەستی دیلەوە دیلم

#مامۆستا_هێمن

@nawandi_adab_honar
قۆربان قۆربانەن؛
جەژنەن شادییەن
دەس نە گەردەنەن،
ڕۆی ئازادییەن

هەی دەسبۆس دەسبۆس،
وەش نێگارانەن
خەیر پابۆس پابۆس،
خاتر دارانەن

هەرکەس گیان وە کەف،
پەی نێگارێوەن
هەریەک قوربانیی
وەفادارێوەن

مەولەوی.