Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
دربارهٔ دورهٔ زبان انگلیسی تخصصی علوم اجتماعی که از سوم تیرماه آغاز خواهد شد.
این دوره را مرکز آموزش تخصصی انجمن جامعه‌شناسی ایران برگزار می‌کند.
📌 برای اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام به @Sociology1394 پیام بدهید.
@isa_ctc
@masoudzamanimoghadam
این دوره را مرکز آموزش تخصصی انجمن جامعه‌شناسی ایران برگزار می‌کند.
📌 برای اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام به @Sociology1394 پیام بدهید.
@isa_ctc
@masoudzamanimoghadam
تا الان چند نفر درخواست برگزاری کارگاه ترجمه کرده‌اند. بنده تمایل به برگزاری چنین کارگاهی دارم، اما متأسفانه فرصت‌اش را ندارم. به امید خدا اگر عمری باشد و امکان‌اش فراهم شود برای پاییز یا زمستان امسال کارگاه ترجمه برگزار خواهم کرد.
مسعود زمانی مقدم
مسعود زمانی مقدم
ترجمهٔ مقاله‌ای را به یکی از مجلات علمی فرستادیم. داور ایراداتی گرفته بود که وارد نبودند. فایل بازنگری‌شدهٔ ترجمه را فرستادیم، اما داور درخواست بازنگری دوباره داشت. من هم تک‌به‌تک برای او توضیح دادم که چرا ایرادات‌اش وارد نیست. خوشبختانه مقاله را پذیرفتند و در دست انتشار است.
مسعود زمانی مقدم
مسعود زمانی مقدم
دوستی در مورد انتشار کتاب سقوط رضاشاه: استعفا، تبعید و مرگ بنیان‌گذار ایران مدرن پرسیده بود. در تصویر پاسخی که کارفرما یک‌ماه پیش در مورد روند چاپ کتاب به من داد را مشاهده می‌کنید. امیدوارم امسال کتاب منتشر شود.
مسعود زمانی مقدم
مسعود زمانی مقدم
آهنگ‌های فارسی خواننده‌های ازبکستانی را ببینید و بشنوید و حظ ببرید که بسیار جالب‌اند!
برای نمونه:
https://youtu.be/wvYUUUJc1AY
مسعود زمانی مقدم
برای نمونه:
https://youtu.be/wvYUUUJc1AY
مسعود زمانی مقدم
این هفته آلن تورن، جامعه‌شناس، نظریه‌پرداز و متفکر بزرگ فرانسوی، در ۹۸ سالگی درگذشت. چند کتاب مهم تورن به فارسی ترجمه شده‌اند.
من این شانس را داشته‌ام که آلن تورن را در تیرماه ۱۳۹۵ (جولای ۲۰۱۶) در افتتاحیهٔ سومین مجمع انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی در دانشگاه وین اتریش از نزدیک ببینم. در آن کنفرانس او در ۹۱ سالگی پُرانرژی، و با جامه‌ای سرخ، سخنرانی انتقادی‌اش را ارائه کرد. یادم می‌آید وقتی‌که افتتاحیه پایان یافت و سالن خالی شده بود و همهٔ سخنرانان و اکثر حضار رفته بودند، او مانده بود و فروتنانه و صبورانه با چند دانشجوی آفریقایی گفت‌وگو می‌کرد.
پ. ن: این عکسِ نامیزان را یکی از دوستان در آن جلسه از من گرفت. در پس‌زمینه، در کنار آلن تورن، آصف بیات، جامعه‌شناس ایرانی، نیز دیده می‌شود.
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
من این شانس را داشته‌ام که آلن تورن را در تیرماه ۱۳۹۵ (جولای ۲۰۱۶) در افتتاحیهٔ سومین مجمع انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی در دانشگاه وین اتریش از نزدیک ببینم. در آن کنفرانس او در ۹۱ سالگی پُرانرژی، و با جامه‌ای سرخ، سخنرانی انتقادی‌اش را ارائه کرد. یادم می‌آید وقتی‌که افتتاحیه پایان یافت و سالن خالی شده بود و همهٔ سخنرانان و اکثر حضار رفته بودند، او مانده بود و فروتنانه و صبورانه با چند دانشجوی آفریقایی گفت‌وگو می‌کرد.
پ. ن: این عکسِ نامیزان را یکی از دوستان در آن جلسه از من گرفت. در پس‌زمینه، در کنار آلن تورن، آصف بیات، جامعه‌شناس ایرانی، نیز دیده می‌شود.
