iga suv sepib uzib berardi...
U yosh to‘la ko‘zlari bilan beixtiyor karavot ustiga, shift tomonga tikildi. Ana, ana o‘sha non! «Chiylampa» qilib suvalgan shift ostida, devordagi mixga ilig‘liq turibdi. Bir cheti tishlangan. Ana, o‘sha tish izlari. Bu — dadasi tishlagan non. Qip-qizil...
U onasining nonni arta-arta joyiga ilib qo‘yganini ko‘rgan. Mixdan hadeb olib qo‘yilavergani uchun teshigi kengayib ketgan. Ammo non hamon turibdi. Mog‘or bosmagan, qip-qizil...
Bir mahal u kimdir ohista turtganini idrok etib, yelkasi osha burilib qaradi. Tanidi: Bahri xola. Ko‘k ro‘mol tang‘ib, ko‘k ko‘ylak kiyib olibdi. Yig‘layverib, shishib ketibdi.
—  Bandalikda, bolam, - dedi u ming‘irlab. — Olloning irodasi, jon bolam! Yuvg‘uvchi keldi... - Shunday dedi-yu, hiqillab yig‘lagancha ko‘k ro‘molini yuziga bosdi.
Iskandar chiqib ketishi kerakligini tushundi. Ostonaga borganida to‘xtab qoldi. Onasiga termildi. Onasi qubbalari zanglab ketgan sim karavotda yotar, go‘yo uxlayotgandek, hozir o‘rnidan turib, uni bag‘riga bosadigandek, ikki kafti bilan ikki yuzidan ushlab, peshonasidan o‘padigandek edi. U doim shunday qilardi. Shu uyda, shu karavotda onasi uni bag‘riga bosib uxlatgan. Ertalab peshonasini silab uyg‘otgan.
...Esida, o‘shanda Iskandar birinchi sinfda o‘qirdi. O’rik gullagan kun edi. Maktabdan isitmalab keldi. Onasi ming zo‘rlamasin, bir piyola choy ichdi-yu, xuddi mana shu karavotga cho‘zil-di. Uyda xotinlar ko‘p edi. U isitma aralash Bahri xolaning dimog‘i bilan ming‘irlab aytayotgan gaplarini eshitib yotardi.
«Endi, ovsinmoshsha, Xudodan ham, bandasidanam qarzingiz qolmadi. Urush bitdi. Kelganlar keldi. O’lganlarni joni jannatda bo‘lsin. Yosh umringizni xazon qilmang. Bolagayam ota kerak, o‘rgilay. Sizga og‘iz solayotganlar tag-zoti ko‘rgan odamlar...»
Iskandar onasining javobini eshitmadi. Uxlab qoldi-mi, hushidan ketdimi, o‘zi bilmasdi. Umuman, bu gaplarning ma’nosini tushunmasdi. Faqat ertasiga onasi kuyib-yonib aytgan so‘zlar qulog‘iga o‘rnashib qoldi.
«Ikkinchi unaqa gaplarni gapirmanglar! Xudoni qahri keldi. Bolamga qizamiq toshib ketdi. Dadasi omon bo‘lsa kelar, kelmasa peshonamdan ko‘rdim. Yolg‘iz emasman, shukr, oldimda bolam bor...»
-  Iskandarjon, jon bolam, - Bahri xola uning yelkasiga qoqdi. — Chiqa qoling, qoqindiq.
Iskandar (u endi Iskandar Vahobovich emas, Iskandar, oddiy Iskandar bo‘lib qolgandi, negaki, o‘lim hammani baravar qilib qo‘yadi) vazmin qadamlar bilan salqin dahlizga chiqdi.
Peshayvon ustunidagi mixlarga onasining butun «bisoti» ilib qo‘yilibdi: bitta yangi, ikkita eski ko‘ylak, unniqib ketgan baxmal nimcha, bir burchi teshilgan jun ro‘mol, hali tikilmagan bir kiyimlik shtapel, shol dasturxon...
Kavshandozda onasining kavushi turibdi. Qiziq, bu kavushni Iskandar uch yil ilgari olib bergan edi. Nega yap-yangi turibdi?
Xolmat akaning xotini - Kelinoyi yig‘idan qizargan ko‘zlari bilan unga termildi. Iskandar kavushga tikilib turganini sezdi shekilli, tushuntirdi:
-  Ayab yurardilar. To‘yga borsalar yonboshlariga — ko‘rpachaning tagiga berkitib o‘tirardilar. Iskandarim obergan, deb maqtanardilar.
Iskandar hamon kavushdan ko‘z uzmasdi. Kelinoyining savolini daf’atan yaxshi eshitmadi.
-  Nima qilaylik, mastavami, sho‘rvami? Iskandar hech nimaga tushunmadi.
-  Nima? - dedi garangsib.
-  Hali-zamon uyni odam bosadi. Issiq ovqat qilish kerak, - Kelinoyi kuymanib tushuntirdi. - O’lik chiqqan uyda qozon qaynatib bo‘lmaydi. Biznikida qilamiz. So‘ramasam ham bo‘lardi-ku, siz - o‘zimiznikisiz, ukam.
Iskandarni Kelinoyining savoli emas, o‘zini o‘rtayotgan muammo qiynar edi.
- Nima bo‘ldi? - dedi ingrab. - Oyim soppa-sog‘ edilar-ku! Kelinoyi o‘pkasi to‘lib xo‘rsindi.
- Tuppa-tuzuk edilar, - dedi burnini tortib. - Ertalab o‘ynab-kulib o‘tirdilar. O’limliklarini ko‘rsatdilar. Hazillashdik. Men aytdim: «O’limni o‘ylamang. Aqining to‘yi-ni... - Kelinoyi hiqillab qoldi. — Aqidaning to‘yini o‘zingiz bosh bo‘lib o‘tkazasiz», dedim. Xo‘p, dedilar. Keyin birdan, g‘alati bo‘p ketyapman, dedilar. Karavotga yotqizgan edik...
Iskandar kavshandozga o‘tirgancha boshini changalladi. Bu qanday gap! Bu qandoq adolatsizlik! Nimaga? Tupp