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
Audio
🟡 نکات تکمیلی دربارهٔ دورهٔ زبان انگلیسی تخصصی علوم اجتماعی
📌 برای اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام به @edusocio پیام بدهید.
@masoudzamanimoghadam
📌 برای اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام به @edusocio پیام بدهید.
@masoudzamanimoghadam
سرانجام ترجمهٔ کتاب «ویریلیو و رسانه» نوشتهٔ جان آرمیتِج را به پایان رساندم و فقط بازخوانی و بازبینی نهایی آن مانده است. اصولاً فهم نظریه‌ها و نوشته‌های پسامدرنیست‌ها بسیار دشوار است و ترجمهٔ آن‌ها دشوارتر. زیرا پیچیده و میان‌رشته‌ای‌اند و از نظر نگارشی نیز متن‌شان سنگین است و مملو از واژه‌سازی‌های متعدد. برای ترجمهٔ این کتاب وقت بسیاری گذاشتم که البته دست‌کم برای خودم، جدای از کسب درآمد، تجربهٔ آموزنده‌ای بود.
پل ویریلیو (۲۰۱۸-۱۹۳۲) فیلسوف، نظریه‌پرداز و منتقد فرانسوی است که تخصص‌اش در نقد و بررسی تکنولوژی هنر و رسانه است. جان آرمیتج سال‌ها در اندیشه‌های ویریلیو مطالعه و تأمل کرده است و این چهارمین کتابی است که دربارهٔ ویریلیو نوشته است.
ترجمهٔ این کتاب را به استاد عبدالحسین نیک‌گهر تقدیم کرده‌ام، به پاس یک عمر فعالیت ارزشمند ایشان در علوم اجتماعی ایران.
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
پل ویریلیو (۲۰۱۸-۱۹۳۲) فیلسوف، نظریه‌پرداز و منتقد فرانسوی است که تخصص‌اش در نقد و بررسی تکنولوژی هنر و رسانه است. جان آرمیتج سال‌ها در اندیشه‌های ویریلیو مطالعه و تأمل کرده است و این چهارمین کتابی است که دربارهٔ ویریلیو نوشته است.
ترجمهٔ این کتاب را به استاد عبدالحسین نیک‌گهر تقدیم کرده‌ام، به پاس یک عمر فعالیت ارزشمند ایشان در علوم اجتماعی ایران.
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
به سمت شهر (خرم‌آباد) می‌رفتیم که در بین راه، زنی عشایری را در کنار جاده دیدیم. دستی تکان داد. کنار زدم. صندلی جلو را برای او و دو کیسهٔ بزرگ‌اش خالی کردم. به شهر که رسیدیم، پیاده شد و از کیسه‌اش این بطری دوغ محلی را درآورد و به ما داد. اصرار کردیم که نمی‌خواهیم، اما نپذیرفت.
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
Forwarded from جامعه‌شناسی زمینه‌مند ایرانی
🟦 درس‌گفتار «تاریخ اجتماعی ایران»
▪️دورهٔ نخست (هفت جلسهٔ ۹۰ دقیقه‌ای، چهارشنبه‌ها، از هفتم تیرماه ۱۴۰۲)
🎤 دکتر مسعود زمانی مقدم
(جامعه‌شناس و پژوهشگر مرکز مطالعات کشورهای وارث تمدن ایرانی)
🟢 برگزاری به‌صورت آنلاین و آفلاین
⚪ اعطای گواهینامهٔ حضور در دوره
🔴 ارائه فایل صوتی و متن ارائه‌شدهٔ جلسات به شرکت‌کنندگان
🟪 هزینهٔ ثبت‌نام: ۲۵۰ هزار تومان
🔸۲۰ درصد تخفیف برای ۱۵ ثبت‌نام‌کنندهٔ نخست
🔸۲۰ درصد تخفیف برای دانشجویان
🔸۳۰ درصد تخفیف برای ثبت‌نام گروهی (دو نفر و بیشتر)
🟠 این دوره مروری بر تاریخ اجتماعی و فرهنگی ایران خواهد بود. هدف اصلی این دوره مطالعهٔ وضعیت اجتماعی -و نه صرفاً سیاسی- جامعهٔ ایران در طول تاریخ از جنبههای مختلف است.
⚫ این یک دورهٔ عمومی است و مخاطبان برای حضور در آن نیازی به پیشینهٔ تخصصی ویژه‌ای ندارند.