a-tuzuk yurgan onasi nimaga to‘satdan...
Kelinoyi hamon hiqillagan ko‘yq uning boshiga egildi.
-  Sho‘rva qila qolamiz.
Ajab, shu topda taom o‘tadimi tomoqdan! Darvoqe, onasi sho‘rva pishirishga usta edi. To‘yda, ma’rakada xotinlar uning ovqatini maqtashsa quvonib ketardi. Ayniqsa, moxorani ko‘p qilardi. Bu taomni Iskandar ham yegan. Ko‘p yegan! Onasi beva qolganidan keyin jamoat uni Otinoyi qildi. U maktabda farrosh bo‘lib ishlar, lekin uyda ham tinchi yo‘q edi. «Kelin tushdi»ga qovurma chuchvara pishirish bormi, «to‘qqiz-to‘qqiz»ga qatlama qilish bormi, nikoh to‘yida «tortishmachoq» bo‘ladimi, kuyov-kelinning boshidan sochqi sochishmi, kelin salomda quda-qudag‘aylarga salom berishmi - hammasi onasining zimmasida edi. U to‘ydan albatta tuguncha olib kelar, tugunchada non, monpasi, qovurma chuchvara, keyin... albatta-moxora bo‘lardi. Ba’zan yarim kechalari eshik taqillab qolar, Iskandar onasining dik etib o‘rnidan turib ketganidan uyg‘onar, zum o‘tmay onasi qaytib kirardi. «Jon bolam, Ismat cho‘loq omonatini topshiribdi, bormasam bo‘lmaydi, sen qo‘rqmaysan-a, katta yigitsan-ku», deb peshonasidan o‘pib chiqib ketar, shu ketgancha ertasiga peshinda qaytib kelar, o‘zicha qur’on o‘qir: «Joyi jannatda bo‘lsin», deb yuziga fotiha tortar edi.
...U onasi yotgan uyga oqsoqlanib kirib ketayotgan paranjili kampirni ko‘rdi-yu, garangsib hovliga tushdi. Dimog‘iga rayhon hidi kirdi. Negadir onasining isi kelgandek bo‘ldi.
Kelinoyi hovlidagi rayhonlardan shosha-pisha yulgancha uyga kirib ketdi. Iskandarning xayoliga yarq etib bir fikr urildi: «Gulyaga aytish kerak. Xabari yo‘q-ku hali».
U endi eshik tomon yo‘nalgan edi, xotiniga ko‘zi tushdi. Gulya, qo‘lida oq sumkacha, xuddi to‘yga kelgandek yasanib olgan, vodolazka kiygan, qulog‘ida brilliant zirak yaltirab turardi. «Qayoqdan eshitibdi bu!» degan xayolga bordi-yu, uning orqasidan sumka ko‘tarib kelayotgan shofyori Shavkatni ko‘rib, hammasini tushundi: «Shavkat xabar qilgan».
— Iskandar aka! — Gulya uning yelkasiga boshini qo‘yib quchoqladi.— Bechora oyim! - U bir zum shu alfozda turdi-da, negadir teskari qarab kafti bilan yuzini changalladi. Shosha-pisha oq sumkachasidan ro‘molcha olib ko‘ziga bosdi.
«Sen aybdorsan! - deb o‘yladi Iskandar vujudi titrab. -Hammasiga sen - qanjiq aybdorsan!» U xotinidan chirillatib yuzini o‘girdi-da, burchakda, o‘rik ostida turgan so‘riga borib o‘tirdi.
Shu ondayoq shafqatsiz bir savol a’zoyi badanini sirqiratib yubordi. «O’zing-chi, o‘zing!»
Uning uylanishi qiziq bo‘ldi. Qurilish fakultetida Iskandar Vahobovning oldiga tushadigan talaba yo‘q edi. A’lochi, jamoatchi... To‘rtinchi kursda o‘qiyotganida SNOda «Grajdan qurilishini mahalliy sharoitga moslash» degan mavzuda ma’ruza qildi. U shu qadar dadil fikrlarni o‘rtaga tashladi-ki, muhokama janjalga aylanib ketdi. Birovlar uni modernist dedi, boshqalar donishmandga chiqardi. Shunda kafedra mudiri, Fanlar akademiyasining muxbir a’zosi, professor Zarif Hodievich uni himoya qildi. «Yosh do‘stimiz Iskandar Vahobovichdan kelgusida yetuk olim chiqadi», dedi komil ishonch bilan. Rostdan ham shunday bo‘ldi. Zarif Hodievich uni o‘z tarbiyasiga oldi. Iskandar aspiranturada qoldi. Birinchi bor domlaning qizi - jinsi shim kiyib yuradigan Gulyani ko‘rganida e’tibor bermadi. To‘g‘rirog‘i, e’tibor bermaslikka harakat qildi. Kimsan, akademikning qizi qayoqda-yu, mahalla otinining o‘g‘li qayoqda! U shunday deb o‘ylar, lekin domla bilan olcha soyasida o‘tirib suhbatlashayotganda ichkarida royal chalayotgan, ba’zan xiyol bo‘g‘iq, ammo yurakni o‘rtovchi ovozda qo‘shiq aytayotgan Gulandom - Gulyaga ko‘ngli talpinayotganini sezib turardi. Gulya konservatoriyada o‘qir, zamonaviy, o‘ktam qiz edi. Xullas, Gulyaning o‘zi unga ko‘nglini yordi.
To‘y restoranda o‘tdi. Kelinning dugonalari past ko‘chadagi kulbaga kelishganida Iskandarning yetti nomusi yerga bukildi. Nazarida, Otinoyi kelinining boshidan sochgan soch-qilar ham, pishirgan moxorasi ham o‘ta bachkana, o‘ta g‘arib ko‘rinar edi. Buni qarangki, Zarif Hodievich mard odam ekan! Xuddi shu hovlida, xuddi shu so‘rida o‘tirib (Otinoyi katta oxurdan yem yegan qudalaridan uyalib, r

topolmasdi. Bunga bir chekkasi Gulya ham sababchi edi. Er-xotinning umri o‘tib borardi. Farzandlari yo‘qligi avvaliga bilinmasa ham bora-bora Gulya serzarda bo‘lib qoldi. Bir kuni eriga piching qildi: «Oyingiz sizga yangi xotin izlab yurganmish. Eshikma-eshik tentirab o‘rganib qolgan-da! Topsa-topadiyam!»
Iskandar o‘shanda xotinini birinchi marta sansiradi. «Uyat bormi sanda», — dedi g‘azabdan titrab. Onasi har doim bir gapni qaytarardi: «Xotiningni xafa qilma, bolam. Umid bilan bir yostiqqa bosh qo‘ygan». Gulya har ehtimolga qarshi «profilaktika» uchun shunday deganini bilib, Iskandar battar g‘azablandi: «Uyat bormi sanda?» — Gulya kinoyali kuldi: «Uyat nima qiladi menda, hammasini yig‘ishtirib sizga bergan».
«Mana endi hammasi tamom bo‘ldi. Hammasi». Iskandar hovlida odamlar kuymanib yurganini payqar, ammo hech nimani" ko‘rmas edi.
Chekkisi keldi. Shimining cho‘ntagiga qo‘l suqsa, sigaret yo‘q. Hali ishxonada stol ustida qolib ketaveribdi. U ma’nosiz nigohini ro‘parasidagi bostirmaga tikdi. Loysuvoq tom yupqalashib qolibdi. Katalakdek derazaning bir ko‘zi singan, oynalari xiralashib ketgan.
Ajab, oxirgi marta qachon keluvdi bu hovliga? Ha, bayram arafasida, yettinchi martda kelgan edi. Tushlik tanaffusidan foydalanib, birrov keldiyu ketdi. Odatdagidek shoshib turardi. Keyin, Gulya mehmon keladi deb qo‘ygan... Onasini to‘rtta choy, sovun bilan qutladi. Mashina kutib turganini bahona qilib tuflisini ham yechmadi. Onasi shoshib qoldi. Yalpiz somsa qilgan ekan.Majbur qilib shundan bittasini yedirdi. Iskandar mashinaga o‘tirganda harsillab yugurib chiqdi. Ro‘moli qiyshayib yelkasiga tushib ketgan. Qo‘lida eski gazetaga o‘rog‘lik bir nima. «Ma, - dedi mashinaning qiya ochiq eshigidan uzatib. - Gulandomniyam og‘zi tegsin». Iskandar gazeta ostidan issig‘i sezilib turgan somsalarni mashinaning orqa oynasi tagiga tashlab eshikni yopdi... O’shanda onasini oxirgi marta ko‘rayotganini bilsa edi! Bugun nechanchi o‘zi? O’n ikkinchi iyul. Bundan chiqdi uch oydan oshibdi. Uch oy! Nahotki shuncha vaqt ichida bir soat vaqt topolmadi? Topardi, xohlasa albatta topardi...
U allakim o‘zining otini aytib chaqirayotganini idrok etib, boshini ko‘tardi. Qarasa, jinsi shim kiygan talabanamo yigit yelkasida karton quti ko‘tarib turibdi. Iskandar uni tanimadi. Talmovsirab qaragan edi, yigit so‘radi:
—  Qayoqqa qo‘yay?