🟤 جلسات در گوگل‌میت برگزار خواهند شد.
🟡 برای اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام به @edusocio پیام بدهید. 🟡
🟦 اتحادیه کشورهای وارث تمدن ایرانی
@ekotaa
💻 کلاس آنلاین جامعه‌شناسی
@online_sociology
▪️دورهٔ نخست (هفت جلسهٔ ۹۰ دقیقه‌ای، چهارشنبه‌ها، از هفتم تیرماه ۱۴۰۲)
🎤 دکتر مسعود زمانی مقدم
(جامعه‌شناس و پژوهشگر مرکز مطالعات کشورهای وارث تمدن ایرانی)
🟢 برگزاری به‌صورت آنلاین و آفلاین
⚪ اعطای گواهینامهٔ حضور در دوره
🔴 ارائه فایل صوتی و متن ارائه‌شدهٔ جلسات به شرکت‌کنندگان
🟪 هزینهٔ ثبت‌نام: ۲۵۰ هزار تومان
🔸۲۰ درصد تخفیف برای ۱۵ ثبت‌نام‌کنندهٔ نخست
🔸۲۰ درصد تخفیف برای دانشجویان
🔸۳۰ درصد تخفیف برای ثبت‌نام گروهی (دو نفر و بیشتر)
🟠 این دوره مروری بر تاریخ اجتماعی و فرهنگی ایران خواهد بود. هدف اصلی این دوره مطالعهٔ وضعیت اجتماعی -و نه صرفاً سیاسی- جامعهٔ ایران در طول تاریخ از جنبههای مختلف است.
⚫ این یک دورهٔ عمومی است و مخاطبان برای حضور در آن نیازی به پیشینهٔ تخصصی ویژه‌ای ندارند.
🟤 جلسات در گوگل‌میت برگزار خواهند شد.
🟡 برای اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام به @edusocio پیام بدهید. 🟡
🟦 اتحادیه کشورهای وارث تمدن ایرانی
@ekotaa
💻 کلاس آنلاین جامعه‌شناسی
@online_sociology
همراهان گرامی!
من قصد دارم در شهریور ۱۴۰۲ یک کارگاه حضوری-مجازیِ یک‌روزه دربارهٔ شیوهٔ نوشتن و نکات نگارشی کتاب و مقاله برگزار کنم. این کارگاه ویژهٔ پژوهشگران و دانشجویان در رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی خواهد بود و در آن به موارد زیر پرداخته می‌شود:
✔️ دربارهٔ نوشتن (اهمیت و چالش‌های آن)
✔️ ساختار و نحوهٔ نگارش کتاب، مقاله و یادداشت
✔️ شیوه‌های ویرایش
✔️ راه‌کارهای نگارش فارسی درست و مناسب
✔️ باید و نبایدهای نوشتن
برای برنامه‌ریزی بهتر این کارگاه و همچنین دریافت نظرات و پیشنهادات، گروهی را تشکیل داده‌ام. به‌زودی جزییات بیشتر اطلاع‌رسانی خواهد شد.
📌 در صورت تمایل می‌توانید از طریق لینک زیر به این گروه بپیوندید:
https://tttttt.me/+_Rz3onv3YN1mMTZk
با احترام
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
من قصد دارم در شهریور ۱۴۰۲ یک کارگاه حضوری-مجازیِ یک‌روزه دربارهٔ شیوهٔ نوشتن و نکات نگارشی کتاب و مقاله برگزار کنم. این کارگاه ویژهٔ پژوهشگران و دانشجویان در رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی خواهد بود و در آن به موارد زیر پرداخته می‌شود:
✔️ دربارهٔ نوشتن (اهمیت و چالش‌های آن)
✔️ ساختار و نحوهٔ نگارش کتاب، مقاله و یادداشت
✔️ شیوه‌های ویرایش
✔️ راه‌کارهای نگارش فارسی درست و مناسب
✔️ باید و نبایدهای نوشتن
برای برنامه‌ریزی بهتر این کارگاه و همچنین دریافت نظرات و پیشنهادات، گروهی را تشکیل داده‌ام. به‌زودی جزییات بیشتر اطلاع‌رسانی خواهد شد.
📌 در صورت تمایل می‌توانید از طریق لینک زیر به این گروه بپیوندید:
https://tttttt.me/+_Rz3onv3YN1mMTZk
با احترام
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
دیروز من و پسرم حدود دو ساعت در بازار و مرکز شهر خرم‌آباد گشتیم. در خیابان دست‌فروشیِ کتاب نظرم را جلب کرد. بر بساطِ روی زمین نگاهی انداختم. همه‌شان کتاب‌های خوبی بودند؛ کتاب‌هایی از داستایوسکی و کازانتزاکیس و تورگنیف و شکسپیر و تولستوی و جمال‌زاده و دانشور و شاملو و شایگان و دیگر نویسندگان و پژوهشگران بزرگ. اما جالب‌تر برای من این بود که چند کتاب جامعه‌شناسانه و تخصصی از بوردیو و شلر و قانعی‌راد و ... نیز در بین این کتاب‌ها بود. معمولاً کتاب‌های آشپزی و موفقیت و روان‌شناسی زرد بخشی از دست‌فروشیِ کتاب در ایران‌اند، اما خوشبختانه در این بساط حتی یک کتاب مبتذل هم وجود نداشت. جالب و امیدوارکننده بود!
@masoudzamanimoghadam
@masoudzamanimoghadam
Dastour-e-Khat-17.04.1402 (2).pdf
650.8 KB
نسخۀ الکترونیک ویراست جدید «دستور خطّ فارسی» از سوی ادارۀ نشر فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده است و به رایگان در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.
@masoudzamanimoghadam
@masoudzamanimoghadam
کتاب «فیلسوفان یونان» نوشتۀ دیوگنس لائرتیوس درآمدی است بر شرح احوال و آثار مهمترین فیلسوفان دوران باستان و اثری است جذاب دربارهٔ زندگی و پندهای حکیمانۀ آن‌ها. نویسندهٔ کتاب در قرن سوم میلادی می‌زیسته و اثر او از منابع مهم و باقی‌مانده از زندگی و اندیشهٔ فیلسوفان باستان بوده است. با وجود این، کتاب فاقد نگاه تحلیلی و انتقادی به فلاسفه و اندیشه‌های آن‌هاست و خواندن آن برای مخاطب عام هم می‌تواند آسان باشد. دیوگنس در این کتاب به هشتاد و چهار فیلسوف غربی در دوران باستان می‌پردازد که مهمترین آن‌ها عبارت‌اند از: تالس، سقراط، افلاطون، آناکساگوراس، ارسطو، زنون، اپیکور، دیوژن، هراکلیتوس، فیثاغورس و دموکریتوس. خواندن این کتاب را به‌عنوان مقدمه‌ای برای شناخت زندگی و آثار فیلسوفان باستان پیشنهاد می‌کنم.
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
میلان کوندرا، نویسندهٔ اهل جمهوری چک، در ۹۴ سالگی درگذشت. قبلاً شناخته‌شده‌ترین کتاب او، بار هستی، را خوانده بودم. اگرچه خیلی خوشم نیامد، اما چندین جملهٔ جالب داشت. امشب به جملاتی که با مداد در این کتاب علامت زده بودم نگاهی کردم. می‌نویسد: «وقتی انسان خود را از آن‌چه وظیفه و رسالت خود می‌پنداشته، آزاد کند، دیگر از زندگی چه باقی می‌ماند».
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
همراهان گرامی!
من قصد دارم در شهریور ۱۴۰۲ یک کارگاه حضوری-مجازیِ یک‌روزه دربارهٔ نحوهٔ انجام و نگارش مقالهٔ علمی با روش مرور نظام‌مند (Systematic Review) برگزار کنم. در این کارگاه مراحل عملی پژوهش و نگارش یک مقالهٔ علمی با روش مرور نظام‌مند آموزش داده می‌شود.
مقالات مروری به دو دلیل بسیار مهم‌اند؛ نخست، می‌توانند دانش و تسلط‌تان بر زمینهٔ علمی تخصصی‌تان را افزایش دهند. دوم، به دلیل حجم و انباشت روزافزون پژوهش‌های علمی در سال‌های اخیر، ضرورت و ارزش مقالات مروری بیش‌از‌پیش شده است. این کارگاه به‌ویژه برای دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد علوم اجتماعی می‌تواند مفید و مناسب باشد.
برای برنامه‌ریزی بهتر این کارگاه و همچنین دریافت نظرات و پیشنهادات، گروهی را تشکیل داده‌ام. به‌زودی جزییات بیشتر اطلاع‌رسانی خواهد شد.