estoranga bormagan, ammo uyda chiroyli dasturxon tuzab qo‘ygan edi) qiziga nasihat qildi:
«Iskandarni o‘zing tanladingmi, endi bilib qo‘y, shu oilaning jirini jirlaysan. Onang bechora bir ko‘z bilan o‘g‘il o‘stiribdi. Mening ham bir bolam ikkita bo‘ldi, Otinoyining ham».
Otinoyi bu gapdan boshi osmonga yetdi. Tog‘dek suyanchiq topganiga quvonib, qudasining yelkasiga bosh qo‘yib yig‘lab yubordi.
Yarim yilcha yaxshi turishdi. Otinoyi kelini uyg‘onmasidan avval pechkaga ko‘mir qalab qo‘yar, ataylabdan tandirda non yopar, kechqurun er-xotin ishdan qaytishiga ovqat tayyor turar edi... Boshqa paytlarda u to‘ygami, ma’rakagami chiqib ketar, allapallada bir lagan sovigan osh, bir kosa moxora, bir chekkasi ushatilgan qatlama olib kelib, o‘rtaga qo‘yar, tan-tana bilan e’lon qilar edi. «Olinglar, bolajonlarim! Sizlarniyam to‘yga yetkazsin!» Keyin bir kiyimlik chitmi, sa-tinmi qeliniga uzatardi: «Obqo‘ying, kelinposhsha, xudo xohlasa, o‘g‘il to‘yi qilsangiz kerak bo‘ladi!»
Gulya qaynonasining oldida bir nima deya olmas, kechasi Iskandarni egovlardi: «Onangiz tilanchilikni bas qilsin! Menga birov tishlagan qatlamalar, birov sadaqa qilgan lattalar kerakmas».
Katta janjal arzimagan narsadan boshlandi. Bir kuni Iskandar ishdan kelsa, xotini divanga muk tushib yig‘lab yotibdi. Iskandar uning yelkasidan ohista tutgan edi, Gulya divan suyanchig‘ini mushtladi, yoshdan tushi erib ketgan ko‘zida g‘azab chaqnadi:
«Yo‘qoling! — dedi yig‘lab. —Tilanchi onangiz bilan qo‘shmozor bo‘ling! Gilamim! Gilamimni nima qildi? Ikki ming‘ so‘mlik gilam edi! Irim-sirimlaring boshingda qolgurlar!»
Iskandar esankirab qoldi. Devordagi ipak gilamga qaradi. Yo‘q, hammasi joyida. Keyin, yerga to‘shalgan «Turkman» gilamini sinchiklab tekshira boshladi. Qarasa Gulyaning gapi rost. Gilamning bir burchi teshilib qolibdi. Tangadek teshik. Iskandar go‘yo shu bilan teshik bekilib qoladigandek barmog‘ini tiqib ko‘rdi. Yuragi siqilib uf tortdi. Boshini ko‘tarsa, tepasida onasi turibdi. Otinoyi, «bu yoqqa kel», degandek uni imladi. Iskandar hamon divanda yuztuban yotgan xotiniga o‘g‘rincha qarab qo‘ydi-da, onasiga ergashdi.
«Ayb manda, - dedi onasi shivirlab. - Kecha to‘yda bir uy xotin Gulandomni maqtadi. Kelinimga ko‘z tegmasin, deb isirig‘ tutatgandim. Xokandoz o‘lgurdan cho‘g‘ tushganini bilmay qolibman. - U bir zum o‘ylanib turdi-da, tushuntirdi: -Xotiningni ko‘nglini ol. Xapa bo‘masin. Ja bo‘masa, pensiyamdan yig‘ib-yig‘ib olib berarman!»
Na ilojki, bu bilan janjal tugamadi. Gulya masalani ko‘ndalang qo‘ydi: «Yo meni deng, yo tilanchi onangizni! Ketaman! Dadamnikiga ketaman! Onam meni ko‘mirning sassig‘ini hidlasin, deb tuqqan emas».
Oxiri er-xotin boshlashib Zarif Hodievichning oldiga borishdi. Maslahat so‘rashgan edi, qaynotasi Iskandarni jerkib berdi: «Qanaqa erkaksiz o‘zi! Bir yil turmasdan onangizni tashlab qochishni mo‘ljallab qoldingizmi? Xotin deganni qattiq ushlash kerak-da, bundoq!»
Dadasining gapi Gulyaning jon-jonidan o‘tib ketdi. «Uyingizga sig‘masam, ijaraga kvartira olaman», deb yig‘ladi. Qiziq, shunda yana Otinoyining o‘zi yordamga keldi. «Bolalarimga yordam bering, joy olishsin. Gulandomim katta oxurdan yem yegan, mening chaldevorimda tursa uyat bo‘ladi», deb qudasiga yalindi.
Shundoq bo‘ldi. Zarif Hodievichning ko‘magida shahar markazidan uy olishdi. Er-xotin, «yuring biz bilan», deb Otinoyini hol-joniga qo‘yishmadi. Ammo Otinoyi ko‘nmadi. «Qorada ko‘rsam qornim to‘q, o‘zlaringdan ko‘payinglar. Men cholimning chirog‘ini o‘chirib ketmayman».
To‘g‘ri, Iskandar onasini qarovsiz qoldirmadi. Loysuvoq tom ustiga starapil o‘rnatib, shifer yoptirdi. Uy «zamo-naviyroq» bo‘ldi. Keyin... keyin gaz kirgizib berdi. To‘g‘ri, tabiiy emas, ballonli... Otinoyi ularning «dom»iga borsa ko‘p o‘tirolmas, mahalladagi biron to‘ynimi, ma’rakanimi bahona qilib, tezgina tura qolardi.
Avvaliga er-xotin bu hovliga bot-bot kelib turishdi. Keyin Iskandarning ishlari ko‘paydi. Iskandar endi kimsan Iskandar Vahobovichga aylandi, fan kandidati, trest boshqaruvchisi... Ajab, uning ishi ko‘paygandan-ko‘payib borar, biroq hammasiga ulgurar edi. Faqat bir narsaga  onasini ko‘rishga vaqt

Iskandar hech nimaga tushunmadi. Yuki og‘irroq bo‘lsa kerak, yigit qutini qo‘sh qo‘llab chiranib yelkasidan oldi-da, so‘ri burchagiga - soyaga qo‘ydi. Iskandarning ko‘zi qutiga yopishti-rilgan etiketkaga tushdi. «Qoraqum». Zum o‘tmay boyagi yigit tag‘in bir quti ko‘tarib keldi. Uniyam so‘ri ustiga, boyagi qutining yoniga qo‘ydi.
—  Mayiz, - dedi sekin.
Shundagina Iskandarning xayoliga keldi: «Pulini berish kerak».
— Shoshmang, — dedi cho‘ntagini kavlab. — Necha pul bo‘ladi? Yigit to‘xtab qoldi. Hayron bo‘lib unga tikildi.
—  Necha so‘m? — dedi Iskandar ovozi xirillab. Yigit negadir yerga qaradi.
— Otinoyim... — Shunday dedi-yu, u yog‘ini gapirmadi. Ko‘zi-ga shu qadar ma’noli tikilib qaradiki, Iskandar beixtiyor pulni qaytib kissasiga soldi. Yigit ohista burildi-da, indamay ketaverdi. Qiziq, nima demoqchi bo‘ldi u! «Otinoyim mening ham onam edi, sen pastkash hamma narsani pulga chaqasanmi», dedimi! Kim o‘zi bu yigit? Nimaga Iskandar uni tanimaydi? Umuman, o‘zidan boshqa — Iskandar Vahobovichdan boshqa kimni taniydi?!
Bir mahal u kavshandozda Kelinoyi imlab chaqirayotganini ko‘rdi. Paranjili yuvg‘uvchi oqsoqlanib zinadan tushib kelardi. Kelinoyi yoshdan qizargan ko‘zlarini Iskandarga tikdi.
—  Otinoyimning ziraklarini yuvg‘uvchiga berdik, — dedi sekin. - O’zlari vasiyat qilgandilar.
«Yuvg‘uvchi», «vasiyat...» Bu so‘zlar Iskandarga xunuk, sovuq eshitilar, go‘yo bu gaplar hammasi yolg‘ondek, tushida bo‘layotgandek edi. Hozir uyg‘onib ketadi-yu, yengil tortadi.
—  Mana... Olib qo‘ying...
Iskandar merovsirab Kelinoyining qo‘liga qaradi. Ikki lo‘ppi choy. «Indiyskiy».
—  Ikkitasini yuvg‘uvchiga berdik. Rozi bo‘ling. - Kelinoyi titrayotgan labini tishladi..— To‘rtga edi. Sakkizinchi martda olib kelgan ekansiz. Otinoyim... Otinoyim... - Kelinoyi en-tikib qoldi. — Barkash orqasiga bekitib qo‘ygan edilar. Birov kelsa, Iskandarim obkelgan choydan damlang, dutor chalib turgan choydan, derdilar. Men boshqa choy damlardim. Bunisini Otinoyim har kuni hidlab-hidlab barkash orqasiga bekitib qo‘yardilar.
Iskandar boshi g‘uvillab borayotganini, hozir yiqilib ketishini his etib turardi. Kelinoyi «dutor chalib turgan» hind choyini peshayvon taxtasiga qo‘ydi. Burnini torta-torta yig‘lagancha ko‘ylagining yoqasidan qo‘yniga qo‘l suqib, eski gazeta qog‘oziga o‘roqlik allanima chiqardi.
- Olib qo‘ying, - dedi qog‘ozni uzatib. — O’limligim deb, yostiqlarining orasiga tiqib qo‘ygan edilar. Siz tashlab ketgan ekansiz. Qirq so‘mini yuvg‘uvchiga berdik. Ikki yuz oltmish so‘m qoldi. Sanab oling. - U gazeta qatini ochib, bir so‘mlik, uch so‘mlik pullarni Iskandarga uzatdi.
Qachon, qachon shuncha pul bergandi u onasiga!! Bu qandoq jazo! Bu qandoq bedodlik! Shu kunidan ko‘ra onasi emas, o‘zi o‘lgani yaxshi emasmidi!!! Onasi bir so‘mlab yiqqan pensiya pulini ham Iskandarim berdi degan. Shu gapga o‘ziyam ishongan, boshqalarniyam ishontirgan. Qani endi ko‘kragini shundoq yirtsa-yu, yuragini sug‘urib olib yerga uloqtirsa!
Ich-ichidan otilib kelgan bo‘g‘iq yig‘idan titrab, pulni tashlab yubordi. Bir so‘mlik, uch so‘mliklar parishon pirpirab kavshandozga tushdi.
... Iskandar hovliga, undan yo‘lakka otildi. Uzun atlas lozim kiygan qandaydir kelinchak tor yo‘lakka «shakarob» qilib suv separ, sachramaslik uchun qo‘lidagi paqirni borgan sayin pastroqqa egar edi. Ochiq darvozadan zabardast yigit kirib keldi. Iskandar uning aftini ko‘rmadi. Yigit maykachan yelkasiga yo‘l-yo‘l dasturxon tashlab olgan, yelkasi aralash gardaniga ortilgan bir qop un zalvari ostida ikki bukilib kelardi. Iskandar bir tomonga, suv sepayotgan kelinchak bir tomon-ga chetlab yo‘l berishdi. Yigit yalang oyoklarini gurs-gurs bosgancha Iskandarning oldidan o‘tib, hovliga kirib ketdi.
Iskandar darvozadan chiqdi-yu, to‘xtab qoldi. Eshik oldiga tumonat odam to‘plangan, tor ko‘chaga mashina sig‘may ketgandi. Qiziq, qayoqdan keldi shuncha mashina! «Ishxonadan bo‘lsa kerak», degan o‘y xayolidan lip etib o‘tdi. Ammo o‘sha ondayoq bular «Jiguli»,«Moskvich» mashinalari ekanini, ishxonadan faqat o‘zining mashinasi bir chekkada turganini payqadi.