📌 در صورت تمایل می‌توانید از طریق لینک زیر به این گروه بپیوندید:
https://tttttt.me/+rD68f9JZGyJhMWZk
با احترام
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
من قصد دارم در شهریور ۱۴۰۲ یک کارگاه حضوری-مجازیِ یک‌روزه دربارهٔ نحوهٔ انجام و نگارش مقالهٔ علمی با روش مرور نظام‌مند (Systematic Review) برگزار کنم. در این کارگاه مراحل عملی پژوهش و نگارش یک مقالهٔ علمی با روش مرور نظام‌مند آموزش داده می‌شود.
مقالات مروری به دو دلیل بسیار مهم‌اند؛ نخست، می‌توانند دانش و تسلط‌تان بر زمینهٔ علمی تخصصی‌تان را افزایش دهند. دوم، به دلیل حجم و انباشت روزافزون پژوهش‌های علمی در سال‌های اخیر، ضرورت و ارزش مقالات مروری بیش‌از‌پیش شده است. این کارگاه به‌ویژه برای دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد علوم اجتماعی می‌تواند مفید و مناسب باشد.
برای برنامه‌ریزی بهتر این کارگاه و همچنین دریافت نظرات و پیشنهادات، گروهی را تشکیل داده‌ام. به‌زودی جزییات بیشتر اطلاع‌رسانی خواهد شد.
📌 در صورت تمایل می‌توانید از طریق لینک زیر به این گروه بپیوندید:
https://tttttt.me/+rD68f9JZGyJhMWZk
با احترام
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
فایل صوتی جلسهٔ نقد و بررسی کتاب انکشاف فرنگ را شنیدم و باید بگویم که رفتار جناب آقای دهباشی با دکتر محدثی را اصلاً مناسب نیافتم، به‌ویژه لحن کنایه‌آمیز و تمسخرآمیز ایشان نسبت به مهمان جلسه دور از ادب و فرهیختگی بود. به نظرم در جلسات و دورهمی‌های فکری و علمی باید سطح تحمل نقد و شنیدن نظر مخالف بالا باشد. البته من با نظرات مطرح‌شدهٔ استاد محدثی و رویکرد ایشان به فرهنگ و سنت و تغییرات اجتماعی نقد جدی دارم که با اجازهٔ ایشان در اولین فرصت درباره‌اش خواهم نوشت.
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
مسعود زمانی مقدم
@masoudzamanimoghadam
این روزها بی‌وقفه به‌طور میانگین روزی ۱۰ ساعت عمیقاً درگیر کتاب و کتاب‌خوانی هستم؛ یعنی مطالعه، ترجمه، آماده‌کردن مطالب برای تدریس و گردآوری متون برای پژوهش. طبیعتاً بعد از سال‌ها مطالعه، سرعت‌ام در کتاب‌خوانی و مهارت‌ام در یافتن نکات اصلی و حتی نقاط ضعف و قدرت کتاب‌ها بیشتر شده است.
@masoudzamanimoghadam
@masoudzamanimoghadam
دیروز کاظم فیروزمند در ۷۷ سالگی درگذشت. او مترجمی پُرکار بود که کتاب‌هایی در زمینه‌های گوناگون ترجمه کرده بود. یادش گرامی!
پ.ن: نگاهی به کتابخانه‌ام انداختم. چهار ترجمه از او دارم؛ کتاب طالبان را خوانده‌ام. بخشی از کتاب حجیم و کلاسیک شاخهٔ زرین را مطالعه کرده‌ام. آن دو کتاب دیگر نیز در انتظار خواندن‌اند.
پ.ن: نگاهی به کتابخانه‌ام انداختم. چهار ترجمه از او دارم؛ کتاب طالبان را خوانده‌ام. بخشی از کتاب حجیم و کلاسیک شاخهٔ زرین را مطالعه کرده‌ام. آن دو کتاب دیگر نیز در انتظار خواندن‌اند.
🟢 مداخلات دولتی در آیین‌ها باید مبتنی بر خواست جامعه مدنی باشند
📌 مسعود زمانی مقدم در گفت‌وگویی کوتاه با روزنامهٔ فرهیختگان، شمارهٔ ۳۹۱۵، سه‌شنبه ۲۷ تیر ۱۴۰۲
🔹 آیا برگزاری هر نوع آیین به‌صورت ایونت را می‌توان نشان از توده‌گرایی تفسیر کرد؟
▪️ اساساً آیین‌ها و مناسک واجد زمینه و ماهیتی اجتماعی‌اند، اگرچه می‌توانند نمود فردی هم داشته باشند. از این‌رو، برگزاری هر آیین به‌صورت یک رویداد فرهنگی قاعدتاً دارای ویژگیِ جمعی‌بودن است. با وجود این هر آیین یا مناسکی در قالب یک رویداد فرهنگی الزاماً نشان‌دهنده توده‌گرایی نیست. اگرچه توده‌گرایی نوعی از جمع‌گرایی و جمعی‌بودن است، اما هر تجمع یا گردهمایی آیینی ماهیتی توده‌ای ندارد، بلکه می‌تواند صرفاً پدیده‌ای جمعی و اجتماعی باشد که از دل فرهنگ جامعه برخاسته است.
🔹 از منظر جامعه‌شناسی بحث درباره مراسمی مثل غدیر تقلیل دوگانه حکومت و مدنی تفسیر نمی‌شود اگر بخواهیم از این لنز استفاده کنیم چه مواجهه‌ای باید با این‌گونه مراسم برقرار کرد؟
▪️ عید غدیر می‌تواند به‌عنوان یک رویداد فرهنگی همچون آیینی جمعی باشد که ریشه در باورها و ارزش‌های اجتماعی جامعه دارد. مسأله‌ای که در اینجا مطرح می‌شود این است که نظام سیاسی چقدر و چرا باید در برگزاری این مراسم نقش داشته باشد. به نظر می‌رسد که حاکمیت در ایران بنا بر ماهیت و اهداف و ارزش‌هایی که دارد، نقشی ویژه برای خودش در برگزاری این عید تعریف کرده و سعی کرده آن را پُررنگ‌تر جلوه دهد و پُرشورتر برگزار کند. البته کاملاً طبیعی است که هر حکومتی بر اساس ایدئولوژی و خواسته‌هایی که دارد از مراسم و آیین‌هایی بیشتر یا کمتر حمایت کند. با وجود این عید غدیر ریشه فرهنگی در ایران دارد و جنبههای مدنی آن نیز قابل‌توجه‌اند. به نظر من بحث‌ها و انتقاداتی که بخشی از جامعه این روزها به برگزاری وسیع این عید با پشتیبانی حکومت دارند بیشتر جنبه‌ای سیاسی دارد و نشان‌دهنده نارضایتی‌های اجتماعی است و نه نقد بر ماهیت این عید یا حتی دقیقاً انتقاد بر نحوه برگزاری آن. در واقع بحران‌های اجتماعی موجود و تنش‌های دولت- ملت در ماه‌های اخیر در ایران بخشی از مردم را نسبت به فعالیت‌های حامیانه نظام سیاسی بدبین کرده است وگرنه در تمام کشورهای جهان حکومت‌ها از مراسم، آیین‌ها و گردهمایی‌های خاصی حمایت می‌کنند، بنابراین اگر اکثریت مردم جامعه از وضع موجود احساس رضایت داشته باشند و روابط مطلوب‌تری با حاکمیت داشته باشند نسبت به حمایت حاکمیت از برخی از مراسم و آیین‌ها واکنش منفی قابل‌توجهی نشان نمی‌دهند.
🔹 آیا این‌گونه مراسم می‌تواند به همبستگی جمعی کمک کند؟ یا همبستگی جمعی شکلی از توده‌ای تفسیر شدن است؟
▪️هر آیین، مناسک و مراسمی این ظرفیت را دارد که به همبستگی جمعی کمک کند. اما تنش دولت-ملت می‌تواند این همبستگی را محدود به بخشی از جامعه کند و بخشی از جامعه را از خود دور کند. توده‌ای کردن یک مراسم می‌تواند نوعی همبستگی جمعی ایجاد کند اما اگر این توده‌گرایی ریشه‌گرفته از بستر اجتماعی نباشد دوام چندانی نخواهد داشت. با این حال همبستگی جمعی معادل توده‌ای بودن جامعه نیست، توده‌ای شدن عمدتا نشان‌دهنده نوعی کژکارکردی و بی‌کارکردی ارزش‌ها و هنجارهای عمومی است، درحالی‌که همبستگی جمعی نشان‌دهنده کارکردی بودن و پذیرفته‌شدن ارزش‌ها و هنجارهای غالب در جامعه است.