Nariroqda yuk mashinasi turibdi. Mashina ustida ikki o‘spirin turib olib, yig‘ma stollarni, xarraklarni uzatib beryapti. Pastda esa to‘rt yigit stollarni paydar-pay tushi-rishib, bir chekkaga olib qo‘yishyapti.
Iskandar tut panasida turgan tobutni ko‘rib, ko‘ngli uzilib ketdi. Tobutdan beriroqda, hozirgina mashinadan tushirilgan xarraklarda salla o‘ragan, yaktak kiygan chollar o‘tirishibdi.
—  Bandalik-da, ukam!
Iskandar yonida turgan mahalla oqsoqoli Shokir akaga ma’nosiz qarab qo‘ydi.
— Hammaning boshida bor, - oqsoqol xo‘rsindi. — Onamiz boshqacha edilar-da, jannati xotin edilar.
Keyin oqsoqolning poxol shlyapa kiygan «zami» Iskandarning qo‘lini qisdi.
—  Necha yoshda edilar? — dedi sekin.
«Buning nima ahamiyati bor?! - Iskandar shuni o‘yladi-yu, daf’atan xayoliga boshqa fikr keldi. - Darvoqe, necha yoshda edi onasi! Ha, o‘n sakkizinchi yil edi. O’zi qirq ikkinchi yilda tu-g‘ilgan bo‘lsa, demak, onasi yigirma to‘rt yoshda beva qolgan ekan».
O’zini quchoqlagan to‘nli kishini Iskandar daf’atan taniy olmadi. Keyin bildi: qaynotasi. Zarif Hodievich uning peshonasidan ohista o‘pdi.
-  Bardam bo‘ling, o‘g‘lim, - dedi sekin. - Ota-ona o‘lmog‘i farz...
Keyin kimdir yelkasiga turtdi. Qarasa Xolmat aka.
-  Bu yoqqa yur, — dedi-yu, uni yo‘lakka boshlab kirdi. Devor tagidagi kursida yotgan to‘nni kiygizdi, beliga belbog‘ o‘radi. Qati buzilmagan do‘ppi uzatdi, — kiyib ol!
Do‘ppi kichkina ekan. Iskandar kafti bilan bosib-bosib tashqariga yo‘nalarkan, Xolmat aka yana pichirladi:
- Laylaktepaga olib boramiz-da, a! O’zlari aytgan ekanlar. Iskandar yuk mashinasi faqat stol-stulni olib kelishga mo‘ljallanmaganini tushundi. Laylaktepa olis, to‘rt chaqirim keladi. Oyog‘i ostida o‘ralashayotgan o‘n-o‘n ikki yashar bolakaylar ham to‘n kiyib, belini bog‘lab olganiga avval hayron qoldi-yu, keyin tushunganday bo‘ldi. Ehtimol, Xolmat akaning bolalaridir, ehtimol, qo‘shni bolalardir...
... Old tomoniga paranji, orqasiga mursak yopilgan tobutni olib chiqishganida hammayoq dilni o‘rtovchi faryodga to‘lib ketdi. Kelinoyi, Bahri xola, Muattar xola, allaqanday qizlar, kelinlar chuvvos solib tobut ketidan yugurishdi.
-  Voy onam!
-  Ro‘shnolik ko‘rmagan onam!
To‘n kiyib, belbog‘ bog‘lagan bolakaylar ko‘zidan duv-duv yosh oqib: «Buvijonim, buvijonim!» deb chirillashar edi. Xolmat akaning mo‘ylovi ho‘l bo‘lib ketgan, nuqul titrardi.
-  Hammamizning onamiz edingiz-a!
Yo‘q, Iskandar o‘ylagandek tobutni mashinaga ortishmadi. Yelkada ko‘targancha yo‘lga tushishdi. Iskandar tobut bandidan ushlab olti-etti qadam yurgan edi, uni siqib chiqarishdi. U tobut bandiga hadeb qo‘l cho‘zar, ammo navbat tegmas edi. Tanish-notanish odamlar goh oldinga, goh orqaga o‘tib talashib-tortishib tobutga yopishar, har kim iloji boricha ko‘proq ko‘tarishga, yelkasini uzoqroq tutib berishga harakat qilar edi.
Bekatga chiqishganda trolleybus kelib qoldi. To‘xtashi bilan duv etib o‘ttiztacha erkak tushdiyu tobutga yopishdi.
-  Kim? - deb so‘radi ziyolinamo ko‘zoynakli yigit Iskandarning yonida ko‘z yoshini to‘nining yengiga artib-artib ketayotgan Xolmat akadan.
-  Otinoyim!
- Ie! — ko‘zoynakli yigit rangi o‘chgancha tobutga qaytadan tirmashdi.
Endi katta ko‘cha odamga to‘lib ketgan, orqada trolleybus to‘xtab qolgan, ro‘paradan kelayotgan yengil mashinalar chekkaga chiqib to‘xtar, haydovchi ham, yo‘lovchilar ham shu tomonga yugurishar edi.
-  Kim?
-  Otinoyim!
-  Ie!
Ko‘chada harakat butunlay to‘xtab qoldi. Burilishga yetganlarida Iskandar beixtiyor orqasiga qaradi. Odamlar oqimi ikki bekat orasiga cho‘zilib, butun ko‘chani to‘ldirib kelar, tobut ularning yelkasida osoyishta tebranib borar, oqimga esa yangidan-yangi odamlar kelib qo‘shilar, qo‘shilar, qo‘shilar edi... 