🔹 اگر از لنز جامعه‌شناختی توجه کنیم آیا مراسمی مثل اربعین و عید غدیر می‌تواند کمک کند تا دین در عرصه اجتماعی کارکرد قوی‌تر داشته باشد؟
▪️نمود جمعی مراسم و آیین‌ها و رویدادهای مذهبی می‌تواند به جایگاه دین در جامعه کمک کند و حتی کارکرد آن را در عرصه اجتماعی قوی‌تر کند. اما چنانکه گفتم مسأله اصلی در جای دیگری است؛ در رابطه بین حاکمیت و مردم. نظام جمهوری اسلامی به‌عنوان یک نظام سیاسی مبتنی‌بر اصول و ارزش‌های مذهبی در برگزاری چنین مراسمی با چالش‌های بیشتری روبه‌رو است چون خود را متولی و مدافع اصلی دین و دینداری در جامعه می‌داند، درحالی‌که دین و دینداری بخشی مهم از حیات اجتماعی مردم و جامعه مدنی را تشکیل می‌دهند. در چنین وضعیتی اگر رابطه سیاسی-اجتماعی حاکمیت با مردم مطلوب نباشد در نگرش بخشی از مردم جامعه نسبت به مراسم مذهبی رویکردی انتقادی و منفی ایجاد می‌شود.
🔹 مدافعان این مراسم معتقد هستند چون ما جامعه مذهبی هستیم هرچه رویکرد اجتماعی بیشتر شود دین هم بیشتر به جامعه کمک می‌کند؟
▪️می‌توان این برداشت را پذیرفت. حرف نادرستی نیست. مسأله اما رویکرد اجتماعی به دین و مراسم مذهبی نیست، بلکه مسأله در رویکرد سیاسی به دین و مراسم مذهبی است که البته طبیعتاً دین و مراسم مذهبی نمی‌توانند به دور از رویکرد سیاسی باشند، اما چه رویکرد سیاسی‌ای؟ در چه بستر سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی؟ در اینجا به چگونگی رابطه دولت و ملت می‌رسیم.
ادامه در پُست بعدی...
📌 مسعود زمانی مقدم در گفت‌وگویی کوتاه با روزنامهٔ فرهیختگان، شمارهٔ ۳۹۱۵، سه‌شنبه ۲۷ تیر ۱۴۰۲
🔹 آیا برگزاری هر نوع آیین به‌صورت ایونت را می‌توان نشان از توده‌گرایی تفسیر کرد؟
▪️ اساساً آیین‌ها و مناسک واجد زمینه و ماهیتی اجتماعی‌اند، اگرچه می‌توانند نمود فردی هم داشته باشند. از این‌رو، برگزاری هر آیین به‌صورت یک رویداد فرهنگی قاعدتاً دارای ویژگیِ جمعی‌بودن است. با وجود این هر آیین یا مناسکی در قالب یک رویداد فرهنگی الزاماً نشان‌دهنده توده‌گرایی نیست. اگرچه توده‌گرایی نوعی از جمع‌گرایی و جمعی‌بودن است، اما هر تجمع یا گردهمایی آیینی ماهیتی توده‌ای ندارد، بلکه می‌تواند صرفاً پدیده‌ای جمعی و اجتماعی باشد که از دل فرهنگ جامعه برخاسته است.