@Hikoyalar

Бир шифокор аёл шундай ҳикоя қилади: “Хонамга ташхис учун олтмиш ёшлардаги кампир билан ўттиз ёшлардаги эркак кириб келишди. Эркакнинг кампирга бўлган ўта илиқ муносабати диққатимни тортди. Чунки у кампирнинг қўлини ушлар ва устидаги ёпинчиғини тузатиб қўярди. Қўли билан овқат ва сув берарди. Кампирнинг соғлиғи ҳақида сўраб, таҳлилларни олиб келишни айтганимдан кейин, эркакдан кампирнинг ақлий ҳолати ҳақида сўрадим. Чунки кампирниг ҳаракатлари номутаносиб, берган жавоблари эса ғалатироқ эди. Эркак шундай жавоб берди:

– У туғилганидан бери ақлий ногирон.
Ҳайрат ичида:
– Уни ким боқади? – деб сўрадим.
У:
– Мен, – деб жавоб берди.
Мен эса:
– Шундайми? Унинг кийимлари ва танасини ким ораста тутади? – дедим.
– Онамни ҳаммомга мен олиб кириб, кийимларини жавонга қўяман ва ювиниб бўлгунларича кутиб тураман. Кир бўлган кийимларни кир ювиш машинасига соламан ва эҳтиёжи бўлган кийимларини харид қиламан – деб жавоб берди эркак.
– Нега унга қарайдиган хизматкор аёлни ишга олмайсиз? – деб сўрадим.
У:
– Чунки бечора онам болаларга ўхшаб шикоят қила олмайди. Шунинг учун хизматкорнинг онамга озор бериб, кўнглини оғритишидан қўрқаман!
– Сиз уйланганмисиз?
– Ҳа, алҳамдулиллаҳ. Фарзандларим ҳам бор.
– Ундай бўлса, онангизга рафиқангиз қарар экан-да?
– У ҳам қўлидан келганича ғамхўрлик қилади. Овқатларини пишириб, едиради. Онамга ёрдам бериши учун хотинимга хизматкор аёл тайинлаганман. Бироқ, мен онам билан бирга овқатланишни яхши кўраман. Сабаби, унинг қанд касали бор!

Унинг сўзларини эшитар эканман ҳайратланиб кўз ёшларимни аранг тийиб турар эдим. Ўша онда кампирнинг қўлидаги тирноқлари олинганини ўғринча нигоҳ ташлаб билиб олдим ва:

– Унинг тирноқларини ким олади?, – дедим.
– Хоним, онамнинг тирноқларини мен оламан. Онамнинг ўзи тирноқларини ололмайди, – деб жавоб берди ўғил.
Кампир ўғлига қараб:
– Менга қачон картошка сотиб оласан? – деб қолди.
– Ҳозир, онажон! Ўзингизни дўконга олиб бораман! – деди ўғил.
Она шундай қувонди-ки, болалардек:
– Ҳозир борамиз! Ҳозир борамиз! – деб юборди.
Ўғил менга қараб:
– Онамнинг бундай қувонишини кичик фарзандимнинг қувончидан ҳам афзал кўраман! – деди.
Мен бу ҳолатдан таъсирланганимни сездирмаслик учун кампирнинг тиббий ҳужжатини варақлай бошладим.
Сўнгра:
– Унинг сиздан бошқа бирон яқини борми? – деб сўрадим.
– Мен ягона фарзандман. Боиси, отам уйланганидан бир ой ўтиб онам билан ажрашган экан, – деб жавоб берди.
– Ундай бўлса сизни отангиз тарбиялаган бўлса керак?
– Йўқ, менга ва онамга бувим ғамхўрлик қилганлар ва мен ўн ёшга кирганимда бувим вафот этганлар! Аллоҳ раҳмат қилсин!
– Сиз бетоб бўлсангиз онангиз қараганми? Унинг сизга бирон марта эътибор берганини биласизми? Бошқача айтсак: қувонч-у, қайғуларингизга шерик бўлганмилар?
– Йўқ, хоним. Ўша ўн ёшимдан буён биламанки, онам ногирон. Ўша ёшдан буён унинг қўлу, оёғиман. Бошига бирон нарса келмасин деб қўрқаман. Дори-дармон ёзиб, уларни қай вақт истеъмол қилиш кераклигини уқтирдим.
Ўғил онасининг қўлидан ушлади ва:
– Ана энди дўконга борамиз! – деди.
Кампир:
– Маккага бормаймиз-ми?! – деди.
Ҳайратландим ва:
– Уни Маккага қандай олиб борасиз? – дедим.
– Самолётда, албатта – деди ўғил.
– Уни Макка олиб борасизми?
– Ҳа.
– Онангиз умра қилмасалар ҳам бўлади-ку? Нега уларни умрага олиб бориб, ўзингизни қийнайсиз?
– Балки умрага олиб борсам онам севинар. Бу эса барча оламлар Робби бўлган Аллоҳнинг даргоҳида усиз қилган умрамдан кўра савоблироқ!
Улар ҳузуримдан чиқишди. Эшикни ёпдим ва ҳамширага олдимга бировни киритмаслигини тайинладим. Ичимдан келган йиғи замбаракнинг ўқидек портлади. Ҳўнг-ҳўнг йиғладим. Ўзимга-ўзим шундай деб пичирладим:

– Бу кампир ўғлига ҳомиладор бўлиб, туғишдан бошқа оналик хизматини қилмабди. На тарбия берибди, ва на кечалари бедор бўлибди. Қайғу изтироблари ва йиғиларига шерик ҳам бўлмабди. Унинг ҳаётидан хавотирга тушиб, уйқудан кўзларини очмабди. Лекин ўғилдаги меҳр ва ғахўрликни қара. Холисанлиллоҳ айтинг-чи, ақли ҳуши жойида бўлган оналаримизга мана шу ўғилнинг ақлий ногирон онасига қилган муомаласини қиляпмизми? Аллоҳим, ота-онамизга ғамхўр бўлишимиз учун бизга мададкор бўл! Аллоҳим, ота-онамизнинг гуноҳларини мағфират қил ва бизни чақалоқлигимиздан тарбия қилганларидек, устларидан раҳматларингни ёғдир!

@Hikoyalar ни яқинларингизга ҳам юборинг!
Rasmiy diniy kanal @zaydibnsobituz
Kulguli rasmlar: @uvaxaxa da!
______________

📜📚📖 @Hikoyalar каналига қўшилиш учун 👇
https://tttttt.me/joinchat/AAAAADuknkYHGVbghYjS1A
👆 ни босинг ва OK.

КЕРАКЛИГИНГНИ УНУТМА...

Қадим замонларда кимсасиз ва ёлғиз бир қиз яшар эди.
Ёлғизликдан жуда ҳам сиқилган, ҳаётдан хафа ҳолда кўча кезар экан, бир капалакнинг шохлар ичида қолиб кетганига кўзи тушибди. У ердан чиқиш учун ҳаракат қилаётган капалак қанотларига янада кўпроқ зарар берар эди. Буни кўрган етим қиз эҳтиёткорлик билан капалакни шох-шаббалардан қутқарибди.

Капалак эса учиб кетиш ўрнига қизнинг олдига келиб, гўзал парига айланибди ва қизга дебди:
-Сен жуда ҳам яхши, пок қалбли инсон экансан, шу сабабли сенга бир тилак тилаш имконини бераман.
Қиз бироз ўйлагач, парига:
-Бахтли бўлишни хоҳлайман, - дебди.
Пари эса қизнинг қулоғига бир нималарни шивирлабди-да, ғойиб бўлибди.

Қиз ёши ўтган сари доим бахтли ва хурсанд бўлиб юрар эди. Бу бахтиёрликнинг сирини сўраганларга, ёшлигимдаги парига йўлиққанлигим, дея жавоб берар эди. Вақт-соати етиб, ажал унга яқинлашганда, атрофдагилар ундан пари унга нима деганини сўрашибди.

Кексайган аёл эса табассум ила дебди:
“Пари менга шундай деган эди:
“Қари бўлсанг ҳам, ёш бўлсанг ҳам, бой бўлсанг ҳам, камбағал бўлсанг ҳам атрофингдагиларга кераклигингни унутма!" деганди...

@Hikoyalar ни яқинларингизга ҳам юборинг!
Rasmiy diniy kanal @zaydibnsobituz
Kulguli rasmlar: @uvaxaxa da!
______________

📜📚📖 @Hikoyalar каналига қўшилиш учун 👇
https://tttttt.me/joinchat/AAAAADuknkYHGVbghYjS1A
👆 ни босинг ва OK.