🔹 از منظر جامعه‌شناسی بحث درباره مراسمی مثل غدیر تقلیل دوگانه حکومت و مدنی تفسیر نمی‌شود اگر بخواهیم از این لنز استفاده کنیم چه مواجهه‌ای باید با این‌گونه مراسم برقرار کرد؟
▪️ عید غدیر می‌تواند به‌عنوان یک رویداد فرهنگی همچون آیینی جمعی باشد که ریشه در باورها و ارزش‌های اجتماعی جامعه دارد. مسأله‌ای که در اینجا مطرح می‌شود این است که نظام سیاسی چقدر و چرا باید در برگزاری این مراسم نقش داشته باشد. به نظر می‌رسد که حاکمیت در ایران بنا بر ماهیت و اهداف و ارزش‌هایی که دارد، نقشی ویژه برای خودش در برگزاری این عید تعریف کرده و سعی کرده آن را پُررنگ‌تر جلوه دهد و پُرشورتر برگزار کند. البته کاملاً طبیعی است که هر حکومتی بر اساس ایدئولوژی و خواسته‌هایی که دارد از مراسم و آیین‌هایی بیشتر یا کمتر حمایت کند. با وجود این عید غدیر ریشه فرهنگی در ایران دارد و جنبههای مدنی آن نیز قابل‌توجه‌اند. به نظر من بحث‌ها و انتقاداتی که بخشی از جامعه این روزها به برگزاری وسیع این عید با پشتیبانی حکومت دارند بیشتر جنبه‌ای سیاسی دارد و نشان‌دهنده نارضایتی‌های اجتماعی است و نه نقد بر ماهیت این عید یا حتی دقیقاً انتقاد بر نحوه برگزاری آن. در واقع بحران‌های اجتماعی موجود و تنش‌های دولت- ملت در ماه‌های اخیر در ایران بخشی از مردم را نسبت به فعالیت‌های حامیانه نظام سیاسی بدبین کرده است وگرنه در تمام کشورهای جهان حکومت‌ها از مراسم، آیین‌ها و گردهمایی‌های خاصی حمایت می‌کنند، بنابراین اگر اکثریت مردم جامعه از وضع موجود احساس رضایت داشته باشند و روابط مطلوب‌تری با حاکمیت داشته باشند نسبت به حمایت حاکمیت از برخی از مراسم و آیین‌ها واکنش منفی قابل‌توجهی نشان نمی‌دهند.
🔹 آیا این‌گونه مراسم می‌تواند به همبستگی جمعی کمک کند؟ یا همبستگی جمعی شکلی از توده‌ای تفسیر شدن است؟
▪️هر آیین، مناسک و مراسمی این ظرفیت را دارد که به همبستگی جمعی کمک کند. اما تنش دولت-ملت می‌تواند این همبستگی را محدود به بخشی از جامعه کند و بخشی از جامعه را از خود دور کند. توده‌ای کردن یک مراسم می‌تواند نوعی همبستگی جمعی ایجاد کند اما اگر این توده‌گرایی ریشه‌گرفته از بستر اجتماعی نباشد دوام چندانی نخواهد داشت. با این حال همبستگی جمعی معادل توده‌ای بودن جامعه نیست، توده‌ای شدن عمدتا نشان‌دهنده نوعی کژکارکردی و بی‌کارکردی ارزش‌ها و هنجارهای عمومی است، درحالی‌که همبستگی جمعی نشان‌دهنده کارکردی بودن و پذیرفته‌شدن ارزش‌ها و هنجارهای غالب در جامعه است.
🔹 اگر از لنز جامعه‌شناختی توجه کنیم آیا مراسمی مثل اربعین و عید غدیر می‌تواند کمک کند تا دین در عرصه اجتماعی کارکرد قوی‌تر داشته باشد؟
▪️نمود جمعی مراسم و آیین‌ها و رویدادهای مذهبی می‌تواند به جایگاه دین در جامعه کمک کند و حتی کارکرد آن را در عرصه اجتماعی قوی‌تر کند. اما چنانکه گفتم مسأله اصلی در جای دیگری است؛ در رابطه بین حاکمیت و مردم. نظام جمهوری اسلامی به‌عنوان یک نظام سیاسی مبتنی‌بر اصول و ارزش‌های مذهبی در برگزاری چنین مراسمی با چالش‌های بیشتری روبه‌رو است چون خود را متولی و مدافع اصلی دین و دینداری در جامعه می‌داند، درحالی‌که دین و دینداری بخشی مهم از حیات اجتماعی مردم و جامعه مدنی را تشکیل می‌دهند. در چنین وضعیتی اگر رابطه سیاسی-اجتماعی حاکمیت با مردم مطلوب نباشد در نگرش بخشی از مردم جامعه نسبت به مراسم مذهبی رویکردی انتقادی و منفی ایجاد می‌شود.
🔹 مدافعان این مراسم معتقد هستند چون ما جامعه مذهبی هستیم هرچه رویکرد اجتماعی بیشتر شود دین هم بیشتر به جامعه کمک می‌کند؟
▪️می‌توان این برداشت را پذیرفت. حرف نادرستی نیست. مسأله اما رویکرد اجتماعی به دین و مراسم مذهبی نیست، بلکه مسأله در رویکرد سیاسی به دین و مراسم مذهبی است که البته طبیعتاً دین و مراسم مذهبی نمی‌توانند به دور از رویکرد سیاسی باشند، اما چه رویکرد سیاسی‌ای؟ در چه بستر سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی؟ در اینجا به چگونگی رابطه دولت و ملت می‌رسیم.
ادامه در پُست بعدی...