ИФФАТГА ҚЎЙИЛГАН ҲАЙКАЛ ЁХУД ЖЎНАТИЛМАГАН МАКТУБ

Аёлни ҳар бир хатосида эрни айби бор – 100%

Қўлимга бир мактуб тушиб қолди. Қизиғи, хат менга битилмаган, лекин эгасига ҳам жўнатилмаган. Келинг, мақсадга ўтишдан олдин ушбу мактуб билан танишамиз:

“Ассалому алайкум, адаси!
Мана сиз сабабли бегона юртларни кезиб, номаҳрам эркаклар орасида ишлаб юрибман.
Тўғри, бунга ўзим рози бўлдим. Чунки оилавий муаммоларимизга сиз бирор ечим тополмагач, мен шундай хатарли сафарга отландим. Қарзларимиз бўйнимиздан ошиб, қарз эгалари остонамизда туну кун қўриқчилик қилишларига қарамай, сиз масъулиятни бўйнингизга ололмадингиз. Мен эса лоақал уч болам қийналмаслигини истаб, ўзга юртда мардикорликка чиқдим.
Истанбулга келганимдан буён ҳар қандай қийинчиликларга дош бериб ишлаётган эдим. Аммо бугун ҳаммасига тупуриб, уйга, ўз юртимга, болаларим бағрига қайтишга қарор қилдим. Сабаби пул топаман деб, энг қимматли нарсаларимдан айрилишни истамайман. Юртимга қайтгач, майли фаррош бўлай, кўча супурай, майли кимнингдир эшигида чўри бўлай, фақат аёллик шаъним, ор-номусимга доғ туширмасам, бўлгани…
Мен ишлаётган кафе хўжайини уйини тозалаб беришимни, эвазига яхши ҳақ тўлашини айтди. Иккиландим, аммо ишлаб пул топишга бўлган эҳтиёжим унинг таклифини қабул қилишга ундади. Вазифаларимни тушунтиргач, ортига қайтди. Ишга киришдим. Аммо негадир кўнглим жуда ғаш торта бошлади. Эндигина юмушларни тамомлаб бўлгандим ҳамки, кўча эшикдан уй эгаси кириб келди. Ойнадан унинг эшикни қулфлаётганини кўриб қолдим. Кўнглимдаги ғашлик ортди. Бурилиб улгурмасимдан келиб менга ташланди. Дод солиб эшик томон отилдим.
– Мен эрли аёлман! – тилимга келган биргина жумла шу бўлди. У турган ерида қотиб қолди. Таажжуб билан:
– Эринг бор?.. Алдамаяпсанми? – деди.
– Эрим, болаларим бор… Эрим бўлмаганида ҳам менга номаҳрамсан! Худодан қўрқмайсанми? – дедим-да, қулфни очибоқ, бор кучим билан кўчага отилдим. Ғира-ширада югуриб кетарканман, ортимдан унинг овози келди. Бироқ тўхтамадим, қайрилиб ҳам қарамадим. Аммо қанча югурмай, у менга етиб олди, тиз чўкканча:
– Тўхта, Мени кечир… Кечирдим, деб айт? Истасанг, эртагаёқ юртингга жўнаб кетишингга ёрдам бераман. Фақат кечирсанг, бўлгани! Бу иш қиёматга қолмасин?..– дея ялинди.
Оёқяланг эканимни шундагина билдим. Қолган бирорта гапи қулоғимга кирмади. Бир амаллаб кафега етиб олдим. Зарурат не кўйларга солганидан хўрлигим келди, аёл эканимдан илк бор пушаймон едим, туни билан йиғлаб чиқдим. Болаларимиз кўз ўнгимдан ўта бошлади. Гарчи бирор ножўя иш қилмаган бўлсам ҳам “Энди сизнинг, болаларимнинг кўзларига қандай қарайман?” деган ўй ич-этимни кемирди.
Унинг уйида қолиб кетган сумкам эрталаб эшигим тутқичига осиб қўйилганидан билдимки, менга рўпара бўлишга журъати етмаган.
У ваъдасида турди – ниҳоят учоқдаман. Йиғлаётганимни билдирмаслик учун рўмолчамни ахтарарканман, бармоқларим букланган қоғозга тегди. Ажабландим. Хат экан. Орасига солиб қўйилган “кўкқоғоз”ларни кўриб, ҳаммасини тушундим. Хат қисқагина эди:
“Синглим!
Мени тавбага, саждага, намозга қайтардинг.
Сендан қарздорман.
Бундан кейин бегона юртларга ҳеч қачон ёлғиз борма…
Эрингга айт, сендек аёлини асрай олмаса, бадали оғир бўлади.
Шуни билки, юрагимга ҳайкал ўрнатиб кетдинг – номуснинг ҳайкалини, иффатнинг ҳайкалини…”
Ҳар икки мактуб шу ерда тугайди.
Ушбу хат аёл билан ўртамизда кўринмас ришта боғлади. У билан яқиндан танишдим, кейинги ҳаёти билан қизиқдим.
Айтишича, уйига қайтгач анча пайтгача ўзига келолмай, ёқимсиз хотираларини унутолмай қийналган. Алам билан, кўзёшлар билан битган мактубини эса эрига ўқитишга жазм қилолмаган.
– Мана юрагимни тошдек босиб ётган, ҳеч кимга айтолмаган сирларимдан воқиф бўлдингиз. Буларни ёзишингизни истайман. Эҳтимол кимгадир фойдаси тегар? Эримга ўхшаган эркаклар ўқиса, ибрат олар? Чет элда ишлашга бориб, қийинчиликдан қочиб, фаҳш йўлни танлаётган аёлларнинг йўлдан қайтишига туртки бўлар? Эрим ҳам ўқиб қолар?–

​​​​деди у.
Мен ёзишга ваъда бердим.
Бир куни уни хафа ҳолатда топдим. Сабабини билгим келди.
– Яқин ўртоғимнинг эри мени ёқтиришини айтиб қолди. Унга муносиб жавоб қилдим. Лекин у: “ Бу нима, нозми? Чет элга чиқиб келган аёлларни яхши биламан!” деди сурбетлик билан. Уни дўкондан қувиб чиқардим-да: “Яна бир марта келсангиз, дугонамга ҳаммасини айтиб бераман!” дедим.
Менга алам қилгани – у менинг эрим борлигини билади-ку? Наҳот хорижлик бир бегона эркакчалик бўлолмаса?..
Энди сиз ростини айтинг, мен енгилтак аёлга ўхшайманми? – деди.
Дафъатан берилган бу савол қаршисида жим қолдим. Киприкларимни кўтариб, ғамгин нигоҳига қарашга мажолим етмади. Фақатгина:
– Дугонангизнинг эри ҳатто ор-номусга ҳам ҳайкал ўрнатиш мумкинлигини, бу ҳайкал фақат Аллоҳдан қўрқувчи қалблардангина жой олишини афсус, билмайди. Аллоҳ ўрнатган ҳалол-ҳаром чегараларидан ҳам ғафлатда. Билганида, у ҳам тавба эшигини қоқиб, нафси амморасини енгиш илинжида истиғфор арқонини маҳкам тутган бўлармиди… – дея олдим.
Мактуб баҳона бир аёлнинг изтиробли кечинмалари ҳамда хиёнатдан, ҳаромдан ҳазар қилувчи пок қалби, метин иродаси билан танишдингиз.
Аммо буларни нега ёзяпман?
Муҳтарама аёл! Ўз жуфтингиз учун номаҳрам аёлларга ҳатто унинг хаёли ҳам кетишига йўл қўймайдиган даражада садоқатли, фидойи рафиқа, аёл бўла олдингизми? Фарзандларингизга улар бошини тик тутиб, сиз билан фахрлана оладиган она бўлолдингизми?
Сиз-чи, оиланинг устуни, фарзандларининг суянган тоғи, аёлининг икки дунёдаги қалқони бўлиши лозим бўлган марди майдон эркаклар! Сизга қорачиқлари ёниб турган фарзандларни туғиб берган ожизангизга ҳам дунё, ҳам охират қийноқларидан ҳимояловчи (либос) парда бўла оляпсизми?
Шундай бўлса, бу шараф сизга муборак бўлсин!
Агар шундай бўлса, қора тунда қоп-қора тошнинг устидаги қора қумурсқани кўришга, оёқ товушларини эшитишга қодир бўлган Зот сизга жаннатини мукофот этсин!

@Hikoyalar ни яқинларингизга ҳам юборинг!
Rasmiy diniy kanal @zaydibnsobituz
Kulguli rasmlar: @uvaxaxa da!
______________

📜📚📖 @Hikoyalar каналига қўшилиш учун 👇
https://tttttt.me/joinchat/AAAAADuknkYHGVbghYjS1A
👆 ни босинг ва OK.

ҚЎШНИНИНГ КОСАСИ
(Ибратли ҳикоя)

– Қизалоғим, бориб бувингга қараш. Бугун эҳсон беришаётган экан. Мен ишдан қайтгач бораман. Ҳеч йўқ, ул-бул обкеб бериб турарсан.

Кичкина эдим. Онамнинг бу сўзларини эшитиб, бормайман, деб хархаша қила бошладим. Шунда онам мен рад этолмайдиган сабабни кўрсатди:

– Қизим, эҳсонда хизмат қилиш савоб. Борақол!

Бордим. Анча-мунча ярим-ёрти ишларга қарашдим. Хизмат қилаётган келинойиларнинг болаларига қараб турдим. Келганимдаёқ бувимга: «Савоб топиш учун келдим. Менга кўпгина иш буюринг», дегандим. Шунинг учун бўлса керак, хизмат қилишга шай турганлар кўплигига қарамай бувим имлаб чақириб қолдилар. Учиб бордим.

– Қизалоғим, каттароқ косага совуқ чойдан тўлдириб қуйиб кел. Анорхон бувинг кўп чанқайди.

Югургилаб кетдим. Идишлар орасидан энг катта косани танлаб чой қуйиб келдим. Бувим идишни олдилар-да, унга синчиклаб қарадилар:

– Бу қўшнининг косаси-ку. Жойига олиб боргин-да, бошқасига қўйиб кел.

– Чойни ичиб олсинлар, кейин...

– Бўлмайди, қизим, ҳозироқ обор. Мени қарздор қилиб қўйма!

Бувимнинг буйруқларини бажардим. Аммо уларнинг сўзларини тушунолмай роса қийналдим. Кўп идиш синдирганим учун шунақа қилдилар, деб бола кўнглим бир оз ранжиб ҳам олди. Аммо меҳмонлар кетгач, бувим шубҳаларимни тарқатдилар ва галдаги унутилмас сабоқни дилимга жойладилар:

– Болажоним, бояги гапимдан ранжиган кўринасан? Сен олиб келган бояги косада кеча қўшни овқат чиқарган экан. Ундаги таомни ейишга ҳақимиз бор, аммо косани ишлатишга асло ҳақимиз йўқ. Чунки қўшни уни бизга ишлатиш учун бермаган. Агар ишлатсак, қўшни ҳақига хиёнат қилган бўламиз. Арзимасдек туюлган бу нарса бўйнимизга бировнинг ҳақи деган улкан қарзни илади. Бировнинг ҳақини бу дунёда ўтамасанг, қиёматда, тўлов учун савобдан бўлак ҳеч вақойинг бўлмаган, ҳар бир савоб ўзинг учун керак бўлган пайтда тўлайсан. Шунинг учун бу борада эҳтиёткор бўлиш керак. Қўшнига косасини олиб кириб, унга рухсатингизсиз чой қуйиб қўйдик, рози бўлинг, деб сўраб чиққин!..

Бугун ушбу воқеани ёдга оларканман, дилимда қўрқув пайдо бўлди. Эҳ-ҳе, мен қанчадан-қанча идишларга эгаларининг рухсатисиз «чой қуйиб» қўйганман. Ёру биродарлар, қўни-қўшнилар, сизларнинг қанча «идишлар»ингиздан рухсатсиз «фойдаландим», қанча ҳақларни бўйнимга илдим. Уларнинг тўлови қиёмат кунида гарданимга тушмаслиги учун ҳаммангиздан розилик сўрайман.

@Hikoyalar

Нафақага чиққан ўқитувчининг ўрнига бошқа муаллима синфга кирди. Дарсни тушунтиришни бошлади. Талабаларнинг биридан савол сўраганди, бошқа барча талабалар кулиб юборди. Ўқитувчи ҳайрон бўлди. Талабаларга қараб ўринсиз кулгунинг сирига етди. Сабаб: синфда ҳамма аҳмоқ, ақлан ноқис ҳисоблайдиган талабага савол бергани экан. Дарс тугаб талабалар синфни тарк этадиган маҳал, муаллима ўша талабани чақирди. У билан холи қолиб, қоғозчага ёзилган икки қатор байтни берди ва:
- Буни исмингни ёдлагандек ёдлаб кел, ҳеч кимга айтма, - деди.
Кейинги дарсда муаллима ўша икки қатор шеърни ёзув тахтасига ёзди. Уни маъносини, фасоҳатини тушунтирди. Сўнг уни ўчириб:
- Ким ҳозирги шеърни ёдлаб қололди, - деб сўради. Ҳеч ким чурқ этмади.
Фақат ўша «иккичи» минг ҳаяжон, ийманиш билан қўл кўтарди. Ўқитувчи:
- Қани, жавоб бер, - деди. У шеърни ёдлаб берди. Устоз уни кўп мақтади, бошқалар ўрнак олишини айтди. Талабалар бу ҳолатда ҳайратга тушар, кимдир кеча кулгани учун хижолат бўлар, кимдир ҳайрат билан қарар эди. Бу ҳол ҳафта давомида давом этди. Ўқитувчи у талабани мақтарди. Ўқувчиларнинг у ҳақидаги тушунчалари ўзгара бошлади. У боланинг ҳам руҳий ҳолати ижобий томонга бурилиш ясади. Ўзига бўлган ишонч уйғонди. Олдинги ўқитувчи ҳисоблагандек ахмоқ эмаслигини англади.
Талабалар билан илмда мусобақа қила олишини, ўз устида ишласа, аълочи бўла олишини билди. Нафақат шу фандан, балки, бошқаларидан ҳам аъло баҳолар ола бошлади. Мактабни яхши натижалар билан битириб, олийгоҳга кирди, сўнг магистратурани битирди. Доктор бўлишни ҳам мақсад қилди.
У ўқитувчиси ҳақида ёзаркан:

«Инсонлар икки тоифага бўлинадилар: бири яхшиликлар калити бўлса, бошқаси унинг қулфидир. Бирлари сизни шижоатлантириб, қўлингиздан тутиб, умид бағишлайди. Сиздаги дарду аламни ҳис қилади. Ҳаёт йўлингизни белгилашингизга сабаб бўлади.
Бошқалари эса, сиздаги иқтидорни беркитиб, ёмонликларни очади. У сизни руҳан эзишдан, ўзгалар олдига ерга уришдан, азоб беришдан роҳат туяди. Қанчадан-қанча инсонлар бундай ўқитувчиларнинг қурбонига айланади. Бутун умри ўзини тиклолмай ўтади» деди.

@Hikoyalar ни яқинларингизга ҳам юборинг!
Rasmiy diniy kanal @zaydibnsobituz
Kulguli rasmlar: @uvaxaxa da!
______________

📜📚📖 @Hikoyalar каналига қўшилиш учун 👇
https://tttttt.me/joinchat/AAAAADuknkYHGVbghYjS1A
👆 ни босинг ва OK.

МЕНИ КЕЧИРИНГ, ОНАЖОН!

Ойим телефон қилдилар. Ҳар галгидей насиҳат қилишни бошладилар.
Нима қилишим кераклигини, қандай юришим кераклигини. Бу сафар гапларини кўтара олмадим:
-Ойи, мен ёш боламасман-ку, аллақачон йигирмага кирганман! Ҳадеб насиҳат қилаверманг!

Шунчалар қизишиб кетганимдан, онамга бақириб юборганимни билмай қолдим. Шундай ўдағайлаб бердимки, ҳатто онам индамай қолдилар.
Ёнимга акам келдида, юзимга бир тарсаки туширди. Мен телефонни улоқтириб юбордимда, телевизор ёнидаги диванга бориб жойлашдим.

Вақт ўтди ва мен жаҳлимдан тушдим. Шу вақт дўстим телефон қилди ва онам оламдан ўтганлигини айтди.
Мен унинг гапларини охиригача эшитмадим ҳам... Ойим! Онажоним! Кўзларимга шошқатор ёш келиб, телефон трубкасини қўйганимча карахт бўлиб қотиб қолдим.

Қулоғим остида онамга бақириб, жеркиб бераётганим жарангларди. Кўзим олдида эса онагинамни табассумли юзи эди. Мен шу туришимда қотиб қолдим, томоғим бўғилиб қолган, қалбим эзилиб, хаёлимда эса онажоним эди. Ерга тиз чўкдим-да, фарёд қила бошладим:

-Аллоҳим, уни қайтариб бер! Илтимос, Аллоҳим, онажонимни қайтариб бер. Мени жонимни олақолгин! Ялинаман, Аллоҳим, онамни қайтариб бер. Майли, мени азобла, истасанг ногирон қилиб қўй. Аллоҳим, онамни қайтиб бер!
Шунчалар бақириб йиғладимки, хонага акам кириб келди. Қўлида телефон трубкасини ушлаб олганича:
-Овозингни ўчир! – деб бақирди менга. - Нега бақирасан, онамни гапларини эшита олмаяпман!

Онамни? Қотиб қолдим. Тезда телефон трубкасини акамни қўлидан тортиб олдимда:
-Ойижон? Ойижоним!
Онам эса ҳар галгидек хотиржам ва ёқимли овози билан:
-Ҳа, болажоним,- дедилар.
Мен бошқа ҳеч нарса деёлмай қолдим. Кўзларимдан шошқатор ёшлар оқарди.

Дўстим менга телефон қилиб айтганида, унинг онаси оламдан ўтган экан. Мен эса чала эшитиб, нотўғри тушунган эканман.

Мен ҳеч нарса деёлмай қолдим. Фақатгина шивирлай олардим, холос:
-Ойижоним, мени кечиринг, қадрдоним, меҳрибоним!
Онам сўзларимни эшитиб йиғлаб юбордилар:
-Болагинам, ҳар нарса бўлсаям, фақат сен йиғламагин, жоним болам. Сени йиғлашингга чидолмайман.

Мен йиғлашда давом этардим. Узр сўраб тавба қилардим. Акам қўлимдан телефон трубкасини олиб, хонасига кириб кетди. Мен эса хонамга кириб Аллоҳга ёлворишни бошладим:
-Эй, Роббим! Мени кечир ва менга ўхшаб онасига озор берадиганларниям кечир! Онасига озор бериб, онасидан айрилиб қолганларниям кечир! Онасини бир бора дийдорини кўришга зор бўлганларниям кечир!

@Hikoyalar ни яқинларингизга ҳам юборинг!
Rasmiy diniy kanal @zaydibnsobituz
Kulguli rasmlar: @uvaxaxa da!
______________

📜📚📖 @Hikoyalar каналига қўшилиш учун 👇
https://tttttt.me/joinchat/AAAAADuknkYHGVbghYjS1A
👆 ни босинг ва OK.

ҚАДР

Таниқли руҳшунос семинар ўтказаётиб қатнашчиларга 5000 сўмлик қоғоз пулни кўрсатиб сўради:
– Ким уни олишни хоҳлайди?
Залда икки юзга яқин одам бор эди. Ҳамма бирданига қўлларини кўтаришди.
– Сизлардан бир киши бу пулни олади, лекин мен уни бундай қиламан. –
Руҳшунос пулни ғижимлади ва кейин сўради:
– Кимдир уни олмоқчими?

Яна ҳамма қўлини қўтарди.
Руҳшунос қоғоз пулни полга ташлаб, оёқ кийими билан полга тепкилади ва кўтарди. Купюра эзғиланган ва кир эди.
– Хўп, энди қайсиларизга бу ҳолдаги пул керак?
Ва яна ҳамма қўл кўтарди.

– Азиз дўстлар, – деди руҳшунос. – Ҳозиргина сизлар кўргазмали дарс олдингиз. Бу пул билан мен қилган барча амалларга қарамасдан, ҳаммаларингиз уни олмоқчи бўлдинглар, нега деганда у ўз қийматини йўқотмади, ҳалиям ўша 5000 сўмлик пул.

Ҳаётда тез-тез шундай бўладики, биз улоқтириламиз, ерда оёқ ости бўламиз. Бундай вазиятларда ўзимизни нокерак сезамиз. Лекин аҳамияти йўқ, нима содир бўлди ёки бўлади, сиз ўзингизда бор фазилатларингизни йўқотмайсиз. Ҳақоратланганмисиз, эзилганмисиз, силлиқмисиз асл ҳолингизча қоласиз. Фақат сиз бунга ишонишингиз керак. Шунда сизни севганларга бебаҳо бўлиб қолаверасиз.



@Hikoyalar

Juda ham qayg'uli video

Biz bor ekanmiz, umid bor bo'ladi

Manba: facebook.com

Врачи Узбекистана

🎧 #Audio Oybek Xolmirzayev: Ayting nima istar ko'nglingiz? Nima yegingiz kelyapti ona?

ОҚИБАТ

Шаҳарнинг энг малакали уқаловчи ҳамширасига илтимос тушди: етти ёшга тўлган бўлса-да, ҳалиям юролмаётган болакайда уқалаш муолажасини бажариши керак эди.

Маълум бўлишича, ота-она болани тинимсиз даволатган, бундай муолажаларни жуда кўп қўллашган ва афсуски, натижаси бўлмаган экан.

Ҳамшира коғозда ёзилган манзилга келди ва у ерда бири жуда вайрона, бири эса кошона икки уйга кўзи тушди. Аёл ўйланиб туриб, вайронага айлаёзган уй эшигини тақиллатди.

Эшикни мункайиб қолган кўримсизгина кампир очди. Ҳамшира ундан фалончи аканинг хонадони қайсилигини сўради.

Кампир эса саройдек уйни кўрсатиб, у ўз ўғлининг уйи эканлигини айтди...

Ҳамшира ҳаммасини тушундию, ортига қайтиб кетди.

Соҳиба Муллаева.

@Hikoyalar

Я Роббим!!! кеч келдим, аммо келдим, мени рад этма"!!!
😢😢😢

Бир дўстим билан суҳбатлашиб кетаётгандик. Масжид яқинига келганда ундан бироз кутиб туришини, мен ибодатимни якунлаб чиқишимни илтимос қилдим.

У ҳазил аралаш:
- Мен ҳам кирсам Худо кечириб юборармикин? -, деди.

- Албатта!

- Кириб Унга дейман?

- "Я Аллоҳим! Кеч келдим, аммо келдим. Мени рад этма!" дейсан, бўлди.

У бироз ўйланиб қолди. Юзидаги табассум дарров аксига ўзгарди.

Индамай ортимдан кирди. Мен уни масжидга кузатдим, ўзим "Таҳоратхона" томон юзландим.
Мен масжидни бошқа томонида намозни адо қилдим. Кетар чоғ дўстимни олдига бордим. Аммо уни топа олмадим. Ташқарига чиқиб кеткандир дея кўчага чиқдим.

Масжид ҳовлисидан уни топа олмадим.

Қалбимда бироз шубга ортди. Нотўғри гапириб қўйдиммикин? Ёки кетиб қолдимикин, деб рақамига қўнғироқ қилдим. Жавоб йўқ!

Бироз ҳижил бўлиб масжидга кирдим. Масжиднинг бир чеккароғига ўтириб, қилган ишларимни сарҳисоб қилай, қаерда хато қилдим, ранжитдимми йўқми деб ўйлай бошладим. Мендан сал нарироқда кимдир паст овозда йиғларди. Таажжубланиб қарасам дўстим!

Икки қўли билан оғзини маҳкам ёпиб, йиғлаябди.

Танам музлаб кетди. Индамадим. Ортидан жим кузатдим.

У нималарнидир пичирлар, "Илтимос кечир!" дерди. Кўзим ёшланиб уни кузатиб туравердим.

Қалбини бўшатмагунича безовта қилмай дедим.

Бироздан сўнг у мени пайқади...

Масжиддан чиққунча лом-мим демади.

Сўнг чуқур нафас олиб:

"Сен ёмон дўст экансан!" деди.

Ҳайратим янада ортди. Индамай унга қарадим. У:

"Шунча йил менга намоз ўқишни ўргатмадинг!" деди.
Нафасим тиқилиб қолди...

Ҳозир бу биродарим ичмайди, чекмайди.

"Умр Исломда гўзал экан" дейди.

"Роббим! Мен ҳам келдим! Кеч келдим, аммо келдим. Илтимос мени ҳам рад этма..."😢

@Hikoyalar ни яқинларингизга ҳам юборинг!
Rasmiy diniy kanal @zaydibnsobituz
Kulguli rasmlar: @uvaxaxa da!
______________

📜📚📖 @Hikoyalar каналига қўшилиш учун 👇
https://tttttt.me/joinchat/AAAAADuknkYHGVbghYjS1A
👆 ни босинг ва OK.

Жуда таъсирли видео экан. Тирикчиликнинг айби йўқ. Аллоҳ шу йигитнинг топганига файзу барака, оиласига эса ҳалол ризқ берсин.

Ёнидаги қиёматли дўстига эса шунчаки қойил қолдим, отангга раҳмат.

Видео: Uzbekvideo


👉 @xushnudbek 👈